stół

See also: Appendix:Variations of "stol"

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *stolъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈstow/
• Rhymes: -ow
• Syllabification: stół

Noun

stół m inan (diminutive stolëk, related adjective stołowi)

1. table (furniture with a top surface to accommodate a variety of uses)

Declension

Declension of stół

	singular	plural
nominative	stół	stołë
genitive	stołu	stołów
dative	stołowi	stołóm
accusative	stół	stołë
instrumental	stołama	stołama
locative	stole	stołach
vocative	stół/stole	stołë

Derived terms

nouns

• stolëca
• stolôrz
• stółk

 

Related terms

adjectives

• stolarsczi
• stolarzów
• stolëczny
• stolôrczin
• stółkòwi

 

nouns

• stolarstwò
• stolëcznosc
• stolôrka
• stółczk

 

verbs

• stolarzëc impf

 

Further reading

• Stefan Ramułt (1893) “stòł”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 204
• Sychta, Bernard (1972) “sto̊ł”, in Słownik gwar kaszubskich (in Polish), volumes 5 (S – T), Wrocław: Ossolineum, page 167
• Jan Trepczyk (1994) “stół”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “stół”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1]
• “stół”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka, Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /stɔːɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /stoɫ/

Etymology 1

Inherited from Proto-Slavic *stolъ. First attested in the 14th century.

Noun

stół m inan (related adjective stołowy)

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) table (item of furniture, usually wooden and for placing meals on, among other things)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 22, 6:

     Vgotowal ies w obesrzenu moiem stol (mensam) przecywo tym, gisz møøczø [mnie]

     [Ugotował jeś w obeźrzeniu mojem stół (mensam) przeciwo tym, jiż mącą [mie]]

   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎^[3], Łęczyca, Poznań, line 3:

     [G]ospodne, da my tho wedzecz, bych mogl o them czszo powedzecz, o chlebowem stole

     [[G]ospodnie, da mi to wiedzieć, bych mogł o tem cso powiedzieć, o chlebowem stole]

   • 1874 [1393], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[4], volume XV, page 161:

     Pro II mensis stoli, expedicionalibus

     [Pro II mensis stoły, expedicionalibus]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 35, 13:

     Uczyn, czsokoly gest przykazal pan..., skrzynyø..., stool (mensam)... s offyernymy chlebi

     [Uczyń, csokoli jest przykazał Pan..., skrzynią..., stół (mensam)... s ofiernymi chleby]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 182r:

     Sedes stol inde sedifex et est aliquis faciens sedes

     [Sedes stół inde sedifex et est aliquis faciens sedes]

2. throne (royal chair)
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 44:

     Stool tronus (fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem et vestivit eum auro fulvo nimis III Reg 10, 18)

     [Stół tronus (fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandem et vestivit eum auro fulvo nimis III Reg 10, 18)]

3. (attested in Greater Poland) prince's or bishop's treasure
   • 1959 [1407], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 606, Poznań:

     Jaco werdunki w Scoroszewe ne przisluchali ani przidani tamo cu caple ot czterdzesczi lath, ale przisluchayø cu stolu byscupemu

     [Jako wierdunki w Skoroszewie nie przysłuchały ani przydany tamo ku kaple ot czterdzieści lat, ale przysłuchają ku stołu biskupiemu]

4. (law, attested in Lesser Poland) judicial tribunal, judicial instance
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[6], Lesser Poland, page 2:

     Vkladamy, aczby nyektory sądza... dzerszącz strona yedna zdal abo skazal... vcząszayącz drvgą stroną, tedy strona vcząszona odzowie syą kv wysszemv stolv (ad superiorem)

     [Układamy, aczby niektory sędzia... dzierżąc stronę jednę zdał abo skazał... uciążając drugą stronę, tedy strona uciążona odzowie się ku wyszszemu stołu (ad superiorem)]

Derived terms

nouns

• anjelski stół
• kmiecy stoł
• stolarz
• stolec
• stolica
• stolnica
• stolnik
• stołek

 

Related terms

adjectives

• stolników
• stołeczny

 

nouns

• stolarczyk
• stolarka
• stolnictwo
• stolnikowa
• stolnikowic
• stołecznik
• stołowe

 

Descendants

• Polish: stół
• Silesian: stōł

Etymology 2

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.) First attested in 1444.

Noun

stół m animacy unattested

1. channel; burrow
   • 1856-1870 [1444], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[7], volume II, number 3186:

     Petrus aggerem in summitate eiusdem piscine ex parte fluuij potens est facere et sipare, nec non aquam de ipso fluuio recipere canali al. stolem

     [Petrus aggerem in summitate eiusdem piscine ex parte fluuij potens est facere et sipare, nec non aquam de ipso fluuio recipere canali al. stołem]

References

• Boryś, Wiesław (2005) “stół”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “stół”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “stół”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “stół”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

stół

Etymology

Inherited from Old Polish stół (“table”).

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈstuw/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈstoɫ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -uw
• Syllabification: stół
• Homophone: stuł

Noun

stół m inan (diminutive stolik, related adjective stołowy)

1. table (furniture with a top surface to accommodate a variety of uses)
   1. table (item of furniture with a flat top surface raised above the ground, usually on one or more legs)
   2. (literary) table (food and decorations on such an item)
   3. table (furniture or item used for games)
2. (obsolete, historical) estates, the income from which was intended to support the owner, primarily the king
3. (obsolete) meal (eaten food, e.g. breakfast, lunch)

   Synonym: posiłek

Declension

Declension of stół

	singular	plural
nominative	stół	stoły
genitive	stołu	stołów
dative	stołowi	stołom
accusative	stół	stoły
instrumental	stołem	stołami
locative	stole	stołach
vocative	stole	stoły

Derived terms

adverbs

• jak łysy grzywką o kant stołu
• pod stołem

 

interjections

• nóżki na stół

 

nouns

• okrągły stół
• Okrągły Stół
• resztki z pańskiego stołu
• stolarz
• stolec
• stolica
• stolnica
• stołek
• stołówka
• stół obrad
• stół Pański
• stół rokowań
• szczyt stołu
• szwedzki stół

 

proverbs

• uderz w stół, a nożyce się odezwą

 

verbs

• stołować impf

 

verbs

• dzielić stół i łoże impf
• leżeć na stole impf
• podać do stołu pf, podawać do stołu impf
• położyć na stole pf, kłaść na stole impf
• przystąpić do Stołu Pańskiego pf, przystępować do Stołu Pańskiego impf
• wjechać na stół pf, wjeżdżać na stół impf
• wyłożyć karty na stół pf, wykładać karty na stół impf
• zastawić stół pf, zastawiać stół impf

 

Related terms

nouns

• stołeczek

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stół is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 2 times in news, 4 times in essays, 41 times in fiction, and 15 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 66 times, making it the 999th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• stół in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• stół in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “stół”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “STÓŁ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 18.03.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “stół”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “stół”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “stół”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 440