Таполя бальзамічная
| Таполя бальзамічная | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||
|
Populus balsamifera L., 1753 | |||||||||||||||
| Сінонімы | |||||||||||||||
| Арэал | |||||||||||||||
|
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Таполя бальзамічная[3][4][5][6] (Populus balsamifera) — від дрэў роду Таполя (Populus) сямейства Вярбовыя, які расце ў заходняй частцы Паўночнай Амерыкі.
Англійская назва: balsam poplar[7], bam[8], bamtree[9], eastern balsam-poplar[9], hackmatack[9], tacamahac poplar[9], tacamahaca[9].
Батанічнае апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Лістападнае дрэва. Вышыня 18—21 метр, рэдка 27 метраў пры таўшчыні ствала 0,6 метра і больш. Шчыльнасць сухой драўніны 470 кг/м²[4]. Лісце мае даўжыню 5—10 см[6], простае, суцэльнае, яйцападобнай формы, з вострай верхавінкай і зубчастым краем, скурыстае[10]. Плод — каробачка.
Пачынае цвіценне ва ўзросце 8—10 гадоў. Каташкі ад 5 да 9 см з вялікай колькасцю дробных кветак (каля 3 мм у даўжыню). Мужчынскія кветкі маюць ад 20 да 30 тычынак. Спелыя жаночыя каташкі ад 10 да 15 см.
Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання
[правіць | правіць зыходнік]
Расце на Заходнім узбярэжжы Паўночнай Амерыкі, ад паўднёвай Аляскі да Каліфорніі. Распаўсюджанне гэтага віду шмат у чым супадае з распаўсюджаннем Populus tremuloides[4]. Святлолюбівая расліна, мезафіт, мезатроф[10].
Падвіды
[правіць | правіць зыходнік]- Populus balsamifera var. balsamifera
- Populus balsamifera var. subcordata (усходняя частка Канады)[11]
Populus balsamifera і Populus trichocarpa гібрыдызуюць, утвараючы неадназначныя формы. З-за гэтага мяшання, Populus trichocarpa быў прапанаваны ў якасці падвіду (Populus balsamifera var. trichocarpa)[11]. Іншыя гібрыды былі зарэгістраваныя паміж таполяй бальзамічнай і такімі відамі, як таполя белая (Populus alba), Populus laurifolia, ясакар (Populus nigra), Populus simonii, таполя пахучая (Populus sauveolens), асіна (Populus tremula) і Populus tristis[12][13][14].
Таксанамія
[правіць | правіць зыходнік]Від уваходзіць у род таполя (Populus) сямейства вярбовыя (Salicaceae) парадку вербакветныя (Malpighiales).
| яшчэ 36 сямействаў (згодна Сістэме APG II) | яшчэ 25—35 відаў | ||||||||||||
| парадак Вербакветныя | род Таполя | ||||||||||||
| аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя | сямейства Вярбовыя | від Таполя бальзамічная | |||||||||||
| яшчэ 44 парадкі кветкавых расліны (згодна Сістэме APG II) |
яшчэ каля 57 родаў | ||||||||||||
Практычнае выкарыстанне
[правіць | правіць зыходнік]Мяккая драўніна таполі бальзамічнай выкарыстоўваецца для вырабу цэлюлозы і будаўніцтва[15].
Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
- ↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
- ↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 103. — 160 с. — 2 350 экз.
- ↑ а б в Древесные породы мира / Калуцкий, К. К.. — М.: Лесная промышленность, 1982. — Т. 2. — С. 145, 146.
- ↑ БелЭн 2002.
- ↑ а б ЭПБ 1985.
- ↑ Populus balsamifera L.. Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.. Праверана 15 снежня 2016.
- ↑ Peattie, Donald Culross. A Natural History of Trees of Eastern and Central North America. — Boston: Houghton Mifflin Company, 1991. — P. 100.
- ↑ а б в г д Taxon: Populus balsamifera L.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). Праверана 15 снежня 2016.
- ↑ а б Тополь бальзамический: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
- ↑ а б Brayshaw T. C. The status of the black cottonwood (Populus trichocarpa Torr. and Gray) // Canadian Field-Naturalist. — 1966. — Т. 79. — № 2. — С. 91-95.
- ↑ Cram W. H. Performance of seventeen poplar clones in south-central Saskatchewan // Forestry Chronicle. — 1960. — Т. 36. — № 3. — С. 204-208, 224.
- ↑ Maini, J. S., and J. H. Cayford, eds. Growth and utilization of poplars in Canada. — Canada Department of Forestry and Rural Development, Forestry Branch Publication 1205. — Ottawa: ON, 1968. — P. 257.
- ↑ Zasada, J. C., L. A. Viereck, M. J. Foote, and others Natural regeneration of balsam poplar following harvesting in the Susitna Valley, Alaska. // Forestry Chronicle. — 1981. — Т. 57. — № 2. — С. 57-65.
- ↑ John C. Zasada, Howard M. Phipps. Balsam Poplar(недаступная спасылка). Northeastern Area. Архівавана з першакрыніцы 12 кастрычніка 2016. Праверана 15 снежня 2016.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Гарановіч І. М. Тапо́ля // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 431. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Бібікаў Ю. А., Мазан І. П. Тапо́ля // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 81—82. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
- 2. Populus — Тополь // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 124. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.
Слоўнікі і энцыклапедыі | |
|---|---|
| Таксанамія | EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · IRMNG · ITIS TSN · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO |
| Нарматыўны кантроль | Microsoft: 2776326992 |
