မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

ဖော့သဖောရတ်သ်

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို

ဖော့သဖောရတ်သ်ယို ထွာ အဲတ်တမ်အမုဲင် ၁၅ တွမ်ႏ သင်္ကေႏတ P ကအောဝ်ႏဒါႏ ဓာတုဗေဒဒြတ်စင်တဗာႏ။ အောဝ်ႏ အဗွာ တွမ်ႏ အတနျာႏ နီးစား။ ကွဲႏတှော့ꩻ မာꩻဒါႏယိုꩻငါႏဓာတ်တဲင် ကမ္ဘာႏဟမ်ႏလောင်းကို ဖော့သဖောရတ်သ်ခြေင်ခြေင်ယို မော့ꩻဖိုတောဝ်းသှူ။ ကမ္ဘာႏဟမ်ႏ သယံဇာတ ၁ ကီလိုဂရမ်ကိုယို ဖော့သဖောရတ်သ် အောဝ်ႏပါငီꩻ ၁ ဂရမ် (နုဲင်း တောင်ꩻတနျာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏပါ ၀.၀၆ ဂရမ်)။ ဓာတ်သတ္တုနေးနောဝ်ꩻ ဖော့သဖောရတ်သ်ယို ထီႏအီလꩻ ဖော့သဖိတ်သှူ။ မန်းနေး ကဟဲ့ꩻဒါႏ မီးစုန်းဓာတ်(တဲမ်း ဖော့စဖောရပ်) ယို ထွာ ထာꩻခြှောန်းဒါႏယိုꩻ သတ္တုတမွေးတောဝ်း ဒြတ်စင်တဗာႏသှူ။ အလဲန်းငီꩻ နုဲက်ထရိုစဲန် အဗူႏကို။ ထာꩻသꩻသားကို ထွာ အောဝ်ႏပါတသေႏသေႏ ဒြတ်စင်၊ သဘာဝကို မော့ꩻနှောင်ꩻအစားစားသှူ။ ဖော့သဖောရတ်သ် ကထေလꩻဒါႏ ဖꩻဓာတ်ခင်ႏလမ်း (မန်း-ဓာတ်ခွဲခန်း) ကိုစားနောဝ်ꩻ အတောင်ႏလေဒါႏ ထာꩻခေ့ꩻကို။ ဖော့သဖောရတ်သ်တွမ်ႏ တလီꩻ မဉ်ႏဗာႏတလူႏဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ထွာ အစှူႏတန် သီအီဒါႏသှူ။ ထာꩻတေက်ꩻနျꩻအာႏသန်သန်ဆလကို ကအုံခြှော့နှောင်ꩻဒါႏ ဖော့သဖောရတ်သ် အရောင်ႏဖြေင်းနောဝ်ꩻ ပီ ဂရပ်ဖုဲက်၊ တျာႏစပ်ꩻအီတဲ့လꩻသှူ။

ဖော့သဖောရတ်သ်,  15P
ကအောဝ်ႏလုဲင်ႏဒါႏ ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အမဉ်ꩻ၊ သင်္ကေတဖော့သဖောရတ်သ်, P
အယောင်ꩻwaxy white, yellow, red, violet, black metallic-looking
ကလှိုင်ႏအာထာꩻ
(ကမ္ဘာဟမ်ႏလုံးယာႏကီ ကောင်းကို)5.2 (silicon = 100)
ဒြတ်စင် အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရှောင်ကို ဖော့သဖောရတ်သ်
Element 1: Hydrogen (H), Other non-metal
Element 2: Helium (He), Noble gas
Element 3: Lithium (Li), Alkali metal
Element 4: Beryllium (Be), Alkaline earth metal
Element 5: Boron (B), Metalloid
Element 6: Carbon (C), Other non-metal
Element 7: Nitrogen (N), Other non-metal
Element 8: Oxygen (O), Other non-metal
Element 9: Fluorine (F), Halogen
Element 10: Neon (Ne), Noble gas
Element 11: Sodium (Na), Alkali metal
Element 12: Magnesium (Mg), Alkaline earth metal
Element 13: Aluminium (Al), Other metal
Element 14: Silicon (Si), Metalloid
Element 15: Phosphorus (P), Other non-metal
Element 16: Sulfur (S), Other non-metal
Element 17: Chlorine (Cl), Halogen
Element 18: Argon (Ar), Noble gas
Element 19: Potassium (K), Alkali metal
Element 20: Calcium (Ca), Alkaline earth metal
Element 21: Scandium (Sc), Transition metal
Element 22: Titanium (Ti), Transition metal
Element 23: Vanadium (V), Transition metal
Element 24: Chromium (Cr), Transition metal
Element 25: Manganese (Mn), Transition metal
Element 26: Iron (Fe), Transition metal
Element 27: Cobalt (Co), Transition metal
Element 28: Nickel (Ni), Transition metal
Element 29: Copper (Cu), Transition metal
Element 30: Zinc (Zn), Transition metal
Element 31: Gallium (Ga), Other metal
Element 32: Germanium (Ge), Metalloid
Element 33: Arsenic (As), Metalloid
Element 34: Selenium (Se), Other non-metal
Element 35: Bromine (Br), Halogen
Element 36: Krypton (Kr), Noble gas
Element 37: Rubidium (Rb), Alkali metal
Element 38: Strontium (Sr), Alkaline earth metal
Element 39: Yttrium (Y), Transition metal
Element 40: Zirconium (Zr), Transition metal
Element 41: Niobium (Nb), Transition metal
Element 42: Molybdenum (Mo), Transition metal
Element 43: Technetium (Tc), Transition metal
Element 44: Ruthenium (Ru), Transition metal
Element 45: Rhodium (Rh), Transition metal
Element 46: Palladium (Pd), Transition metal
Element 47: Silver (Ag), Transition metal
Element 48: Cadmium (Cd), Transition metal
Element 49: Indium (In), Other metal
Element 50: Tin (Sn), Other metal
Element 51: Antimony (Sb), Metalloid
Element 52: Tellurium (Te), Metalloid
Element 53: Iodine (I), Halogen
Element 54: Xenon (Xe), Noble gas
Element 55: Caesium (Cs), Alkali metal
Element 56: Barium (Ba), Alkaline earth metal
Element 57: Lanthanum (La), Lanthanoid
Element 58: Cerium (Ce), Lanthanoid
Element 59: Praseodymium (Pr), Lanthanoid
Element 60: Neodymium (Nd), Lanthanoid
Element 61: Promethium (Pm), Lanthanoid
Element 62: Samarium (Sm), Lanthanoid
Element 63: Europium (Eu), Lanthanoid
Element 64: Gadolinium (Gd), Lanthanoid
Element 65: Terbium (Tb), Lanthanoid
Element 66: Dysprosium (Dy), Lanthanoid
Element 67: Holmium (Ho), Lanthanoid
Element 68: Erbium (Er), Lanthanoid
Element 69: Thulium (Tm), Lanthanoid
Element 70: Ytterbium (Yb), Lanthanoid
Element 71: Lutetium (Lu), Lanthanoid
Element 72: Hafnium (Hf), Transition metal
Element 73: Tantalum (Ta), Transition metal
Element 74: Tungsten (W), Transition metal
Element 75: Rhenium (Re), Transition metal
Element 76: Osmium (Os), Transition metal
Element 77: Iridium (Ir), Transition metal
Element 78: Platinum (Pt), Transition metal
Element 79: Gold (Au), Transition metal
Element 80: Mercury (Hg), Transition metal
Element 81: Thallium (Tl), Other metal
Element 82: Lead (Pb), Other metal
Element 83: Bismuth (Bi), Other metal
Element 84: Polonium (Po), Metalloid
Element 85: Astatine (At), Halogen
Element 86: Radon (Rn), Noble gas
Element 87: Francium (Fr), Alkali metal
Element 88: Radium (Ra), Alkaline earth metal
Element 89: Actinium (Ac), Actinoid
Element 90: Thorium (Th), Actinoid
Element 91: Protactinium (Pa), Actinoid
Element 92: Uranium (U), Actinoid
Element 93: Neptunium (Np), Actinoid
Element 94: Plutonium (Pu), Actinoid
Element 95: Americium (Am), Actinoid
Element 96: Curium (Cm), Actinoid
Element 97: Berkelium (Bk), Actinoid
Element 98: Californium (Cf), Actinoid
Element 99: Einsteinium (Es), Actinoid
Element 100: Fermium (Fm), Actinoid
Element 101: Mendelevium (Md), Actinoid
Element 102: Nobelium (No), Actinoid
Element 103: Lawrencium (Lr), Actinoid
Element 104: Rutherfordium (Rf), Transition metal
Element 105: Dubnium (Db), Transition metal
Element 106: Seaborgium (Sg), Transition metal
Element 107: Bohrium (Bh), Transition metal
Element 108: Hassium (Hs), Transition metal
Element 109: Meitnerium (Mt), Transition metal
Element 110: Darmstadtium (Ds), Transition metal
Element 111: Roentgenium (Rg), Transition metal
Element 112: Copernicium (Cn), Transition metal
Element 113: Ununtrium (Uut)
Element 114: Ununquadium (Uuq)
Element 115: Ununpentium (Uup)
Element 116: Ununhexium (Uuh)
Element 117: Ununseptium (Uus)
Element 118: Ununoctium (Uuo)
N

P

As
သီလီကွန်ဖော့သဖောရတ်သ်သာလဖာ
အဲက်တမ် အမုဲင်ရဲန်ႏ (Z)15
အဗူႏဘလော့group 15 (pnictogens)
အထဲ့ရော့ꩻ ထာꩻရွောင်period  3
အှောန်ႏထော့ခါꩻ အဲက်တမ်မေက် အထှူႏခေန်ႏ (Ar)
အီလဲက္ထရွန် ကဖျင်ထာꩻ[Ne] 3s2 3p3
အပီတထွိုင်ကို ကပါဒါႏ အီလဲက္ထရွန်2, 8, 5
ပှိုင်းဝှို့တုမ်ႏ ယောင်ꩻဖဲ့ဂုဏ်သတ္တိဖုံႏ
အခြုံးခြီအီအလျားwhite: 317.3 K ​(44.15 °C, ​111.5 °F)
red: ∼860 K (∼590 °C, ∼1090 °F)[]
အထီဗို့ꩻအီအလျားwhite: 553.7 K ​(280.5 °C, ​536.9 °F)
Sublimation pointred: ≈689.2–863 K ​(≈416–590 °C, ​≈780.8–1094 °F)
violet: 893 K (620 °C, 1148 °F)
အနဲန်းအတဉ်ႏ (အခန်ꩻအလျား ၊ လမ်းဟောင်းကိုအလျား)white: 1.823 g/cm3
red: ≈2.2–2.34 g/cm3
violet: 2.36 g/cm3
black: 2.69 g/cm3
ဖျှူးဆဉ်းအလျားwhite: 0.66 kJ/mol
အတအှိုထန်ႏအလျားwhite: 51.9 kJ/mol
မိုလာ အလျားအာႏရဲင်ꩻwhite: 23.824 J/(mol·K)
အတအှိုထီတေက်ꩻအာႏ (white)
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 279 307 342 388 453 549
vapor pressure (red, b.p. 431 °C)
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 455 489 529 576 635 704
အဲက်တမ်မေက်ဂုဏ်ႏဖုံႏ
ဓာတ်ငင်ႏအီလက်ထရွန် Pauling scale: 2.19
အာႏတောင်ႏတာႏမာꩻထွာအုဲင်းယွန်း1st: 1011.8 kJ/mol
2nd: 1907 kJ/mol
3rd: 2914.1 kJ/mol
(more)
ကိုဗေးလဲန့်ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ 107±3 pm
ဗန်ဒါဝေါ့သ် ဒွါႏအကဲန်တကှို့ꩻ180 pm
Miscellanea
ကမာꩻထွာခါꩻထာꩻကြုံးbody-centered cubic (bcc)
Bodycentredcubic crystal structure for ဖော့သဖောရတ်သ်
အလျားတွီကာႏထာꩻwhite: 0.236 W/(m·K)
black: 12.1 W/(m·K)
ပသီႏထှို့ꩻဓာတ်white, red, violet, black: diamagnetic[]
ပသီႏထှို့ꩻ ကခှေါင်းအီဒါႏထာꩻ (χmol)−20.8×10−6 cm3/mol (293 K)[]
Bulk moduluswhite: 5 GPa
red: 11 GPa
CAS Number7723-14-0 (red)
12185-10-3 (white)
ထွာလှောန်ခြောင်ꩻ
ကထုမ်ႏမော့ꩻသားHennig Brand (1669)
Recognised as an element byအန်ထောနီလောရဉ့်သ် ဒီ လဗွုဲင်သီယာ[] (1777)
အစှူဖြှိုးသွတ်ꩻ ဖော့သဖောရတ်သ်သီး အုဲင်သိုတုပ်ဖုံႏ
iso NA သက်တန်ꩻတာကွို့ꩻ DM DE

( MeV)

DP
31P 100% is stable with 16 neutrons
32P trace 14.28 d β 1.709 32S
33P trace 25.3 d β 0.249 33S
ဝီကီဒေတာကို | | အုံနောင်
နာအူရူကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ဖော့သဖိတ် သတ္တုအုင်ႏ ၂၀၀၇ ဗာႏနေင်ႏ
  1. Phosphorus: Chemical ElementEncyclopædia Britannica
  2. Lide, D. R., ed. (2005)။ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds"။ CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.)။ Boca Raton (FL): CRC Press။ ISBN 0-8493-0486-5
  3. Weast၊ Robert (1984)။ CRC, Handbook of Chemistry and Physics။ Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing။ pp. E110။ ISBN 0-8493-0464-4
  4. cf. "Memoir on Combustion in General" Mémoires de l'Académie Royale des Sciences 1777, 592–600. from Henry Marshall Leicester and Herbert S. Klickstein, A Source Book in Chemistry 1400–1900 (New York: McGraw Hill, 1952)