Pracrijevo
| Pracrijevo (Archenteron) | |
|---|---|
 | |
| Gastrula knidarija s pracrijevom | |
| Dani | 5 |
| Prekursor | Blastula |
| Razvojni stadij | Gastrula |
Pracrijevo ili arhenteron je primitivno crijevo koje se formira tokom gastrulacije u embrionskom u razvoju životinja. Ono se razvija u probavni trakt.[1][2][3][4]
Formiranje pracrijeva kod morskog ježa
[uredi | uredi izvor]- Pogledajte: Gastrulacija
Kako se ćelije primarnog mezenhima odvajaju od vegetativnog pola u gastruli i ulaze u tečnošću ispunjenu šupljinu u centru (blastocel), preostale ćelije na vegetativnom polu se poravnavaju da se formira vegetativna ploča. Ovo se kopča unutra prema blastocoelu, u procesu koji se zove invaginacija. Ćelije se i dalje preuređuju dok se u plitkom ulegnuću ne formira dublja invaginacija, uža torbica koja nastaje od gastrulinog endoderma. To sužavanje produžuje arhenteron i pokreće konvergentno proširenje. Otvoreni kraj arhenterona se zove blastopor.[5][6]
Filopodije – tanke niti formirane od mezenhimskih ćelija – javljaju se u kontrakciji kasne gastrule za povlačenje vrha archenteron preko blastocela. Endoderm arhenterona se spoja sa ektodermpm u zid blastocela. U ovooj fazi, gastrulacije je potpuna, a gastrula ima funkcionalnu probavnu cijev.
Sličnost formiranja kod ostalih životinja
[uredi | uredi izvor]Udubljenje koje se upravo formira zove se usne blastopora ili leđne usne u vodozemaca i riba, a primitivna brazda u ptica i sisara. Svaki je pod kontrolom leđnog blastopora i primitivnog čvora (također poznat kao Hensenov čvor).
Tokom gastrulacije, arhenteronu se razvija u probavnu cijev, sa blastoporom koji postaje, bilo usta (Protostomia) ili anus (Deuterostomia).
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Gilbert S. F. (2010): Developmental Biology, 9th Ed. Sinauer Associates, ISBN 978-0-87893-558-1.
- ^ Hall, Brian K. (30. 9. 1998). Evolutionary Developmental Biology (jezik: engleski). Springer Science & Business Media. ISBN 9780412785801.
- ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-16-8 pogrešan ISBN.
- ^ Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-222-6.
- ^ Ereskovsky A. V. (2010). The Comparative Embryology of Sponges. Springer. ISBN 978-90-481-8574-0.
- ^ McGeady, T. A.; Quinn, P. J.; FitzPatrick, E. S.; Ryan, M. T. (26. 6. 2006). Veterinary Embryology (jezik: engleski). Wiley. ISBN 9781405111478.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]
