Orbaitz
Orbaitz[1][a] Longida udalerriko leku zaharra eta gaur egun urpeko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Pirinioaurrea eskualdean.
| Orbaitz | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
.png) Herriko ikuspegia mendebaldetik, urtegia baino lehen | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Pirinioaurrea |
| Udalerria | Longida |
| Administrazioa | |
| Mota | herri hustu (urpean) |
| Izen ofiziala | Orbáiz/Orbaitz |
| Posta kodea | 31481 |
| Herritarra | orbaiztar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°49′14″N 1°21′58″W / 42.82056°N 1.36611°W |
| Garaiera | 547 metro |
| Distantzia | 36,4 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
| Biztanleria | 0 (2022) |
Bertako biztanleak orbaiztarrak ziren.
Izena
aldatuOrbaitz toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Orbaytz (1268)
- Orbayz (1274)
- Orbaiz (1280)
- Orbaytz (1354)
- Orbaiz (1366)
- Ytoiz (1120)
- Orbaiz (1534)
- Obaiz (1587)
- Orbaiz (1767)
- Orbaiz (1802)
- Orbaiz (1945)
- Orbaitz (1990)
Geografia
aldatuOrbaitz Longida ibarran dago, Itoitzeko urtegiaren pean.
Inguru naturala eta kokapena
aldatuPirinioaurrean kokatua, lurra hautsia eta uhindua da, baina, oro har, ez du goragune handirik. Iparraldea menditsuena da, eta hegoaldea nekazaritzakoa. Ibaien pasabidean zehar, alubioien terraza-maila batzuk mailakatuta daude. Mendilerroen oinean ere higadura-glazis zabalak daude. Irati eta Erro ibaiek ibarra sortu zituen.
Klima
aldatuLongidak klima azpimediterraneoa dauka. Urteko batez besteko tenperatura 10 eta 13 gradu artekoa da (altueraren arabera aldatzen da), eta prezipitazioak 800 eta 1.000mm bitartekoak (ugariagoak udaberrian eta udazkenean. Urteroko egun euritsuak 80 dira batez beste eta 100 baino gehiago herriko gunerik menditsuenetan.
Jatorrizko landaredia asko gutxitu da gizakiaren eragina dela eta, gaur egun 180 hektarea haritz inguru baino ez dira geratzen. Pinuek 441 hektarea hartzen dituzte, gehienak Austriatik ekarritako pinu lariziar birlandatuak dira baina berezko pinuren bat ere gordetzen da. Birlandatutako pinuak, Urrozgoiti, Ulibeiti, Zarikieta eta Rala herrietan izaten dira, batez ere.
Estazio meteorologikoak
aldatu  Datu klimatikoak (Agoitz, 1993-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 17.5 | 22.0 | 25.0 | 29.0 | 35.0 | 40.0 | 40.0 | 40.0 | 36.0 | 30.0 | 23.0 | 17.0 | 40.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 8.9 | 10.5 | 14.3 | 16.7 | 20.9 | 25.8 | 28.5 | 28.6 | 24.0 | 19.1 | 12.3 | 9.1 | 18.2 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 2.2 | 6.1 | 9.2 | 11.5 | 15.2 | 19.5 | 21.8 | 21.9 | 17.9 | 14.0 | 8.5 | 5.4 | 13.0 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.5 | 1.7 | 4.1 | 6.3 | 9.5 | 13.1 | 15.2 | 15.3 | 11.9 | 8.9 | 4.7 | 1.8 | 7.8 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -4.0 | -3.1 | -1.5 | 0.8 | 3.3 | 7.7 | 10.2 | 10.1 | 6.5 | 2.5 | -1.8 | -4.0 | -4.0 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 101.3 | 87.3 | 83.7 | 81.1 | 70.1 | 54.3 | 39.4 | 32.4 | 65.7 | 78.7 | 103.9 | 91.1 | 888.9 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 70.0 | 44.8 | 46.8 | 67.5 | 50.6 | 57.8 | 58.5 | 90.0 | 107.0 | 82.5 | 45.8 | 86.5 | 107.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 14.1 | 12.6 | 12.0 | 13.6 | 12.7 | 8.0 | 6.2 | 6.5 | 8.5 | 11.7 | 15.2 | 14.6 | 135.6 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 1.4 | 2.4 | 1.6 | 0.3 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 1.2 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[3] | |||||||||||||
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu datu gordinak.
Historia
aldatuJaurerriaren antzinako lekua, 1280an, Itoizekin batera, urtean 18 kahitzeko petxa 1 gari-lapurreta eta 39 kahitze 3 garagar eta olo-kuartel zor zituena. Karlos III.a erregeak 1420an eman zizkion errentak Juan Ureta ezkutariari. 1835-1845eko udal-erreformetara arte, ibarreko diputatuak eta herriko erregidoreak gobernatzen zuten, eta auzotarren artean aukeratzen zen. Eta, haietatik, erregimen komunaren mende geratu zen. 1847an eskola bat zuen, mila errealez hornitua, eta auzotarrek berek zuten parrokoa aurkezteko eskubidea.
XX. mendeko azken hamarkadetan, urtegien mehatxupean zegoen herria. Itoizko urtegia azkenean desagertu egin zen. Baratzeak, belardiak eta zerealetarako zelaiak ez ezik, mahasti batzuk ere bazeuden paisaian azken urteetara arte, eta herri hori zen, Ezkai, Itoitz eta Gorritz herriekin batera, Irati ibaian bere ekoizpenaren muga gorena.
|
.png)
.png)
Demografia
aldatu2020an 0 biztanle zituen Orbaitzek.[4]
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Oharrak
aldatuErreferentziak
aldatu- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Orbaitz - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ Agoizko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ «Orbaitz» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu
Datuak: Q12265221
Multimedia: Orbaiz/Orbaitz / Q12265221
