Хăйăр
Хăйăр – тĕпреннĕ ту каяшĕ е ятарласа хатĕрленĕ материал. Нумай чухне таса кварцран (кремни йӳçекĕ) тăрать. Хăйăр сăмаха пĕрреллĕ хисепре кăна усă кураççĕ, калăпăр, хăйăрсем тени пуплев йăнăшĕ шутланать[çăлкуç ăçтан?].
Ахаль хăйăр
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Ахаль хăйăр иккĕ тĕрлĕ пулать: çырмари, çăлти хăйăр - шурă тĕслĕ, çĕр айĕнчен (шăтăкран илекенни) чавса кăлараканни - сарă тĕслĕ. Çĕр айĕнчен чавса кăларнă хăйăрта тăм пĕрчисем нумай, юханшыв хăйăрĕ вара таса хăйăртан çеç тăрать. Пĕтĕм хăйăрĕ кăштик радиоактивныйтарах.
Хатĕрленĕ хăйăр
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Ку йышши хăйăра чула ятарласа вĕтетсе тăваççĕ.
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Хăйăр тĕсĕсем
- ГОСТ 8736—93 «Песок для строительных работ. Технические условия» (doc). Тĕрĕсленĕ 19 Раштав уйӑхӗн 2009.
- ГОСТ 4417-75 «Песок кварцевый для сварочных материалов». Тĕрĕсленĕ 8 Нарӑс уйӑхӗн 2010.
Çаплах пăхăр
[тӳрлет | кодне тӳрлет]| Тăправсен ушкăнĕсем | Катăксен диаметрĕ | Цементленменнисем | Цементленнисем | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Якалнисем | Якалманнисем | Якалнисем | Якалманнисем | ||
| Шултра-кĕмĕркке катăлу тăправсем е псефитсем | > 1 м | Катмарла катрам | Катмар | Катмарла конгломераат | Катмарла брекчи |
| 1 м - 10 см | Катрамсем | Катăксем (блоксем) | Катрам конгломерачĕ | Катăкла (блоклă) брекчи | |
| 10 - 1 см | Шакă | Вак чул | Конгломерат (тăправ) | Брекчи | |
| 1 см - 2 мм | Гравий | Дресва | Гравелитсем | Дресвяниксем | |
| Хăйăрлă тăправсем е псаммитсем | 2,0 - 0,05 мм | Хăйăр: Кĕмĕркки (1—2 мм) Шултри (0,5—1 мм) Вăтамми (0,25—0,5 мм) Вĕтти (0,1—0,25 мм) Чи вĕтти (0,05—0,1 мм) |
Хăйăрласем | ||
| Тусанлă тăправсем е алевритсем | 0,05 - 0,005 мм | Тусан | Алевролитсем | ||
| Тăмлă тăправсем е пелитсем | 0,005 мм пĕчĕкрех | юшкăнсем, тăмсем | тăмсем, аргиллитсем | ||
