Рыёдзі Наёры

Рыёдзі Наёры
яп.: 野依 良治
Дата нараджэння	3 верасня 1938(1938-09-03)[…] (86 гадоў)
Месца нараджэння	Ashiya[d], прэфектура Хіёга, Японія
Грамадзянства	Японія
Род дзейнасці	хімік, прафесар
Навуковая сфера	хімія, фізічная хімія і арганічная хімія
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Нагойскі ўніверсітэт Універсітэт Мейдзё[d]
Навуковая ступень	доктар тэхнічных навук і доктар тэхнічных навук (1967)
Альма-матар	Нагойскі ўніверсітэт Гарвардскі ўніверсітэт Кіёцкі ўніверсітэт (1961) Кіёцкі ўніверсітэт (1963) Кіёцкі ўніверсітэт (1967) Nada Junior and Senior High School[d]
Навуковы кіраўнік	Hitoshi Nozaki[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Папская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Японская акадэмія навук[d] Польская акадэмія навук Кітайская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук ганаровы доктар Універсітэта Алікантэ[d] Амерыканская асацыяцыя садзейнічання развіццю навукі
Узнагароды	Вялікі залаты медаль імя М. В. Ламаносава (2009) Міжнародная прэмія караля Фейсала ў галіне навукі[d] (1999) прэмія Вольфа па хіміі (2001) прэмія імя Артура Коўпа[d] (1997) заслужаны дзеяч культуры[d] (1998) прэмія Асахі[d] (1992) Прэмія стагоддзя[d] (1988) ганаровы доктар Універсітэта Рэн I[d] (29 красавіка 1998) ганаровы доктар Атаўскага ўніверсітэта[d] honorary doctor of the Nanjing University of Science and Technology[d] (2006) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (26 мая 2005) honorary doctor of the Hong Kong Polytechnic University[d] Roger Adams Award in Organic Chemistry[d] (2001) Tetrahedron Prize[d] (1993) Sir Derek Barton Gold medal[d] (2010)
Сайт	riken.jp/engn/r-world/ri…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рыёдзі Наёры (нар. 3 верасня 1938(1938-09-03)^[…], Ashiya^[d]) — японскі хімік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі ў 2001 годзе разам з К. Б. Шарплесам і У. С. Ноўлсам «за даследаванні, якія выкарыстоўваюцца ў фармацэўтычнай прамысловасці — стварэнне хіральных каталізатараў акісляльна-аднаўленчых рэакцый».

Біяграфія

Скончыў універсітэт у г. Кіёта ў 1967 годзе. З 1968 года ва ўніверсітэце г. Нагоя (з 1972 года прафесар; з 2000 года дырэктар навукова-даследчага цэнтра матэрыялазнаўства). У 2001—2002 гадах прэзідэнт Японскага хімічнага таварыства.

Аўтар навуковых прац па арганічнай хіміі. Распрацаваў аптычна актыўныя каталізатары для ажыццяўлення хіральна каталізавальных рэакцый асімітрычнага гідрыравання (1980), што дазволіла рэалізаваць прамысловы сінтэз энантыямераў хімічных злучэнняў і лекавых прэпаратаў з амаль 100-% выхадам канчатковых прадуктаў.

Член Японскай акадэміі (2002), замежны член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (2001), Расійскай АН (2003).

Узнагароды

• 2010 — Вялікі залаты медаль РАН імя М. В. Ламаносава
• 2001 — Нобелеўская прэмія па хіміі
• 2001 — Прэмія Вольфа па хіміі

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 432. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рыёдзі Наёры
• Аўтабіяграфія на сайце Нобелеўскага камітэта (англ.)