Ζαν-Μπατίστ Σε
 | |
| Γέννηση | 5 Ιανουαρίου 1767 Λυών, Γαλλία |
|---|---|
| Θάνατος | 15 Νοεμβρίου 1832 (65 ετών) Παρίσι, Γαλλία |
| Εθνικότητα | Γαλλική |
| Σχολή/παράδοση | Κλασικός φιλελευθερισμός |
| Πεδίο | Πολιτική οικονομία |
| Επηρεάστηκε από | Ρισάρ Καντιγιόν, Άνταμ Σμιθ |
| Επηρέασε | Auguste Comte, Thomas Hodgskin, Φρεντερίκ Μπαστιά |
| Συνεισφορές | Νόμος του Σε |
Ο Ζαν-Μπατίστ Σε (γαλλικά: Jean-Baptiste Say), που γεννήθηκε στη Λυών στις 5 Ιανουαρίου του 1767 και πέθανε στο Παρίσι στις 14 Νοεμβρίου του 1832, είναι ο κορυφαίος Γάλλος κλασικός οικονομολόγος[1]. Βαμβακοβιομήχανος, ένας από τους Ουγενότους επιχειρηματίες αυτού του τομέα που στη συνέχεια διακρίθηκαν. Ήταν επίσης δημοσιογράφος. Υπήρξε γνωστός για τις φιλελεύθερες θέσεις του.
Είναι ο συγγραφέας της τριμερούς διάκρισης «παραγωγή-διανομή-κατανάλωση», που έγινε κλασική. Αυτή χρησίμευσε και ως προσχέδιο για την «Πραγματεία της Πολιτικής Οικονομίας», της διατριβής του που δημοσιεύθηκε το 1803. Είναι επίσης γνωστός για το ότι ανέπτυξε το «νόμο των αγορών» ή νόμο του Σε.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οικογένεια και εκπαίδευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η οικογένεια Σε ήταν μια προτεσταντική οικογένεια, προερχόμενη από την περιοχή της Φλοράκ, στη Λοζέρ. Έφυγαν από εκεί μετά την ανάκληση του Διατάγματος της Νάντης και βρήκαν καταφύγιο στη Γενεύη, όπου ήρθαν σε επαφή με την αστική τάξη, και όπου γεννήθηκε ο πατέρας του Ζαν-Μπατίστ στις 7 Μαΐου του 1739. Μετακόμισε στη Λυών, όπου έγινε υπάλληλος ενός μεγαλέμπορου, του Καστανέ, γεννημένου από προτεστάντες γονείς από τη Νιμ, την κόρη του οποίου, Φρανσουάζ, παντρεύτηκε το 1765. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με το εμπόριο μεταξιού. Ο Ζαν-Μπατίστ γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1767, δυο χρόνια μετά τον γάμο τους. Είχε τρεις αδελφούς, τον Ντενίς (1768-1769), τον Ζαν-Ονορέ Οράς (1771-1799) και τον Λουί (1774-1840), δημιουργό της ζαχαροβιομηχανίας Σε, η οποία μετονομάστηκε το 1973 σε Μπεγκάν-Σε.
Πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη Λυών, όπου ο πατέρας του του παρείχε μια σχετικά φιλελεύθερη εκπαίδευση, θέλοντας κυρίως να κρατήσει τους γιούς του μακριά από την επιρροή της εκκλησίας και του εκπαιδευτικού της συστήματος. Αυτό αναμφισβήτητα ήταν κι ένας από τους λόγους, μεταξύ άλλων, που ο Σε θα πήγαινε οικότροφος στο Εκυλί να παρακολουθήσει τα μαθήματα δυο Ιταλών δασκάλων, των οποίων η διδασκαλία διέφερε αισθητά από τους άκαμπτους κανόνες του εκκλησιαστικά ελεγχόμενου εκπαιδευτικού πλαισίου.
Η μετεγκατάσταση της οικογένειας στο Παρίσι σηματοδότησε μια καμπή στη ζωή του και τότε, στα δεκαπέντε του χρόνια, ξεκίνησε τη μαθητεία του εργαζόμενος ως «παιδί για όλες τις δουλειές» σε έναν εμπορικό οίκο, λόγω οικονομικών προβλημάτων της οικογένειας του.
Έχοντας την επιλογή, όταν η οικογενειακή κατάσταση άλλαξε, μπόρεσε τελικά να περάσει στη Μεγάλη Βρετανία, στα δεκαεννιά του χρόνια[2], συνοδευόμενος από τον αδελφό του, Οράς. Σκοπός του διετούς ταξιδιού ήταν να εξασκηθεί σε εμπορικές πρακτικές και την αγγλική γλώσσα. Στη διάρκεια των ετών 1785-1786 η Μεγάλη Βρετανία γνώρισε μια από τις πιο λαμπρές περιόδους βιομηχανικής ανάπτυξης κι ο Σε την παρακολούθησε από κοντά.
Η διαμονή του εκεί τερματίζεται απότομα όταν ο εργοδότης του πέθανε και στη συνέχεια επιστρέφει στο Παρίσι. Ο Κλαβιέ, ένας ασφαλιστής, προτεστάντης από τη Γενεύη όπως ο πατέρας του, τον προσέλαβε ως τραπεζικό υπάλληλο. Ήταν τότε εικοσιενός ετών.
Το 1789 έγραψε ένα σύντομο θεατρικό, το «Η Θεία και η Εικαζόμενη» (la Tante et le Prétendu) και μετά το αντικληρικό «Ερωτευμένοι Ιερείς» (le Curé Amoureux), το οποίο θα ανέβαινε σε ένα θέατρο της λεωφόρου. Η συγγραφική του δραστηριότητα διήρκεσε μέχρι το 1795, οπότε κι έγραψε μια κωμική όπερα, τις «Δυο Πέρδικες» (les Deux Perdrix).
Η Γαλλική Επανάσταση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η είσοδος του Σε στην ασφαλιστική εταιρία του Κλαβιέ συνιστά μία πραγματική στροφή στη ζωή του. Όντας ένας εκ των συνεργατών του εισέρχεται στην ομάδα των Γιρονδίνων και προσεγγίζεται από το Ατελιέ του Μιραμπό. Γίνεται έτσι, στα 21 του χρόνια, ενθουσιώδης υποστηρικτής της Γαλλικής Επανάστασης. Επίσης είναι ρεπουμπλικάνος, κάτι που δεν θα αλλάξει μέχρι το τέλος της ζωής του. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα εκτελεί χρέη «αποστολέα» (ασχολούμενος με τις συνδρομές) στην εφημερίδα του Μιραμπό, την Courrier de Provenance. Στου Κλαβιέ διάβασε ο Σε για πρώτη φορά στα αγγλικά την «Έρευνα για τη φύση και τα αίτια του πλούτου των Εθνών» του Άνταμ Σμιθ, που εκδόθηκε το 1776.
Ο Θάνατος του Κλαβιέ κα η έλευση της Περιόδου της Τρομοκρατίας οδηγούν τον Σε σε μία νέα στροφή. Ο Σαμφόρ, ο Πιερ-Λουί Ζινγκενέ και ο Αντριέ του προτείνουν την έκδοση ενός καθημερινού περιοδικού με τη φιλοδοξία αυτό να έχει εγκυκλοπαιδικό περιεχόμενο. Η La Décade philosophique, littéraire et politique (η Φιλοσοφική, Λογοτεχνική και Πολιτική Δεκαετία) ιδρύεται στις 10 Φλορεάλ (Ανθεστηριώνα) του έτους 2 (1794). Ο Σε συμβάλει στο περιοδικό συγγράφοντας άρθρα για λογοτεχνικά ζητήματα, το θέατρο, την ποίηση και περιλήψεις έργων. Θα διατηρήσει τη θέση της γενικής σύνταξης μέχρι την εκλογή του στο Tribunat. Οι αναφορές που χρησιμοποιεί ο Σε στην Décade μαρτυρούν στοιχεία της προσωπικής του εμπειρίας και των δεσμών που έχει με την αγγλοσαξωνική κουλτούρα. Αναφέρεται πιο εύκολα στον Σουίφτ ή στον Φραγκλίνο παρά στη Ρώμη ή στην Αθήνα.
Βιομήχανος στην Αυτοκρατορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1803 εκδίδει το πιο γνωστό του έργο, την «Πραγματεία πολιτικής οικονομίας» (Traité d'économie politique). Το έργο του θα έχει αρνητική υποδοχή από τον Ναπολέοντα Α΄ Βοναπάρτη ο οποίος θα του ζητήσει να ξαναγράψει συγκεκριμένα κομμάτια, προτάσσοντας την οικονομία του πολέμου η οποία βασίζεται στον προστατευτισμό και στις ρυθμίσεις. Η άρνηση του Σε θα τον εμποδίσει να προχωρήσει στη δεύτερη έκδοση της πραγματείας και θα οδηγήσει στην ανάκληση του από το Tribunat, στο οικονομικό τμήμα του οποίου ήταν για 4 χρόνια επικεφαλής[2].
Τα μέτρα που πήρε ο Βοναπάρτης, απαγορεύοντας του κάθε δημοσιογραφική δραστηριότητα, τον οδηγούν στο να γίνει επιχειρηματίας, στην παραγωγή βαμβακιού. Αρχίζει μαθαίνοντας να χρησιμοποιεί τις μηχανές ύφανσης στο Σχολείο Τεχνών που έφεραν οι στρατιώτες της Επανάστασης. Ο τομέας βρίσκεται άλλωστε στα σπάργανα. Τα κλωστήρια ξεκινούν να λειτουργούν στα κτήρια του παλαιού Αββαείου του Οσύ με 80 εργαζόμενους και με εργασίες που γίνονται με υδραυλική μηχανή. Η επιχείρηση αναπτύσσεται ταχέως και το 1810 προσθέτει καινούρια κτήρια ενώ η βιομηχανία απασχολούσε 400 εργαζόμενους[1] και ύφαινε 100 κιλά βαμβάκι κάθε μέρα. Την ίδια χρονιά, ο Νομάρχης του Πα-Ντε-Καλέ (Pas-de-Calais) διορίζει τον Σε σε ένα «συμβούλιο κατασκευών και βιομηχανιών».
Ο Σε υιοθετεί μία εργοδοτική πολιτική αρκετά πατερναλιστική και ενδιαφέρεται για τα κοινωνικά ζητήματα. Ο φίλος του, Pyrame de Candolle, αναφέρει ότι «αντί να πληρώνει τους εργαζόμενούς του την Κυριακή, τους πλήρωνε τη Δευτέρα. Επιτύγχανε έτσι τα χρήματα τους να εξυπηρετούν την ανατροφή της οικογένειας τους και μόνο το εναπομείναν εισόδημα να πηγαίνει στο καμπαρέ της Κυριακής».
Καθηγητής στην Παλινόρθωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την πρώτη εκθρόνιση του Ναπολέοντα το 1814, μπορεί να εκφράζει πιο ελεύθερα την οικονομική του σκέψη και εκδίδει τη δεύτερη έκδοση της Πραγματείας του. Η παλινόρθωση της μοναρχίας τού επιτρέπει να αναγνωριστεί στη Γαλλία. Χάρη στα πολυάριθμα έργα του στην πολιτική οικονομία, προσκαλείται να δώσει διαλέξεις στο Ατενέ Ρουαγιάλ το 1816 και διορίζεται το 1819 καθηγητής στην έδρα Βιομηχανικής Οικονομίας, στην εθνική σχολή γραμμάτων και τεχνών[3]. Τον ίδιο χρόνο συμμετέχει στην ίδρυση της Ειδικής Σχολής Εμπορίου και Βιομηχανίας που θα γίνει αργότερα η ESCP Europe[4]. Στη συνέχεια, το 1830, λίγο χρόνο πριν τον θάνατό του, διορίζεται στο Κολέγιο της Γαλλίας όπου κατέχει για πρώτη φορά την έδρα της πολιτικής οικονομίας[1].
Ο Ζαν-Μπατίστ Σε πέθανε στις 14 Νοεμβρίου του 1832 στο Παρίσι και είναι θαμμένος στο κοιμητήριο Περ Λασαίζ. Την εποχή του θανάτου του ήταν ο πιο γνωστός Γάλλος οικονομολόγος[5].
Ένθερμος θιασώτης του φιλελευθερισμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Σε υποστηρίζει τη φιλελεύθερη οικονομική σκέψη. Πρωταρχικά στοιχεία μιας τέτοιας σκέψης θεωρεί ότι είναι: η ατομική ιδιοκτησία, ο ελεύθερος ανταγωνισμός και ένας όσο το δυνατόν περιορισμένος ρόλος του κράτους. Ουσιαστικά, ακολουθεί τη γαλλική φιλελεύθερη οικονομική σχολή των Gournay, Turgot, Φρανσουά Κενέ και Pierre Samuel du Pont de Nemours. Στον Σε οφείλουμε τον τριπλό διαχωρισμό ανάμεσα σε: παραγωγή, διάθεση προϊόντος, κατανάλωση. Τον ίδιο επίσης διαχωρισμό ακολουθεί και στο έργο του «Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία» (1803).
Η έννοια της ωφελιμότητας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με βάση την παράδοση της γαλλικής σχολής επαναφέρει τη θεωρία του ωφελιμισμού ως ηθικής αξίας: «Η έννοια της ωφελιμότητας-χρησιμότητας αποτελεί την πρωταρχική ηθική αξία των πραγμάτων[6]». Κάνοντας τη διάκριση ανάμεσα σε προϊόντα και πλούτη, υπογραμμίζει ότι η παραγωγή (ενός προϊόντος) αποτελεί, πάνω από απ'όλα, δημιουργία «πλούτου», δηλαδή αποτελεί ουσιαστικά δημιουργία ωφελιμότητας ως αξία. Εξαιτίας αυτής της θέσης του περί του ωφελιμισμού θεωρείται ως ένας από τους προδρόμους της αυστριακής οικονομικής σχολής.
Η κινητήριος δύναμη των επαγγελματικών ευκαιριών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Σε είναι γνωστός (κυρίως γι' αυτό) για τη διαμόρφωση του νόμου των προσφορών στην εισαγωγή της Πολιτικής του Οικονομίας. Υποστηρίζει ότι η προσφορά είναι αυτή που κυρίως δημιουργεί το εισόδημα και επειδή οι καταναλωτές είναι αυτοί που χρησιμοποιούν εξ ολοκλήρου το εισόδημά τους, για να δημιουργηθεί ανάπτυξη, οφείλουμε να αυξάνουμε συνεχώς την προσφορά.
Ένας τέτοιος νόμος έχει θετικές και αισιόδοξες συνέπειες:
- Όσοι περισσότεροι είναι οι παραγωγοί και όσα περισσότερα διαφορετικά προϊόντα παράγουν, τόσο περισσότερο οι επαγγελματικές ευκαιρίες θα είναι ευέλικτες, ανοικτές και ποικίλλες
- Η παραγωγή είναι αυτή που δημιουργεί τις ευκαιρίες για τα προϊόντα[7].
Η οικονομία της αγοράς, όταν λειτουργεί υπό καθεστώς ελεύθερου ανταγωνισμού, έχει τη δυνατότητα της αυτορρύθμισής της με τρόπο αυθόρμητο, όπως επίσης έχει τη δυνατότητα να επιτυγχάνει μια μοναδική ισορροπία ανάμεσα στα οικονομικά δεδομένα. Παραγωγή=Κατανάλωση+Επένδυση, Αποταμίευση=Επένδυση. Κατά τον Σε, μια κρίση γενικευμένης υπερπαραγωγής θεωρείται αδύνατη περίπτωση, καθώς είναι αδύνατον να υπάρξει παγκόσμια ανισορροπία σε οικονομίες που στηρίζονται στην ελεύθερη αγορά και στην ελεύθερη επιχειρηματικότητα.
Κρίση, επίσης, κατά τον Σε, δεν μπορεί να υπάρξει εξαιτίας της υπερπαραγωγής, παρά μόνο σε κάποιους τομείς, αλλά και αυτή επίσης δεν μπορεί να έχει μεγάλη χρονική διάρκεια. Αυτή δε, η όποια υπερπαραγωγή προϊόντος, δεν συνδέεται καθόλου με κάποια πιθανή παραγωγή πλεονάσματος. Αν θέλαμε να συμπυκνώσουμε το νόμο των ευκαιριών σε μια φράση θα γράφαμε ότι: « η προσφορά είναι αυτή που δημιουργεί τη ζήτηση». Μια καλύτερη φραστική περίληψη αυτής της προσέγγισης ανάμεσα σε προσφορά και ζήτηση θα ήταν η εξής: « Δεν ξοδεύουμε ποτέ παρά μόνο τα χρήματα που έχουμε κερδίσει». Συμπερασματικά λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι ο Σε δικαίως συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στους βασικούς υποστηρικτές της Οικονομίας της Προσφοράς.
Είναι εμφανές ότι η Οικονομία της Προσφοράς αντιτίθεται στην Οικονομία της ζήτησης και η οποία έχει ως βασικούς εκφραστές της τον Μάλθους και τον Κέυνς. Ειδικά ο δεύτερος, εισάγοντας την έννοια της «πραγματικής ζήτησης» θα ασκήσει έντονη κριτική στις βασικές αντιλήψεις του Σε, χαρακτηρίζοντας αυτές εξ ολοκλήρου ως ανεφάρμοστες.
Ελευθερία τιμών και συναλλαγών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ζαν-Μπατίστ Σε ανέπτυξε ισότιμα την ιδέα ότι η ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών και των εισοδημάτων στην αγορά είναι προϋπόθεση για την «οικονομική δικαιοσύνη». Δίνοντας έμφαση στην υπεράσπιση της οικονομικής ελευθερίας, υποστήριξε την ελευθερία συναλλαγών προβάλλοντας το επιχείρημα ότι τα ξένα προϊόντα θα πληρώνονται με προϊόντα παραγόμενα από την εθνική οικονομία και κατ’ αυτόν τον τρόπο θα πυροδοτούν τη ζήτηση: «..ότι οι αγορές που κάνει κανείς στο εξωτερικό, θα αποκτώνται μέσω εμπορευμάτων ή χρημάτων, άρα θα προκαλούν στην εγχώρια βιομηχανία ανάλογες πωλήσεις[8]».
Περιορισμός της δραστηριότητας του κράτους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η δραστηριότητα του κράτους θεωρείται βλαβερή και άχρηστη διότι, ακόμα κι αν παροδικές ανισορροπίες είναι πιθανές, οι γενικές κρίσεις πιστεύεται ότι είναι αδύνατες (αντίληψη παρμένη από τον Ρικάρντο στην απόδειξη του γι’ αυτό που η οικονομική ανάπτυξη προκαλεί σ’ ένα στάσιμο κράτος, σε αντίθεση με την αντίληψη μιας περιορισμένης οικονομικής ανάπτυξης που εξέθεσε ο Άνταμ Σμιθ.)
- Βλαβερός ρόλος της φορολογίας
Για να ενθαρρύνει το ψάρεμα της φάλαινας, η βρετανική κυβέρνηση απαγορεύει τα φυτικά έλαια που καίμε στη Γαλλία στις λάμπες σε ρεύμα αέρος. Τι αποτέλεσμα είχε αυτό; Το ότι μια τέτοια λάμπα, που στη Γαλλία κοστίζει 60 φράγκα το χρόνο, κοστίζει 150 σ’ ένα βρετανό! Είναι για να ευνοηθεί η ναυτιλία και να πολλαπλασιαστούν οι ναυτικοί, θα έλεγε κανείς, που κάθε λύχνος λάμπας κοστίζει στους βρετανούς 90 φράγκα περισσότερα απ’ ό,τι στη Γαλλία. Σ’ αυτή την περίπτωση, πολλαπλασιάζουμε τους ναυτικούς μέσω μιας εμπορικής δραστηριότητας από την οποία χάνουμε: θα ήταν καλύτερα να τους πολλαπλασιάζαμε μέσω μιας εμπορικής δραστηριότητας κερδοφόρας.
Ένας φιλόπονος εργάτης, μου είπε κάποιος, είχε συνήθεια να εργάζεται με τεχνητό φως. Είχε υπολογίσει ότι σε κάθε νυχτερινή βάρδια, έκαιγε ένα καντήλι των τεσσάρων σου και κέρδιζε 8 σου από την εργασία του. Ένας φόρος πάνω στα λίπη κι ένας άλλος πάνω στην κατασκευή των καντηλιών αύξησαν κατά 5 σου το έξοδο του φωτισμού του, που έγινε έτσι πιο κοστοβόρο απ’ ό,τι η αξία των προϊόντων που μπορούσε να φωτίσει. Μόλις έφτανε η νύχτα, ο εργάτης έμενε με τα χέρια σταυρωμένα. Είχε χάσει τα τέσσερα σου που μπορούσε να του εξασφαλίζει η εργασία του, χωρίς η εφορία να έχει εισπράξει κάτι από αυτήν την παραγωγή. Μια τέτοια απώλεια, πρέπει να πολλαπλασιαστεί με το νούμερο των εργατών σε μια πόλη ή με τον αριθμό των ημερών του έτους.
Διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ζαν-Μπατίστ Σε είναι πολύ αισιόδοξος σχετικά με τη διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων. Βεβαιώνει: « οι φυσικοί πόροι είναι ανεξάντλητοι, διότι, αν δεν ίσχυε αυτό, δεν θα μπορούσαμε να τους παίρνουμε δωρεάν. Μη μπορώντας να πολλαπλασιαστούν ούτε να εξαντληθούν, δεν συνιστούν αντικείμενο της οικονομικής επιστήμης.».
Περιουσιακά δικαιώματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δεν υπάρχει ασφάλεια για την περιουσία, εκεί όπου μια δεσποτική αρχή μπορεί να πάρει υπό την κατοχή της την περιουσία του υπηκόου ενάντια στη θέλησή του. Ούτε υπάρχει ασφάλεια, όπου η απαιτούμενη συγκατάθεση είναι τυπική και ψεύτικη.
Η περιουσία ενός άνδρα σχετική με την εργασία του, παραβιάζεται όποτε του απαγορεύεται η ελεύθερη άσκηση των ικανοτήτων ή των ταλέντων του, στο μέτρο βέβαια που δεν συγκρούονται με τα δικαιώματα άλλων.
— Jean-Baptiste Say, Traité d'économie politique, 1803
Έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1800 : Olbie, ή δοκίμιο επί των μέσων αλλαγής των ηθών ενός έθνους, Deterville.
- 1803 : Πραγματεία πολιτικής οικονομίας ή απλή έκθεση του τρόπου με τον οποίο δημιουργείται, διανέμεται και καταναλώνεται ο πλούτος, 1η εκδ., Crapelet11.
- 1815 : Περί της Αγγλίας και των Άγγλων, Bertrand12.
- 1815 : Κατήχηση πολιτικής οικονομίας, 1re éd., Crapelet13.
- 1817 : Μικρός τόμος περιέχων ορισμένες πτυχές ων ανθρώπων και της κοινωνίας, Deterville.
- 1818 : Επιστολή προς τον Ternaux τον πρεσβύτερο, στο βιβλίο Ternaux [1818], σελ. 33–50.
- 1818 : Οι δίαυλοι ναυσιπλοΐας στην τρέχουσα κατάσταση της Γαλλίας, Deterville.
- 1818 : Περί της σημασίας του λιμένος της Villette, Deterville.
- 1820 : Επιστολές προς τον M. Malthus επί διαφόρων θεμάτων πολιτικής οικονομίας, κυρίως επί των αιτίων της γενικής στασιμότητος του εμπορίου, Bossange14.
- 1824 : Περί του ισοζυγίου κατανάλωσης – παραγωγής, στο βιβλίο Say (1848) σελ. 250–260.
- 1825 : Κριτική θεώρηση της ομιλίας του κ.. MacCulloch επί της πολιτικής οικονομίας, στο βιβλίο Say [1848] σελ. 260-279.
- 1826 : Περί της σύγχρονης πολιτικής οικονομίας, γενική περιγραφή αυτής της επιστήμης, της ονοματολογίας της, της ιστορίας της και τςη βιβλιογραφίας της, Προοδευτική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 1, σελ. 217–304.
- 1826 : Περί της οικονομικής κρίσης, Εγκυκλοπαιδική Επιθεώρηση, τόμος 32, σελ. 40~45.
- 1827 : Έκθεση των «Ορισμών στην Πολιτική Οικονομία» του Malthus, Εγκυκλοπαιδική Επιθεώρηση, τόμος 33, σελ. 494–496.
- 1828 : Εισαγωγική διάλεξη του μαθήματος βιομηχανικής οικονομίας, στο βιβλίο Say [1848], σελ. 148–161.
- 1828-1829 Πλήρες μάθημα πρακτικής πολιτικής οικονομίας, Η οικονομία των κοινωνιών, Guillaumin et Cie (1852).
- 1833 : Συλλογές και αλληλογραφία περί της πολιτικής οικονομίας, Chamerot15.
- 1848 : Διάφορα έργα του Jean-Baptiste Say, Guillaumin.
Πρόσφατη έκδοση του πλήρους έργου του Σε
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πραγματεία πολιτικής οικονομίας ή απλή έκθεση του τρόπου με τον οποίο δημιουργείται, διανέμεται και καταναλώνεται ο πλούτος, T. 1-2, εκδόσεις Variorum των 6 εκδόσεων, εκδότες C. Mouchot, Jean-Pierre Potier, Jean-Michel Servet. Paris, Philippe Steiner, André Tiran, Τόμος Ι του πλήρους έργου του J.-B. Say, εκδότες Emmanuel Blanc, Pierre-Henri Goutte, Gilles Jacoud, Claude Mouchot, Jean-Pierre Potier, Michèle Saquin, Philippe Steiner et André Tiran (συντονιστής).
- Έργα ηθικά και πολιτικά, εισαγωγή και σημειώσεις των. Blanc και A. Tiran, Τόμος V του πλήρους έργου του J.-B. Say, εκδότες Emmanuel Blanc, Pierre-Henri Goutte, Gilles Jacoud, Claude Mouchot, Jean-Pierre Potier, Michèle Saquin, Philippe Steiner και André Tiran (συντονιστής). Περιλαμβάνει ιδιαιτέρως την Πολιτική Πρακτική, η οποία δεν είχε εκδοθεί έως τώρα.
- Μαθήματα πολιτικής οικονομίας, εισαγωγή και σημειώσεις των G. Jacoud και Ph. Steiner, Τόμος IV του πλήρους έργου του J.-B. Say, εκδότες Emmanuel Blanc, Pierre-Henri Goutte, Gilles Jacoud, Claude Mouchot, Jean-Pierre Potier, Michèle Saquin, Philippe Steiner και André Tiran (συντονιστής).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Jean-Claude Derouin : Les grands économistes, 2006, PUF
- ↑ 2,0 2,1 M-M Salort & Y. Katan, Les économistes classiques, Hatier, σελ.120-137
- ↑ Τα μαθήματα οικονομικών που έδωσε εκεί έχουν δημοσιευτεί στο Cours d'économie politique pratique (1828).
- ↑ Kaplan, Andreas (2014) European management and European business schools: Insights from the history of business schools, European Management Journal, http://dx.doi.org/10.1016/j.emj.2014.03.006
- ↑ Say (Jean-Baptiste), Encyclopædia Universalis, Pierre-Louis Reynaud, 2005, σελ.3842.
- ↑ Jean-Baptiste Say, Traité d'économie politique, Κεφάλαιο I
- ↑ Jean-Baptiste Say, Traité d'économie politique(πρώτη έκδοση 1803)
- ↑ Jean-Baptiste Say, Traité d'économie politique, Κεφάλαιο XV
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Jean-Baptiste Say στο Wikimedia Commons
