अक्षि

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: अक्ष

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

    From Proto-Indo-Aryan *Hákṣi, from Proto-Indo-Iranian *Hákši, from Proto-Indo-European *h₃ókʷs (eye), from *h₃ekʷ-. Cognate with Latin oculus, Ancient Greek ὄσσε (ósse), Old Armenian ակն (akn) and աչք (ačʻkʻ), Old English ēage (whence English eye).

    Pronunciation

    [edit]

    Noun

    [edit]

    अक्षि (ákṣi) stemn

    1. eye
      • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.79.2:
        गुहा॒ शिरो॒ निहि॑त॒मृध॑ग्अक्षी असि॑न्वन्नत्ति जि॒ह्वया॒ वना॑नि।
        अत्रा॑ण्यस्मै प॒ड्भिः सं भ॑रन्त्युत्ता॒नह॑स्ता॒ नम॒साधि॑ वि॒क्षु॥
        gúhā śíro níhitamṛ́dhagakṣī asinvannatti jihváyā vánāni.
        átrāṇyasmai paḍbhíḥ sáṃ bharantyuttānáhastā námasā́dhi vikṣú.
        His head is deposited in a cavern; his eyes are wide apart; with his tongue he devours the wood without masticating; the priests approaching on food reverently offer him oblations among the people with uplifted hands.
    2. the number two
    3. (in the dual) the sun and moon

    Declension

    [edit]
    Neuter i-stem declension of अक्षि (ákṣi)
    Singular Dual Plural
    Nominative अक्षि
    ákṣi
    अक्षिणी
    ákṣiṇī
    अक्षीणि / अक्षि¹ / अक्षी¹
    ákṣīṇi / ákṣi¹ / ákṣī¹
    Vocative अक्षि / अक्षे
    ákṣi / ákṣe
    अक्षिणी
    ákṣiṇī
    अक्षीणि / अक्षि¹ / अक्षी¹
    ákṣīṇi / ákṣi¹ / ákṣī¹
    Accusative अक्षि
    ákṣi
    अक्षिणी
    ákṣiṇī
    अक्षीणि / अक्षि¹ / अक्षी¹
    ákṣīṇi / ákṣi¹ / ákṣī¹
    Instrumental अक्षिणा / अक्ष्या¹
    ákṣiṇā / ákṣyā¹
    अक्षिभ्याम्
    ákṣibhyām
    अक्षिभिः
    ákṣibhiḥ
    Dative अक्षिणे / अक्षये¹
    ákṣiṇe / ákṣaye¹
    अक्षिभ्याम्
    ákṣibhyām
    अक्षिभ्यः
    ákṣibhyaḥ
    Ablative अक्षिणः / अक्षेः¹
    ákṣiṇaḥ / ákṣeḥ¹
    अक्षिभ्याम्
    ákṣibhyām
    अक्षिभ्यः
    ákṣibhyaḥ
    Genitive अक्षिणः / अक्षेः¹
    ákṣiṇaḥ / ákṣeḥ¹
    अक्षिणोः
    ákṣiṇoḥ
    अक्षीणाम्
    ákṣīṇām
    Locative अक्षिणि / अक्षौ¹ / अक्षा¹
    ákṣiṇi / ákṣau¹ / ákṣā¹
    अक्षिणोः
    ákṣiṇoḥ
    अक्षिषु
    ákṣiṣu
    Notes
    • ¹Vedic

    Descendants

    [edit]

    References

    [edit]
    • Monier Williams (1899) “अक्षि”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 3, column 3.
    • Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 42-43