Elektronegatibotasun
- Elektronegatibotasunaren aurkakoa elektropositibotasuna da.
Elektronegatibotasuna, χ ikurrarekin adierazten dena, atomo baten (edo, gutxiagotan, talde funtzional baten) potentzia deskribatzen duen propietate kimikoa da.[1] Linus Pauling-ek proposatu zuen lehen aldiz 1932an, balentzia-loturaren teoriaren garapen gisa.[2] Elektronegatibotasuna ezin da zuzenean neurtu eta beste propietate atomiko edo molekular batzuetatik abiatuz ondorioztatu behar izaten da. Hainbat kalkulu-metodo proposatu dira eta, bakoitzarekin erdietsitako balioetan ezberdintasun txikiak egon daitezkeen arren, metodo guztiek erakusten dituzte elementu kimikoen arteko joera periodiko berak.
Normalean Pauling-ek berak proposatutako kalkulu-metodoa erabiltzen da. Emaitza 0,7tik 4,0ra doan eskala batean adierazten den dimentsiorik gabeko kantitate bat da, Pauling-en eskala deritzona. Eskala honetan hidrogenoak, esaterako 2,2ko emaitza dauka. Beste metodo batzuk erabiltzen direnean, kobentzioz (ez da derrigorrezkoa), emaitzak zenbakizko balio berak dituen eskala batean adierazten dira: Pauling-en unitateak erabiliz adierazitako elektronegatibotasun deritzo.
Elektronegatibotasuna ez da propietate atomiko bat zentzu hertsian, baizik eta molekula batean dagoen atomo baten propietatea.[3] Atomo aske baten propietate baliokidea elektroi-afinitatea da. Elementu baten elektronegatibotasuna ingurune kimikoa aldatzean aldatuko dela espero daiteke,[4] baina gehienetan propietate transferigarria dela kontsideratzen da, hau da, egoera ezberdin askotan antzeko balioak izango dituela.
Elementuen elektronegatibotasunak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]→ Erradio atomikoa txikiagoa da → Ionizazio-energia handiagoa da → Elektronegatibotasuna handitzen da → | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Taldea (bertikala) | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |
Periodoa (horizontala) | |||||||||||||||||||
1 | H 2.20 |
He 3.89 | |||||||||||||||||
2 | Li 0.98 |
Be 1.57 |
B 2.04 |
C 2.55 |
N 3.04 |
O 3.44 |
F 3.98 |
Ne 3.67 | |||||||||||
3 | Na 0.93 |
Mg 1.31 |
Al 1.61 |
Si 1.90 |
P 2.19 |
S 2.58 |
Cl 3.16 |
Ar 3.3 | |||||||||||
4 | K 0.82 |
Ca 1.00 |
Sc 1.36 |
Ti 1.54 |
V 1.63 |
Cr 1.66 |
Mn 1.55 |
Fe 1.83 |
Co 1.88 |
Ni 1.91 |
Cu 1.90 |
Zn 1.65 |
Ga 1.81 |
Ge 2.01 |
As 2.18 |
Se 2.55 |
Br 2.96 |
Kr 3.00 | |
5 | Rb 0.82 |
Sr 0.95 |
Y 1.22 |
Zr 1.33 |
Nb 1.6 |
Mo 2.16 |
Tc 1.9 |
Ru 2.2 |
Rh 2.28 |
Pd 2.20 |
Ag 1.93 |
Cd 1.69 |
In 1.78 |
Sn 1.96 |
Sb 2.05 |
Te 2.1 |
I 2.66 |
Xe 2.67 | |
6 | Cs 0.79 |
Ba 0.89 |
* |
Hf 1.3 |
Ta 1.5 |
W 2.36 |
Re 1.9 |
Os 2.2 |
Ir 2.20 |
Pt 2.28 |
Au 2.54 |
Hg 2.00 |
Tl 1.62 |
Pb 2.33 |
Bi 2.02 |
Po 2.0 |
At 2.2 |
Rn 2.2 | |
7 | Fr 0.7 |
Ra 0.9 |
** |
Rf |
Db |
Sg |
Bh |
Hs |
Mt |
Ds |
Rg |
Uub |
Uut |
Uuq |
Uup |
Uuh |
Uus |
Uuo | |
Lantanidoak | * |
La 1.1 |
Ce 1.12 |
Pr 1.13 |
Nd 1.14 |
Pm 1.13 |
Sm 1.17 |
Eu 1.2 |
Gd 1.2 |
Tb 1.1 |
Dy 1.22 |
Ho 1.23 |
Er 1.24 |
Tm 1.25 |
Yb 1.1 |
Lu 1.27 | |||
Aktinidoak | ** |
Ac 1.1 |
Th 1.3 |
Pa 1.5 |
U 1.38 |
Np 1.36 |
Pu 1.28 |
Am 1.13 |
Cm 1.28 |
Bk 1.3 |
Cf 1.3 |
Es 1.3 |
Fm 1.3 |
Md 1.3 |
No 1.3 |
Lr 1.291 | |||
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ "Electronegativity.", IUPAC Compendium of Chemical Terminology
- ↑ Pauling, Linus (1932). The Nature of the Chemical Bond. IV. The Energy of Single Bonds and the Relative Electronegativity of Atoms. Journal of the American Chemical Society
- ↑ Pauling, Linus (1960). Nature of the Chemical Bond (3rd Edn.). Ithaca, NY: Cornell University Press. pp. 88–107.
- ↑ Greenwood, N. N.; Earnshaw, A. (1984). Chemistry of the Elements. Oxford: Pergamon. ISBN 0-08-022057-6. p. 30.