Εβραίοι

Εβραίοι

εβραϊκά: יהודים‎‎ (Γεχουντίμ)
Δαβίδ Σολομών Ιούδας ο Μακκαβαίος Φίλων ο Αλεξανδρεύς Ιησούς Χριστός Ιώσηπος Φλάβιος Μαϊμωνίδης Μπαρούχ Σπινόζα Σίγκμουντ Φρόυντ Άλμπερτ Αϊνστάιν Φραντς Κάφκα Νταβίντ Μπεν Γκουριόν Μαρκ Σαγκάλ Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι Νάταλι Πόρτμαν Μαρκ Ζάκερμπεργκ Μπενιαμίν Νετανιάχου Βολοντίμιρ Ζελένσκι Ενρίκο Μασίας Αμίρ Χαντάντ
Συνολικός πληθυσμός
15–17,5 εκατομμύρια
Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς
Ισραήλ ! Ισραήλ	6.484.500
Ηνωμένες Πολιτείες ! Ηνωμένες Πολιτείες	5.300.000–6.800.000
Γαλλία ! Γαλλία	460.000
Καναδάς ! Καναδάς	388.000
Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο	290.000
Αργεντινή ! Αργεντινή	180.700
Ρωσία ! Ρωσία	179.500
Γερμανία ! Γερμανία	117.000
Αυστραλία ! Αυστραλία	113.000
Βραζιλία ! Βραζιλία	94.200
Νότια Αφρική ! Νότια Αφρική	69.500
Ουκρανία ! Ουκρανία	56.000
Ουγγαρία ! Ουγγαρία	47.600
Μεξικό ! Μεξικό	40.000
Ολλανδία ! Ολλανδία	29.900
Βέλγιο ! Βέλγιο	29.500
Ιταλία ! Ιταλία	27.400
Ελβετία ! Ελβετία	18.800
Χιλή ! Χιλή	18.300
Σουηδία ! Σουηδία	18.000
Υπόλοιπος κόσμος	214.900 Κύριες ομιλούμενες γλώσσες: Σύγχρονα Εβραϊκά Αγγλικά Ρωσικά Γαλλικά Αραβικά οι καθομιλούμενες γλώσσες των υπολοίπων χωρών της διασποράς Ιστορικές γλώσσες: Γίντις Λαντίνο Εβραιοαραβικά Άλλες Ελληνιστική Κοινή Ιερές γλώσσες: Βιβλικά Εβραϊκά Βιβλικά Αραμαϊκά
Θρησκεία
Ιουδαϊσμός
Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες
Σαμαρείτες, Δρούζοι, άλλοι Λεβαντίνοι, Άραβες, Ασσύριοι, Ευρωπαίοι

Εβραίοι (εβραϊκά: עברים, μεταγραφή: ιβρί/χεβέρ, ελληνικά: περνάω πέρα) ή Ισραηλίτες ονομάζονται τα μέλη του εβραϊκού λαού, επίσης γνωστού ως Ιουδαϊκό έθνος ή γιοι του Ισραήλ, μιας εθνικοθρησκευτικής ομάδας που κατάγεται από τους Αρχαίους Ισραηλίτες και τα μέλη της οποίας ασκούν κατά παράδοση τον Ιουδαϊσμό. Η Βίβλος, η οποία γράφτηκε από Εβραίους, καταγράφει κατά κύριο λόγο την εθνική και θρησκευτική τους ιστορία. Ο εβραϊκός πληθυσμός σήμερα αριθμεί περισσότερο από 15 εκατομμύρια άτομα παγκόσμια, η πλειοψηφία των οποίων ζουν στο Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ως Ιουδαίοι (εβραϊκά: יְהוּדִים, μεταγραφή: Γεχουντίμ, ελληνικά: παιδιά του Ισραήλ) περιγράφονται είτε οι ακόλουθοι της θρησκείας του Ιουδαϊσμού, είτε εκείνοι που έχουν εβραϊκή καταγωγή.

Εβραίοι και Ιουδαϊσμός

Η προέλευση των Εβραίων χρονολογείται παραδοσιακά γύρω στο 1800 π.Χ. με τη βιβλική αναφορά στην ίδρυση του Ιουδαϊσμού.

Η Στήλη του Μερνεφθά, η οποία χρονολογείται γύρω στο 1200 π.Χ., είναι ένα από τα παλαιότερα αρχαιολογικά αρχεία των Εβραίων στο Ισραήλ, όπου ανέπτυξαν τη μονοθεϊστική θρησκεία του Ιουδαϊσμού και απόλαυσαν περιόδους αυτοδιάθεσης. Ως αποτέλεσμα των κατακτήσεων και επεκτάσεων που δέχτηκαν από τον 8ο αιώνα π.Χ. έκανε την εμφάνισή της η εβραϊκή Διασπορά.

Οι ήττες στους Ιουδαιορωμαϊκούς πολέμους του 70 και του 135 συνέβαλαν σημαντικά στο μέγεθος του πληθυσμού και στη γεωγραφική κατανομή της διασποράς, αφού σημαντικοί αριθμοί του εβραϊκού πληθυσμού της Γης του Ισραήλ εξορίστηκαν και πουλήθηκαν ως σκλάβοι σε όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Έκτοτε οι Εβραίοι έχουν κατοικήσει σε όλη την Ευρώπη και την ευρύτερη Μέση Ανατολή, επιβιώνοντας διαμέσου εκδηλώσεων ρατσισμού, κακουχιών, φτώχειας, ακόμη και κυμάτων γενοκτονίας (βλέπε το άρθρο Αντισημιτισμός), με κάποιες περιόδους πολιτιστικής, οικονομικής και ατομικής άνθησης.

Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, οι όροι Εβραίος και Ιουδαίος ήταν πρακτικά συνώνυμοι και ο Ιουδαϊσμός ήταν ο κύριος συνεκτικός παράγοντας των Εβραίων, αν και δεν ήταν απολύτως απαραίτητο να ισχύει η Ιουδαϊκή θρησκευτική ταυτότητα ώστε να ανήκει κάποιο άτομο στον εβραϊκό λαό. Ακολουθώντας την Εποχή του Διαφωτισμού και το εβραϊκό της αντίστοιχο, τη Χασκαλά, συνέβη μία σταδιακή μεταβολή κατά την οποία πολλοί Εβραίοι άρχισαν να θεωρούν ότι το να αποτελεί ένα άτομο μέλος του εβραϊκού έθνους ήταν κάτι διαφορετικό από το να είναι ακόλουθος της ιουδαϊκής πίστης.

Το εβραϊκό όνομα Ιουδαίος (στην εβραϊκή Γεχούντι, πληθυντικός αριθμός Γεχουντίμ) διαδόθηκε όταν η Βασιλεία του Ισραήλ διαιρέθηκε στο βόρειο Βασίλειο του Ισραήλ και στο νότιο Βασίλειο του Ιούδα. Ο όρος αναφερόταν αρχικά στον λαό του νοτίου βασιλείου, αν και ο όρος Μπ'νέι Ισραέλ (bn'e' Israél, Γιοι του Ισραήλ ή Ισραηλίτες) εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται και για τις δύο ομάδες. Όταν οι Ασσύριοι κατέλαβαν το βόρειο βασίλειο αφήνοντας το νότιο βασίλειο ως το μόνο Ιουδαϊκό κράτος, η λέξη Γεχουντίμ σταδιακά επικράτησε να αναφέρεται στον λαό που είχε την Ιουδαϊκή πίστη ως σύνολο, παρά σε εκείνους συγκεκριμένα που προέρχονταν από την Ιουδαία.

Η λέξη Ιουδαίος χρησιμοποιείται με ταυτόσημη έννοια, όπως και σε άλλες γλώσσες, «Jew» στα αγγλικά, «Jude» στα γερμανικά, «Juif» στα γαλλικά, αλλά και αντίστοιχα με την ελληνική λέξη Εβραίος, «Hebrew» στα αγγλικά, «Ebreo» στα ιταλικά κ.λπ.

Εβραίοι που προσεύχονται σε συναγωγή κατά τη γιορτή του Γιομ Κιπούρ. (Πίνακας του Μορίς Γκότλιμπ, 1878)

Ο Ιουδαϊσμός καθοδηγεί τους ακολούθους του τόσο στις πράξεις όσο και στα πιστεύω, και έχει περιγραφεί όχι μόνο ως θρησκεία αλλά και ως τρόπος ζωής, πράγμα που καθιστά δύσκολο τον διαχωρισμό μεταξύ του Ιουδαϊσμού, της εβραϊκής κουλτούρας και της εβραϊκής εθνικής καταγωγής. Γενικά, ένας σύγχρονος διαχωρισμός είναι ο εξής:

α) Άτομα που ακολουθούν τον Ιουδαϊσμό και έχουν εβραϊκό εθνικό υπόβαθρο (κάποιες φορές συμπεριλαμβάνονται άτομα που δεν έχουν αυστηρή γενεαλογική σχέση μέσω μητέρας)

β) άτομα που δεν έχουν Εβραίους γονείς αλλά ασπάστηκαν τον Ιουδαϊσμό

γ) εκείνοι οι Εβραίοι που, αν και δεν ακολουθούν τον Ιουδαϊσμό ως θρησκεία, αυτοπροσδιορίζονται ως Εβραίοι λόγω της οικογενειακής καταγωγής και της προσωπικής πολιτιστικής και ιστορικής ταύτισής τους με τον εβραϊκό λαό.

Κατά τον Ιουδαϊσμό, Εβραίος είναι όποιος έχει Εβραία μητέρα. Η θρησκεία του πατέρα δεν παίζει ρόλο. Μπορεί και κάποιος από ξένη μητέρα να ασπαστεί τον Ιουδαϊσμό, οφείλει όμως να ακολουθήσει μια διαδικασία κατήχησης, η οποία διαρκεί συνήθως πάνω από ένα χρόνο. Οι Εβραίοι, θεωρώντας τον εαυτό τους "εκλεκτό λαό του Θεού", ουδέποτε επιδίωξαν να διαδώσουν τη θρησκεία τους σε άλλους λαούς και να προσηλυτίσουν.

Ιστορικές έννοιες της Εβραϊκής ταυτότητας βασίζονται παραδοσιακά σε χαλακικούς (δηλαδή του Παραδοσιακού Νόμου) ορισμούς αναφορικά με τη γενεαλογική γραμμή μέσω της μητέρας και τη μεταστροφή στον Ιουδαϊσμό. Οι ιστορικοί ορισμοί τού ποιος είναι Εβραίος ανάγονται στην εποχή της κωδικοποίησης της προφορικής παράδοσης στο Βαβυλωνιακό Ταλμούδ. Βιβλικές ερμηνείες τμημάτων του Τανάκ, όπως τα εδάφια Δευτερονόμιο 7:1-5 (ΜΝΚ), χρησιμοποιούνται ως προειδοποίηση εναντίον της επιγαμίας μεταξύ Εβραίων και μη Εβραίων, διότι «[ο μη Εβραίος γαμπρός ή νύφη] θα κάνει τον γιο σου να πάψει να με ακολουθεί, και θα υπηρετήσουν άλλους θεούς». Τα εδάφια Λευιτικό 24:10-16 αναφέρονται στον γιο που προήλθε από τον γάμο μιας Εβραίας και ενός Αιγύπτιου ως μέρος της "σύναξης του Ισραήλ", ενώ στα εδάφια Έσδρας κεφ. 9 και 10 αναφέρεται ότι ζητήθηκε από τους άρρενες Ισραηλίτες να ορκιστούν ότι θα απέβαλλαν τις συζύγους και τα παιδιά που προέρχονταν από επιγαμίες με γυναίκες από τα γύρω ειδωλολατρικά έθνη. Από την εποχή της Χασκαλά και έπειτα, αμφισβητήθηκαν οι χαλακικές ερμηνείες αναφορικά με την πιστοποίηση της εβραϊκής ταυτότητας.

Εβραϊκή κουλτούρα

Η επτάφωτος λυχνία ή Μενορά και η Κιππά (κάλυμμα του κεφαλιού) δύο από τα κυριότερα σύμβολα της εβραϊκής θρησκείας

Ο Ιουδαϊσμός καθοδηγεί τους ακολούθους του όσον αφορά τις πράξεις και τα πιστεύω, μάλιστα έχει περιγραφεί ότι δεν είναι απλώς θρησκεία αλλά επίσης τρόπος ζωής, πράγμα που καθιστά μάλλον δύσκολο τον διαχωρισμό μεταξύ του Ιουδαϊσμού, της εβραϊκής κουλτούρας και της εβραϊκής εθνικής ταυτότητας. Σε διάφορες περιόδους και τόπους, όπως στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, στην Ευρώπη πριν και μετά τον Διαφωτισμό (βλέπε Χασκαλά) και στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ σήμερα, έχουν κάνει την εμφάνισή τους φαινόμενα εβραϊκής κουλτούρας τα οποία χαρακτηρίζονται εν μέρει τυπικώς εβραϊκά, χωρίς να είναι με καμία έννοια συγκεκριμένα θρησκευτικά. Κάποιοι από τους παράγοντες για το γεγονός αυτό προέρχονται μέσα από τον Ιουδαϊσμό, άλλοι από τον συγχρωτισμό των Εβραίων με τους γύρω τους, άλλοι από τις εσωτερικές κοινωνικές και πολιτισμικές δυναμικές της κοινότητας, οι οποίοι έρχονται σε σύγκρουση με την ίδια τη θρησκεία.

Εθνοτικές ομάδες

Οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενοι όροι σήμερα για την περιγραφή των εθνοτικών ομάδων των Εβραίων είναι οι εξής:

• Ασκεναζίτες, που σημαίνει «Γερμανοί» στα εβραϊκά, υποδηλώνοντας την Κεντρική Ευρώπη ως βάση αυτού του εβραϊκού στοιχείου) και
• Σεφαρδίτες, που σημαίνει «Ισπανοί» ή «Ιβήριοι» στα εβραϊκά, υποδηλώνοντας την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Βόρεια Αφρική ως τόπους προέλευσης αυτής της ομάδας, αλλά και τα Βαλκάνια (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), δηλαδή εκεί όπου κατέφυγαν οι Εβραίοι μετά τον διωγμό τους από την Ισπανία.

Και οι δύο όροι αναφέρονται τόσο στη θρησκευτική όσο και στην εθνοτική διαφοροποίηση.

Άλλες εβραϊκές εθνοτικές ομάδες περιλαμβάνουν τους εξής:

• Μιζραχίτες Εβραίοι (ο όρος αυτός συμπίπτει εν μέρει με τον όρο Σεφαρδίτες, τονίζοντας όμως τη βορειοαφρικανική και μεσανατολική παρά την ισπανική ιστορική προέλευση, ενώ περιλαμβάνει και τους Μαχρεμπίτες),
• Θεϊμανίτες Εβραίοι (Υεμένιοι και Ομάνιοι Εβραίοι)
• Μικρότερες ομάδες όπως οι Γκρουζίτες (Γεωργιανοί) και οι Τζουχουρίτες (Ορεινοί) από τον Καύκασο, οι Μπένε Ιζραέλ (Γιοι Ισραήλ), οι Μπνέι Μανασσή (Γιοι του Μανασσή), οι Κοχινίτες και οι Μπένε Εφραΐμ (Γιοι του Εφραΐμ) της Ινδίας, οι Ρωμανιώτες της Ελλάδας, οι Ιταλκίτες (Μπένε Ρόμα) της Ιταλίας, διάφοροι Αφρικανοί Εβραίοι (κυρίως οι Μπέτα Ιζραέλ (Οίκος Ισραήλ) ή Αιθίοπες Εβραίοι), οι Μπουχαρίτες Εβραίοι της Κεντρικής Ασίας και οι Πέρσες Εβραίοι του Ιράν.

Κράτος του Ισραήλ

Το Άστρο του Δαβίδ, νεότερο σύμβολο του Ισραήλ και του Ιουδαϊσμού

Το Ισραήλ είναι το μοναδικό κράτος όπου οι Εβραίοι αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού. Ιδρύθηκε ως ανεξάρτητο δημοκρατικό κράτος στις 14 Μαΐου του 1948. Από τα 120 μέλη του κοινοβουλίου του, της Κνεσέτ, τα 9 μέλη είναι Ισραηλινοί Άραβες και τα 2 μέλη είναι Ισραηλινοί Δρούζοι. Τον καιρό που κήρυξε την ανεξαρτησία του, περίπου 600.000 Εβραίοι ζούσαν στο Ισραήλ. Από τότε ο Εβραϊκός πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά περίπου ένα εκατομμύριο ανά δεκαετία καθώς περισσότεροι μετανάστες έφταναν και περισσότεροι Ισραηλινοί γεννιόνταν, με αποτέλεσμα μία από τις σημαντικότερες παγκόσμιες μετακινήσεις εβραϊκών πληθυσμών κατά τα τελευταία 2.000 χρόνια.

Διασπορά (εκτός Ισραήλ)

Τα κύματα μετανάστευσης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες στην αρχή του 19ου αιώνα, η σφαγή του εβραϊκού στοιχείου στην Ευρώπη κατά το Ολοκαύτωμα και η εγκαθίδρυση του κράτους του Ισραήλ (και της μετέπειτα Εβραϊκής εξόδου από τα Αραβικά εδάφη) είχαν όλα μαζί ως αποτέλεσμα σημαντικές μετακινήσεις μεταξύ των πληθυσμιακών κέντρων του παγκόσμιου εβραϊκού στοιχείου κατά τον 20ό αιώνα.

Προς το παρόν, η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, με σχεδόν 5,7 εκατομμύρια Εβραίους. Και σε άλλα μέρη της αμερικανικής ηπείρου υπάρχουν επίσης μεγάλοι εβραϊκοί πληθυσμοί, όπως στον Καναδά και την Αργεντινή, και μικρότεροι πληθυσμοί στη Βραζιλία, το Μεξικό, την Ουρουγουάη, τη Βενεζουέλα, τη Χιλή και σε διάφορες άλλες χώρες.

Ο μεγαλύτερος πληθυσμός Εβραίων στην Δυτική Ευρώπη βρίσκεται στη Γαλλία με 600.000 Εβραίους, η πλειονότητα των οποίων είναι μετανάστες (ή απόγονοι μεταναστών) από βορειοαφρικανικές αραβικές χώρες όπως η Αλγερία, το Μαρόκο και η Τυνησία. Υπάρχουν πάνω από 265.000 Εβραίοι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Ανατολική Ευρώπη υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 500.000 έως και πάνω από 2 εκατομμύρια Εβραίοι στην πρώην Σοβιετική Ένωση, χωρίς να είναι δυνατό να καθοριστούν τα ακριβή στοιχεία. Η γρηγορότερα αναπτυσσόμενη εβραϊκή κοινότητα στον κόσμο, εκτός του Ισραήλ, είναι στη Γερμανία, και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα, το Βερολίνο. Δεκάδες χιλιάδες Εβραίοι από το πρώην Ανατολικό Μπλοκ έχουν εγκατασταθεί στη Γερμανία μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Οι αραβικές χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής αποτέλεσαν κατοικία περίπου 900.000 Εβραίων το 1945. Οι συστηματικές διώξεις μετά την ίδρυση του Ισραήλ έκαναν σχεδόν όλους εκείνους τους Εβραίους να καταφύγουν στο Ισραήλ, στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1950. Σήμερα, περίπου 8.000 Εβραίοι παραμένουν σε αραβικά κράτη. Το Ιράν έχει περίπου 25.000 Εβραίους, από τους 100.000 που είχε πριν από την επανάσταση του 1979. Μετά την επανάσταση, κάποιοι από τους Ιρανούς Εβραίους μετανάστευσαν στο Ισραήλ ή στην Ευρώπη, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς μετανάστευσαν (μαζί με τους μη Εβραίους Ιρανούς συμπατριώτες τους) στις Ηνωμένες Πολιτείες (και ειδικά στο Λος Άντζελες).

Πληθυσμιακές αλλαγές

Αφομοίωση

Ήδη από την εποχή των Αρχαίων Ελλήνων, ένα μέρος των Εβραίων είχε αφομοιωθεί μέσα στην ευρύτερη μη εβραϊκή κοινωνία γύρω τους, είτε ως αποτέλεσμα της επιλογής τους είτε διά της βίας, παύοντας να ασκούν τον Ιουδαϊσμό και χάνοντας την εβραϊκή τους ταυτότητα. Κάποιες εβραϊκές κοινότητες, για παράδειγμα οι Καϊφένγκ Εβραίοι της Κίνας, εξαφανίστηκαν ολοκληρωτικά, αλλά η αφομοίωση παρέμεινε σχετικά χαμηλή στο μεγαλύτερο μέρος της περασμένης χιλιετίας, καθώς συχνά δεν επιτρεπόταν στους Εβραίους να ενταχθούν στις ευρύτερες κοινότητες μέσα στις οποίες ζούσαν. Η έναρξη του Εβραϊκού Διαφωτισμού (Χασκαλά) του 18ου αιώνα και η επακόλουθη νομιμοποίηση των εβραϊκών πληθυσμών της Ευρώπης και της Αμερικής του 19ου αιώνα άλλαξαν την κατάσταση, επιτρέποντας στους Εβραίους σταδιακά όλο και περισσότερο να συμμετάσχουν και ενσωματωθούν στην κοινωνία. Το αποτέλεσμα ήταν μεγαλύτερο ρεύμα αφομοίωσης, καθώς Εβραίοι παντρεύονταν με μη Εβραίους συντρόφους και έπαυαν να συμμετέχουν στην εβραϊκή κοινότητα. Το ποσοστό τέτοιων επιγαμιών ποικίλλει ιδιαίτερα: Στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι λίγο κάτω του 50%, στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 50% και στην Αυστραλία και το Μεξικό στο 10%, ενώ στη Γαλλία ανέρχεται σε 75%. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο περίπου το ένα τρίτο των παιδιών από τέτοιους γάμους ακολουθούν τις πρακτικές του Ιουδαϊσμού. Επιπροσθέτως, καθώς οι μη θρησκευόμενοι Εβραίοι γενικά τείνουν να παντρεύονται πιο αργά και να αποκτούν λιγότερα παιδιά σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, η εβραϊκή κοινότητα σε πολλές χώρες γερνάει. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλές χώρες της Διασποράς των Εβραίων έχουν σταθερά ή ελάχιστα πτωτικούς αριθμούς πληθυσμών, καθώς οι Εβραίοι συνεχίζουν να αφομοιώνονται στις χώρες όπου ζουν.

Πόλεμοι εναντίoν των Εβραίων

Στη διάρκεια της ιστορίας, πολλοί ηγέτες, αυτοκρατορίες και έθνη έχουν διώξει τους εβραϊκούς πληθυσμούς τους ή προσπάθησαν να τους εξοντώσουν ολοκληρωτικά. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ποίκιλλαν από εξορία μέχρι και απροκάλυπτη γενοκτονία, ενώ μέσα στα ίδια αυτά κράτη βρίσκονταν συχνά επαπειλούμενοι με τέτοιες ακραίες μεθόδους. Μερικά παραδείγματα της ιστορίας του αντισημιτισμού είναι τα εξής: Η Μεγάλη Εβραϊκή Εξέγερση κατά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Πρώτη Σταυροφορία που κατέληξε στη σφαγή των Εβραίων, η Ισπανική Ιερά Εξέταση καθοδηγούμενη από τον Τορκεμάδα και το Auto da fé εναντίον των Εβραίων Μαράνος (Εβραίοι που υποκρίνονταν ότι μεταστράφηκαν στον Καθολικισμό για να γλιτώσουν το διωγμό), οι σφαγές στην Ουκρανία, τα πογκρόμ με την υποστήριξη των Τσάρων της Ρωσίας, όπως και οι εκτοπισμοί από την Ισπανία, την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και από άλλα κράτη στα οποία είχαν εγκατασταθεί Εβραίοι. Ο διωγμός αποκορυφώθηκε με την Τελική Λύση του Αδόλφου Χίτλερ, η οποία οδήγησε στο Ολοκαύτωμα και τη σφαγή περίπου 6 εκατομμυρίων Εβραίων από το 1939 έως το 1945. Σύμφωνα με τον Τζέιμς Κάρρολ, οι Εβραίοι αριθμούσαν περίπου το 10% του συνολικού πληθυσμού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Με εκείνο το ρυθμό, αν δεν υπήρχε η παρεμβολή άλλων παραγόντων, θα υπήρχαν 200 εκατομμύρια Εβραίοι στον κόσμο σήμερα αντί των περίπου 15 εκατομμυρίων.

Αύξηση

Το Ισραήλ είναι η μοναδική χώρα με σταθερά αυξανόμενο εβραϊκό πληθυσμό λόγω της κανονικής πληθυσμιακής ανάπτυξης, αν και οι εβραϊκοί πληθυσμοί σε άλλες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής έχουν τελευταία αυξηθεί εξαιτίας της μετανάστευσης. Στις χώρες της Διασποράς, σχεδόν σε καθεμιά από αυτές ο εβραϊκός πληθυσμός γενικά είτε μειώνεται είτε παραμένει σταθερός, αλλά οι εβραϊκές κοινότητες των Ορθόδοξων και των Χαρεντί (Υπερορθόδοξων) Εβραίων, των οποίων τα μέλη συνήθως απαγορεύουν τον έλεγχο των γεννήσεων (δηλαδή την αντισύλληψη) για θρησκευτικούς λόγους, έχουν ραγδαία πληθυσμιακή αύξηση με ποσοστά που αγγίζουν το 4% ετησίως για τους Χαρεντί Εβραίους στο Ισραήλ και παρόμοια ποσοστά σε άλλες χώρες.

Ο Ορθόδοξος και ο Συντηρητικός Ιουδαϊσμός αποδοκιμάζουν τον προσηλυτισμό μη Εβραίων, αλλά πολλές εβραϊκές ομάδες έχουν προσπαθήσει να προσεγγίσουν τις αφομοιωμένες εβραϊκές κοινότητες της Διασποράς με σκοπό να αυξήσουν τον αριθμό των Εβραίων. Επιπροσθέτως, καθώς ο Μεταρρυθμιστικός Ιουδαϊσμός κατά βάση ευνοεί την αναζήτηση νέων μελών της πίστης, η θέση αυτή δεν έχει μεταφραστεί σε ενεργό προσηλυτισμό αλλά έχει πάρει τη μορφή μιας προσπάθειας να προσεγγιστούν μη Εβραίοι σύντροφοι των μικτών ζευγαριών. Υπάρχει επίσης μία τάση στα Ορθόδοξα κινήματα να προσεγγίζουν μη θρησκευόμενους Εβραίους με σκοπό να ενισχύσουν την εβραϊκή τους ταυτότητα, ώστε να περιοριστεί η πιθανότητα μικτών γάμων. Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών αυτών και άλλων εβραϊκών ομάδων κατά τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια, υπάρχει μία τάση των μη θρησκευόμενων Εβραίων να γίνουν συνεπέστεροι στα θρησκευτικά τους καθήκοντα, γνωστή ως κίνηση Μπαάλ Τεσουβά, αν και οι δημογραφικές επιπτώσεις της τάσης αυτής είναι άγνωστες. Επιπροσθέτως, υπάρχει μία αναπτυσσόμενη κίνηση Εβραίων μέσω Επιλογής από Εθνικούς οι οποίοι αποφασίζουν να κατευθυνθούν προς τη μεταστροφή τους στον Ιουδαϊσμό.

Εβραϊκές γλώσσες

Βλέπε και άρθρο Εβραϊκή γλώσσα

Τα Εβραϊκά είναι η ιερή (ή λειτουργική) γλώσσα του Ιουδαϊσμού (αναφερόμενη ως λασόν χα κοντές, «η αγία γλώσσα») και είναι μία από τις δύο επίσημες γλώσσες του Κράτους του Ισραήλ (η άλλη είναι τα Αραβικά). Η αναβίωση έγινε από τον Ελιέζερ Μπεν Γεχούντα, ο οποίος πήγε στην Παλαιστίνη το 1881, σε μια εποχή που κανείς δεν μιλούσε την εβραϊκή γλώσσα. Οι Εβραίοι της Διασποράς (εκτός Ισραήλ) σήμερα μιλούν τις τοπικές γλώσσες των χωρών τους. Η Γίντις είναι η ιστορική γλώσσα πολλών Ασκεναζιτών Εβραίων και η Λαντίνο πολλών Σεφαρδιτών Εβραίων.

Ιστορία των Εβραίων

Βλέπε επίσης Ιστορία των Εβραίων στην Ελλάδα

Αναφορές στον Εβραϊκό λαό απαντούν στη Βίβλο, καθώς και στο Κοράνι. Η ιστορία των Εβραίων είναι αρκετά παλιά και συνδέεται άμεσα με τη θρησκεία του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού. Κατά παράδοση νομαδικός λαός, που έφυγε από την Αίγυπτο προϊστορικά για τη Γη της Επαγγελίας (την Υπεσχημένη Γη), ακολουθώντας τις οδηγίες του Θεού, υπό τον Μωυσή. Αυτή η ιστορία, η Έξοδος, αποτέλεσε βασικό τμήμα των Εβραϊκών Γραφών, του πιο γνωστού θρησκευτικού βιβλίου πριν από την έλευση του Ιησού.

Μελετητές της εβραϊκής εθνογένεσης, όπως οι Αζάρ Γκατ, Στήβεν Γκρόσμπυ, David Goodblatt και Steven Weitzman, υποστηρίζουν την αρχαιότητα του εβραϊκού έθνους. Ως θεμέλια αυτής της εθνογένεσης θεωρούνται η Βίβλος, η εβραϊκή γλώσσα και η γραφή. Σημαντική ώθηση στην εβραϊκή εθνική συνείδηση έδωσε το γεγονός ότι στην αρχαιότητα έζησαν ως υπήκοοι αυτοκρατοριών όπου την εξουσία είχαν άλλα έθνη, όπως οι Έλληνες (ελληνιστική εποχή) και οι Ρωμαίοι. Κατά τον Goodblatt, παρ’ όλο που πολλοί αρχαίοι Εβραίοι δεν μιλούσαν την εβραϊκή γλώσσα, και μόνο η ύπαρξη της γλώσσας σε προφορική και γραπτή μορφή δημιουργούσε την ιδέα της εβραϊκής εθνικής ταυτότητας. Ακόμα και οι αγράμματοι αναγνώριζαν τα σύμβολα του εβραϊκού αλφαβήτου. Αυτό τους έκανε να πιστεύουν ότι αποτελούν ένα έθνος διακριτό από τους γείτονες. Σημαντική θεωρείται και η χρήση των ονομάτων Ισραήλ, Ιούδα και Σιών, και ο ρόλος των ιερέων σαν οδηγών του έθνους. Ο Goodblatt υποστηρίζει ότι ο εβραϊκός εθνικισμός εμφανίζεται στην αυτο-περιγραφή των Εβραίων της περιόδου του Δεύτερου Ναού (5ος - 1ος αι. π.Χ.). Οι Doron Mendels και Aviel Roshwald, υποστηρίζουν επίσης την άνοδο ενός είδους εθνικισμού μεταξύ των αρχαίων Εβραίων.

Οι Εβραίοι γνώρισαν διώξεις στη δυτική Ευρώπη κατά το Μεσαίωνα. Ο τελευταίος και μεγαλύτερος διωγμός τους κατά την εποχή εκείνη συνέβη το 1492 στην Ισπανία, όταν οι ντόπιοι Εβραίοι εκδιώχθηκαν, μεταναστεύοντας έτσι σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Αρκετοί έφτασαν στην Πολωνία, ενώ αρκετοί εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη, εγκαθιδρύοντας μια εβραϊκή κοινότητα που άκμασε μέχρι τη ναζιστική κατοχή της πόλης.

Το πιο γνωστό γεγονός που επηρέασε όχι μόνο την πορεία του Ισραήλ, αλλά και την πορεία του σημερινού κόσμου, είναι το Ολοκαύτωμα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τους Ναζί του Χίτλερ, όταν οι Εβραίοι της κατεχόμενης Ευρώπης γνώρισαν τη συστηματική δίωξη και εξόντωση, με συνολικά έξι εκατομμύρια θύματα.

Σήμερα αρκετά εκατομμύρια Εβραίοι κατοικούν στο Ισραήλ (που σημαίνει "Ο Θεός Μάχεται· Μαχητής (Εκείνος που Εγκαρτερεί) με τον Θεό") στη Μέση Ανατολή. Το κράτος του Ισραήλ ιδρύθηκε το 1948, έπειτα από απόφαση του ΟΗΕ, γεγονός που οδήγησε σε εισβολή 5 όμορων αραβικών κρατών στην Παλαιστίνη για να πνίξουν το κράτος του Ισραήλ στη γέννησή του. Στον επακολουθήσαντα πόλεμο, το Ισραήλ βγήκε νικητής. Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ έγινε χωρίς την ταυτόχρονη ίδρυση αραβικού κράτους στη γη της Παλαιστίνης (όπως προέβλεπε η απόφαση 181 του ΟΗΕ), δηλαδή "ένα αραβικό και ένα εβραϊκό κράτος". Παράλληλα, ούτε οι Άραβες της Παλαιστίνης δε δέχτηκαν την απόφαση του ΟΗΕ και ως αποτέλεσμα αυτό θέμα αποτελεί έως σήμερα πηγή διπλωματικών αντιπαραθέσεων και στρατιωτικών διενέξεων.

Σήμερα, οι μεγαλύτερες πόλεις του Ισραήλ, η Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ, γνωρίζουν ανάπτυξη, αλλά το Παλαιστινιακό πρόβλημα εξακολουθεί να μένει άλυτο και αποτελεί ουσιαστικό πρόβλημα για την ειρήνη στην περιοχή για παραπάνω από μισό αιώνα πλέον. Η Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και η Λωρίδα της Γάζας αποτελούν περιοχές καθημερινής σύγκρουσης μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών.

Βλέπε επίσης

• Ιστορία των Εβραίων στην Ελλάδα
• Ισραήλ
• Αντισημιτισμός
• Ιουδαϊσμός
• Ιουδαιορωμαϊκοί Πόλεμοι
• Πρώτος Ιουδαϊκός Πόλεμος
• Τρίτος Ιουδαϊκός Πόλεμος

Βιβλιογραφία

• Ethnic minorities in English law. Books.google.co.uk. Retrieved on 23 December 2010.
• Edgar Litt (1961). «Jewish Ethno-Religious Involvement and Political Liberalism». Social Forces 39 (4): 328–32. doi:10.2307/2573430. https://archive.org/details/sim_social-forces_1961-05_39_4/page/328. 
• Craig R. Prentiss (2003). Religion and the Creation of Race and Ethnicity: An Introduction. NYU Press. σελίδες 85–. ISBN 978-0-8147-6700-9. 
• The Avraham Harman Institute of Contemporary Jewry The Hebrew University of Jerusalem Eli Lederhendler Stephen S. Wise Professor of American Jewish History and Institutions (2001). Studies in Contemporary Jewry : Volume XVII: Who Owns Judaism? Public Religion and Private Faith in America and Israel: Volume XVII: Who Owns Judaism? Public Religion and Private Faith in America and Israel. Oxford University Press, USA. σελίδες 101–. ISBN 978-0-19-534896-5. 
• Ernest Krausz· Gitta Tulea. Jewish Survival: The Identity Problem at the Close of the Twentieth Century; [... International Workshop at Bar-Ilan University on the 18th and 19th of March, 1997]. Transaction Publishers. σελίδες 90–. ISBN 978-1-4128-2689-1. 
• John A. Shoup III (2011). Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia: An Encyclopedia. ABC-CLIO. σελ. 133. ISBN 978-1-59884-363-7. 
• Tet-Lim N. Yee (2005). Jews, Gentiles and Ethnic Reconciliation: Paul's Jewish identity and Ephesians. Cambridge University Press. σελίδες 102–. ISBN 978-1-139-44411-8. 
• Coogan, Michael D., επιμ. (1998). The Oxford History of the Biblical World. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-513937-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. 
• Dekmejian, R. Hrair (1975). Patterns of Political Leadership: Egypt, Israel, Lebanon. State University of New York Press. ISBN 0-87395-291-X. 
• Dever, William (2003). Who Were the Early Israelites and Where Did They Come From?. Eerdmans. ISBN 978-0-8028-0975-9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. 
• Finkelstein, Israel· Silberman, Neil Asher (2002). The Bible Unearthed: Archaeology's New Vision of Ancient Israel and the Origin of Sacred Texts. Simon and Schuster. ISBN 978-0-7432-2338-6. 
• Johnson, Paul (1987). A History of the Jews. New York: HarperCollins. ISBN 0-06-091533-1. 
• Kornberg, Jacques (1993). Theodor Herzl: From Assimilation to Zionism. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-33203-5. 
• Lipiński, Edward (2020). A History of the Kingdom of Jerusalem and Judah. Orientalia Lovaniensia Analecta. 287. Peeters. ISBN 978-90-429-4212-7. 
• McNutt, Paula (1999). Reconstructing the Society of Ancient Israel. Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-22265-9. 
• Tobolowsky, Andrew (2022). «The Tribes That Were Not Lost: The Samaritans». The Myth of the Twelve Tribes of Israel: New Identities Across Time and Space. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 69–70; 73–75. doi:10.1017/9781009091435.003. ISBN 978-1-316-51494-8. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Baron, Salo Wittmayer (1952). A Social and Religious History of the Jews, Volume II, Ancient Times, Part II. Philadelphia, Pa: Jewish Publication Society of America.
• Cohen, Steven M. (1997). "Intermarriage and the Jewish Future" (PDF). American Jewish Committee (AJC). pp. 10–19.
• Cowling, Geoffrey (2005). Introduction to World Religions. Singapore: First Fortress Press. ISBN 0-8006-3714-3. 
• de Lange, Nicholas (2002) [2000]. An Introduction to Judaism. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-46073-5. 
• Dosick, Wayne (2007). Living Judaism. New York: HarperCollins. ISBN 978-0-06-062179-7. 
• Feldman, Louis H. (2006). Judaism and Hellenism Reconsidered. Leiden, The Netherlands: Brill. ISBN 90-04-14906-6. 
• Gartner, Lloyd P. (2001). History of the Jews in Modern Times. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-289259-2. 
• Gitelman, Zvi, επιμ. (2009). Religion or Ethnicity? Jewish Identities in Evolution. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. ISBN 9780813544502. 
• Goldenberg, Robert (2007). The Origins of Judaism: From Canaan to the Rise of Islam. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-84453-6. 
• Goldstein, Joseph (1995). Jewish History in Modern Times. Sussex Academic Press. ISBN 1-898723-06-0. 
• Gould, Allan (1991). What did they think of the Jews?. J. Aronson. ISBN 978-0-87668-751-2. 
• Katz, Shmuel (1974). Battleground: Fact and Fantasy in Palestine. Taylor Productions. ISBN 0-929093-13-5. 
• Lewis, Bernard (1984). The Jews of Islam. Princeton: Princeton University Press. (ISBN 0-691-00807-8)
• Lewis, Bernard (1999). Semites and Anti-Semites: An Inquiry into Conflict and Prejudice. W. W. Norton & Co. (ISBN 0-393-31839-7)
• Littman, David (1979). «Jews Under Muslim Rule: The Case Of Persia». The Wiener Library Bulletin XXXII (New series 49/50). 
• Neusner, Jacob (1991). Studying Classical Judaism: A Primer. Westminster/John Knox Press. ISBN 0-664-25136-6. 
• Neusner, Jacob· Avery-Peck, Alan J., επιμ. (2003) [2000]. The Blackwell Companion to Judaism (Reprint έκδοση). Malden, Mass: Blackwell Publ. ISBN 1-57718-058-5. 
• Poliakov, Leon (1974). The History of Anti-semitism. New York: The Vanguard Press.
• Ruderman, David B. Early Modern Jewry: A New Cultural History (Princeton University Press; 2010) 326 pages. Examines print culture, religion, and other realms in a history emphasizing the links among early modern Jewish communities from Venice and Kraków to Amsterdam and Smyrna.
• Sharot, Stephen (1997). «Religious Syncretism and Religious Distinctiveness: A Comparative Analysis of Pre-Modern Jewish Communities». Στο: Endelman, Todd M. Comparing Jewish Societies. Ann Arbor, Mich.: University of Michigan Press. ISBN 0-472-06592-0. 
• Stillman, Norman (1979). The Jews of Arab Lands: A History and Source Book. Philadelphia: Jewish Publication Society of America. (ISBN 0-8276-0198-0)
• Visotzky, Burton L.· Fishman, David E., επιμ. (2018) [1999]. From Mesopotamia to Modernity: Ten Introductions to Jewish History and Literature (Reprint έκδοση). London; New York: Routledge. ISBN 978-0-8133-6717-0. 
• Vital, David. People Apart: The Jews in Europe, 1789–1939 (1999) 940pp highly detailed.
• Wertheimer, Jack, επιμ. (1993). The Modern Jewish Experience: A Reader's Guide. New York; London: NYU Press. ISBN 0-8147-9261-8. 
• Yardumian, Aram; Schurr, Theodore G. (1 June 2019). «The Geography of Jewish Ethnogenesis». Journal of Anthropological Research 75 (2): 206–234. doi:10.1086/702709. ISSN 0091-7710. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/702709. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Εβραίοι στο Curlie
• Official website of the Berman Jewish DataBank
• Official website of the Jewish Agency for Israel
• Official website of The Jewish Encyclopedia
• Official website of the Jewish Telegraphic Agency
• Maps related to Jewish history Αρχειοθετήθηκε 23 March 2012 στο Wayback Machine.
• Official website of the World Jewish Congress