Edukira joan

Harriet Boyd Hawes

Wikipedia, Entziklopedia askea
Harriet Boyd Hawes

Bizitza
JaiotzaBoston, 1871ko urriaren 11
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaGournia (en) Itzuli
HeriotzaWashington, 1945eko martxoaren 31 (73 urte)
Hobiratze lekuaJamaica Plain
Familia
Ezkontidea(k)Charles Henry Hawes (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaSmith College 1892) Artean graduatu
American School of Classical Studies at Athens (en) Itzuli
Smith College 1905) Arte-masterra
Hizkuntzakingelesa
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakantropologoa, arte-historialaria, arkeologoa eta liburuzaina
Enplegatzailea(k)Smith College  1905)
Wellesley College  (1920 -  1936)
Jasotako sariak
Find a Grave: 156415043 Edit the value on Wikidata

Harriet Boyd Hawes (Boston, AEB, 1871ko urriaren 11 – Washington, 1945eko martxoaren 31a) Ipar Amerikako arkeologo aitzindaria, erizaina, soroslea eta irakaslea izan zen. Gurniaren aurkitzaile eta lehen zuzendari gisa ezaguna da, Egeoko Kreta uhartean Minoiko asentamendu eta jauregi bat aurkitu zuen lehen indusketa arkeologikoetako bat.[1]

Gaztaroa eta hezkuntza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Harriet Ann Boyd Bostonen jaio zen, Massachusettsen. Ama oraindik haurra zela hil zitzaion, eta Harriet lau neba-arreba zaharragoekin batera hazi zuen aitak. Alex nebak sartu zuen lehen aldiz Ikasketa Klasikoetan.[2] Greenfieldeko Hill Prospect Eskolara joan ondoren, Smith Collegen graduatu zen Northamptonen, Massachusettsen, 1892an, Ikasketa Klasikoetan titulu batekin (Grezian espezializatua).[3][4]

Karrera akademikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lau urtez irakasle lanetan aritu ondoren, Greziarekiko eta antzinako kulturarekiko grina izaten jarraitu zuen, eta Atenasko Ikasketa Klasikoen Amerikar Eskolan hasi zen lanean, Greziako hiriburuan. Grezian egon zen bitartean, erizain boluntario gisa lan egin zuen Tesalian, gerra greko-turkiarrean. Bere irakasleei eskatu zien erakundeko landa-lanetan parte hartzeko, baina horren ordez liburuzain akademiko bihurtzeko eskatu zioten.[5]

Kretako mapa

Laguntza faltak zapuztuta, bere bekatik geratzen zitzaiona hartu eta bakarrik abiatu zen Kreta uharteko aztarna arkeologikoen bila. Erabaki ausarta izan zen, Kreta gerratik errekuperatzen ari zela eta leku segurua izatetik urrun zegoela kontuan hartuta. Denbora gutxian, Hawes aski ezaguna izatera iritsi zen arkeologiaren arloan izandako esperientziagatik. 1900eko udaberrian, lau hilabetez, indusketa bat zuzendu zuen Kavousin, eta, horri esker, Minoiko Berantiar IIIC, Burdin Aro Goiztiar eta Arkaiko Goiztiar (K.a. 1200-600) asentamentuak eta hilerriak aurkitu zituen, zehazki Vronda eta Kastroko lekuetan. Kanpaina hartan lubaki bat egin zuen Azoria gunean, eskualdeko antzinako greziar (hau da, minoiko osteko) gunerik garrantzitsuena, jakina, hasierako hiria (K.a. 700-500).[5]

Geroago, urte horretan bertan, Hawes Estatu Batuetara itzuli zen. Smith Collegen posizio bat onartu zuen Arkeologia Grekoa irakasten 1900. urtearen amaieran, eta ondoren bere maisutza jaso zuen erakunde horretan bertan 1901ean. 1905era arte Smithen irakatsi zuen, eta hango lana atzerrira egindako txango arkeologikoekin tartekatu zuen.[5]

1901 eta 1904 artean, denbora libre batean zegoela, Harriet Boyd Hawes Kretara itzuli zen, eta han Gurnia hiri minoikoa aurkitu eta induskatu zuen.[6] Hawes izan zen Grezian indusketa-proiektu garrantzitsu bat zuzendu zuen lehen emakumea, 100 langilek baino gehiagok osatutako talde batekin. Edith Hall Dohan zuen laguntzaile.[4] 1902an, Estatu Batuetako hitzaldi batzuetan aurkeztu zuen bere aurkikuntza, eta Amerikako Arkeologia Institutuaren aurrean erakutsi zuen lehen emakumea izan zen. Bere aurkikuntzen txostena, Gournia, Vasiliki and Other Prehistoric Sites on the Isthmus of Hierapetra izenekoa, 1908an argitaratu zuen Amerikako Esplorazio Elkarteak.[4] Burdin eta Brontze Aroko beste kokaleku asko induskatu zituen Egeoan, eta gai honi buruzko autoritate bihurtu zen. 1910ean Smith Collegek ohorezko doktoretza eman zion.[5]

Gurnia Indusketa Gunearen aireko ikuspegia

1920 eta 1936an erretiroa hartu zuen bitartean, Wellesley Collegen kristautasunaren aurreko arteari buruzko eskolak eman zituen.

Gerrako erizaina

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Boyd Hawes gerra garaian sartu zen erizain, Smith Collegeko graduazioaren ondoren. Bera soldadu zaurituez (eta hilzorian zeudenez) arduratu zen Gerra greko-turkiarrean (1897), Gerra hispaniar-estatubatuarrean (1898) eta Lehen Mundu Gerran.[4] Lehen Mundu Gerran egindako lanaren barruan, Korfura eraman zituen hornigaiak serbiar armadako soldadu zaurituentzat (1915), zaurituei lagundu zien Frantzian (1916), eta Smith Collegeko Sorospen Unitatea sortu zuen Frantzian (1917).[5][7][8] Boyd Hawes azken horren zuzendari izan zen hiru urtez, eta denbora horretan erizaintzako laguntzaile ere izan zen YMCAn.[5] Etxera itzuli ondoren, Boyd Hawesek ekimenari laguntzen jarraitu zuen, Smith Collegeko Sorospen Unitatearen izenean dirua biltzeko hitzaldiak eginez.

Bizitza pertsonala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kretara egindako bidaietako batean ezagutu zuen Charles Henry Hawes, antropologo eta arkeologo ingelesa, geroago Bostongo Arte Ederren Museoko zuzendari-elkartua izango zena. 1906ko martxoaren 3an ezkondu ziren, eta bederatzi hilabete geroago jaio zen bere seme nagusia, Alexander Boyd Hawes. 1910eko abuztuan jaiotako Mary Nesbit Hawes neskato bat etorri zitzaion atzetik. Ordurako Charlesek Dartmouth Collegen irakasten zuen, eta familia Hanoverren bizi zen, New Hampshiren. 1920an, hawestarrak Cambridgera (Massachusetts) joan ziren bizitzera, eta Harriet Wellesley Collegeko irakasle taldearekin elkartu zen. Familiarekiko konpromisoa izan arren, Hawesek presentzia aktiboa izaten jarraitu zuen bai humanitateetan bai arkeologian.[9]

Geroko bizitza eta legatua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1936an Charlesek erretiroa hartu zuenean, bikotea Virginiako etxalde batera joan zen bizitzera, eta han bizitzen jarraitu zuen, senarra hil ondoren ere. Harriet 1945eko martxoaren 31n hil zen, 73 urte zituela.[4]

Harriet Cedar Hill hilerrian dago, Suitlanden, Marylanden. Chester Squareko bere haurtzaroko etxea Bostongo Emakumeen Ondare Bidean aipatzen da.[10]

2002an, bere alabak, Mary Allsebrookek, Born to Rebel: the Life of Harriet Boyd Hawes argitaratu zuen. Annie Allsebrookek, Harriet Boyd Hawesen bilobak, editatu zuen liburua.[4]

Lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Gournia, Vasiliki and other prehistoric sites on the isthmus of Hierapetra, Crete; excavations of the Wells-Houston-Cramp expeditions, 1901, 1903, 1904. Harriet Boyd Hawes, Blanche E. Williams, Richard B. Seager, Edith H. Hall. (Philadelphia, The American exploration society, Free museum of science and art 1908).
  • Charles Henry Hawes eta Harriet Boyd-Hawes, Arthur J. Evansen hitzaurrearekin. Crete, the forerunner of Greece (Londres, 1909).
  • Boyd, H.A. 1901. “Excavations at Kavousi, Crete, in 1900,” American Journal of Archaeology 5, 125–157.
  • Boyd, H.A. 1904. “Gournia. Report of the American Exploration Society's Excavations at Gournia, Crete, 1902-1905,” in Transactions of the Department of Archaeology: Free Museum of Science and Art University of Pennsylvania I, Philadelphia, 7–44.

Berari buruzko lanak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Adams, Amanda (2010), Ladies of the Field: Early Women Archaeologists and Their Search for Adventure, Douglas & McIntyre, ISBN 978-1-55365-433-9
  • Allsebrook, Mary (2002), Born to Rebel. The Life of Harriet Boyd Hawes. Edited by Annie Allsebrook. 1992an argitaratua lehen aldiz, zuzenketekin eta postdata batekin idatzia, Oxbow Books, ISBN 1-84217-041-4

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2014-10-11). «Harriet Ann Boyd Hawes, arqueóloga y enfermera» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  2. ↑ Adams, Amanda. (2010). Ladies of the field : early women archaeologists and their search for adventure. Vancouver : Greystone Books ISBN 978-1-55365-433-9. (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  3. ↑ Breaking ground : pioneering women archaeologists. Ann Arbor : University of Michigan Press 2004 ISBN 978-0-472-11372-9. (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  4. ↑ a b c d e f (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2024-08-06). «La arqueóloga Harriet Boyd Hawes, nacida para rebelarse» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  5. ↑ a b c d e f «Finding aid to the Harriet Boyd Hawes Papers CA.MS.00102: Biographical and Historical Note» web.archive.org 2018-11-30 (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  6. ↑ «Gournia Excavation Project» www.gournia.org (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  7. ↑ Adams, Amanda. (2010). Ladies of the field : early women archaeologists and their search for adventure. Vancouver : Greystone Books ISBN 978-1-55365-433-9. (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  8. ↑ «Smith College Relief Unit (SCRU) 1917-1920». Smithipedia..
  9. ↑ «Collection: Harriet Boyd Hawes Papers | Smith College Finding Aids» findingaids.smith.edu (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).
  10. ↑ «South End Tour» bwht.org (Noiz kontsultatua: 2024-08-14).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Harriet_Boyd_Hawes&oldid=9880263"(e)tik eskuratuta