Sortzez Garbiaren eliza (Tirapu)

Sortzez Garbiaren eliza Izarbeibarrako Tirapu udalerrian kokatutako XVI. eta XVII. mendeen arteko kristau eliza bat da. Antzinako eliza erromanikoaren gainean (XII-XIII. mendeak) egungo eliza eraiki zen, Ama Birjinaren Sortzez Garbiari eskainia.

Sortzez Garbiaren eliza
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Tirapu
Koordenatuak	42°39′28″N 1°42′09″W

Eraikuntza

1591 eta 1609 urteen artean eraiki zuten, eta hainbat harginek parte hartu zuten. Elizak gurutze latindar formako oinplanoa du, kanpoko kontrahormekin eta kanpandorrearekin. Pizkundear estilokoa da. Barrura sartzeko, zirkuluerdiko arkua duen ate bat dago, XVIII. mendean eraikitako elizpearekin babestuta.

Erretaula nagusia erromanista estilokoa da. Pablo González eta Juan Bengoetxea eskultoreek egin zuten 1638an, Juan Antxietaren jarraitzaileek. Alboko erretaulak Juan Bengoetxeak egin zituen 1660an. Elizako altzariei dagokienez, Sagrarioko Ama Birjinaren irudi bat aipatu behar da, estilo erromaniko aurreratukoa, xiii. mendekoa, egur polikromatukoa. Era berean, zilarrezko prozesio-gurutze eder bat aipatu behar da, gotizista erresabiatuekin, XVI. mendearen lehen erdikoa, Sagrarioko Ama Birjina bezala, Iruñeko elizbarrutiko museoan zaintzen direnak.

Parrokiako sakramentu-liburuak Iruñeko elizbarrutiko artxiboan gordetzen dira. Hildakoen lehenengo liburua 1604an hasi zen, ezkontzena 1605ean, bataiatuena 1606an eta berretsitakoena 1634an.

Patronatua

Goñi familia noble eta dotoreak Tirapuko elizaren gaineko patronatua izateko eskubidea zuen. Maiorazkoaren titularrari, patroi bakarra zenez, erretoreari aurkezteko eskubidea zegokion, eta hark bizitza osorako balioko zuen. Eta eskubide hori erabili zuen XVI. mendean eta XVII. mendearen lehen erdian. XVII. mendearen bigarren erdian, Goñitarrak zuzeneko ondorengorik gabe hil zirenean, jaurerria, zegokion patronatu-eskubidearekin, Cortesko markes eta Granadako Egako dukearen esku geratu zen, eta, XX. mendean, Villahermosako dukearen esku. Jaun hauek izan ziren 1508tik 1925era parrokoen izendapena ia erabaki zutenak. Iruñeko gotzaina hautagaia aztertzera eta erakunde kanonikoa ematera mugatzen zen.

Erreferentziak

• Nafarroako Entziklopedia Handia | TIRAPU. (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).

Ikus gainera

• Tirapu
• Izarbeibar
• Izarbeibar-Novenera

Kanpo estekak

• Datuak: Q115942220