Αψίδα του Κωνσταντίνου

Αψίδα του Κωνσταντίνου
	Arcus Constantini
Είδος	θριαμβική αψίδα, αρχαιολογική θέση και ακίνητη περιουσία
Διεύθυνση	via di San Greogrio, s.n.c. - Roma
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′23″N 12°29′26″E
Διοικητική υπαγωγή	Celio και Ρώμη
Χώρα	Ιταλία
Ολοκλήρωση	25 Ιουλίου 315
Χρηματοδότης	Ρωμαϊκή Σύγκλητος
Προστασία	ιταλικό πολιτισμικό αγαθό
Ιστότοπος
	Επίσημος ιστότοπος
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Η Αψίδα του Κωνσταντίνου, λατιν. Arcus Constantini, είναι μία θριαμβική Αψίδα στη Ρώμη, που βρίσκεται μεταξύ του Κολοσσαίου και του Παλατίνου λόφου. Εγέρθηκε από τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο για την επέτειο της νίκης του Κωνσταντίνου Α΄ επί του Μαξεντίου στη Μάχη της Μιλβίας γέφυρας το 312. Του αφιερώθηκε το 315 και είναι η μεγαλύτερη Ρωμαϊκή θριαμβική Αψίδα. Το τόξο εκτείνεται επάνω από την Θριαμβική Οδό (Via Triumphalis), την οδό που έβαιναν οι Αυτοκράτορες, όταν εισερχόταν στην πόλη με θρίαμβο (triumphus).

Αν και αφιερώθηκε στον Κωνσταντίνο Α΄, πολύ από το διακοσμητικό υλικό της είναι ενσωματωμένες δημιουργίες από την εποχή του Τραϊανού (98-117), Αδριανού (117-138) και Μάρκου Αυρηλίου (161-180), είναι λοιπόν ένα συμπίλημα. Είναι η τελευταία από τις υπάρχουσες Αψίδες στη Ρώμη και η μόνη που κάνει χρήση παλαιότερου υλικού (spolia), καθώς πήρε αρκετά μεγάλα ανάγλυφα από αυτοκρατορικά μνημεία του 2ου αι. Αυτό δίνει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα, καθώς το υλικό αυτό είναι σε αντίθεση με τα νέα γλυπτά, που έγιναν για την Αψίδα. Έγινε διάσημη για το αισθητικό αυτό αποτέλεσμα· έλαβε το ειρωνικό παρωνύμιο Το κοράκι του Αισώπου (Cornacchia di Esopo), καθώς στην εποχή της δεν θεωρούσαν το συμπίλημα αυτό ως ωραίο, την κολάκευαν όμως για να έχουν την εύνοια του Αυτοκράτορα.

Η Αψίδα έχει ύψος 21 μ., μήκος 25,9 μ. και βάθος 7,4 μ. Έχει τρία τόξα: το μεσαίο έχει ύψος 11,5 μ. και 6,5 μ. βάθος, ενώ τα παράπλευρα τόξα είναι 7,4 μ. Χ 3,4 μ. Το επάνω διάζωμα είναι από πλίνθους, επενδυμένο με μάρμαρο. Στη δυτική πλευρά της Αψίδας, προς τη μεριά του Παλατίνου, υπάρχει θύρα πιο επάνω από το δάπεδο, που είναι η αρχή κλίμακας μέσα στην Αψίδα. Το γενικό σχέδιο, δηλ. οι αποσπώμενοι κίονες (αντί ημικιόνων) και το επάνω διάζωμα με κεντρική επιγραφή, έγινε με πρότυπο την Αψίδα του Σεπτίμιου Σεβήρου της Ρωμαϊκής Αγοράς.

Ιστορία

Ο γλυπτικός ρυθμός

Η εικονογραφία

Επιγραφές

Στο επάνω διάζωμα υπάρχει επιγραφή, ίδια και στις δύο πλευρές της Αψίδας. Τα γράμματα ήταν ορειχάλκινα και λείπουν, υπάρχουν όμως οι εσοχές τους και οι τρύπες που ήταν καρφωμένα. Η επιγραφή έχει ως εξής: ΙΜP(ERATORI) CAES(ARI) FL(AVIO) CONSTANTINO MAXIMO P(IO) F(ELICI) AVGUSTO S(ENATUS) P(OPULUS) Q(UE) R(OMANUS) QVOD INSTINCTV DIVINITAΤΙS MENTIS MAGNITVDINE CVM EXERCITV SVO TAM DE TYRANNO QVAM DE OMNI EIVS FACTIONE VNO TEMPORE IVSTIS REMPVBLICAM VLTVS EST ARMIS ARCVM TRIVMPHIS INSIGNEM DICAVIT

Δηλαδή: Στον Αυτοκράτορα Καίσαρα Φλάβιο Κωνσταντίνο Μέγιστο Ευσεβή Ευτυχή Σεβαστό η Σύγκλητος και ο λαός της Ρώμης, που με έμπνευση θεία και του μυαλού του το μεγαλείο εξέβαλε από το κράτος τον τύραννο με όλους τους ακολούθους του ταυτόχρονα, με τον στρατό του και τη δίκαιη δύναμη των όπλων, αυτή την Αψίδα τη με θριάμβους διακοσμημένη αφιέρωσαν.

Η φράση "με έμπνευση θεία" τέθηκε, διότι ο Κωνσταντίνος στην αρχή πίστευε, ότι ήταν εκλεκτός του Ήλιου και τα νομίσματά του (ακόμη και ως το 324) τον εμφανίζουν ως θεό ήλιο, ώσπου στη μάχη της Μιλβίας γέφυρας το 312 είδε στον ουρανό έναν σταυρό και μεταστράφηκε στον Χριστιανισμό. Έτσι η αμφίσημη φράση ικανοποιεί τους Εθνικούς και τους Χριστιανούς. Η φράση "τον τύραννο" δικαιώνει τη σφαγή του, καθώς ήταν τέτοιος. Επίσης η φράση "δίκαιη δύναμη όπλων" δικαιώνει τον εμφύλιο εναντίον του Μαξεντίου.

Δύο σύντομες επιγραφές στο εσωτερικό του κεντρικού τόξου έχουν όμοιο μήνυμα, ότι ο Κωνσταντίνος δεν ήρθε να επιβληθεί, αλλά να ελευθερώσει τη Ρώμη από την κατοχή:

LIBERATORI VRBIS - FUNDATORI QVIETIS

Που σημαίνει: Ελευθερωτής της πόλης, ιδρυτής της ειρήνης.

Σε κάθε ένα από τα παράπλευρα τόξα, επιγραφές αναφέρουν:

VOTIS X - VOTIS XX και: SIC X - SIC XX

Η εξήγηση είναι η εξής: Ιεροί όρκοι στα 10 έτη, (όμοια) ιεροί όρκοι και για τα 20· και: όπως για τα 10 έτη, έτσι και για τα 20. Είναι η ανανέωση των όρκων του στρατού. Αυτά είναι συνήθεις επιγραφές στα νομίσματα για τον εορτασμό των 10ετών (decennalia) του Αυτοκράτορα, όπου εύχονται να μείνει και να τα κάνει 20, κοκ. Επειδή ο Κωνσταντίνος ξεκίνησε την εξουσία του το 306, η Αψίδα πρέπει να εγκαινιάστηκε το 315.

Έργα που είχαν πρότυπο, ή έμπνευση, την Αψίδα

Πηγές

Aicher, Peter J. (2004). Rome alive : a source-guide to the ancient city. Wauconda, Ill.: Bolchazy-Carducci. ISBN 9780865164734. Retrieved 19 October 2015.
Bandinelli, Ranuccio Bianchi; Torelli, Mario (1992). L'arte dell'antichità classica. Volume 2: Etruria-Roma (in Italian) (2nd ed.). Torino: Utet. ISBN 9788877501950. Retrieved 23 October 2015.
Barnes, Timothy D. (1981). Constantine and Eusebius. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-16531-1.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 catalogo.beniculturali.it.
↑ ^2,0 ^2,1 (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3955. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.

[0896dfb3e0b910560a682c5a85218cfa4e624454-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 catalogo.beniculturali.it.

[0845393c3e9851d936cca431da2b283086c591ed-2] 2,0 ^2,1 (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3955. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.

[1]

[2]