Ωφελιμισμός

Αυτό το λήμμα αφορά τη φιλοσοφική θεωρία. Για το βιβλίο του Τζον Στιούαρτ Μιλλ, δείτε: Ωφελιμισμός (βιβλίο).

Ο ωφελιμισμός είναι κανονιστική ηθική θεωρία σύμφωνα με την οποία, σκοπός των πράξεών μας πρέπει να είναι η μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ωφέλεια για τον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν αριθμό ατόμων. Και λέγοντας “ωφέλεια” οι περισσότεροι από αυτούς τους φιλοσόφους έχουν στο μυαλό τους την ευτυχία ή έστω την ικανοποίηση αυτών που θα καρπωθούν τα αποτελέσματα των πράξεών μας. Κυριότεροι εκπρόσωποί του είναι ο Τζέρεμι Μπένθαμ και ο Τζον Στιούαρτ Μιλλ.

Ο ωφελιμισμός είναι συνεπειοκρατική θεωρία που διαχωρίζεται από τις αρεταϊκές και τις δεοντολογικές ηθικές θεωρίες.

Αδυναμίες του ωφελιμισμού: Όταν δίνουμε έμφαση στις συνέπειες ή τα αποτελέσματα των πράξεων μας, διαπιστώνουμε ότι αυτή η τακτική μας όχι μόνο δεν αρκεί αλλά ίσως στηρίζει και μια προβληματική αντίληψη περί ηθικής ορθότητας. Αρχικά δεν είναι βέβαιο ότι μπορούμε να προβλέψουμε τα αποτελέσματα των πράξεων μας ώστε να αναζητήσουμε σε αυτά το κριτήριο του ηθικού σωστού. Έπειτα δεν είναι σαφές το πως θα μετρήσουμε την παραγωμενη ωφέλεια για όλους τους ανθρώπους. Δεν συμφωνούν όλοι με το καλό που θέλουμε να πετύχουμε ακόμα κι αν αυτό είναι η ευχαρίστηση και η αποτροπή του πόνου και της δυστυχίας. Υπάρχουν πολλών ειδών ηδονές και λύπες για τις οποίες οι γνώμες διαφέρουν. Οι περισσότεροι ωφελιμιστές τονίζουν ότι σκεφτόμαστε δίκαια εάν υπολογίζουμε το μερίδιο κάθε ατόμου στην ευτυχία αλλά συχνά ξεχνούν ότι μεγαλύτερη σημασία δεν έχει η ικανοποίηση της πλειονότητας μα ο σεβασμός των δικαιωμάτων των πιο ασθενών μειονοτήτων. Σε τελική ανάλυση η αποτίμηση των πράξεών μας με βάση τις συνέπειες τους μπορεί να καταλήξει στην αποδοχή της επικίνδυνης αρχής " ο σκοπός αγιάζει τα μέσα ".