Kuba
| Republika Kuba República de Cuba (es) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Uzrečica: Patria o Muerte (bs: za državu ili smrt) |
||||||
| Himna: La Bayamesa |
||||||
 Položaj Kube
|
||||||
| Glavni i najveći grad | Havana 23°6′N 82°23′W / 23.100°N 82.383°W | |||||
| Službeni jezik | španski | |||||
| Državno uređenje | Republika | |||||
| Miguel Díaz-Canel | ||||||
| Zakonodavstvo | ||||||
| Nezavisnost | Od Španije | |||||
• Priznato |
20. maj 1902. | |||||
| Površina | ||||||
• Ukupno |
109.884 km2 (104.) | |||||
| 0,94% | ||||||
| Stanovništvo | ||||||
• Ukupno |
11.239.224 (81. na svijetu) | |||||
• Gustoća |
102,3/km2 (106. na svijetu) | |||||
| BDP (PKM) | 2016. | |||||
• Ukupno |
89.689 milijardi $ (-) | |||||
| 7.815 $ | ||||||
| Gini (2000) | 38 | |||||
| HDI (2015) | 0,775 (68.) | |||||
| Valuta | Kubanski peso (CUP) Kubanski konvertibilni peso (CUC) |
|||||
| Vremenska zona | (UTC-5) | |||||
| Topografija | ||||||
| Pico Real del Turquino 1.974 m |
||||||
| Zaza Reservoir 113,5 km2 |
||||||
| Rio Cauto 330 km |
||||||
| Pozivni broj | +53 | |||||
| Internetska domena | .cu | |||||
Kuba je ostrvska država u Karibima, okružena Meksičkim zalivom, Karipskim morem i Atlanskim okeanom. Nacionalna teritorija Kube se prostire na glavnom ostrvu Kubi, ostrvu Isla de la Juventud i nekoliko arhipelaga. Havana je glavni i istovremeno i najveći grad Kube. Drugi po veličini grad je Santiago de Cuba.
Na sjeveru se nalaze Sjedinjene Američke Države (udaljene oko 150 km), Bahami i Ostrva Turks i Caicos na sjeveroistoku, Meksiko na zapadu (oko 210 km), Kajmanska ostrva i Jamajka na jugu te Haiti i Dominikanska Republika na jugoistoku.
Najveće je ostrvo u Karibima a sa preko 11 miliona stanovnika i drugo najmnogoljudnije ostrvo nakon Hispaniole.
Danas je jedina preostala izvorno komunistička država u svijetu sa visokim indeksom humanog razvoja i dobro rangirana u oblastima zdravstva i obrazovanja.[1][2] [3]
Historija
[uredi | uredi izvor]Otkrivena je tokom ekspedicije Kristofora Kolumba 1492. godine[4] i pokušaja da se pronađe zapadni prolaz do Indije. 1511. godine Španci započinju kolonizaciju njene teritorije čime počinje i istrebljenje autohtonih indijanaca. Od 1523 počinje dovođenje crnaca -robova iz Afrike. Tek 1898, nakon Američko-španskog rata, Kuba se oslobađa španskog, ali istovremeno pada pod uticaj SAD-a. Amerikanci su priznali Kubi nezavisnost 1902., ali su zadržali uticaj (Plattovi amandmani, ukinuti 1934). Diktator Fulgencio Batista Y Zaldivar, 1952-1958 vladao je uz pomoć američkih imperijalističkih krugova. Srušen revolucijom 1959, na vlast dolazi Fidel Castro, neprihvatljiv vlastima SAD-a, koje ubrzo uvode trgovinski embargo prema Kubi. Castro je nakon toga 1961. revoluciju proglasio socijalističkom, i uspostavio komunističku državu. Castro se održao na vlasti i nakon što je njegov najveći saveznik, SSSR, prestao postojati 1991.
Geografija
[uredi | uredi izvor]Kuba je najveće ostrvo u Karipskom moru. Na sjeveru graniči sa Floridskim prolazom i Atlanskim okeanom, na sjeverozapadu s Meksičkim zaljevom, na jugu s Karipskim morem i na istoku Windwardskim prolazom. Prema površini, Kuba je po veličini 16. ostrvo na svijetu.
Klima na ostrvu je tropska, iako pušu i jaki vjetrovi. Postoji sušni dio godine i kišni dio godine. Havana (Habana) je glavni i najveći grad, ostali veći gradovi su Santiago de Cuba i Camaguey.
Politika
[uredi | uredi izvor]Kuba je socijalistička država. Na njenom čelu dugo je bio Fidel Castro, tačnije, od 1959, prvo kao premijer, a od 1976. kao predsjednik. Na toj je funkciji zvanično ostao do 2008, kada se povukao zbog narušenog zdravlja (iako je već od 2006. bio na medicinskom odsustvu). Bio je šef države, šef vlade, prvi sekretar Komunističke partije Kube, te vrhovni zapovjednik Kubanskih oružanih snaga. Naslijedio ga je njegov brat Raúl, koji je ostao predsjednik do 19. aprila 2018, također se povukavši zbog poodmakle dobi. Novi predsjednik postao je Miguel Díaz-Canel, dotadašnji potpredsjednik.
Kubanski parlament, Nacionalna skupština narodne vlasti (Asamblea Nacional del Poder Popular), ima 609 članova, a biraju na rok od 5 godina. Komunistička stranka je jedina politička stranka na Kubi koja je legalna. Ona drži vodeće funkcije u upravi zemlje, uključujući i sudstvo. Ostala politička pitanja uključuju ilegalnu emigraciju kubanaca u SAD, ekonomski embargo koji je SAD nametnuo Kubi i zatvaranje političkih disidenata koji su u opoziciji prema vlasti.
Administrativna podjela
[uredi | uredi izvor]
Kuba je podijeljena na 15 pokrajina i jednu općinu sa specijalnim statusom (Isla de la Juventud).
- Pinar del Rio
- Artemisa
- La Habana
- Mayabeque
- Matanzas
- Cienfuegos
- Villa Clara
- Sancti Spíritus
- Ciego de Ávila
- Camagüey
- Las Tunas
- Granma
- Holguín
- Santiago de Cuba
- Guantánamo
- Isla de la Juventud (općina sa specijalnim statusom)
Privreda
[uredi | uredi izvor]Kubanska država većim dijelom kontroliše i planira ekonomske aktivnosti, na osnovu socijalističkih principa. Većina sredstava za proizvodnju je u vlasništvu vlade i ona njima upravlja, a većina radne snage je zaposlena u državnom sektoru. Posljednjih godina uočen je trend ka porastu broja zaposlenih u privatnom sektoru. Do 2006. godine zaposlenost u javnom sektoru iznosila je 78%, a u privatnom sektoru 22%, u poređenju sa 91,8% do 8,2% u 1981. godini. Državna potrošnja iznosi 78,1% BDP-a. Od ranih 2010-ih, nakon početnih tržišnih reformi, postalo je popularno navođenje kubanske ekonomije kao tržišnog socijalizma ili kretanja ka tržišnom socijalizmu [5]. Svaka firma koja angažuje radnika Kubanca, njegovuu platu daje kubanskoj vladi, koja ga dalje isplaćuje u kubanskim pezosima. Prosječna mjesečna plata od jula 2013. iznosila je 466 kubanskih pezosa—oko 19 američkih dolara. Međutim, nakon ekonomske reforme u januaru 2021., minimalna plata je oko 2100 CUP (17,50 USD), a srednja plata je oko 4000 CUP (33 USD).
Svako kubansko domaćinstvo ima knjigu obroka (poznatu kao libreta) koja mu daje pravo na mjesečnu zalihu hrane i drugih osnovnih namirnica, koje se obezbjeđuju po nominalnoj cijeni. Prema Havana Consulting Group, u 2014. godini, novčane doznake iz inostranstva upućene na Kubu iznosile su 3.129 miliona dolara, što je čini sedmom zemljom u Latinskoj Americi po iznosu ovih sredstava [6]. U 2019. godini doznake su porasle na 6.616 miliona dolara, ali su pale na 1.967 miliona dolara u 2020., zbog pandemije COVID-19. Pandemija je teško pogodila i kubansku turističku industriju, što je, uz pooštravanje američkih sankcija, dovelo do velikog porasta emigracije među mlađim radno sposobnim Kubancima. Ovo je opisano je kao kriza koja "prijeti stabilnosti" Kube, koja "već ima jednu od najstarijih populacija na hemisferi".
![[icon]](/https/bs.wikipedia.org/wiki/Datoteka:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Ovaj odlomak potrebno je proširiti. |
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ http://apps.who.int/gho/data/node.main.688?lang=en
- ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 24. 11. 2016. Pristupljeno 29. 4. 2015.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ http://www.thenation.com/article/193273/why-us-cuba-deal-really-victory-cuban-revolution
- ^ Cuba Oficina Del Censo (2009). Cuba: Population, History and Resources 1907. BiblioBazaar, LLC. p. 28. ISBN 978-1-110-28818-2. (gives the landing date in Cuba as October 28)
- ^ Feinberg, Richard (14 June 2016). Open for Business: Building the New Cuban Economy. Publisher: Brookings Institution Press. pp. 214–215. ISBN 9780815727699.
- ^ "CUBA: The Fastest Growing Remittances Market in Latin America". The Havana Consulting Group & Tech. 23 June 2016. Retrieved 29 May 2022.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
- Službeni sajt Vlade Kube
- Kuba na CIA World Factbook
| Suverene države |
|  | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zavisne teritorije |
| ||||||||||