Παράλυση ύπνου
Η Παράλυση ύπνου, γνωστή επίσης ως Υπνική Παράλυση η Υπνοπαράλυση είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από προσωρινή παράλυση του σώματος που συμβαίνει μετά το ξύπνημα ή -λιγότερο συχνά- στα αρχικά στάδια του ύπνου.[1]
Φυσιολογικά, συνδέεται με τα κανονικά στάδια του ύπνου REM που αναγνωρίζονται και ως ατονία REM. Η παράλυση ύπνου συμβαίνει όταν ο εγκέφαλος ξυπνάει μετά από κατάσταση REM, αλλά η σωματική παράλυση παραμένει. Αυτό έχει ως συνέπεια ένα άτομο να καταλαβαίνει τι του συμβαίνει αλλά να μην μπορεί να κινηθεί. Επιπρόσθετα η κατάσταση μπορεί να επιφέρει και υπναγωγικές παραισθήσεις.
Αρκετά συχνά, όταν κάποιος βιώνει παράλυση ύπνου έχει την εντύπωση ότι βλέπει όνειρο. Αυτό εξηγεί αρκετές περιγραφές ονείρων στα οποία το άτομο βρίσκεται ξαπλωμένο και ανίκανο να κινηθεί. Τυχόν παραισθήσεις κατά τη διάρκεια της παράλυσης, κάνουν αυτή την κατάσταση να αναγνωρίζεται όλο και πιο συχνά ως όνειρο, αφού κάποιος μπορεί να βλέπει ιδιόρρυθμα ή "ονειρικά" αντικείμενα.
Πιθανά αίτια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παράλυση ύπνου συμβαίνει φυσιολογικά κατά την διάρκεια του ύπνου REM προκειμένου κάποιος να μην κάνει και στην πραγματικότητα τις κινήσεις που "βλέπει" σε ένα όνειρο. Λίγα είναι γνωστά για την φυσιολογία της παράλυσης του ύπνου. Έχει προταθεί ότι η διαταραχή οφείλεται στη μετασυναπτική αναστολή των κινητικών νευρώνων στην περιοχή της γέφυρας στον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, χαμηλά επίπεδα μελατονίνης μπορούν να σταματήσουν το ρεύμα αποπόλωσης στα νεύρα, κάτι που εμποδίζει την ενεργοποίηση των μυών έτσι ώστε κάποιος να μην κινείται όταν ονειρεύεται. Το φαινόμενο ωστόσο δεν είναι συχνό και σε όσους παρατηρείται, η πλειοψηφία βιώνει αυτή την κατάσταση το πολύ μια ή δυο φορές στη ζωή τους[2]. Ορισμένα από τα άτομα που βιώνουν αυτή την κατάσταση υποφέρουν επίσης και από ναρκοληψία.
Αναφορές δείχνουν πως μερικοί παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα της εμφάνισης παράλυσης ύπνου με ή χωρίς παραισθήσεις, όπως:[3]
- Όταν κάποιος κοιμάται κοιτάζοντας προς τα επάνω (ανάσκελα)
- Ακανόνιστο πρόγραμμα ύπνου
- Αυξημένο στρες
- Ξαφνικές αλλαγές στο περιβάλλον ή την ζωή ενός ατόμου
- Ένα συνειδητό όνειρο που προηγείται του επεισοδίου
- Φάρμακα που βοηθούν στον ύπνο
- Παραισθησιογόνα φάρμακα ή ναρκωτικά
Θεραπεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά την διάρκεια του επεισοδίου, συστήνεται στα άτομα που το βιώνουν να προσπαθούν να ηρεμήσουν και να κινούν τους μύες τους καθώς κάτι τέτοιο μειώνει την διάρκεια της παράλυσης.
Το Clonazepam αναφέρεται ότι βοηθά στην παράλυση ύπνου, καθώς και πολλά αντικαταθλιπτικά στην κατηγορία των SSRI's.[4]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 12182, MeSH D020188
- ↑ French, Chris (05-10-2009). «The waking nightmare of sleep paralysis» (στα αγγλικά). News-Science (Guardian). http://www.guardian.co.uk/science/2009/oct/02/sleep-paralysis. Ανακτήθηκε στις 08-11-2009.
- ↑ J. A. Cheyne. «Preventing and Coping with Sleep Paralysis». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2007.
- ↑ Wills L, Garcia J. (2002) Parasomnias: epidemiology and management16(12):803-10.