Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σιγισμούνδος Α΄ της Πολωνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 22/12/2023.
Σιγισμούνδος Α΄ της Πολωνίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Zygmunt I Stary (Πολωνικά) και Žygimantas Senasis (Λιθουανικά)
Γέννηση1  Ιανουαρίου 1467[1]
Κοζιενίτσε
Θάνατος1  Απριλίου 1548[1]
Κρακοβία
Τόπος ταφήςΚαθεδρικός Ναός της Κρακοβίας
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Πολωνίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Περίοδος ακμής1499[2] - 1548[2]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΒαρβάρα Ζαπόλυα (από 1512)[3]
Μπόνα Σφόρτσα (από 1518)[3]
ΣύντροφοςΚαταζίνα Τελνιτσάνκα
ΤέκναΧέντβιχ Γιαγκιέλλον, εκλέκτορας του Βρανδεμβούργου
Σιγισμούνδος Β΄ Αύγουστος της Πολωνίας
Σοφία Γιαγκιέλλον, δούκισσα του Μπράουνσβαϊγκ-Λύνεμπουργκ
Άννα Γιαγκελλόνων[4]
Αικατερίνη Γιαγκελλόνων
Anna Jagiellon
Ιωάννης Γιαγκιέλλον[5]
Katharina of Poland, Countess of Montfort
Regina Szafraniec
Wojciech Olbracht
Ισαβέλλα Γιαγκελλόνων[4]
ΓονείςΚαζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας και Ελισάβετ της Αυστρίας
ΑδέλφιαΕλισάβετ των Γιαγκελόνων
Άννα Γιαγκελλόνων, δούκισσα της Πομερανίας
Βαρβάρα Γιαγκελλόνων
Σοφία Γιαγκελλόνων, μαργραβίνα του Βρανδεμβούργου-Άνσμπαχ
Χέντβιχ Γιαγκελλόνων, δούκισσα της Βαυαρίας
Βλαδίσλαος Β΄ της Ουγγαρίας
Άγιος Καζιμίρ
Αλέξανδρος της Πολωνίας
Ιωάννης Α΄ Αλβέρτος της Πολωνίας
Elizabeth Jagellon
Elisabeth Jagiellon
ΟικογένειαΟίκος των Γιαγκελλόνων
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΒασιλέας της Πολωνίας (1507–1548)
ΒραβεύσειςΙππότης του Τάγματος του Χρυσόμαλλου Δέρατος
Praise to King Sigismund
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Σιγισμούνδος Α΄ ο Γηραιός (πολωνικά: Zygmunt I Stary, λιθουανικά: Žygimantas II Senasis, 1 Ιανουαρίου 1467 – 1 Απριλίου 1548) ήταν βασιλιάς της Πολωνίας και Μέγας Δούκας της Λιθουανίας από το 1506 έως το θάνατό του το 1548. Ο Σιγισμούνδος Α΄ ήταν μέλος της δυναστείας των Γιαγκελλόνων, γιος του Καζίμιρ Δ΄ και νεότερος αδελφός των βασιλέων Ιωάννη Α΄ Αλβέρτου και Αλέξανδρου Α΄ Γιαγκέλον. Στη μεταγενέστερη ιστοριογραφία του δόθηκε το παρατσούκλι «ο Γηραιός» για να τον ξεχωρίσει από τον γιο και διάδοχό του, Σιγισμούνδο Β΄ Αύγουστο. Πριν ανέβει στον θρόνο της Πολωνίας και της Λιθουανίας, ήταν Δούκας του Γκουόγκουφ από το 1499, Δούκας της Οπάβα από το 1501 και κυβερνήτης της Σιλεσίας από το 1504 για λογαριασμό του αδελφού του, Βασιλιά Βλαδίσλαου Β΄ της Βοημίας και της Ουγγαρίας.

Ο Σιγισμούνδος γεννήθηκε στην πόλη Κοζιενίτσε το 1467 ως ο πέμπτος γιος του Καζίμιρ Δ΄ και της συζύγου του, Ελισάβετ της Αυστρίας. Ήταν ένα από τα 13 παιδιά και δεν αναμενόταν να αναλάβει το θρόνο μετά τον πατέρα του. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Σιγισμούνδου και νόμιμος διάδοχος, Βλαδίσλαος Β΄, έγινε ο βασιλιάς της Βοημίας, της Ουγγαρίας και της Κροατίας ως διάδοχος του Γεώργιου Ποντιέμπραντυ στη Βοημία και στη συνέχεια του Ματθία Κορβίνου στην Ουγγαρία, ενώνοντας έτσι προσωρινά αυτά τα βασίλεια. Όταν ο Καζίμιρ πέθανε, το Πολωνικό-Λιθουανικό βασίλειο μοιράστηκε μεταξύ των δύο μεγαλύτερων γιων, με τον Ιωάννη Αλβέρτο να στέφεται βασιλιάς της Πολωνίας και τον Αλέξανδρο ως Μέγας Δούκας της Λιθουανίας. Ο Αλέξανδρος κληρονόμησε την Πολωνία μετά τον ξαφνικό θάνατο του Ιωάννη Αλβέρτου το 1501. Ως εκ τούτου, η βασιλεία του Σιγισμούνδου ξεκίνησε μόνο όταν διαδέχθηκε τον Αλέξανδρο και στους δύο τίτλους το 1506, σε ηλικία 39 ετών.

Ένας ικανός μονάρχης και προστάτης των τεχνών, ο Σιγισμούνδος καθιέρωσε την πολωνική κυριαρχία στο Δουκάτο της Πρωσίας και προσάρτησε το Δουκάτο της Μασοβίας με τη Βαρσοβία, διατηρώντας παράλληλα τον πλούτο και την εξέχουσα θέση του έθνους στην περιοχή. Φρόντισε ο ανιψιός του, Αλβέρτος, δούκας της Πρωσίας, και οι προτεστάντες διάδοχοι του Αλβέρτου να αποτίουν φεουδαρχικό φόρο τιμής στους Πολωνούς μονάρχες ως ένδειξη πολιτικής και διπλωματικής εξάρτησης. Αυτό τηρήθηκε μέχρι τη Συνθήκη του Μπρόμπεργκ το 1657, όταν η Πρωσία κέρδισε την κυριαρχία της. Ο Σιγισμούνδος και ο διοικητής του, Γιαν Ταρνόφσκι, νίκησαν επίσης τη Μολδαβία στο Ομπερτίν το 1531 και τη Μοσχοβία το 1535, ενισχύοντας έτσι τα ανατολικά σύνορα της χώρας. Η 42χρονη βασιλεία του σημαδεύτηκε περαιτέρω από καθοριστικές συνεισφορές στην πολωνική αρχιτεκτονική, κουζίνα, γλώσσα και έθιμα, ειδικά κατόπιν εντολής της δεύτερης συζύγου του, της ιταλικής καταγωγής Μπόνα Σφόρτσα. Τα ιταλικά στυλ και μόδες κυριάρχησαν στο απόγειο της Πολωνικής Αναγέννησης και της Πολωνικής Χρυσής Εποχής, που ανέπτυξαν τη ρωμαιοκαθολική ταυτότητα της Πολωνίας. Η μνήμη του τιμήθηκε σε ένα σύγχρονο τραπεζογραμμάτιο των 200 ζλότι.

Ο Σιγισμούνδος παντρεύτηκε δύο φορές, πρώτα με την ευγενή Μπαρμπάρα Ζαπόλυα από την Ουγγαρία και στη συνέχεια με την Μπόνα Σφόρτσα, κόρη του Τζαν Γκαλεάτσο Σφόρτσα, δούκα του Μιλάνου. Ο μονάκριβος γιος τους και ο τελευταίος βασιλιάς των Γιαγκελλόνων, ο Σιγισμούνδος Αύγουστος, συνεστέφθηκε vivente rege το 1529 και ανέλαβε επίσημα τον θρόνο όταν πέθανε ο Σιγισμούνδος ο Γηραιός το 1548.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νεανική ζωή και στέψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Σιγισμούνδος Α΄ (άκρη δεξιά) και ο αδελφός του Βλαδίσλαος Β΄ της Ουγγαρίας (μέση) με τον Μαξιμιλιανό Α΄ της Γερμανίας (αριστερά) στη Βιέννη το 1515. Ξυλογραφία του Άλμπρεχτ Ντύρερ.

Εσωτερική πολιτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το βασίλειο της Πολωνίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Σιγισμούνδος Α΄ χορηγεί στους καθηγητές του Γιαγκελλόνιου Πανεπιστημίου το αξίωμα του ευγενή το 1535. Έργο του Γιαν Ματέικο.
Μετάλλιο με τη μορφή του Σιγισμούνδου Α΄ από τον Τζιοβάννι-Μαρία Μάσκα.

Η εξέγερση και ο πόλεμος των ορνιθών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πόλεμος των Ορνίθων του 1537, έργο του Χένρυκ Ροντακόβσκι. Ο καθισμένος Σιγισμούνδος Α΄ συνοδεύεται από τη σύζυγό του Μπόνα Σφόρτσα και την Αυλή, ενώ περιτριγυρίζεται από ένα άγριο πλήθος στο Υψηλό Κάστρο του Λβοβ.

Εξωτερική πολιτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πόλεμος με τη Μόσχα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πολωνο-Λιθουανικός στρατός κατά τη μάχη του Όρσα το 1514, από τον Χανς Κρελ.
Το επάνω μέρος της πανοπλίας του Σιγισμούνδου Α΄. Πολεμικό Μουσείο της Πολωνίας.

Η Ευρώπη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η βασίλισσα Μπόνα Σφόρτσα ήταν επιδέξια στη δημιουργία συμμαχιών για την Πολωνία. Έμεινε γνωστή για το ότι ήταν περήφημη συνομώτιδα.

Οι Τεύτονες ιππότες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η δήλωση υποτέλειας στη Πρωσία, του Για Ματέικο (1882). Ο Αλβέρτος των Χοεντσόλερν λαμβάνει το δουκάτο της Πρωσίας ως φέουδο, από τον Σιγισμούνδο Α΄ τον Γηραιό, βασιλιά της Πολωνίας, το 1525.

Αναγέννηση και νομοθεσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα όψιμο πορτρέτο από τον Λούκας Κράναχ τον Νεότερο π. το 1553.
Η ανάρτηση της καμπάνας του Σιγισμούνδου Α΄ το 1521, από τον Γιαν Ματέικο.

Το τέλος και η διαδοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα νυμφεύτηκε το 1512 τη Μπαρμπάρα Ζαπόλυα, κόρη του Στέφανου Ζαπόλυα, παλατινού κόμη (αντιπροσώπου του βασιλιά) της Ουγγαρίας και είχαν ένα επιζών τέκνο:

Το 1515 απεβίωσε η Βαρβάρα και ο Σιγισμούνδος Α΄, έπειτα από δύο έτη, έκανε δεύτερο γάμο με τη Μπόνα Σφόρτσα, κόρη του Τζαν-Γκαλεάτσο, δούκα του Μιλάνου. Μαζί είχαν τα εξής τέκνα:

Από την εκτός γάμου σχέση του με την Καταζίνα Τελνιτσάνκα είχαν τρία τέκνα:

  • Ιωάννης 1499-1538, επίσκοπος του Βίλνιους και του Πόζναν.
  • Ρεγκίνα 1500/01-1526, παντρεύτηκε τον Ιερώνυμο φον Ζαφράνιεκ, διοικητή (σταρόστα) του Τέσεν.
  • Κατερίνα 1503-πριν το 1548, παντρεύτηκε τον Γεώργιο Β΄, κόμη του Μονφόρ.

Πρόγονοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αλγκίρντας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Βλαδίσλαος Β΄ Γιαγκέλο
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ουλιάνα του Τβερ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αντρέου Ολσάνσκυ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Σοφία του Χαλσχάνυ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αλεξάντρα του Ντρουκ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Σιγισμούνδος Α΄ της Πολωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αλβέρτος Δ΄ της Αυστρίας των Αψβούργων
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αλβέρτος Β΄ της Γερμανίας των Αψβούργων
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ιωάννα Σοφία της Βαυαρίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ελισάβετ της Αυστρίας (1436-1505) των Αψβούργων
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Σιγισμούνδος της Γερμανίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ελισάβετ του Λουξεμβούργου
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Μπάρμπαρα του Τσέλιε
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118797158. Ανακτήθηκε στις 18  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/459852. Ανακτήθηκε στις 19  Σεπτεμβρίου 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 p11140.htm#i111394. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  4. ↑ 4,0 4,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  5. ↑ «Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku». (Πολωνικά) Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. Βαρσοβία. 1895. σελ. 201.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προκάτοχος
Αλέξανδρος της Πολωνίας 		Βασιλιάς της Πολωνίας
1506–1548
με τον Σιγισμούνδο Β΄ Αύγουστο (1530–1548) 		Διάδοχος
Σιγισμούνδος Β΄ Αύγουστος
ως μοναδικός ηγέτης
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σιγισμούνδος_Α΄_της_Πολωνίας&oldid=10597918"