Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιβάν Σαββίδης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιβάν Σαββίδης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση27 Μαρτίου 1959 (1959-03-27) (65 ετών)
Τσάλκα, Γεωργιανή ΣΣΔ, ΕΣΣΔ
ΕθνικότηταΕλληνική
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσία, Ελλάδα
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά
ποντιακή διάλεκτος
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός[2]
επιχειρηματίας[3]
Καθαρή θέσηΑύξηση 1,7 δισ. δολάρια[1] (2023)
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΕνωμένη Ρωσία
Οικογένεια
Τέκνα2
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμααναπληρωματικό μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (2008–2012)[4]
μέλος της Κρατικής Δούμας της Ρωσίας
μέλος της Κρατικής Δούμας της Ρωσίας (2003–2007)
ΒραβεύσειςΜετάλλιο του τάγματος «Αξίας για την Μητέρα Πατρίδα», 2ης κλάσης
Βραβείο της Τιμής της Ρωσικής Ομοσπονδίας
Τάγμα Διακεκριμένων Υπηρεσιών προς την Πατρίδα, Δ΄ Τάξη
Τάγμα του Αλέξανδρου Νιέφσκι
Ιστότοπος
savvidi.ru
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ιβάν (Ιωάννης) Σαββίδης (ρωσικά: Иван Игнатьевич Саввиди‎‎, Ιβάν Ιγκνάτιεβιτς Σαββίντι, Σάντα, Τσάλκα, Γεωργιανή ΣΣΔ, ΕΣΣΔ, 27 Μαρτίου 1959) είναι Έλληνας επιχειρηματίας και πολιτικός, ελληνικής και ρωσικής υπηκοότητας. Είναι ιδιοκτήτης και πρόεδρος της Π.Α.Ο.Κ. Π.Α.Ε., καθώς και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας.

Η έδρα των επιχειρήσεών του στην Ελλάδα είναι η Θεσσαλονίκη, όπου το έργο του έχει καταγραφεί εκτενώς και χαρακτηρίζεται από μία σειρά αθλητικών, εμπορικών, ξενοδοχειακών και τηλεοπτικών επενδύσεων.[5][6][7] Παράλληλα, η επιρροή του χαρακτηρίζεται σημαντική για τα δεδομένα του ποδοσφαιρικού κόσμου της Βόρειας Ελλάδας,[8][9][10] καθώς, με τον ίδιο στην ηγεσία του συλλόγου του Π.Α.Ο.Κ., η ομάδα της Θεσσαλονίκης κατέκτησε το τρίτο της πρωτάθλημα (2019), αλλά και το τέταρτο (2024) καθώς και τέσσερα κύπελλα Ελλάδος, αλλά και σημαντικές πορείες στην Ευρώπη.

Έχει συμπεριληφθεί στις λίστες του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους στο κόσμο, μαζί με άλλους τρεις Έλληνες το 2018[11] και τέσσερις το 2019. Το 2023 η περιουσία του ανερχόταν στα 1.7 δισεκατομμύρια δολάρια.[12][1]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιβάν Σαββίδης γεννήθηκε στο χωριό Σάντα, της περιφέρειας Τσάλκας της πρώην Γεωργιανής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, γιος οικογένειας εργατών ελληνικής καταγωγής, από τον Πόντο.[8]

Σε νεαρή ηλικία, ο Σαββίδης μετακόμισε στην περιοχή του Ροστόφ επί του Ντον, όπου και αποφοίτησε από το σχολείο μέσης εκπαίδευσης. Το 1977 κατετάγη στον Σοβιετικό στρατό. Το 1980, μετά την ολοκλήρωση της θητείας του, άρχισε να εργάζεται στο κρατικό καπνεργοστάσιο του Ντον, όπου ξεκίνησε ως απλός εργάτης και έφτασε μέχρι το βαθμό του υποδιευθυντή του εργοστασίου. Το 1988 αποφοίτησε από την οικονομική σχολή του Πανεπιστημίου Δημόσιας Οικονομίας του Ροστόφ, με τον τίτλο του Μάστερ[1] και εν συνεχεία, ακολούθησε επαγγελματική καριέρα με αντικείμενο τα οικονομικά. Το 1993, εκλέχτηκε γενικός διευθυντής της μετοχικής εταιρείας Donskoy Tabak και παρέμεινε επικεφαλής της επί 10 χρόνια. Έλαβε την Ελληνική υπηκοότητα τον Απρίλιο του 2013.[13] Μέχρι το 2018, η σύζυγος του Ιβάν Σαββίδη, Κυριακή Σαββίδου, αποτέλεσε τυπικά, τη μεγαλομέτοχο της Donskoy Tabak, της μεγαλύτερης καπνοβιομηχανίας της Ρωσίας.[14]

Ο Σαββίδης είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του πολυτομεακού ομίλου Agrocom, που ιδρύθηκε από τον ίδιο το 2004. Ο όμιλος Agrocom, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, τοποθετείται στην 152η θέση στη λίστα των 200 μεγαλύτερων ρωσικών εταιρειών.[15][16] Ο όμιλος ενώνει πάνω από 40 εταιρείες, όπου εργάζονται περισσότερα από 15 χιλιάδες άτομα.[17]

Πολιτική καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σαββίδης εξελέγη μέλος της Νομοθετικής Βουλής της Περιφέρειας του Ροστόφ, το 1998 και το 2003. Το 2003, εξελέγη επίσης βουλευτής στην Ρωσική Δούμα. Στη συνέχεια και στη διάρκεια εκείνης της βουλευτικής του θητείας, διετέλεσε αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Προϋπολογισμού και Φόρων της Ρωσίας. Το 2007 επανεκλέχθηκε βουλευτής στη Δούμα με το κόμμα Ενωμένη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Στην ίδια βουλευτική περίοδο, υπηρέτησε ως μέλος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων, στην οποίαν ήταν υπεύθυνος των διαβουλευτικών σχέσεων με τη Βουλή των Ελλήνων, ενώ ήταν και αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Ρωσολευκορωσικής Ένωσης.[18]

Επιχειρηματική δραστηριότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επενδύσεις στη Ρωσία και στο εξωτερικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 1993 αποτέλεσε γενικός διευθυντής της μετοχικής εταιρείας Donskoy Tabak, μέχρι και το 2004, όπου ίδρυσε τον πολυτομεακό όμιλο Agrocom.[19] Στο όμιλο αυτό ανήκουν και επιχειρήσεις που ειδικεύονται στην κρεατοπαραγωγή, την εμφιάλωση νερού, τη συσκευασία προϊόντων, την κατοχή θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων και ιχθυοκαλλιεργειών κ.ά., με διανομές των προϊόντων του στη Ρωσία αλλά και στο εξωτερικό. Επίσης, στη Ρωσία έχει αναπτύξει αλυσίδα Σούπερ μάρκετ,[20] ενώ ασχολείται και με τον τουριστικό τομέα, έχοντας αγοράσει ξενοδοχεία στην περιοχή του Ροστόφ.[21] Το 2018 ήρθε σε συμφωνία με την Ιαπωνική εταιρία Japan Tobacco και πούλησε έναντι 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων την καπνοβιομηχανία Donskoy Tabak.[22] Η πώληση αυτή αύξησε την περιουσία του Ιβάν Σαββίδη και τον έβαλε στη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου.[11]

Στην Ελλάδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Ελλάδα, η πρώτη του επένδυση έλαβε χώρα τον Φεβρουάριο του 2013, όταν και ανέλαβε επίσημα τη διαχείριση του ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης Μακεδονία Παλλάς,[23] με μηνιαίο μίσθωμα που φτάνει τα 95.000 ευρώ. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους, προχώρησε στην εξαγορά του 82% της καπνοβιομηχανίας ΣΕΚΑΠ, που εδρεύει στην Ξάνθη.[24] Μαζί με την πώληση της Donskoy Tabak το 2018, στην Japan Tobacco, παραχωρήθηκε και το 82% της ΣΕΚΑΠ που του ανήκε.[25] Τον Μάιο του 2014 αγόρασε έκταση στο Παλιούρι Χαλκιδικής που περιλάμβανε και το ξενοδοχείο Ξενία,[26] ενώ τον Φεβρουάριο του 2017 πέρασε στην κατοχή του και η εταιρία εμφιάλωσης και εμπορίας μεταλλικού νερού, Σουρωτή ΑΕ.[27] Λίγους μήνες μετά, συμμετείχε στην κοινοπραξία Deutsche Invest Equity Partners (DIEP), με τον όμιλο να παίρνει στην κατοχή του το 67% του Οργανισμού Λιμένα Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ).[28] Τον Απρίλιο του 2020 ήρθε σε συμφωνία με την οικογένεια Στέγγου για την αγορά του εμβληματικού ξενοδοχείου Πόρτο Καρράς με το συνολικό τίμημα να ανέρχεται στα 205 εκατομμύρια ευρώ.[29][30] Αμέσως μετά την αγορά του ξενοδοχείου, προέβη στο κλείσιμο των εγκαταστάσεων για δύο έτη, με σκοπό την ανακαίνιση των κτιριακών συγκροτημάτων.[31][32]

Ενασχόληση με τα ΜΜΕ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 2017 αγόρασε ποσοστό 19% του τηλεοπτικού σταθμού Mega, ωστόσο λίγο καιρό μετά πούλησε το ποσοστό του.[33] Το ίδιο έτος, η εταιρεία Dimera, συμφερόντων του, απέκτησε τα σήματα των εφημερίδων του ομίλου Πήγασος (ως τότε συμφερόντων του επιχειρηματία Φώτη Μπόμπολα), Έθνος και Ημερησία,[34] καθώς και τον τηλεοπτικό σταθμό Epsilon TV στις 11 Αυγούστου 2017,[35] που προηγουμένως άνηκε στον επιχειρηματία Φίλιππο Βρυώνη. Αργότερα, το κανάλι Epsilon TV αναβαθμίσθηκε και έδωσε τη θέση του στο Open TV.

Τον Ιούλιο του 2019 ανακοινώθηκε ότι με απόφαση του λήγει η καθημερινή κυκλοφορία του Έθνους, με την εφημερίδα να παραμένει αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή.[36] Ωστόσο, το Έθνος της Κυριακής συνέχισε κανονικά, την εβδομαδιαία, έντυπη κυκλοφορία του για έναν ακόμη χρόνο, έως και τον Αύγουστο του 2020, οπότε και σταμάτησε η έκδοσή του.[37]

Αθλητισμός και λοιπές επενδύσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταξύ 2002 και 2005, ο Σαββίδης διετέλεσε πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομάδας ΦΚ Ροστόφ, ενώ το 2015 βοήθησε οικονομικά τον σύλλογο, παραχωρώντας δάνειο για να ανταπεξέλθει στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε.[38] Από το 2005 έως και το 2008, ήταν πρόεδρος της δεύτερης ποδοσφαιρικής ομάδας του Ροστόφ επί του Ντον, της ΦΚ ΣΚΑ Ροστόφ. Είναι ιδιοκτήτης της γυναικείας ομάδας χειροσφαίρισης του Ροστόφ, η οποία με πολλά εκατομμύρια μπάτζετ, έχει κατακτήσει το EHF Cup, ενώ τερμάτισε τη σεζόν 2017-2018 στην τέταρτη θέση της EHF Champions League.

Στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις 10 Αυγούστου 2012, απέκτησε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της ποδοσφαιρικής ομάδας του ΠΑΟΚ, ύστερα από διαπραγματεύσεις πολλών μηνών.[39] Ο ίδιος, είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για την απόκτηση του ΠΑΟΚ από την άνοιξη του 2006, αλλά τελικά εκείνη την περίοδο, οι συζητήσεις για την εξαγορά του συλλόγου δεν ευδοκίμησαν.[40] Τον Μάιο του 2015, τρία χρόνια μετά την αγορά της ΠΑΕ, προχώρησε σε εφάπαξ αποπληρωμή των χρεών της προς το δημόσιο, που αποτέλεσαν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του συλλόγου στη σύγχρονη ιστορία του.[41][42]

Άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, με τις οποίες ασχολήθηκε στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, είναι η αγορά και αναπαλαίωση ιστορικών ακινήτων.[43]

Επίσης, είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ρωσίας και έπαιξε κύριο ρόλο στην αποδοχή, από το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, των ελληνικών μειονοτήτων των γειτονικών της Μαύρης Θάλασσας χωρών, ως μέλη του. Συγκεκριμένα, από το 2004, είναι πρόεδρος της Ομοσπονδίας ελληνικών συλλόγων της Ρωσίας και από το 2006 είναι συντονιστής του ΣΑΕ της Περιφέρειας χωρών, της πρώην ΕΣΣΔ. Το 2016, σε συνεργασία του με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ιδρύθηκαν οι έδρες Ποντιακών Σπουδών[44] και Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού.[45] Επίσης, το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα "Ιβάν Σαββίδη", χρηματοδοτεί προγράμματα υποτροφιών,[46] ενώ συχνές είναι επίσης οι δωρεές του (ιατρικά μηχανήματα, εξοπλισμός, κ.ά.) προς το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ.[47][48]

Προσωπική ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι παντρεμένος με την Κυριακή Σαββίδου, με την οποία έχει δύο γιους, Γιώργο και Νίκο. Ο μεγάλος του γιος (Γιώργος), από το 2016 αποτελεί μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, με ενεργό ρόλο στη διοίκηση της ομάδας.[49] Ο Σαββίδης είχε αρχικά λάβει την ελληνική ιθαγένεια, βάσει των προβλέψεων του νόμου για τη χορήγησή της σε Έλληνες ομογενείς από την πρώην ΕΣΣΔ, αλλά την αποποιήθηκε προκειμένου να μπορέσει να γίνει μέλος της Ρωσικής Δούμας.[50] Στις 26 Φεβρουαρίου 2013, με απόφαση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ο Ιβάν Σαββίδης απέκτησε ελληνική ιθαγένεια, με διαδικασία τιμητικής πολιτογράφησης λόγω της προσφοράς του στη χώρα.[51]

Είναι δημότης Θέρμης από το 2017, όπου επίσης ζουν και άλλα μέλη της οικογένειάς του.[13]

Αντιπαραθέσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεγονότα στο ντέρμπι ΠΑΟΚ-ΑΕΚ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 11 Μαρτίου 2018, κατά τη διάρκεια του αγώνα ΠΑΟΚ-ΑΕΚ στο γήπεδο της Τούμπας και ύστερα από την ακύρωση γκολ της ομάδας της Θεσσαλονίκης, ο Σαββίδης εισέβαλε[52][53] στον αγωνιστικό χώρο μαζί με τους προσωπικούς του φρουρούς και επιτέθηκε φραστικά στους διαιτητές του παιχνιδιού, έχοντας πιστόλι στη θήκη της ζώνης του.[54][55] Άνθρωποι της ομάδας δήλωσαν ότι ξέχασε να αφήσει το περίστροφο εκτός γηπέδου.[56] Ο τεχνικός διευθυντής του ΠΑΟΚ Λούμπος Μίχελ απείλησε τον διαιτητή Κομίνη με τη φράση «εσύ τελείωσες σήμερα» (you are finished today).[57][58][59][60] Εν συνεχεία, ζήτησε από την ομάδα του να αποχωρήσει από τον αγωνιστικό χώρο. Παρ' όλο που ο διαιτητής αρχικά ακύρωσε το γκολ και η αναμέτρηση διακόπηκε οριστικά, κατακύρωσε το παιχνίδι με 1-0 υπέρ του ΠΑΟΚ.[61] Οι εικόνες από τα επεισόδια στο γήπεδο της Τούμπας απασχόλησαν και ξένα μέσα ενημέρωσης,[62][63][64][65][66] ενώ εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης για τον Σαββίδη.[67] Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 και ύστερα από 7 αναβολές, το δικαστήριο έκρινε τον Σαββίδη ένοχο και τον καταδίκασε σε ποινή φυλάκισης 25 μηνών με τριετή αναστολή.[68]

Στις 12 Μαρτίου, ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιώργος Βασιλειάδης, ανακοίνωσε την επ' αόριστον διακοπή του πρωταθλήματος μετά τα γεγονότα της Τούμπας.[69] Η απόφαση άλλαξε με την επανέναρξη του πρωταθλήματος στις αρχές Απριλίου,[70] ενώ στον Σαββίδη επεβλήθη απαγόρευση εισόδου σε ποδοσφαιρικά γήπεδα για τρία χρόνια,[71] καθώς και χρηματικό πρόστιμο ύψους 100 χιλιάδων ευρώ. Παράλληλα αφαιρέθηκαν και 3 βαθμοί από τον ΠΑΟΚ για την αγωνιστική περίοδο 2017-18 και 2 βαθμοί για την αγωνιστική περίοδο 2018-19.[72]

Παρέμβαση στο δημοψήφισμα της Βόρειας Μακεδονίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αρχές της Βόρειας Μακεδονίας κατονόμασαν, μεταξύ άλλων, στις 16 Ιουλίου 2018 τον Ιβάν Σαββίδη[73][74][75] ως ύποπτο για δωροδοκία ύψους 350.000 δολαρίων, προκειμένου να εκτροχιαστεί η διαδικασία του δημοψηφίσματος για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.[75][76][77] Αντίστοιχα, αντικατασκοπικές υπηρεσίες των ΗΠΑ επιβεβαίωσαν τις δραστηριότητες του ομογενή επιχειρηματία, τονίζοντας τον ρόλο του στην προσπάθεια να αποφευχθεί το δημοψήφισμα στη χώρα εν όψει του ονοματολογικού.[78][79] Αργότερα, διεθνείς δημοσιογραφικές έρευνες έφεραν στην επιφάνεια μεγάλο κύκλωμα Ρώσων επιχειρηματιών, οι οποίοι επί πληρωμή φέρεται να ανέθεταν την οργάνωση βίαιων επεισοδίων με σκοπό να δημιουργηθεί πολιτική αναταραχή. Σύμφωνα με τις αρχές, τα χρήματα αυτά κατέληξαν σε πολιτικούς, ποδοσφαιρικούς χούλιγκαν και εθνικιστικές οργανώσεις,[80][81] ενώ οι πληρωμές γίνονταν με μετρητά. Ο Σαββίδης χαρακτήρισε τα δημοσιεύματα συκοφαντικά,[82][83] και κατέθεσε μήνυση κατά του Buzzfeed, που ήταν ένα από τα πρώτα site που αναφέρθηκαν στην εμπλοκή του στο Μακεδονικό ονοματολογικό ζήτημα.[84] Ωστόσο, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, παρά τα αρχικά του σχόλια περί εμπλοκής του Σαββίδη στην υπόθεση, ανέφερε ότι ποτέ δεν υπήρξε οποιαδήποτε αναφορά στο όνομα του Ιβάν Σαββίδη για τα γεγονότα αυτά[85].

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Ivan Savvidis» (στα Αγγλικά). Forbes. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2018. 
  2. ↑ (Αγγλικά) pace.coe.int. 6341. Ανακτήθηκε στις 20  Απριλίου 2022.
  3. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  4. ↑ www.assembly.coe.int/nw/xml/AssemblyList/MP-Details-EN.asp?MemberID=6341.
  5. ↑ «Ο Ιβάν Σαββίδης αγοράζει νησί απέναντι από τη Σκιάθο». parapolitika.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2018. 
  6. ↑ «Ο νέος ιδιοκτήτης του Μακεδονία Παλάς, Ιβάν Σαββίδης, έγινε δεκτός με ενθουσιασμό». iefimerida.gr. 2013-03-14. https://www.iefimerida.gr/news/95078/%CE%BF-%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BD-%CF%83%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82-%CE%BD%CE%AD%CE%BF%CF%82-%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CF%84%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AC%CF%82-%CE%AD%CE%B3%CE%B9%CE%BD%CE%B5-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF%8C%CF%82-%CE%BC%CE%B5-%CE%B5%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CF%8C-%CE%B2%CE%AF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BF. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  7. ↑ «Οριστικοποιήθηκε η εξαγορά του τηλεοπτικού σταθμού Έψιλον από τον Ιβάν Σαββίδη». CNN.gr. 2017-08-11. https://www.cnn.gr/ellada/story/92851/oristikopoiithike-i-exagora-toy-tileoptikoy-stathmoy-epsilon-apo-ton-ivan-savvidi. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «Ο Ιβάν Σαββίδης αγοράζει την ιστορία της Θεσσαλονίκης». The TOC. 2014-01-29. https://www.thetoc.gr/new-life/article/o-iban-sabbidis-agorazei-tin-istoria-tis-thessalonikis/. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  9. ↑ «Όμιλος Σαββίδη: Θα «ρίξει» κεφάλαια 250 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις στη Β. Ελλάδα». iefimerida.gr. 2016-10-14. https://www.iefimerida.gr/news/294567/omilos-savvidi-tha-rixei-kefalaia-250-ekat-eyro-se-ependyseis-sti-v-ellada. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  10. ↑ «Οι απίστευτες επενδύσεις του Ιβάν Σαββίδη στην Β. Ελλάδα». gazzetta.gr. 2016-07-31. https://www.gazzetta.gr/football/article/960363/oi-apisteytes-ependyseis-toy-ivan-savvidi-stin-v-ellada. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Στη λίστα των δισεκατομμυριούχων του Forbes ο Ιβάν Σαββίδης». iefimerida.gr. 2019-03-06. https://www.iefimerida.gr/news/483342/sti-lista-ton-disekatommyrioyhon-toy-forbes-o-ivan-savvidis. Ανακτήθηκε στις 2019-11-05. 
  12. ↑ «Αυτοί είναι οι πλουσιότεροι Έλληνες». sofokleousin.gr. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Κούσης, Κώστας (2013-02-26). «Πήρε ελληνική υπηκοότητα ο Σαββίδης». Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-08-30. https://web.archive.org/web/20190830133748/http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=346421. Ανακτήθηκε στις 2018-03-18. 
  14. ↑ «Smoke Clears as Laws and Marketing Shift» (στα αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304092054/http://www.themoscowtimes.com/news/article/smoke-clears-as-laws-and-marketing-shift/442130.html. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07. 
  15. ↑ «4 компании из Ростовской области вошли в рейтинг журнала Forbes». morning-news.ru (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2017. 
  16. ↑ «Στην 152η θέση του Forbes η «Agrocom» του Σαββίδη!». sdna.gr. 21 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2017. 
  17. ↑ «Δραστηριότητα». www.ivansavvidis.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2017. 
  18. ↑ «Парламентское Собрание Союза Беларуси и России / Главная страница». www.belrus.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2017. 
  19. ↑ «AgrocomGroup». 
  20. ↑ «Ο Ιβάν Σαββίδης άνοιξε σούπερ μάρκετ στην Τσετσενία». iefimerida.gr. 2016-10-05. https://www.iefimerida.gr/news/292549/o-ivan-savvidis-anoixe-soyper-market-stin-tsetsenia-eikona. Ανακτήθηκε στις 2019-11-05. 
  21. ↑ Μπελιάς, Κώστας. «Περνά στην ιδιοκτησία του Ιβάν Σαββίδη το ξενοδοχείο Don-Plaza στο Ροστόφ». fosonline.gr. 
  22. ↑ Ντόκας, Ανέστης (17 Μαρτίου 2018). «Ο Ιβάν Σαββίδης πούλησε τη ΣΕΚΑΠ και την Donskoy Tabak». kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2018. 
  23. ↑ «Ο Ιβάν Σαββίδης αλλάζει το «Μακεδονία Παλλάς»». e-thessalia.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2017. 
  24. ↑ «Ιδιοκτήτης της ΣΕΚΑΠ ο Ιβάν Σαββίδης». Τα Νέα Οnline. 2013-03-29. https://www.tanea.gr/2013/03/29/economy/idioktitis-tis-sekap-o-iban-sabbidis/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-29. 
  25. ↑ euro2day.gr. «Μεγάλο ντιλ Σαββίδη με Japan Tobacco και πώληση ΣΕΚΑΠ». 
  26. ↑ «Αυτή είναι η έκταση 320 στρεμμάτων στη Χαλκιδική, που αγόρασε ο Ιβάν Σαββίδης με 14 εκατ. ευρώ». iefimerida.gr. 2014-05-07. https://www.iefimerida.gr/news/153856/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%AE-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%AD%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-320-%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B5%CE%BC%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CF%87%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B5-%CE%BF-%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BD-%CF%83%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B5-14-%CE%B5%CE%BA%CE%B1%CF%84-. Ανακτήθηκε στις 2019-11-05. 
  27. ↑ «Αφεντικό στην «Σουρωτή ΑΕ» ο Ιβάν Σαββίδης - Απέκτησε το 48,6%». iefimerida.gr. 2017-02-22. https://www.iefimerida.gr/news/320881/afentiko-stin-soyroti-ae-o-ivan-savvidis-apektise-486. Ανακτήθηκε στις 2019-11-05. 
  28. ↑ Τσαμόπουλος, Μηνάς (2017-04-24). «Ο Σαββίδης πήρε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης». Πρώτο Θέμα. https://www.protothema.gr/economy/article/673743/o-savvidis-pire-to-limani-tis-thessalonikis/. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06. 
  29. ↑ «Στα χέρια του Ιβάν Σαββίδη το «Πόρτο Καρράς» με 205 εκατ. ευρώ». Η Εφημερίδα των Συντακτών. 16 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  30. ↑ newsit.gr. «Η Belterra του Ιβάν Σαββίδη απέκτησε το Πόρτο Καρράς». https://www.newsit.gr/oikonomia/i-Belterra-tou-ivan-savvidi-apektise-to-porto-karras/3016341/. 
  31. ↑ reporter.gr. «Κλείνει για δύο χρόνια το Πόρτο Καρράς». https://www.reporter.gr/Analyseis/437827-Kleinei-gia-dyo-chronia-to-Porto-Karras. 
  32. ↑ fmvoice.gr. «Λουκέτο για δύο χρόνια μπαίνει στο Πόρτο Καρράς». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-07-01. https://web.archive.org/web/20200701135921/https://www.fmvoice.gr/index.php/stiles/endelexis/item/247337-louketo-gia-dyo-xronia-bainei-sto-porto-karras. Ανακτήθηκε στις 2020-07-01. 
  33. ↑ «Γιατί πούλησε τις μετοχές του Μega o Σαββίδης». Protagon.gr. 24 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2018. 
  34. ↑ Naftemporiki (2017-07-27). «Η είσοδος του Ιβάν Σαββίδη στον Πήγασο». https://www.naftemporiki.gr/business/629561/i-eisodos-tou-ivan-savvidi-ston-pigaso/. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07. 
  35. ↑ «Οριστικοποιήθηκε η συμφωνία για την εξαγορά του «Έψιλον» από τον Ιβάν Σαββίδη». iefimerida.gr. 2017-08-11. https://www.iefimerida.gr/news/355716/oristikopoiithike-i-symfonia-gia-tin-exagora-toy-epsilon-apo-ton-ivan-savvidi. Ανακτήθηκε στις 2019-11-05. 
  36. ↑ «Έθνος: Τέλος για το καθημερινό φύλλο της εφημερίδας». LiFO. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2019. 
  37. ↑ www.insider.gr. «Κλείνει το Έθνος της Κυριακής, ανοίγει το imerisia.gr - Τι λέει η επίσημη ανακοίνωση». https://www.insider.gr/epiheiriseis/142215/kleinei-ethnos-tis-kyriakis-anoigei-imerisiagr-ti-leei-i-episimi-anakoinosi. 
  38. ↑ Βροντάκης, Γιώργος (21 Αυγούστου 2015). «Δάνειο στη Ροστόφ ο Ιβάν Σαββίδης». sdna.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2017. 
  39. ↑ «Ποιος είναι ο Ιβάν Σαββίδης που από καπνεργάτης έφτασε να αγοράσει τον ΠΑΟΚ και να μπει στη λίστα Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο». iefimerida.gr. 2013-02-15. https://www.iefimerida.gr/news/90762/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CF%8C%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CE%B9%CE%B2%CE%AC%CE%BD-%CF%83%CE%B1%CE%B2%CE%B2%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%AD%CF%86%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B5-%CE%BD%CE%B1-%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CE%BF%CE%BA-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CF%80%CE%B5%CE%B9-%CF%83. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07. 
  40. ↑ «Οι δύο απόπειρες του Σαββίδη να γίνει το αφεντικό στην Τούμπα». sdna.gr. 10 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2017. 
  41. ↑ «O Σαββίδης πλήρωσε στο Δημόσιο 10,4 εκατ. ευρώ για τα χρέη της ΠΑΕ ΠΑΟΚ». iefimerida.gr. 2015-05-12. https://www.iefimerida.gr/news/206131/o-savvidis-plirose-sto-dimosio-104-ekat-eyro-gia-ta-hrei-tis-pae-paok. Ανακτήθηκε στις 2017-08-07. 
  42. ↑ Μπούντου, Ελένη (12 Μαΐου 2018). «Το ακριβότερο... τσάι στην ιστορία του ΠΑΟΚ». sdna.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2018. 
  43. ↑ news247.gr. «Η "Μονόπολη" του Ιβάν Σαββίδη: Ακίνητα, αρχοντικά και βίλες». 
  44. ↑ «Σύμφωνο Συνεργασίας μεταξύ του ΑΠΘ και της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ιβάν Σαββίδη». Ίδρυση επώνυμης έδρας Ποντιακών Σπουδών. Ίδρυση επώνυμης έδρας για τη Ρωσική Γλώσσα και τον Πολιτισμό». www.auth.gr. 20 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2018. 
  45. ↑ «Επίσημη έναρξη λειτουργίας της Επώνυμης Έδρας Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο ΑΠΘ». www.auth.gr. 27 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2018. 
  46. ↑ «Εγκαινιάστηκε η έδρα Ρωσικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο Αριστοτέλειο». Πρώτο Θέμα. 2017-10-05. https://www.protothema.gr/greece/article/719620/egainiastike-i-edra-rosikis-glossas-kai-politismou-sto-aristoteleio/. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06. 
  47. ↑ ΕΡΤ Α.Ε. YouTube. «Στηρίζει την ΩΡΛ του ΑΧΕΠΑ ο Ιβάν Σαββίδης». https://www.youtube.com/watch?v=Cbu5Vpx03RY. 
  48. ↑ «Νέα δωρεά του Ιβάν Σαββίδη στο ΑΧΕΠΑ εν μέσω κρίσης του κορωνοϊού». 2020-03-21. https://www.voria.gr/article/nea-dorea-tou-ivan-savvidi-sto-achepa-en-meso-krisis-koronoiou. Ανακτήθηκε στις 2021-03-11. 
  49. ↑ «Ιβάν Σαββίδης και υιός στην διοίκηση της ΠΑΕ ΠΑΟΚ». TO BHMA. 17 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2018. 
  50. ↑ news.gr. «Ελληνική υπηκοότητα, ταυτότητα και διαβατήριο για Ιβάν Σαββίδη». https://www.news.gr/athlhtika/podosfairo/article/45072/ellhnikh-yphkoothta-taftothta-kai-diavathrio-gia.html. 
  51. ↑ «Έγινε Έλληνας ο Ιβάν Σαββίδης». Πρώτο Θέμα. 2013-02-21. https://www.protothema.gr/greece/article/258924/egine-ellhnas-o-iban-sabbidhs-/. Ανακτήθηκε στις 2018-07-06. 
  52. ↑ Γιαννούλης, Χρήστος (2018-03-11). «ΠΑΟΚ – ΑΕΚ: Διακοπή και εισβολή Σαββίδη στον αγωνιστικό χώρο». CNN.gr. https://www.cnn.gr/sports/story/121128/paok-aek-diakopi-kai-eisvoli-savvidi-ston-agonistiko-xoro. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11. 
  53. ↑ «Χαμός στην Τούμπα, εισβολή Σαββίδη στον αγωνιστικό χώρο». ΣΚΑΪ. 2018-03-11. https://www.skai.gr/news/sports/o-diaititis-katakyrose-ton-agona-1-0-yper-tou-paok-para-tin-eisvoli. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11. 
  54. ↑ «Απίστευτες εικόνες: Ο Ιβάν Σαββίδης κρατά το όπλο ενώ έχει εισβάλλει στο γήπεδο». Τα Νέα Οnline. 2013-03-11. https://www.tanea.gr/2018/03/11/sports/apisteytes-eikones-o-iban-sabbidis-krata-to-oplo-enw-exei-eisballei-sto-gipedo/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11. 
  55. ↑ «Μπήκε με όπλο στον αγωνιστικό χώρο ο Ιβάν Σαββίδης – Διεκόπη το ΠΑΟΚ-ΑΕΚ». TO BHMA. 11 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2018. 
  56. ↑ «Δεν προσέγγισε τον διαιτητή ο Σαββίδης». Contra.gr. 2018-03-16. https://www.contra.gr/podosfairo/gerontidis-den-proseggise-ton-diaititi-o-savvidis.7415375.html. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  57. ↑ ««Ο Γκαγκάτσης μού ζήτησε να κατακυρώσω το ματς υπέρ του ΠΑΟΚ»». Τα Νέα Οnline. 2018-03-20. https://www.tanea.gr/2018/03/20/sports/o-gkagkatsis-moy-zitise-na-katakyrwsw-to-mats-yper-toy-paok/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-20. 
  58. ↑ «Ο Γκαγκάτσης... άδειασε τον Μίχελ!». Contra.gr. 2018-03-16. https://www.contra.gr/podosfairo/o-gkagkatsis-adeiase-ton-michel.7415377.html. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  59. ↑ «Με όπλο μπήκε στο γήπεδο ο Ιβάν Σαββίδης (εικόνες)». Athens Voice. https://www.athensvoice.gr/epikairotita/athlitismos/425604/me-oplo-mpike-sto-gipedo-o-ivan-savvidis-eikones/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11. 
  60. ↑ «Μίχελ σε Κομίνη: «Τελείωσες»». gazzetta.gr. 2018-03-11. https://www.gazzetta.gr/football/superleague/article/1208048/mihel-se-komini-teleioses. Ανακτήθηκε στις 2018-04-11. 
  61. ↑ «1-0 ο ΠΑΟΚ και διακοπή αποφάσισε ο Κομίνης». BwinΣΠΟΡ FM 94.6. 2018-03-11. https://www.sport-fm.gr/article/podosfairo/niki-tou-paok-me-1-0-kai-diakopi-me-upaitiotita-tis-aek-apofasise-o-kominis/3506080. Ανακτήθηκε στις 2018-03-11. 
  62. ↑ «Greek soccer game abandoned after 'armed' owner protests decision» (στα αγγλικά). USA Today. https://eu.usatoday.com/story/sports/soccer/2018/03/11/greek-game-interrupted-after-armed-owner-protests-decision/32844151/. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12. 
  63. ↑ «PAOK Salonika president invades pitch with gun» (στα αγγλικά). BBC Sport. 2018-03-12. https://www.bbc.com/sport/football/43369490. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12. 
  64. ↑ Press, Associated (2018-03-11). «Greek game interrupted after 'armed' owner protests decision» (στα αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-04-01. https://web.archive.org/web/20220401062147/https://apnews.com/article/dec11fdf595e44d2a798276a0398ccaf. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12. 
  65. ↑ «Greek Superleague - PAOK vs AEK: PAOK president takes gun onto the pitch to remonstrate with the referee - MARCA in English» (στα αγγλικά). MARCA in English. https://www.marca.com/en/football/international-football/2018/03/11/5aa5a25822601de8508b45ab.html. Ανακτήθηκε στις 2018-03-12. 
  66. ↑ Downes Jr, Wally (Μάρτιος 11, 2018). «PAOK president Ivan Savvidis invades Greek match against rivals AEK Athens – appearing to carry a PISTOL». The Sun. The Sun. 
  67. ↑ «Κατόπιν εορτής καταζητείται ο Ιβάν Σαββίδης». kathimerini.gr. 12 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2018. 
  68. ↑ «Φυλάκιση 25 μηνών στον Ιβάν Σαββίδη». Τα Νέα Οnline. 2022-02-24. https://www.tanea.gr/2022/02/24/sports/football/fylakisi-25-minon-ston-ivan-savvidi/. Ανακτήθηκε στις 2022-02-24. 
  69. ↑ «Βασιλειάδης: Επ'αόριστον διακοπή του πρωταθλήματος». kathimerini.gr. 12 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2018. 
  70. ↑ «Επανέναρξη του πρωταθλήματος αποφάσισε ομόφωνα η Σούπερ Λίγκα». ΣΚΑΪ. 2018-03-26. https://www.skai.gr/news/sports/epanenarksi-tou-protathlimatos-apofasise-omofona-i-souper-ligka. Ανακτήθηκε στις 2018-03-29. 
  71. ↑ «Βαριά ποινή στον ΠΑΟΚ για το ματς με την ΑΕΚ - Τρία χρόνια εκτός γηπέδων ο Σαββίδης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-05-06. https://web.archive.org/web/20210506023749/https://www.reader.gr/athlitismos/249171/baria-poini-ston-paok-gia-mats-me-tin-aek-tria-hronia-ektos-gipedon-o-sabbidis. Ανακτήθηκε στις 2018-03-29. 
  72. ↑ «Αφαίρεση 3 βαθμών στον ΠΑΟΚ, 3 χρόνια εκτός γηπέδων ο Σαββίδης για τα επεισόδια με την ΑΕΚ». iefimerida.gr. 2018-03-29. https://www.iefimerida.gr/news/406090/afairesi-3-vathmon-ston-paok-3-hronia-ektos-gipedon-o-savvidis-gia-ta-epeisodia-me-tin. Ανακτήθηκε στις 2018-03-29. 
  73. ↑ «Macedonia Suspects A Greek-Russian Billionaire Paid For Violent Protests To Prevent It From Joining NATO» (στα αγγλικά). BuzzFeed. https://www.buzzfeednews.com/article/lesterfeder/macedonia-russia-nato. Ανακτήθηκε στις 2018-07-16. 
  74. ↑ «Buzzfeed: Ο Ιβάν Σαββίδης πίσω από τις δωροδοκίες σε Σκοπιανό ενόψει του δημοψηφίσματος - Διαψεύδει ο ίδιος». Documento. 2019-01-26. https://www.documentonews.gr/article/buzzfeed-o-iban-sabbidhs-pisw-apo-tis-dwrodokies-se-skopianoys-enopsei-toy-dhmopshfismatos-diapseydei-o-idios. Ανακτήθηκε στις 2019-01-26. 
  75. ↑ 75,0 75,1 Montague, James (29 Σεπτεμβρίου 2018). «Macedonia's ultra-important referendum». POLITICO. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2019. 
  76. ↑ Cvetkovska, Saska. «Russian Businessman Behind Unrest in Macedonia». www.occrp.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2018. 
  77. ↑ «A Brief History Of: PAOK's Ivan Savvidis». The Athletic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2019. 
  78. ↑ Cooper, Helene; Schmitt, Eric (2018-10-09). «U.S. Spycraft and Stealthy Diplomacy Expose Russian Subversion in a Key Balkans Vote» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2018/10/09/us/politics/russia-macedonia-greece.html. Ανακτήθηκε στις 2019-09-04. 
  79. ↑ «Russian Neo-Imperialism in Ukraine and Greece - Foreign Policy Research Institute». www.fpri.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2019. 
  80. ↑ «NYT: Μυστικές επιχειρήσεις, ΠΓΔΜ, Ρωσία και Σαββίδης». Η Εφημερίδα των Συντακτών. 10 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2019. 
  81. ↑ «ΝΥ Times: Ο ρόλος του Ιβάν Σαββίδη στο Σκοπιανό». Protagon.gr. 10 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2018. 
  82. ↑ «Οργή Σαββίδη για τους New York Times: Υποβολιμαίο και συκοφαντικό το δημοσίευμα». Documento. 2018-10-11. https://www.documentonews.gr/article/orgh-sabbidh-gia-toys-new-york-times-ypobolimaio-kai-sykofantiko-to-dhmosieyma. Ανακτήθηκε στις 2018-12-09. 
  83. ↑ «Σαββίδης: Ψευδή και συκοφαντικά τα περί εμπλοκής μου στο Σκοπιανό». iefimerida.gr. 2018-07-16. https://www.iefimerida.gr/news/431300/savvidis-pseydi-kai-sykofantika-ta-peri-emplokis-moy-sto-skopiano. Ανακτήθηκε στις 2018-07-16. 
  84. ↑ Solutions, BDigital Web. «Ιβάν Σαββίδης: Μήνυση κατά του BuzzFeed για τη συνέντευξη Ζόραν Ζάεφ». Kathimerini.com.cy. https://www.kathimerini.com.cy/gr/ellada/iban-sabbidis-minysi-kata-toy-buzzfeed-gia-ti-synenteyxi-zaef. Ανακτήθηκε στις 2018-07-17. 
  85. ↑ «Τα μαζεύει ο Ζάεφ για Ιβάν Σαββίδη: "Μη επιβεβαιωμένες οι καταγγελίες"». 2018-07-18. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-12-09. https://web.archive.org/web/20211209105011/https://www.voria.gr/article/mazevi-o-zaef-ta-peri-emplokis-savvidi-sto-skopiano. Ανακτήθηκε στις 2021-03-11. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιβάν_Σαββίδης&oldid=10746782"