Konfucije
Kung Fu Ce ili Konfučije bio je jedan od prvih kineskih filozofa i političar Perioda proljeća i jeseni. Zajedno sa Lao Ceom i Sidartom Gaotamom Budom bio je jedan od prvih filozofa koji su došli sa Dalekog Istoka. U njihovim idejama se nalaze počeci filozofskog mišljenja (iako se ne uzimaju zvanično za prve filozofe jer njihova filozofija je duboko vezana za religiju). Konfucijeva učenja i filozofija podupiru kulturu i društvo istočne Azije, ostajući uticajni širom Kine i istočne Azije do danas.[1] Za njega osnov dobra je poštovanje tradicije. Smatrao je da ako su ljudi dobri sve je oko njih je dobro. Također, govorio je da je autoritet u društvu autoritet starijih. Njegovo je mišljenje da prirodne vrline čovjek usavršava učenjem, a to razvije sposobnosti razlikovanja dobra i zla.
Konfucije je sebe smatrao prenosiocem vrijednosti ranijih perioda za koje je tvrdio da su u njegovo vrijeme napuštene. Njegova filozofska učenja, nazvana konfucijanizam, naglašavala su lični i državni moral, ispravnost društvenih odnosa, pravdu, dobrotu i iskrenost. Njegovi sljedbenici su se takmičili sa mnogim drugim školama tokom ere Stotinu škola misli, samo da bi bili potisnuti u korist legalista tokom dinastije Qin. Nakon sloma Qina i pobjede Hana nad Chuom, Konfucijeve misli dobile su zvaničnu potporu u novoj dinastiji. Tokom dinastija Tang i Song, konfucijanizam se razvio u sistem poznat na Zapadu kao neokonfučijanizam, a kasnije kao novi konfucijanizam. Konfučijanizam je bio dio kineskog društvenog tkiva i načina života; za konfucijance, svakodnevni život je bio arena religije.[2]
Konfučije se tradicionalno pripisuje autorstvo mnogih kineskih klasičnih tekstova, uključujući svih pet klasika, ali moderni naučnici su oprezni u pripisivanju određenih tvrdnji samom Konfučiju. Aforizmi o njegovom učenju sabrani su u Analektima, ali tek mnogo godina nakon njegove smrti.
Konfucijeva načela imaju sličnosti sa kineskom tradicijom i vjerovanjem. Sa sinovskom pobožnošću, zagovarao je snažnu porodičnu lojalnost, poštovanje predaka i poštovanje starijih od strane njihove dece i muževa od strane njihovih žena, preporučujući porodicu kao osnovu za idealnu vladu. Njegova najpoznatija izreka glasi,:Nikada ne čini drugome ono, što ne bi želio da drugi učini tebi.[3]
Život
[uredi | uredi izvor]Rani život
[uredi | uredi izvor]Smatra se da je Konfucije rođen 28. septembra 551. godine p. n. e,[4] u Zouu (鄒, u modernoj provinciji Šandong).[5] Područje je bilo pod kontrolom kraljeva Zhoua, ali je efektivna kontrola, neovisno bila pod lokalnim gospodarima Lu, koji su vladali iz obližnjeg grada Qufua. Njegov otac Kong He (ili Shuliang He) bio je stariji komandant lokalnog garnizona Lu.[6]:260 Njegovo porijeklo seže preko vojvoda Songa do dinastije Shang koja je prethodila Zhouu.[6]:259 Tradicionalni izvještaji o Konfucijevom životu govore da je Kong Heov djed preselio porodicu iz Songa u Lu.[5]:26
Kong He je umro kada je Konfucije imao tri godine, a Konfucija je njegova majka Yan Zhengzai (顏徵在) odgajala u siromaštvu.[7] Njegova majka je kasnije umrla sa manje od 40 godina.[7] Sa 19 godina oženio se Lady Qiguan (亓官氏), a godinu dana kasnije par je dobio prvo dijete, sina Kong Lija (孔鯉).[7] Qiguan i Confucius su kasnije zajedno imali dvije kćeri, od kojih se smatra da je jedna umrla kao dijete, a jedna se zvala Kong Jiao (孔姣).[8]
Konfucije se školovao u školama za obične ljude, gdje je studirao i učio Šest umjetnosti.[9]
Konfucije je rođen u klasi ši (士), između aristokratije i običnih ljudi. Za njega se kaže da je radio na raznim državnim poslovima tokom svojih ranih 20-ih godina, kao knjigovođa i čuvar ovaca i konja, koristeći prihode da svoju majku pravilno sahrani.[7][10] Kada mu je majka umrla, za Konfučije (23 godine) se kaže da je tugovao tri godine, kao što je bila tradicija.[10]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "The Life and Significance of Confucius". www.sjsu.edu. Arhivirano s originala, 27. 12. 2019. Pristupljeno 27. 9. 2017.
- ^ "Confucianism". World History Encyclopedia. Arhivirano s originala, 17. 4. 2021. Pristupljeno 4. 11. 2020.
- ^ Biografija na stranici whoiswho.de pristupljeno 23.6.2014 (de)
- ^ Hugan, Yong (2013). Confucius: A Guide for the Perplexed. A&C Black. str. 3. ISBN 978-1-4411-9653-8. Arhivirano s originala, 16. 4. 2017.
- ^ a b Creel, H. G. (1949). Confucius: The Man and the Myth, str. 25. New York: John Day Company.
- ^ a b Legge, James (1887), "Confucius", Encyclopaedia Britannica, 9th ed., Vol. VI.
- ^ a b c d Huang, Yong (2013). Confucius: A Guide for the Perplexed. A&C Black. str. 4. ISBN 978-1-4411-9653-8. Arhivirano s originala, 19. 4. 2021. Pristupljeno 12. 8. 2015.
- ^ Schuman, Michael (2015). Confucius: And the World He Created. Basic Books. ISBN 978-0-465-04057-5. Arhivirano s originala, 16. 4. 2017.
- ^ Huang, Yong (2013). Confucius: A Guide for the Perplexed. A&C Black. str. 4–5. ISBN 978-1-4411-9653-8. Arhivirano s originala, 16. 4. 2017.
- ^ a b Burgan, Michael (2008). Confucius: Chinese Philosopher and Teacher. Capstone. str. 23. ISBN 978-0-7565-3832-3. Arhivirano s originala, 16. 4. 2017. Pristupljeno 12. 8. 2015.
Također pogledate
[uredi | uredi izvor]
