Σαπουνόπερα

Σαπουνόπερα είναι ένα είδος τηλεοπτικής εκπομπής, που συχνά έχει κοινωνικό και αισθηματικό περιεχόμενο. Η σαπουνόπερα είναι ένα είδος ψυχαγωγίας που προήλθε από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Το όνομά τους προέρχεται από τις αγγλικές λέξεις "soap" (που σημαίνει "σαπούνι"), καθώς σημαντικός χρηματοδότης των παραγωγών είναι οι διάφορες εταιρείες απορρυπαντικών, και "opera" ειρωνικός τίτλος που προσέδωσαν οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι κριτικοί στις σειρές αυτού του είδους.

Βασικά στοιχεία

Οι σαπουνόπερες συνήθως συγχέονται με τις λατινοαμερικάνικες τηλενουβέλες, εξαιτίας των ερωτικών ιστοριών που συναντώνται και στις δύο, καθώς και του γεγονότος ότι προβάλλονται καθημερινά. Όμως υπάρχουν πολλά στοιχεία που τις κάνουν να διαφέρουν. Σημαντικότερη των διαφορών είναι η χρονική διάρκεια των δύο αυτών ειδών τηλεοπτικού προγράμματος, καθώς οι σαπουνόπερες μπορεί να διαρκέσουν πολλές δεκαετίες, ενώ οι τηλενουβέλες συνήθως ολοκληρώνουν τον κύκλο τους σε 150 με 180 επεισόδια. Διαφορές μεταξύ των τηλενουβελών και των σαπουνόπερων υπάρχουν και στο σενάριο. Οι σαπουνόπερες αφορούν συνήθως τις ζωές δύο πλούσιων οικογενειών και τις σχέσεις μεταξύ τους. Οι τηλενουβέλες συνήθως επικεντρώνονται στην ιστορία μιας φτωχής κοπέλας και ενός πλούσιου νεαρού ή το αντίστροφο, τους οποίους ωστόσο περιτριγυρίζουν διάφοροι δευτερεύοντες χαρακτήρες οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκάστοτε σειρά. Επιπλέον, λόγω του χαμηλού τους κόστους παραγωγής, οι αμερικανικές σαπουνόπερες σπάνια φιλοξενούν εξωτερικά γυρίσματα σε αντίθεση με τις τηλενουβέλες, κάτι που ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει για τις σαπουνόπερες που γυρίζονται από ευρωπαϊκούς σταθμούς.

Πριν ξεκινήσουν να γυρίζονται οι Ελληνικές σαπουνόπερες, ήδη στην ελληνική τηλεόραση είχαν προβληθεί οι γνωστότερες αμερικάνικες σαπουνόπερες, όπως η Δυναστεία, το Ντάλλας, τα Ατίθασα νιάτα, η Τόλμη και Γοητεία από τα κανάλια της ΕΡΤ και η Σάντα Μπάρμπαρα από το Mega, στις οποίες αργότερα προστέθηκαν οι Μέρες αγάπης, το Έρωτες, έρωτες, έρωτες κ.α. Κάποιες από αυτές, συνεχίζονται ως σήμερα, έχοντας συμπληρώσει αισίως το 50ό έτος μετάδοσής τους στη χώρα παραγωγής τους και το 20ό στην Ελλάδα.

Ελληνικές Σαπουνόπερες ανά σταθμό

Οι πιο φημισμένες ελληνικές σαπουνόπερες τη δεκαετία του 1990 ήταν οι σειρές του Νίκου Φώσκολου, Η Λάμψη και Καλημέρα Ζωή που συνολικά προβλήθηκαν για 15 χρόνια, από τον Σεπτέμβριο του 1991 μέχρι το Μάρτιο του 2006.

ANT1

Η πρώτη ελληνική σαπουνόπερα έκανε πρεμιέρα στον ANT1 στις 23 Ιανουαρίου του 1990. Ο τίτλος της ήταν Οικογένεια και πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν ο Άγγελος Αντωνόπουλος, η Κατερίνα Αποστόλου, ο Γιάννης Ζαβραδινός και ο Πέτρος Φυσσούν. Η σειρά Οικογένεια κράτησε τρεις τηλεοπτικές σεζόν, ενώ κατά τη διάρκεια του τρίτου κύκλου ο τίτλος της άλλαξε σε Οικογένεια Καζίνο. Η σειρά ολοκληρώθηκε στις 7 Μαρτίου του 1992 μετά από 124 επεισόδια. Η δεύτερη σειρά αυτού του είδους που έκανε πρεμιέρα από τον τηλεοπτικό σταθμό ANT1 ήταν το Στη σκιά του χρήματος, με πρωταγωνιστές τον Δάνη Κατρανίδη, τη Σοφία Αλιμπέρτη, την Μπέτυ Βαλάση και την Άντζελα Γκερέκου και προβλήθηκε τη σεζόν 1990-1991.

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1991 έκανε πρεμιέρα από τον ANT1 η μακροβιότερη καθημερινή σειρά της ελληνικής τηλεόρασης, Η Λάμψη. Η σειρά αυτή, σε σκηνοθεσία και σενάριο του Νίκου Φώσκολου, προβλήθηκε συνολικά για 14 συνεχόμενες τηλεοπτικές σεζόν και αποτελείται από 3.457 επεισόδια. Ο μακροβιότερος χαρακτήρας της σειράς, με παρουσία και στα 3.457 επεισόδια, ήταν αυτός του Γιάγκου Δράκου που ερμήνευσε ο ηθοποιός Χρήστος Πολίτης.Τον πρώτο γυναικείο ρόλο κρατούσε η Κάτια Δανδουλάκη στο ρόλο της Βίρνας Δράκου. Τη σεζόν 1992-1993, πέρα από τον δεύτερο κύκλο της Λάμψης, προβλήθηκαν από τον ίδιο τηλεοπτικό σταθμό δύο ακόμη καθημερινές σαπουνόπερες, Η συμφωνία της σιωπής και Το γαλάζιο διαμάντι. Η πρώτη, Η συμφωνία της σιωπής, διακόπηκε αιφνιδίως στο 26ο επεισόδιο εξαιτίας των χαμηλών ποσοστών τηλεθέασης ενώ η δεύτερη προβλήθηκε για ένα χρόνο και αποτελείται από 350 επεισόδια, και η οποία αργότερα το 1995, προβλήθηκε σε επανάληψη από το New Channel. Η Λάμψη, μετά την ολοκλήρωση της στις 29 Ιουλίου 2005, προβλήθηκε μεταγλωττισμένη και στο εξωτερικό, ιδίως στη Βουλγαρία και την Κίνα, σημειώνοντας και εκεί τεράστια επιτυχία.

Στις 25 Νοεμβρίου του 1993 έκανε πρεμιέρα η δεύτερη σαπουνόπερα του Νίκου Φώσκολου με τίτλο Καλημέρα Ζωή. Το Καλημέρα Ζωή προβλήθηκε για 13 χρόνια και ολοκληρώθηκε στις 31 Μαρτίου του 2006, σε 3.093 επεισόδια, με τους μακροβιότερους χαρακτήρες της σειράς, με παρουσία για πάνω από 3.000 επεισόδια, ήταν αυτοί του Στάθη Θεοχάρη που ερμήνευσε ο ηθοποιός Γιώργος Βασιλείου, από το 1993 έως το 2004, και της Μαριάννας Θεοχάρη, που ερμήνευσε η ηθοποιός Μυρτώ Πισπίνη, από την αρχή μέχρι το τέλος της σειράς, με εξαίρεση κάποιους μήνες στα επεισόδια του 12ου κύκλου, που τον ρόλο της Θεοχάρη ερμήνευσε η ηθοποιός Ιφιγένεια Στάικου, ενώ ένας άλλος μακροβιότερος χαρακτήρας της σειράς, με παρουσία και στα 3.093 επεισόδια, ήταν αυτός του Ταξίαρχου Λεβένταγα που ερμήνευσε ο ηθοποιός Δημήτρης Αρώνης καθώς και ο ρόλος της Ηλέκτρας Θεοχάρη που ερμήνευσε η Μίνα Χειμώνα από το 1993 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2005.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 2005 έκανε πρεμιέρα η σειρά Έρωτας αντικαθιστώντας τη Λάμψη στη ζώνη μετάδοσης 19:00-20:00. Ο Έρωτας προβλήθηκε για τρεις τηλεοπτικές σεζόν και αποτελείται από 700 επεισόδια, με πρωταγωνιστές τον Γρηγόρη Βαλτινό και την Κοραλία Καράντη. Ακολούθησε η σειρά Κάρμα τις σεζόν 2009-2011 ενώ από το 2012 ο τηλεοπτικός σταθμός ANT1 ενέταξε στο πρόγραμμά του σαπουνόπερες ελληνοκυπριακής παραγωγής Βαλς με 12 θεούς, Μπρούσκο, Ρουά Ματ και Δίδυμα Φεγγάρια. Το 2018 ο ANT1 επέστρεψε στην παραγωγή ελληνικών και κυπριακών δραματικών καθημερινών, κοινωνικών και μυστηρίου σειρών όπως Γυναίκα Χωρίς Όνομα, το οποίο αποτελεί διασκευή της Νοτιοκορεάτικης σειράς Unknown Woman, Η Επιστροφή, Οργή, το 2019 Άγριες Μέλισσες και το 2020 Ήλιος.

Mega Channel

Η πρώτη σαπουνόπερα που έκανε πρεμιέρα στο Mega Channel ήταν Η Δίψα. Η σειρά αυτή έκανε πρεμιέρα στις 19 Φεβρουαρίου του 1990 και ολοκληρώθηκε στις 19 Μαΐου του 1991 μετά από 102 επεισόδια. Η επόμενη καθημερινή σαπουνόπερα που έκανε πρεμιέρα από τον ίδιο σταθμό ήταν αυτή με τίτλο Παράλληλοι δρόμοι που προβλήθηκε για δύο τηλεοπτικές σεζόν, από τις 9 Νοεμβρίου του 1992 μέχρι το καλοκαίρι του 1994, και αποτελείται από 354 επεισόδια. Τη σεζόν 1994-1995 ο τηλεοπτικός σταθμός Mega Channel είχε στο πρόγραμμά του τη σειρά Χαραυγή που ολοκληρώθηκε μετά από 180 επεισόδια. Τη σεζόν 1995-1996 το Mega αποφάσισε να δημιουργήσει μία καθημερινή σαπουνόπερα με κωμική χροιά με τίτλο Τζιν και Τσέρρυ. Η σειρά αυτή δε σημείωσε την αναμενόμενη επιτυχία και ολοκληρώθηκε μετά από 59 επεισόδια.

Μετά από αρκετές σεζόν αποχής από το είδος της σαπουνόπερας, το Mega Channel αγόρασε τα δικαιώματα της γερμανικής σειράς Verbotene Liebe με σκοπό τη μεταφορά της στα ελληνικά δεδομένα. Η ελληνική εκδοχή πήρε τον τίτλο Απαγορευμένη Αγάπη και έκανε πρεμιέρα στις 5 Οκτωβρίου του 1998. Η Απαγορευμένη Αγάπη ήταν και η μακροβιότερη καθημερινή σειρά στο πρόγραμμα του σταθμού καθώς προβλήθηκε για 8 συνεχόμενες σεζόν και αποτελείται από 1.798 επεισόδια. Τη σεζόν 1999-2000, πέρα από τον δεύτερο κύκλο της Απαγορευμένης Αγάπης, έκανε πρεμιέρα το Για μια θέση στον ήλιο που αποτέλεσε και αυτό μεταφορά ξένης σαπουνόπερας στα ελληνικά δεδομένα και συγκεκριμένα της ιταλικής παραγωγής Un posto al sole, η οποία προβάλλεται, από το 1996 μέχρι και σήμερα, στην Ιταλική Τηλεόραση. Η σειρά αυτή προβλήθηκε για τρεις τηλεοπτικές σεζόν, μέχρι και το 2002, και αποτελείται από 614 επεισόδια. Στις 30 Σεπτεμβρίου του 2002 έκανε πρεμιέρα η σαπουνόπερα Φιλοδοξίες σε σενάριο Άντας Γκουρμπαλή. Οι Φιλοδοξίες αποτελούνται από τέσσερις κύκλους με 799 επεισόδια.

Στις 19 Σεπτεμβρίου του 2004 έκανε πρεμιέρα στο Mega Channel η σειρά Βέρα στο δεξί, σε σενάριο Έλενας Ακρίτα και Γιώργου Κυρίτση, η οποία με τα πολλά της εξωτερικά γυρίσματα και με μία μείξη παλαιών και νέων ηθοποιών κατάφερε να έρθει πρώτη σε τηλεθέαση και να αναγκάσει τον ΑΝΤ1 να διακόψει τη Λάμψη ένα χρόνο αργότερο, έπειτα από 15 χρόνια μετάδοσης. Η Βέρα στο δεξί ολοκληρώθηκε την 1η Ιουλίου του 2007 μετά από 621 επεισόδια. Τις σεζόν 2007-2009 προβλήθηκε από το πρόγραμμα του σταθμού η σαπουνόπερα Μια στιγμή δυο ζωές που αποτέλεσε μεταφορά της ισπανικής παραγωγής Amor Descarado στα ελληνικά δεδομένα. Τη σεζόν 2008-2009 έκανε πρεμιέρα η δεύτερη καθημερινή σειρά των Ακρίτα-Κυρίτση για το Mega Channel με τίτλο Τα Μυστικά της Εδέμ. Η σειρά αυτή προβλήθηκε για τέσσερις τηλεοπτικές σεζόν και αποτελείται από 625 επεισόδια. Τις σεζόν 2009-2012 ακολούθησε Η Ζωή της Άλλης που και αυτή βασιζόταν σε ξένο σενάριο. Από το 2011 μέχρι το 2015 προβλήθηκε από το Mega Channel η σειρά Κλεμμένα Όνειρα σε ιδέα και σενάριο Δημήτρη Αρβανίτη. Τη σεζόν 2014-2015, πέρα από τον τέταρτο κύκλο των Κλεμμένων Ονείρων, ο Δημήτρης Αρβανίτης δημιούργησε και δεύτερη σειρά τη Δικαίωση για το πρόγραμμα του ίδιου σταθμού. Τις σεζόν 2014-2016, πέρα από ελληνικές σαπουνόπερες, ο τηλεοπτικός σταθμός Mega Channel ενέταξε στο πρόγραμμά του και τις ελληνοκυπριακές σαπουνόπερες Όνειρο Ήταν και Το δαχτυλίδι της φωτιάς.

Alpha TV

Η πρώτη σαπουνόπερα που έκανε πρεμιέρα στον Alpha TV ήταν το Κάτω από την Ακρόπολη. Η σειρά αυτή έκανε πρεμιέρα το 2001 και ολοκληρώθηκε το 2003 μετά από 150 επεισόδια. Μετά από αρκετές σεζόν αποχής από το είδος της σαπουνόπερας, το 2006, δημιουργήθηκε η σειρά Αν μ Αγαπάς, ενώ η μακροβιότερη καθημερινή σειρά στο πρόγραμμα του σταθμού, ήταν το Έλα στη θέση μου, καθώς προβλήθηκε για 5 συνεχόμενες σεζόν (2016-2021) και αποτελείται από 934 επεισόδια, το τέταρτο μακροβιότερο της Ελληνικής τηλεόρασης.

ΣΚΑΪ

Ο ΣΚΑΪ, ασχολήθηκε με τη μυθοπλασία από το 2016, και μετά με πρώτη την καθημερινή σειρά Όσο Έχω Εσένα.