Ξυπνητήρι
Το ξυπνητήρι είναι ένα ρολόι , το οποίο χρησιμοποιεί δυνατό ήχο ή δόνηση ή έντονο φως σε συγκεκριμένη ρυθμιζόμενη χρονική στιγμή, με σκοπό κυρίως να αφυπνίσει αλλά και να υπενθυμίσει στους ανθρώπους σημαντικά γεγονότα ή εργασίες για εκείνους. Ένα κλασικό ξυπνητήρι αποτελείται από τους δείκτες της ώρας καθώς και από έναν ακόμη δείκτη, που χρησιμοποιείται, για να καθορίσει τον χρόνο κατά τον οποίο θα ενεργοποιηθεί ο ήχος. Με το πάτημα ενός κουμπιού, που βρίσκεται πάνω στο ρολόι, ο ήχος σταματά, εκτός αν αγνοηθεί για αρκετή ώρα, οπότε και σταματά αυτόματα.
Είδη ξυπνητηριών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ξυπνητήρι με μπαταρίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αποτελεί την εξέλιξη από το παραδοσιακό κουρδιστό ξυπνητήρι (με ελατήριο) σε αυτό που μπορεί πια να λειτουργεί με μπαταρίες.
Ψηφιακό ξυπνητήρι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η χρήση των δεικτών του ρολογιού αντικαθίστανται από αριθμητικά ψηφία.
Ξυπνητήρι για ρολόγια χειρός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η λειτουργία του ψηφιακού ξυπνητηριού μεταφέρεται και στα ρολόγια χειρός.
Ξυπνητήρι κινητού τηλεφώνου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα κινητά τηλέφωνα σύγχρονης τεχνολογίας παρέχουν τη δυνατότητα ξυπνητηριού, που λειτουργεί ανεξάρτητα από το αν το τηλέφωνο βρίσκεται σε λειτουργία ή όχι. Μάλιστα ο χρήστης μπορεί να επιλέξει τον ήχο της αφύπνισης ή υπενθύμισης, που επιθυμεί.
Ξυπνητήρι ραδιόφωνο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόκειται για μία συσκευή, όπου σαν ήχος αφύπνισης ή υπενθύμισης χρησιμοποιείται ο ήχος του ραδιοφώνου. Έτσι ο χρήστης μπορεί να ξυπνά με τη μουσική ή πιθανότατα τις ειδήσεις του ραδιοφωνικού σταθμού, που έχει επιλέξει.
Ξυπνητήρι που παρακολουθεί τις φάσεις του ύπνου μέσω αισθητήρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόκειται για ξυπνητήρι νέας γενιάς, που χρησιμοποιεί αισθητήρες στο πίσω μέρος του ρολογιού και εφόσον αυτό ακουμπά στον καρπό του χεριού του ανθρώπου, προκειμένου να ρυθμιστεί η ώρα αφύπνισης. Έτσι το ξυπνητήρι ρυθμίζεται με βάση την ώρα που θα πάμε για ύπνο, την ώρα που θα ξυπνήσουμε καθώς και το διάστημα που μπορεί να μας ξυπνήσει πριν την προκαθορισμένη ώρα. Στην πράξη, οι αισθητήρες παρακολουθούν διάφορες παραμέτρους, όπως θερμοκρασία, παλμούς, μυικές συσπάσεις, από την ώρα που έχει δηλωθεί ότι θα κοιμηθούμε μέχρι την ώρα που θα μας ξυπνήσει , έτσι ώστε να βρει την κατάλληλη χρονική στιγμή αφύπνισης.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αριστόξενος, μαθητής του Αριστοτέλη, δηλώνει, κατά τα γραφόμενα του Αριστοκλή, μουσικολόγου του 2ου αιώνα π.Χ., ότι:«ο Πλάτων εφηύρε το νυκτερινόν ωρολόγιον και το κατασκεύασε με τη μορφή μιας μεγάλης κλεψύδρας».Το πρώτο αυτό αρχαίο ελληνικό υδραυλικό ωρολόγιο λειτουργούσε σαν ξυπνητήρι.
Η λειτουργία αυτού του νυκτερινού ωρολογίου ήταν ως εξής[1]: Από μια μεγάλη κλεψύδρα διάρκειας μεγαλύτερης των 6 ωρών ρέει, μέσω λεπτού ακροφύσιου, νερό πολύ χαμηλής ροής μέσα σε μικρότερο δοχείο που περιέχει αξονικό σιφώνιο. Η στάθμη του νερού στο δοχείο ανεβαίνει αργά μέχρι να φθάσει το ανώτατο ύψος του σιφωνίου, μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα π.χ. 6 ωρών. Όταν πληρωθεί το σιφώνιο, το δοχείο αδειάζει απότομα το νερό του μέσω του σωλήνα στο υποκείμενο στεγανό δοχείο. Τότε ο εγκλωβισμένος στο δοχείο αυτό αέρας συμπιέζεται και διαφεύγει από τη σύριγγα, μια σωληνοειδή σφυρίχτρα που παράγει οξύ ήχο. Σε 6 ώρες λοιπόν, ή σε οποιοδήποτε άλλο εκ των προτέρων προκαθορισμένο χρονικό διάστημα από τη στιγμή της ενεργοποίησης του μηχανισμού, το νυκτερινό ωρολόγιο σφυρίζει. Ο μηχανισμός ελέγχου της στάθμης του υγρού στο δοχείο είναι και εδώ ένα κλειστό σύστημα ελέγχου.
Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας (428-348 π.Χ.) το χρησιμοποιούσε τη νύχτα, ενδεχομένως για να σηματοδοτήσει την έναρξη των ομιλιών του που γίνονταν την αυγή.
Στην Κίνα, ο βουδιστής μοναχός και εφευρέτης Xing Yi (683 - 727) επινόησε ένα ρολόι με δείκτες που χτυπούσαν με το πέρασμα της ώρας.[2]Οι Κινέζοι μηχανικοί Zhang Sixun και Su Song ενσωμάτωσαν τους μηχανισμούς, που χρησιμοποιήθηκαν για το ρολόι αυτό, σε αστρονομικά ρολόγια τον 10ο και 11ο αιώνα.[3] Ένα τέτοιο ρολόι έξω από την Κίνα ήταν ο πύργος που τροφοδοτούσε με νερό περιοχές κοντά στο Τζαμί Umayyad στη Δαμασκό της Συρίας, το οποία χτυπούσε κάθε μία ώρα. Κατασκευάστηκε από τον Άραβα μηχανικό al-Kaysarani το 1154.
Από τον 14ο αιώνα, αρκετοί πύργοι με ρολόγια στη Δυτική Ευρώπη ήταν επίσης σε θέση να χτυπούν σε προκαθορισμένο χρόνο κάθε μέρα. Ο παλαιότερος από αυτούς περιγράφεται από τον συγγραφέα της Φλωρεντίας Δάντη το 1319.[4] Ο πιο διάσημος τέτοιος πύργος, που υπάρχει ακόμα είναι στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Το ρολόι του Αγίου Μάρκου συναρμολογήθηκε το 1493, από τον διάσημο κατασκευαστή ρολογιών Gian Carlo Rainieri.
.jpg)
Ένα άλλο μηχανικό ξυπνητήρι δημιουργήθηκε από τον Levi Hutchins του New Hampshire στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, το 1787. Όμως, αυτή τη συσκευή την έφτιαξε μόνο για τον εαυτό του και χτυπούσε μόνο στις 4 το πρωί, προκειμένου να τον ξυπνήσει για τη δουλειά του.[5] Ο Γάλλος εφευρέτης Antoine Redier ήταν ο πρώτος που πατεντάρισε ένα ρυθμιζόμενο μηχανικό ξυπνητήρι, το 1847.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η παραγωγή των ξυπνητηριών σταμάτησε την άνοιξη του 1942, αφού τα εργοστάσια που τα παρήγαν μετατράπηκαν σε εργοστάσια για πολεμικές εργασίες κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.Όμως, ήταν ένα από τα πρώτα καταναλωτικά αγαθά, η παραγωγή των οποίων άρχισε ξανά το Νοέμβριο του 1944.
Το πρώτο ξυπνητήρι ραδιόφωνο εφευρέθηκε από τον James F. Reynolds, στη δεκαετία του 1940 και ένας άλλος σχεδιασμός εφευρέθηκε από τον Paul L Schroth.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Science and Civilisation in China,τόμος 4, μέρος 2, (Mechanical Engineering), Joseph Needham(1965)