نمایش مبدأ برای فرح پهلوی

{{pp-semi-indef|small=yes}}
{{تغییرمسیر|فرح}}
{{Infobox royalty
| name            = فرح پهلوی
| image           = Shahbanu_of_Iran.jpg
| caption         = پرتره رسمی فرح پهلوی، سال ۱۳۵۱ خورشیدی
| consort         = yes
| succession      = [[فهرست ملکه‌های ایران#پهلوی (۱۳۰۴–۱۳۵۷ خورشیدی)|شهبانوی ایران]]
| reign           = {{نشکن|۲۹ اسفند ۱۳۳۹<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.youtube.com/watch?v=32Uu7SJMUYA|عنوان=مستند شهبانو|ناشر=صفحه رسمی فرح پهلوی در یوتیوب|تاریخ=۲۵ دسامبر ۲۰۱۶|تاریخ بازدید=۱۵ ژانویه ۲۰۱۷}}</ref> – ۲۲ بهمن ۱۳۵۷}}
| coronation      = ۴ آبان ۱۳۴۶
| predecessor     = ''ایجاد مقام''
| successor       = ''پایان پادشاهی در ایران''
| succession1     = [[ملکه همسر|ملکه ایران]]
| reign1          = {{نشکن|۲۹ آذر ۱۳۳۸ – ۲۹ اسفند ۱۳۳۹}}
| predecessor1    = [[ثریا اسفندیاری]]
| successor1      =
| spouse          = {{ازدواج|[[محمدرضا پهلوی]]|۱۳۳۸|۱۳۵۹|علت=درگذشت همسر}}
| spouse-type     = همسر
| issue           = {{plainlist|[[رضا پهلوی|رضا]]{{•}} [[فرحناز پهلوی|فرحناز]]{{•}} [[علیرضا پهلوی (دوم)|علیرضا]]{{•}} [[لیلا پهلوی|لیلا]]
}}
| issue-type      = فرزندان
| birth_name      = فرح دیبا
| house           = [[دودمان پهلوی|پهلوی]]
| father          = [[سهراب دیبا]]
| mother          = [[فریده قطبی]]
| birth_date   = ۲۲ مهر ۱۳۱۷{{سخ}}{{تولد و سن|۱۹۳۸|۱۰|۱۴}}
| birth_place  = [[تهران]]، [[ایران پهلوی|ایران]]<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=pTVSPmyvtkAC&pg=PA44&dq=farah+diba+born+tehran&hl=en&ei=hgZdTcmELcOYOr734dQK&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CFAQ6AEwBQ#v=onepage&q=farah%20diba%20born%20tehran&f=false|title=The life and times of the Shah|publisher=Books.google|accessdate=11 June 2011}}</ref>
| signature    = [[File:Farah Pahlavi signature.svg|125px]]{{سخ}}امضا فارسی{{سخ}}
[[File:Latin signature of Farah Pahlavi.svg|150px]]{{سخ}}امضا لاتین
| module = '''وبگاه رسمی'''{{سخ}}
{{نشانی وب|farahpahlavi.org}}
}}

'''فرح پهلوی''' (پیش از ازدواج: '''فرح دیبا'''؛ زادهٔ ۲۲ مهر ۱۳۱۷) که تا پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] با عنوان رسمی '''عُلیاحضرت شهبانو''' خطاب می‌شد، همسر [[محمدرضاشاه پهلوی]] است که از ۲۹ آذر ۱۳۳۸ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ آخرین [[شهبانو|شهبانوی ایران]] بود.<ref>[http://books.google.com/books?id=pTVSPmyvtkAC&pg=PA44&dq=farah+diba+born+tehran&hl=en&ei=hgZdTcmELcOYOr734dQK&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CFAQ6AEwBQ#v=onepage&q=farah%20diba%20born%20tehran&f=false Place of Birth of Farah Diba]</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = ألتونجی | نام = محمد | پیوند نویسنده = محمد تونجی | عنوان = معجم أعلام النساء | سال =۲۰۰۱ | ناشر = دارالعلم للملایین |مکان = بیروت | شابک = | صفحه = ۱۳۸}}</ref> او در دوران شهبانو بودن خود، بانی آثار و امکانات متعددی برای ایران شد و با اقداماتش کشور از نظر فرهنگی و اجتماعی ارتقای قابل توجهی پیدا کرد.

فرح پهلوی پیش از ازدواج، در ایران تحصیل کرد و برای ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ [[معماری]] به [[فرانسه]] رفت و در کنار تحصیل، به زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، تسلط پیدا کرد. او در میانهٔ دوران تحصیل با محمدرضاشاه پهلوی، آشنا شد و سرانجام این آشنایی، ازدواج آن دو در ۳۰ آبان ۱۳۳۸ بود. پس از [[تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی|تاج‌گذاری]]، فرح پهلوی [[نایب‌السلطنه]] و [[شهبانو|شهبانوی ایران]] شد. در چهارچوب مسئولیت‌های وی به‌عنوان شهبانوی ایران، [[دفتر مخصوص شهبانو فرح پهلوی|دفتر مخصوص]] وی دارای چهار بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر بود. دفتر او در زمینهٔ آموزش و بهداشت [[جمعیت حمایت کودکان بی‌سرپرست|کودکان بی‌سرپرست]]، فعال بود. این دفتر، نهادهایی چون [[جمعیت کمک به جذامیان]]، [[کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان]]، [[موزه فرش ایران]] و [[موزه هنرهای معاصر تهران]] را پایه‌گذاری کرد. فرح پهلوی سعی داشت با سفرهای مکرر به شهرهای مختلف ایران، نزدیکی بیشتری با عموم مردم داشته باشد.<ref>Catherine Legrand, Jaques Legrand: Shah-i Iran. Creative Publishing International, 1999, p. 90</ref>

کمی پیش از انقلاب ۱۳۵۷، فرح پهلوی، ایران را به همراه همسرش محمدرضا پهلوی ترک کرد و پس از اقامت در چندین کشور، تا درگذشت همسرش در [[مصر]]، در کنار او بود. فرح پهلوی صاحب چهار فرزند به نام‌های [[رضا پهلوی|رضا]]، [[فرحناز پهلوی|فرحناز]]، [[علیرضا پهلوی (دوم)|علیرضا]] و [[لیلا پهلوی|لیلا]] شد.

== نسب ==
وی از نوادگان [[عبدالوهاب تبریزی]] که نسب وی هم به [[حسن مثنی]] ابن [[حسن مجتبی]] می‌رسد.<ref>[[باقرزاده ارجمندی، سیداحمد]]؛''سادات عبدالوهابیه''، فصل‌نامه متن‌پژوهی پیام بهارستان، دوره ۲، س. ۸، ش. ۲۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۴، ص ۲۸۸ و ۲۸۹ و [[باقرزاده ارجمندی، سیداحمد]]؛ ''مأخذشناسی توصیفی سادات عبدالوهابیه''، جستارهای تاریخ اسلام، س۲، ش ۴ (پاییز و زمستان ۱۴۰۱). ص ۶۵ـ۱۰۱.</ref>

== سال‌های اولیهٔ زندگی و تحصیلات ==
{{multiple image

| align     = left
| direction = horizontal
| header = والدین فرح پهلوی
| width     =
| image1    = Sohrab Diba.jpg
| width1    = ۱۸۵
| caption1  = سهراب دیبا

| image2    = Farideh Ghotbi 2.jpg
| width2    = ۱۰۰
| caption2  = [[فریده قطبی]]
}}

فرح دیبا در ۲۲ مهر ۱۳۱۷ / ۱۴ اکتبر ۱۹۳۸ میلادی در تهران به دنیا آمد.<ref>{{cite book|title=The life and times of the Shah|url=https://archive.org/details/lifetimesshah00afkh|url-access=limited|first=Gholam Reza|last=Afkhami|page=[https://archive.org/details/lifetimesshah00afkh/page/n62 44]|isbn=978-0-520-25328-5|publisher=University of California Press|edition=1|date=12 January 2009}}</ref><ref name="books.google.com">{{cite book|author=Shakibi, Zhand|url=https://books.google.com/books?id=ZlptU4A2HkUC |title=Revolutions and the Collapse of Monarchy: Human Agency and the Making of Revolution in France, Russia, and Iran|publisher= I.B. Tauris|year=2007|isbn= 978-1-84511-292-9|page=90}}</ref><ref name="Taheri, Amir 1991. p. 160">Taheri, Amir. ''The Unknown Life of the Shah''. Hutchinson, 1991. {{ISBN|0-09-174860-7}}; p. 160</ref> او تنها فرزند سهراب دیبا (۱۲۷۸–۱۳۲۶) و [[فریده قطبی]] (۱۲۹۶–۱۳۷۹) بود. فرح در کتاب خاطراتش می‌نویسد که خانوادهٔ پدرش اهل [[تبریز]] و خانوادهٔ مادرش اهل [[لاهیجان]] بودند.<ref name=enduring>Pahlavi, Farah. 'An Enduring Love: My life with The Shah. A Memoir' 2004</ref>

سهراب دیبا، پدر فرح دیبا، فرزند مهدیخان آذری (شعاع‌الدوله) — برادرزادهٔ علاءالملک — و ماه‌تاج منورالسلطنه، دختر [[محمود علاءالملک|میرزا محمود علاءالملک طباطبایی دیبا]] (از رجال متنفذ عصر [[ایران قاجاری|قاجار]])،<ref>[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=8820:شجره-خاندان-طباطبایی-دیبا/-هادی-هاشمیان&Itemid=9 شجره خاندان طباطبایی دیبا/ هادی هاشمیان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305005830/http://ical.ir/index.php?id=8820%3A%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B7%D8%A8%D8%A7%D8%B7%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%2F-%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86&itemid=9&option=com_k2&view=item |date=۵ مارس ۲۰۱۶}} وبگاه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی</ref> از خانواده‌های سرشناس [[آذربایجان]] بود.<ref name="Gholam Reza Afkhami 2009, p. 44">Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, 2009, p. 44–45</ref> سهراب دیبا اهل [[تبریز]] و از محلهٔ [[ششگلان]] آن شهر بود. وی در دانشکدهٔ افسری [[سنت پترزبورگ|سن پترزبورگ]] به تحصیل پرداخت. پس از [[انقلاب روسیه (۱۹۱۷)|انقلاب اکتبر]] به [[فرانسه]] رفت و در آن‌جا دیپلم متوسطهٔ خود را گرفت و تحصیلات عالیهٔ خود را در رشتهٔ [[حقوق]] آغاز کرد. سپس به [[مدرسه نظامی سن-سیر]] رفت{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۴}} و پس از به پایان رساندن تحصیلاتش به [[ایران]] بازگشت و در ارتش نوین [[ایران]] استخدام شد. [[فریده قطبی]]، مادر فرح، اهل گیلان و از نوادگان قطب الدین محمد گیلانی، صوفی معروف، بود.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۴}}

پدر فرح نخست او را هنگامی که شش سال داشت در «مدرسهٔ ایتالیایی خواهران روحانی»<ref>[https://kayhan.london/fa/1397/01/04/گفتگوی-روزنامه-ایتالیایی-با-شهبانو-فر گفتگوی روزنامه ایتالیایی با شهبانو فرح: دموکراسی سکولار برای ایران من]، ''کیهان لندن به نقل از کوریره دلا سرا''</ref> نام‌نویسی کرد. سهراب دیبا در سال ۱۳۲۶ به سبب بیماری [[سرطان]] و زمانی که فرح هنوز کودک بود درگذشت. پس از مرگ پدر، فرح دیبا و مادرش نزد دایی‌اش محمدعلی قطبی و همسرش لوئیزه زندگی کردند. [[رضا قطبی]]، پسردایی فرح، تنها شش ماه از او بزرگ‌تر بود. این دو با هم بزرگ شدند و فرح در خاطراتش او را برادر نداشتهٔ خود نامیده است.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۴–۴۵}} خانواده تابستان‌ها به شمران می‌رفتند. فرح پهلوی خودش در آن روزها را «[[تام‌بوی]]» توصیف کرده است: «از درخت‌ها بالا می‌رفتیم و با پسردایی‌هایم بازی می‌کردیم.»{{Sfn|Cooper|2016|}}

فرح دیبا در ده سالگی به [[مدرسه ژاندارک]] [[تهران]] رفت. او شاگردی ممتاز و در درس و ورزش نمونه بود. خواهر کلر، معلم مدرسه، فرح را «درخشان، مستعد و آگاه» با «ذهنی دقیق» و سرزنده و عاشق زندگی توصیف کرده است.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۵}} دیبا به‌عنوان کاپیتان تیم [[بسکتبال]] برگزیده شد و سه بار تیم [[بسکتبال]] ژاندارک به کاپیتانی او قهرمان [[تهران]] شد. در سال ۱۳۳۳ فرح دیبا قهرمان [[پرش ارتفاع]]، [[پرش طول]] و [[دو و میدانی]] [[تهران]] شد. وی در مدرسهٔ ژاندارک به گروه [[پیشاهنگی دختران در ایران|پیشاهنگان]] پیوست و پس از چندی سرپرست گروه پیشاهنگی شد و در سال ۱۳۳۵/۱۹۵۶ نخستین سفر خارج از [[کشور]] خود را با دیگر پیشاهنگان به کشور [[فرانسه]] داشت.

فرح دیبا سه سال آخر دبیرستان را در [[دبیرستان رازی|دبیرستان فرانسوی رازی]] گذراند و دیپلم خود را در سال ۱۳۳۶ از این دبیرستان گرفت.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۵}} وی در امتحانات دیپلم دبیرستان، شاگرد اول شد و از مدرسهٔ اختصاصی معماری{{efn|École Spéciale d'Architecture}} [[پاریس]] پذیرش گرفت. وی کوشش کرد که از [[بورس تحصیلی]] استفاده کند ولی موفق به گرفتن آن نشد.<ref>{{یادکرد کتاب | نام = فرح |نام خانوادگی= پهلوی |عنوان = خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا | سال = ۲۰۰۳ |صفحه = ۶۵}}</ref>

[[پرونده:Fpboyscout.jpg|بندانگشتی|فرح دیبا سرپرست گروه [[پیشاهنگی]] در پاریس (حدود ۱۹۵۶)]]
[[پاریس]] مرکز هنر بود و فرح زندگی در آن را بسیار دوست می‌داشت. او فرصت داشت دومین معمار زن ایران شود و در خاطراتش می‌نویسد معماری به او امکان می‌داد خودش را ابراز و به پیشرفت ایران کمک کند.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۵}} فرح در [[فرانسه]] با چهار دوست نو به نام‌های [[لیلی امیرارجمند]]، [[کریم‌پاشا بهادری]]، فریدون جوادی و بژورن مایرولد آشنا شد.<ref>خاطرات تاج‌الملوک، ص ۴۵۸</ref> دوست نزدیک فرح به نام لیلی امیرارجمند که تأثیر بسیاری بر روی افکار فرح داشت، تمایلات [[کمونیسم|کُمونیستی]] داشت. به گفتهٔ [[احسان طبری]] از رهبران [[حزب توده ایران|حزب توده]]، فرح در دوران دانشجویی‌اش در تظاهرات [[حزب توده ایران|حزب توده]] که در [[پاریس]] برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد.<ref>خاطرات حسین فردوست (ظهور و سقوط سلطنت پهلوی) ص ۲۱۲ و ۲۱۳</ref>

== ازدواج با شاه ==
[[ثریا اسفندیاری]]، همسر [[محمدرضا پهلوی|محمدرضاشاه پهلوی]]، بچه‌دار نمی‌شد. به گفتهٔ [[اردشیر زاهدی]]، پزشکان در [[نیویورک]] به شاه و ثریا گفته بودند که مسئله با یک عمل جراحی ساده و بی‌خطر قابل درمان است، اما ثریا اسفندیاری حاضر به عمل جراحی نشد. اگرچه شاه عاشق ثریا بود، اما به دلیل نیاز به جانشین، در سال ۱۳۳۶ از او جدا شد. حال، همه به دنبال ملکه‌ای برای پادشاه بودند. [[اشرف پهلوی]] اینطور به خاطر می‌آورد که «هر دختر جوانی» و «هر پدری دختر خودش را بهترین گزینه می‌دانست.»{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۴}}

شاه در سال ۱۳۳۸ که برای دیدار رسمی و گفتگو با [[شارل دو گل|ژنرال شارل دوگل]] به [[فرانسه]] رفته بود، در یک مهمانی در سفارت ایران در پاریس با [[دانشجو]]یان ایرانی مقیم فرانسه دیدار کرد. فرح یکی از این دانشجویان بود و مکالمهٔ کوتاهی با شاه ایران داشت.<ref>اردشیر زاهدی، ۲۵ سال همراه با پادشاه، ۱۳۸۱</ref> [[جهانگیر تفضلی]]، او را به عنوان «دانشجوی درسخوان و شاگرد اول» به شاه معرفی کرد. شاه چند سؤال از او پرسید و فرح نیز به گفتهٔ خودش جواب‌های مناسبی به سوالاتش داد.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۵}} فرح دربارهٔ این ملاقات به مادرش نوشت دیگر دانشجویان اطراف شاه را گرفته بودند اما من همان‌جا ایستادم. چند دقیقه با او دست دادم و فقط گفتم «فرح دیبا، مدرسهٔ معماری.» یکی از دوستان فرح به او گفت شاه وقتی از سالن بیرون رفتی نگاهش به تو بوده است.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۶}}

اردشیر زاهدی در زمان دانشجویی فرح دیبا مسئول رسیدگی به امور دانشجویان ایرانی خارج از کشور بود. دیبا که از خانوادهٔ ثروتمندی نبود و موفق به دریافت بورسیه هم نشده بود، از عمویش که زاهدی را می‌شناخت درخواست کرد که ملاقاتی را با زاهدی ترتیب دهد. عموی فرح نه تنها درخواست ملاقات کرد، بلکه به زاهدی گفت که فرح را به عنوان گزینه‌ای برای ازدواج با محمدرضاشاه در نظر بگیرد. زاهدی ابتدا بی میل بود، چون گمان می‌کرد اگر فرح دیبا با شاه ازدواج کند و ازدواجشان ناموفق باشد، تقصیرها به گردن او خواهد افتاد. به هر حال، زاهدی پذیرفت و از همسرش خواست که هنگام مصاحبه او را ببیند و [[شهناز پهلوی]] نیز به نظر فرح را پسندید.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۵}}
[[پرونده:Namzadi.jpg|بندانگشتی|300px|از راست: [[اشرف پهلوی]]، [[شهناز پهلوی]]، [[تاج‌الملوک آیرملو]]، [[محمدرضا پهلوی]] و فرح دیبا. (مراسم [[نامزدی]] محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی)]]
فرح دیبا یک یا دو روز بعد به خانهٔ شهناز در حصارک دعوت شد و شاه نیز به‌طور غیرمنتظره‌ای سر رسید. فرح دربارهٔ آن روز می‌گوید قلبش شروع به تپیدن کرد. شاه به گرمی با فرح صحبت کرد و او نیز با وجود استرس و هیجان با آرامش پاسخ داد. در این ملاقات او شاه را تحت تأثیر قرار داد اما شاه پیش از خواستگاری از او با زنان دیگری هم ملاقات کرد. آن‌ها مدتی بعد دوباره در این خانهٔ یکدیگر را دیدند و پس از این ملاقات، شاه علاقه‌اش به فرح را با مادر خود [[تاج‌الملوک آیرملو|تاج‌الملوک]] در میان گذاشت.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۶}}

ملاقات‌های شاه و فرح ادامه داشت. یک بار آن‌ها سوار بر هواپیمایی سبک شدند. شایعه شد که شاه در این پرواز از فرح خواستگاری کرده است. در هنگام پرواز، هواپیما در فرود دچار مشکل شد و شاه از فرح خواست که به او در کنترل دستی هواپیما کمک کند. فرح که متوجه خطر نشده بود، با شوق و هیجان چنین کرد. او پس از نشستن هواپیما و مشاهدهٔ ماشین‌های [[آتش‌نشانی]] پی برد چه خطری را از سر گذرانده‌اند. فرح دربارهٔ این ملاقات‌ها می‌گوید شاه می‌توانست با یک لبخند او را آرام کند.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۶}}

شاه با فرح مهربان بود، اما حرفی از ازدواج نزده بود؛ زاهدی از وی خواست اگر دربارهٔ ازدواج با او جدی نیست، اجازه دهد فرح به پاریس بازگردد. پس شاه تصمیم گرفت فرح را برای شنا دعوت کند. پوشیدن لباس شنا در ملاقات با شاه برای فرح آسان نبود، اگرچه آن عصر را دلهره‌آور و دلپذیر توصیف کرده است. پس از آن دو یا سه هفته بدون هیچ ارتباطی گذشت؛ فرح ناراحت بود و فکر می‌کرد که شاه او را فراموش کرده است. او از زاهدی پرسید که آیا باید به پاریس بازگردد؟ زاهدی به او گفت صبر کند؛ تا اینکه فرح دوباره به خانهٔ همسرش دعوت شد:{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۶}}{{گفتاورد|آن شب حدود بیست نفر در مهمانی حضور داشتند. از دیدار مجدد پادشاه خوشحال و آرام بودم. گفتگو به دور مسائل عادی می‌گذشت و پادشاه لبخند به لب داشت… کم‌کم احساس کردم مدعوین یکی پس از دیگری سالن را ترک می‌گویند تا جایی که پادشاه و من تنها ماندیم. آن‌گاه پادشاه با متانت بسیار از ازدواج پیشین خود سخن گفت… سپس خاموش شد. دست مرا در دست خود گرفت… و گفت «حاضری با من ازدواج کنی؟» من فوراً جواب مثبت دادم… او را دوست داشتم و آمادهٔ زندگی با او بودم.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۷}}}}

فرح دیبا در این زمان بیست و یک ساله بود. نامزدی محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در ۳۰ آبان ۱۳۳۸ بود. امام جمعهٔ وقت تهران، [[سید حسن امامی]]، خطبهٔ عقد آن‌ها را خواند.<ref>فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳، ص. ۸۰–۸۹</ref> ده ماه پس از ازدواج، نخستین فرزند آن‌ها به دنیا آمد که نامش را [[رضا پهلوی|رضا]] نهادند. ثمرهٔ این ازدواج، سه فرزند دیگر بود؛ [[فرحناز پهلوی|فرحناز]] در ۲۲ اسفند ۱۳۴۱، [[علیرضا پهلوی (دوم)|علیرضا]] در ۸ اردیبهشت ۱۳۴۵ و [[لیلا پهلوی|لیلا]] ۷ فروردین ۱۳۴۹ زاده شدند.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۷}}

== شهبانوی ایران ==
فرح پهلوی در سال اول ازدواج، مانند همسران پادشاهان قبلی ایران، عنوان «ملکه» داشت و از سال ۱۳۳۹، با عنوان «[[شهبانو]]» خطاب شد.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۴۷}} او اولین ملکهٔ ایران پس از مدت‌ها بود که در مسائل اجتماعی به صورت فعال مشارکت می‌کرد.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۲۴۳}} او تعدادی از دوستان نزدیکش را با خود به دربار برد و اینان که به «بچه‌ها» معروف بودند، به حلقهٔ اطرافیان شاه اضافه شدند. دوستان شخص محمدرضاشاه که برخی از آن‌ها مثل [[اسدالله علم]] از کودکی با او بودند، «بچه‌ها» را رقیب جدی خودشان برای جلب نظر شاه نمی‌دیدند. در واقع، اطرافیان شهبانو با یکدیگر و اطرافیان شاه نیز میان خودشان رقابت می‌کردند. محمدرضاشاه با «بچه‌ها» مودبانه رفتار می‌کرد و آنان او را شخصیتی عظیمی می‌دیدند. با این حال، شاه با اطرافیان شهبانو بحث‌های سیاسی نمی‌کرد.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۵۲}}

=== تاج‌گذاری ===
{{اصلی|تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی}}
[[پرونده:Pahlavi Coronation.png|بندانگشتی|200px|در مراسم [[تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی|تاج‌گذاری]] در ۵ آبان ۱۳۴۶، محمدرضا شاه پهلوی، «تاج سلطنتی شهبانوی ایران» را روی سر فرح پهلوی می‌گذارد.]]
[[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه پهلوی]]، در پی اصلاحات [[قانون اساسی مشروطه]]، حق انتخاب [[نایب‌السلطنه]] و تعیین سن بیست سالگی برای رسیدن [[ولیعهد]] به سلطنت را پیشنهاد داد. این تغییرات که در ۱ شهریور ۱۳۴۰ به تصویب رسیدند، اجازه می‌دادند تا رسیدن ولیعهد به سن بلوغ، نایب‌السلطنه کشور را اداره کند. محمدرضا پهلوی این اصلاحات را گامی مهم به سمت پیشرفت و [[تمدن بزرگ]] ایران می‌دانست.<ref>Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, 2009, p.248</ref>

در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶، چهل و هشتمین سال زادروز محمدرضا پهلوی در [[کاخ گلستان]] مراسم [[تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی|تاج‌گذاری محمدرضا شاه]] و شهبانو فرح و ولیعهد رضا پهلوی برگزار شد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.worldisround.com/articles/254158/photo249.html |title=Imperial Iran of the Pahlavi Dynasty - Empress being crowned - Worldisround photo |accessdate=۷ اکتبر ۲۰۰۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110203192509/http://www.worldisround.com/articles/254158/photo249.html |archivedate=۳ فوریه ۲۰۱۱ |dead-url=yes}}</ref> در همین سال اصل ۳۸ قانون اساسی به این صورت تغییر کرد که در صورت انتقال پادشاهی به ولیعهدی که به سن قانونی نرسیده، مادر ولیعهد به‌طور خودکار نایب‌السلطنه می‌شد.<ref>سید جلال‌الدین مدنی، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: پایدار، ۱۳۷۹، {{شابک|964-6901-10-7}}، ص ۱۲۴</ref>

یکی از اهداف مراسم تاج‌گذاری نمایش بهبود وضعیت زنان ایران بود. شاه و شهبانو با کالسکه‌ای به کاخ گلستان رفتند. ولیعهدِ هفت ساله در کالسکهٔ دیگر بود. در کاخ، ابتدا [[رضا پهلوی|رضا]] و سپس فرح پهلوی وارد شدند. دختران جوانی دنبالهٔ لباسش را حمل می‌کردند. پس از اینکه مراسم تاج‌گذاری شاه تمام شد، نوبت شهبانو رسیده بود؛ فرح در برابر محمدرضاشاه زانو زد و شاه تاج بر سرش گذاشت. شاه سپس گفت حالا که تاج قدیمی‌ترین پادشاهی جهان را بر سر دارد و برای اولین بار در تاریخ، شهبانوی ایران هم تاج‌گذاری کرده و بیش از همیشه خودش را به مردم نزدیک می‌بیند. [[غلامرضا افخمی]] این مراسم را «پیروزی زنان» توصیف کرده است: پس از ورود زنان به مجلسین و کابینهٔ دولت در نتیجهٔ [[انقلاب سفید]]، حالا یک زن نایب‌السلطنهٔ کشور شده بود و به لحاظ قانونی ممکن بود در غیاب شاه حتی حکومت ایران را در دست بگیرد.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۲۴۹}}

=== حقوق زنان ===
فرح حامی جدی حقوق زنان بود؛ در یکی از نخستین مصاحبه‌هایش با روزنامهٔ ''[[اطلاعات (روزنامه)|اطلاعات]]'' گفت امیدش پیشرفت کشورش، «به خصوص پیشرفت زنان» است.{{Sfn|Afkhami|2009|p=۲۴۳}} پس از انقلاب سفید اعلام کرد «هیچ زن مستعدی بیکار نخواهند ماند» و «زنان آزادی کامل دارند با مردان برای مناصب دولتی رقابت کنند.» او از بسیاری از سازمان‌های رفاه و خیریه پشتیبانی می‌کرد که یکی از آن‌ها [[سازمان زنان ایران]] بود و مادرش فریده دیبا را به معاونت آن منصوب کرده بود. [[دانشگاه فرح پهلوی]] (الزهرای امروزی) اولین نهاد تحصیلات عالی ویژهٔ زنان در ایران توسط او تأسیس شد.{{Sfn|Sedghi|2007|p=۱۶۷–۱۶۸}}

=== پشتیبانی از هنر و فرهنگ ===
[[پرونده:Jashn honar.jpg|بندانگشتی|هشتمین [[جشن هنر شیراز]]. فرح پهلوی در حال صحبت با [[فرزانه تأییدی]]، [[علی نصیریان]]، [[عزت‌الله انتظامی]] و مهین شهابی]]

فرح پهلوی که خودش در جوانی دانشجوی معماری بود، در زمان شهبانویی فعالیت زیادی در زمینهٔ فرهنگ و هنر ایران داشت؛ او شماری از باغ و مکان‌های قدیمی مثل [[باغ فردوس|باغ فردوس تهران]] را به تبدیل به مراکز فرهنگی کرد. بسیاری از موزه‌های ایران نیز توسط او تأسیس شدند، از جمله [[موزه فرش ایران]] و [[موزه هنرهای معاصر تهران]]. یکی دیگر از جشنواره‌هایی که فرح پشتیبانی می‌کرد، [[جشن هنر شیراز]] بود که سالانه در [[تخت جمشید]] برگزار می‌شد و هنرمندان از ایران و جهان در آن حضور پیدا می‌کردند.{{Sfn|Sedghi|2007|p=۱۶۷}} جشن هنر شیراز یکی از مسائلی است که مورد انتقاد مخالفان [[چپ (گرایش سیاسی)|چپ]] و [[اسلام‌گرایی|اسلامی]] شاه بود. گروه اول آن را هزینهٔ بی‌دلیل و گروه دوم نشان از مخالفت با [[اسلام]] می‌دیدند. با این حال، جشن هنر شیراز ارتباط خاصی با شاه نداشت و توسط شهبانو و اطرافیانش اداره می‌شد.{{Sfn|Chehabi|2018}} فرح دلیل برگزاری این جشنواره را اینطور به [[رضا قطبی]] توضیح داده بود:{{Sfn|Chehabi|2018}} {{گفتاورد|بعضی‌ها می‌توانند به اروپا بروند و جدیدترین تحولات هنری جهان را ببینند. ولی همه نمی‌توانند و ما می‌خواهیم با برگزاری جشنوارهٔ خودمان این امکان را به همه بدهیم. به علاوه، آشنایی با [[هنر ایرانی|هنر ایران]] نباید به چند مستشرق محدود باشد؛ نسل جدید ایران و همهٔ مردم جهان باید فرهنگ و هنرمان را بشناسند.{{Sfn|Chehabi|2018}}|فرح پهلوی}}

=== سازمان‌های تحت ریاست و مسئولیت‌های رسمی ===
{{اصلی|سازمان‌های تحت ریاست فرح پهلوی}}
فرح پهلوی ریاست شماری از سازمان‌های پزشکی، فرهنگی، ورزشی، آموزشی و رفاه اجتماعی را بر عهده گرفت. [[دفتر مخصوص شهبانو فرح پهلوی|دفتر مخصوص فرح پهلوی]] تا سال ۱۳۵۷ دارای ۴۰ کارمند و ۴ بخش بود که عبارت بودند از: بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر.<ref>انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران، ۱۳۵۴ ص. ۳۷</ref>

وی همچنین در برنامه‌ریزی [[جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران]] شرکت داشت. در چهارچوب برنامه‌ریزی این جشن‌ها ۳٬۵۰۰ [[دبستان]] در سرتاسر کشور با اعانه‌های شخصی ساخته شد و [[برج آزادی]] در تهران ساخته شد. در مرحله‌های آغازین پروژهٔ جشن‌های شاهنشاهی در ساختار بنیادی کشور، [[سرمایه‌گذاری]] گسترده‌ای انجام گرفت که می‌توان ساختن راه‌ها، شبکه‌های ارتباطی از راه دور، فرودگاه‌ها، هتل‌ها، پخش سراسری برنامه‌های تلویزیونی و [[گردشگری|جهانگردی]] و گردشگری را نام برد.{{مدرک}}

=== بهداشت و درمان ===
[[پرونده:FarahPahlaviBehkadehRaji.jpg|بندانگشتی|فرح پهلوی از جذام‌خانهٔ ''[[باباباغی]]'' بازدید می‌کند]]
'''[[جمعیت خیریه فرح پهلوی|جمعیت خیریهٔ فرح پهلوی]]''': جمعیت خیریهٔ فرح پهلوی [[سازمان غیرانتفاعی|سازمانی غیرانتفاعی]] است که در سال ۱۳۳۲ بنیاد شد.

'''[[بنگاه حمایت مادران و نوزادان]]''': این بنگاه، از سال ۱۳۳۸ به گسترش فعالیت‌های خود به سبب نیازهای روزافزون خانواده‌های کم‌درآمد می‌کوشید.

'''[[انجمن ملی حمایت کودکان]]''': این انجمن در سال ۱۳۳۱ در ایران بنیان نهاده شد. هدف این انجمن، آموزش کادر فنی مورد نیاز سازمان‌های بهداشتی و تربیت افراد دانش‌آموخته و کارآزموده برای خدمت در سازمان‌های ویژهٔ آموزش کودکان است.

'''[[کنگره پزشکی ایران|کنگرهٔ پزشکی ایران]]''': این کنگره زیر نظر بنیاد پهلوی در سال ۱۳۳۱ بنیان نهاده شد تا دربارهٔ بیماری‌های بومی کشور به پژوهش و مشاورهٔ علمی بپردازد و راه‌حل‌هایی برای مبارزهٔ اساسی و عملی با این بیماری‌ها پیدا کند.

'''[[جمعیت کمک به جذامیان]]''': ریاست عالیهٔ جمعیت کمک به جذامیان را فرح پهلوی، در چهارچوب مسئولیت‌های وی به‌عنوان شهبانوی ایران پذیرفت.

'''بنیاد ایرانی بهداشت جهانی''': بنیاد بهداشت جهانی در سال ۱۳۴۸ بنیان‌گذارده شد. هدف‌های این بنیاد، کمک به سازمان‌های بهداشتی و تحقیقاتی موجود است.

'''[[جمعیت حمایت از آسیب‌دیدگان سوختگی]]''': جمعیت حمایت از آسیب‌دیدگان سوختگی در سال ۱۳۴۴ برای حمایت و تأمین نیازمندی‌های بهداشتی و درمانی کسانی که بر اثر سوانح [[سوختگی]] آسیب می‌بینند بنیان‌گذارده شد.

'''[[جمعیت ملی مبارزه با سرطان]]''': جمعیت ملی مبارزه با سرطان در فروردین سال ۱۳۴۶ بنیان‌گذارده شد. جمعیت ملی مبارزه با سرطان برای ایجاد و گسترش مرکزهای تشخیص، درمان و [[شیمی‌درمانی]] کسانی که به بیماری [[سرطان]] دچار شده‌اند فعالیت می‌کند.

'''[[جمعیت طرفداران مرکز طبی کودکان]]''': به ریاست فرح پهلوی در سال ۱۳۴۰ بنیان نهاده شد.

'''مرکز رفاه خانوادهٔ جوادیه'''<ref>[http://www.bbc.com/persian/arts/2012/05/120525_l41_sattare_farmanfarmayan_behnoud سفر دراز ستارهٔ فرمانفرمائیان]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>

'''شورای عالی بهداشت''': به ریاست فرح پهلوی در آذر ۱۳۲۹ از تصویب دو مجلس گذشت. این شورا، مطالعه و اظهارنظر در کلیهٔ امور مهم مربوط به [[بهداشت عمومی]] مانند قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به مبارزه با [[بیماری واگیرا|بیماری‌های واگیر]]، بهداشت کودکان، کارخانجات، کارگران، زندانی‌ها و غیره را عهده‌دار بود.

'''[[سازمان انتقال خون ایران|سازمان ملی انتقال خون ایران]]'''

'''جمعیت بهزیستی ایران''' (اکنون [[سازمان بهزیستی ایران|سازمان بهزیستی]])

'''[[انستیتو پاستور]]'''

=== ورزش ===
شهبانو فرح پهلوی پایه‌گذار رخدادهای ورزشی مختلفی در ایران بوده است که بیشتر آن‌ها در حوزهٔ [[ورزش زنان]] در ایران بوده است. وی از پایه‌گذاران [[جام شهبانو|جام‌های شهبانو]] بوده است. این جام‌ها نخستین دوره از لیگ‌های باشگاهی زنان ایران در رشته‌های [[جام والیبال شهبانو|والیبال]] و [[جام بسکتبال شهبانو|بسکتبال]] بوده‌اند که از سال ۱۳۵۴ آغاز شده‌اند.

'''[[فدراسیون ورزشی کر و لال‌ها]]''': در سال ۱۳۳۴ در تهران بنیان نهاده شد.

=== فرهنگ و هنر ===
[[پرونده:Famille Pahlavi 1967.png|بندانگشتی|150px|از راست به چپ: تاج‌الملوک آیرملو، فرح و محمدرضا پهلوی در تالار رودکی، سال ۱۳۴۶]]

'''[[سازمان ملی فولکلور ایران]]''': سازمان فولکلور ملی ایران در خردادماه ۱۳۴۶ برای گردهم‌آوری، گسترش، پراکندن و پخش ترانه‌ها، لباس‌ها، سازهای موسیقی محلی، و ضبط و یادداشت آهنگ‌های بومی و [[رقص]]های محلی ایران در تهران گشایش یافت.

'''[[تالار رودکی]]''': در تاریخ ۳ آبان ۱۳۴۶ [[محمدرضا پهلوی]] و فرح پهلوی [[تالار وحدت|تالار رودکی]] را گشودند. این [[تالار]] برای اجرای [[کنسرت موسیقی|کنسرت‌های موسیقی]] [[موسیقی سنتی ایرانی|ایرانی]] و اروپایی به ابتکار فرح پهلوی بنا شد.

'''[[انجمن ملی روابط فرهنگی]]''': انجمن روابط فرهنگی در سال ۱۳۴۵ بنیان‌گذاری شد. هدف این انجمن، ایجاد پیوند فرهنگی و هنری در میان ملت‌ها و نیز شناساندن فرهنگ و [[هنر]] جهانی است.

'''[[بنیاد فرهنگ ایران]]''': بنیاد فرهنگ ایران در مهر ماه ۱۳۴۳ برای پاس، گسترش، و پیشبرد [[زبان فارسی]] میراث گرانبهای [[فرهنگ ایرانی|فرهنگ ایران]] بنیان شد.

'''[[جشن هنر شیراز|سازمان جشن هنر شیراز]]''': برای سازمان دادن به [[جشن هنر شیراز]] در سال ۱۳۴۶ با ۳۳ نفر عضو هیئت امنا و ۵ عضو هیئت مدیره و کمیته‌های [[تئاتر]]، [[موسیقی]]، [[سینما]] و نمایشگاه‌ها و دفاتر پروژه‌های فنی، مالی، و پذیرایی و روابط عمومی آغاز به‌کار کرد.

''' [[تئاتر شهر]]''': مجموعهٔ تئاتر شهر تهران، بزرگ‌ترین مجموعهٔ نمایش [[تئاتر]] در [[ایران]] است.

'''[[مؤسسه آسیایی دانشگاه پهلوی]]''': در سال ۱۹۲۹ در [[نیویورک]] بنیان‌گذاری شد. این مؤسسه در سال ۱۳۴۵ به [[شیراز]] منتقل شد و در جای موزه شهرام به کار ادامه داد.

'''[[انجمن فیلارمونیک تهران]]''': در سال ۱۳۴۲ بنیان‌گذاری شد.

'''[[بنگاه ترجمه و نشر کتاب]]''': در سال ۱۳۳۳ به فرمان [[محمدرضا پهلوی]] بنیان‌گذاری شد. هدف از بنیان‌گذاری این بنگاه، این بود که از راه برگردان و چاپ کتاب‌های مهم جهان به زبان فارسی، مردم کشور را از بهترین کارهایی که با انگیزه و اندیشهٔ بشری در دوران گوناگون، آفریده و بر روی کاغذ آمده، برخوردار سازند تا این موضوع، سبب نیرومند کردن فکر و برانگیختن خوانندگان گردد.

'''سازمان گفتگوی فرهنگ‌ها''': در سال ۱۳۵۵ بنیان‌گذاری شد. هدف این سازمان، ایجاد پیوند میان [[فرهنگ]]‌ها در سطح جهانی بود.

'''[[جشنواره توس]]''': ۲۳ تیر ۱۳۵۴ خورشیدی در تالار فردوسی دانشکده ادبیات [[دانشگاه فردوسی مشهد]] نخستین جشنوارهٔ توس، گشوده شد. برگزاری جشنوارهٔ توس، برای بزرگداشت [[فردوسی|ابوالقاسم فردوسی]] و [[شاهنامه]] بود.

'''[[مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران|انجمن شاهنشاهی فلسفه]]''': در سال ۱۳۵۲ بنیان‌گذاری شد و مدیریت آن، به [[سید حسین نصر|حسین نصر]] داده شد. اعضای دیگر این انجمن، [[احسان نراقی]]، [[عبدالحسین زرین‌کوب]]، [[محسن فروغی]]، [[نادر نادرپور]] و [[سید جلال‌الدین آشتیانی]] بودند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.manoochehryazdi.blogfa.com/post-104.aspx |title=منوچهر یزدی: کالبد شکافی روشنفکری دینی |accessdate=۲۴ فوریه ۲۰۱۰ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090319114732/http://www.manoochehryazdi.blogfa.com/post-104.aspx |archivedate=۱۹ مارس ۲۰۰۹ |dead-url=yes}}</ref>

'''جشن هنرهای مردمی اصفهان''': در سال ۱۳۵۶ هفتهٔ جشن هنرهای مردمی اصفهان برای نخستین بار با حضور فرح پهلوی برگزار شد.

'''گروه همسرایان فرح (گروه کُر فرح)''':<ref>{{یادکرد وب |نشانی=https://farahpahlavi.org/fa/news-and-events/222-farah-choir |عنوان=اجراهای کُر فرح پس از چهل سال منتشر شدند |بازبینی=14 اکتبر 2018 |تاریخ بایگانی=13 ژوئیه 2020 |پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20200713030429/https://farahpahlavi.org/fa/news-and-events/222-farah-choir}}</ref> این گروه، از سال ۱۳۵۳ تا وقوع انقلاب ۱۳۵۷، فعالیت داشتند.

=== آموزش و پرورش ===
[[پرونده:FpGiroft.jpg|بندانگشتی|فرح پهلوی در بازدید از یک [[دوره متوسطه دوم|دبیرستان]] در [[جیرفت]]]]
'''[[دانشگاه الزهرا|دانشگاه فرح پهلوی]]''' (نام فعلی دانشگاه الزهرا): در ۳۰ فروردین ۱۳۵۴ گشایش بافت.

'''[[سازمان ملی مهارت|کانون کارآموزی کشور]]''': در سال ۱۳۳۷ به ریاست عالیهٔ فرح پهلوی گشایش یافت. کانون کارآموزی کشور، برای نگهداری و آموزش و پرورش شهروندان [[فقر|مستمند]] کشور و در راه پیکار با [[بیکاری]] و ولگردی و گدایی و آماده ساختن آن‌ها برای آغاز به [[شغل|پیشه‌ای]] که در کانون آموخته‌اند، بنیان‌گذاری شد.

'''[[پیشاهنگی دختران در ایران|پیشاهنگی دختران ایران]]:''' زیر نظر [[سازمان پیشاهنگی ایران|سازمان ملی پیشاهنگی ایران]] با سرپرستی شورای عالی پیش‌آهنگی ایران به ریاست عالیهٔ فرح پهلوی و هیئت‌مدیره اداره می‌شد. پیش‌آهنگی دختران در سال ۱۳۳۶ بنیان‌گذاری شد و آغاز به کار کرد. هدف از ایجاد این سازمان، آموزش روانی و جسمی دختران، بر اساس [[پیشاهنگی]] جهانی و برتری‌های ملی و رشد اجتماعی بیشتر آنان برای زندگی بهتر بود.

'''[[کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان]]''': در دی ماه سال ۱۳۴۴ پایه‌گذاری شد.<ref>[http://www.theguardian.com/world/iran-blog/2014/oct/28/iran-best-childrens-books The best children's books on Iran], The Guardian</ref> ایجاد کانون در راستای فراگیر کردن کتاب‌خوانی میان کودکان و نوجوانان و به‌دنبال چاره‌اندیشی برای پرکردن هنگام فراغت گروه [[نوجوانی|نوجوانان]] ایران و فراهم آوردن آموزش و [[سرگرمی]] برای آن‌ها بود.<ref>[http://www.bbc.com/persian/arts/2015/07/150730_l41_books_kanoon_parvaresh_interview_amirarjmand گفتگو با لیلی امیرارجمند، نخستین مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>

'''[[مجتمع نابینایان شهید محبی|آموزشگاه نابینایان رضا پهلوی]]''': در سال ۱۳۴۳ گشوده شد. کلاس‌های این آموزشگاه، برای جوانان [[نابینایی|نابینای]] علاقه‌مند به موازات سایر واحدهای وزارت آموزش و پرورش که هدف آن گسترش آموزش بین جوانان و اجرای برنامه‌هایی در جهت پرورش شخصیت آن‌هاست.

'''[[دانشگاه فارابی]]''': در سال ۱۳۵۶ در [[اصفهان]] گشوده شد. هدف از ایجاد دانشگاه فارابی، نگهداری و گسترش [[فرهنگ ایرانی]] و آشنایی [[مردمان ایرانی‌تبار|ایرانیان]] با دیگر فرهنگ‌های گیتی بود.

'''شورای عالی آموزش و پرورش''': شهریور ماه ۱۳۴۵ کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای ملی و مجلس سنا این شورا را تصویب کرد.

'''شورای عالی پژوهش‌های علمی'''

'''[[فرهنگستان علوم ایران]]''': یکی از فرهنگستان‌های ایران بود این فرهنگستان در زیر چتر [[بنیاد شاهنشاهی فرهنگستان‌های ایران]] که در تیر ۱۳۵۳ به تصویب [[مجلس شورای ملی]] و در خرداد ۱۳۵۳ به تصویب [[مجلس سنای ایران|مجلس سنا]] رسید.

=== رفاه اجتماعی ===
[[پرونده:Fpgharaveh.jpg|بندانگشتی|فرح پهلوی در بازدید از [[قروه]]]]
'''[[شورای عالی شهرسازی]]''': شورای عالی شهرسازی، سازمانی است که در وزارت آبادانی و مسکن تشکیل شد و از سال ۱۳۴۴ آغاز به کار کرد.

'''شورای عالی رفاه اجتماعی''': شورای عالی رفاه اجتماعی یکی از شوراهای عالی زیر ریاست فرح پهلوی بود. این شورا ایجاد صندوق‌های جداگانه یا متمرکز برای حمایت از [[کارمند|کارمندان]] در هنگام [[پیری]] و [[از کار افتادگی]] یا در صورت مرگ با توجه به نوع کار مؤسسات و مشخصات اجتماعی کارمندان را بر عهده داشت.

'''شورای عالی اطلاعات و جهانگردی''': این شورای در تیر ۱۳۵۴ به تصویب کمیسیون‌های پارلمانی مجلس شورای ملی و سنا رسید.

'''بنیاد فرهنگی گفتگوی تمدن‌ها'''

== سفرهای رسمی ==
[[پرونده:Fpdegaulle.jpg|بندانگشتی|150px|چپ|فرح پهلوی و [[شارل دو گل]]، [[پاریس]]، ۱۳۴۰]]
فرح پهلوی همسر خود [[محمدرضا پهلوی]] را در دیدارهای رسمی به خارج از کشور همراهی می‌کرد و همچنین در استقبال شاهان و [[رئیس‌جمهور]]های دیگر کشورها که برای دیدار رسمی به ایران می‌آمدند در کنار محمدرضا پهلوی بود.
* ۱ اسفند ۱۳۳۸ [[محمدرضا پهلوی]] به همراه فرح پهلوی برای یک دیدار رسمی با [[ایوب خان]] وارد [[پاکستان]] شدند.
* ۱۵ اسفند ۱۳۳۹ [[الیزابت دوم]] و همسرش [[شاهزاده فیلیپ، دوک ادینبرو|شاهزاده فیلیپ]] برای دیدار رسمی وارد [[تهران]] شدند. همچنین زوج سلطنتی از [[اصفهان]] و [[شیراز]] بازدید کردند.
* ۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۰ محمدرضا پهلوی و فرح به دعوت رسمی پادشاه [[سوئد]] وارد [[استکهلم]] شدند.<ref>Catherine Jacques Legrand, Shah Iran - Creative Publishing International Inc. , USA, 1999, p.90</ref>
* ۱۹ مهر ۱۳۴۰ [[شارل دو گل|ژنرال دوگل]] رئیس‌جمهور [[فرانسه]] از محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در سالن تشریفات [[فرودگاه اورلی]] [[پاریس]] استقبال کرد. در این دیدار، فرح نمایشگاه ''هفت هزار سال هنر ایران'' را به‌همراهی [[آندره مالرو]] افتتاح کرد و سپس نخستین سنگ‌بنای خوابگاه دانشجویان ایرانی در کوی دانشجویان در پاریس گذارده شد.
* ۲۱ فروردین ۱۳۴۱ [[جان اف. کندی]] رئیس‌جمهور [[آمریکا]] از محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در فرودگاه استقبال کرد.
* ۲۴ مهر ۱۳۴۲ [[شارل دو گل|ژنرال دوگل]] و همسرش به دعوت محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی وارد [[تهران]] شدند و از [[تخت جمشید]] نیز دیدار کردند.
* ۲۶ شهریور ۱۳۴۳ [[هایله سلاسی]] امپراتور [[حبشه]] با استقبال محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی وارد [[تهران]] شد.
* ۲۶ آبان ۱۳۴۳ [[بودوئن]] پادشاه [[بلژیک]] همراه ملکه فابیولا با استقبال محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی وارد [[تهران]] شدند.
* ۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۴ آغاز سفر [[محمدرضا پهلوی]] و فرح پهلوی به [[آمریکای جنوبی]]. در این روز محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی وارد [[برازیلیا]] شدند و پس از بازدید از کشورهای [[آمریکای جنوبی]] به [[کانادا]] پرواز کردند و در ۹ خرداد ۱۳۴۴ به دعوت [[شارل دو گل|ژنرال دوگل]] چهار روز میهمان وی در [[پاریس]] بودند.
* ۲ خرداد ۱۳۴۶ [[محمدرضا پهلوی]] و فرح پهلوی دیدار رسمی خود را از [[چکسلواکی]] آغاز کردند.
* [[خرداد]] ۱۳۴۶ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی از [[آلمان غربی]] دیدار رسمی به عمل آوردند. در این دیدار در ۱۲ خرداد [[کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی-اتحادیه ملی|کنفدراسیون دانشجویان ایرانی]] در [[برلین غربی]]، تظاهراتی بر پا کرد که پلیس آلمان غربی به‌شدت سرکوب کرد. یک دانشجوی آلمانی به نام [[بنو اونه‌زورگ]]<ref>Benno Ohnesorg</ref> با شلیک عمدی گلولهٔ یک پلیس آلمان غربی کشته شد. این پلیس کارل هاینس کوراس<ref>Karl Heinz Kurras</ref> نام داشت و بعدها مشخص شد که وی برای سازمان جاسوسی جمهوری دموکراتیک [[آلمان شرقی]] جاسوسی می‌کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Aktuelle Nachrichten online|نشانی=https://www.faz.net/aktuell/|وبگاه=FAZ.NET|بازبینی=2022-05-12|کد زبان=de|نام=Frankfurter Allgemeine Zeitung|نام خانوادگی=GmbH}}</ref>
* ۱۶ تیر ۱۳۴۶ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی به [[ترکیه]] وارد شدند و در [[آنکارا]] مورد استقبال قرار گرفتند.
* ۲ مهر ۱۳۴۷ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای سفر رسمی که ۱۲ روز به درازا کشید وارد [[مسکو]] شدند.
* ۵ تیر ۱۳۴۹ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی، سفر رسمی [[اروپا|اروپایی]] خود را با دیداری از [[فنلاند]] آغاز کردند. سپس به [[رومانی]] رفتند و چند روزی مهمان ملکه [[هلند]] بودند و پس از سفر به [[بلژیک]] به تهران بازگشتند.
* ۵ اردیبهشت ۱۳۴۸ فرح پهلوی به همراهی [[آندره مالرو]] در [[پاریس]] خانه ایران<ref>Maison D'Iran</ref> را در خیابان [[شانزلیزه]] افتتاح کردند.
* ۶ آبان ۱۳۴۹ دیدار دوبارهٔ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی از [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|شوروی]]. در این روز، بزرگ‌ترین شاه‌لولهٔ گاز جهان<ref>[[:en:Kazi Magomed–Astara–Abadan pipeline|IGAT-1 Gas Pipeline]]</ref> در [[آستارا]] بین ایران و [[جمهوری آذربایجان]] در شوروی به‌کار افتاد. این شاه‌لوله قادر بود سالانه ده میلیارد متر مکعب گاز به [[جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی|جمهوری‌های شوروی]] برساند.
* ۱۷ تیر ۱۳۵۰ [[ژرژ پمپیدو]] رئیس‌جمهور [[فرانسه]] در [[کاخ الیزه]] از فرح پهلوی پذیرایی کرد.
* ۹ خرداد ۱۳۵۱ رئیس‌جمهور آمریکا [[ریچارد نیکسون]] و همسرش برای دیداری رسمی از شاه [[ایران]] وارد [[تهران]] شدند.
* ۲۶ شهریور ۱۳۵۱ فرح پهلوی به همراهی [[امیرعباس هویدا]] نخست‌وزیر برای دیدار رسمی با [[جئو ئن لای]] وارد [[چین]] شدند.
* ۴ مرداد ۱۳۵۲ [[ریچارد نیکسون]] رئیس‌جمهور آمریکا در [[واشینگتن، دی.سی.|واشینگتن]] از شاه ایران و شهبانوی ایران استقبال کرد.
* ۲۸ شهریور ۱۳۵۳ نخستین سفر رسمی محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی به [[جنوب شرق آسیا]] و [[اقیانوسیه]] آغاز شد. زوج سلطنتی از [[سنگاپور]]، [[استرالیا]] و [[نیوزیلند]] دیدار کردند. این سفر، پانزده روز به درازا انجامید.
* ۱ تیر ۱۳۵۳ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی مورد استقبال [[والری ژیسکار دستن]] رئیس‌جمهور [[فرانسه]] قرار گرفتند. در این دیدار، دربارهٔ همکاری برای گسترش صنایع هسته‌ای در ایران و استفادهٔ صلح‌آمیز [[انرژی هسته‌ای]] به موافقت دست یافتند.
* ۱۹ بهمن ۱۳۵۳ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی با رئیس‌جمهور [[مصر]] [[انور سادات]] وارد [[قاهره]] شدند.
* ۸ اسفند ۱۳۵۴ فرح پهلوی از [[داکار]] پایتخت [[سنگال]] رسماً دیدار کرد. نخستین سنگ‌بنای یک [[پالایشگاه]] با پشتیبانی ایران در این سفر گذاشته شد.
* ۱۲ مهر ۱۳۵۵ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی از [[والری ژیسکار دستن]] رئیس‌جمهور [[فرانسه]] در [[تهران]] استقبال کردند.
* ۲۳ آبان ۱۳۵۶ شاه ایران و فرح پهلوی به دعوت [[جیمی کارتر]] وارد واشینگتن شدند.
* ۱۰ دی ۱۳۵۶ [[جیمی کارتر]] [[رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا|رئیس‌جمهور آمریکا]] و همسرش، جشن شب ژانویه را در کنار خانوادهٔ شاهنشاهی در [[کاخ نیاوران]] گذراندند.
* ۱۴ شهریور ۱۳۵۷ [[هوآ گوئوفنگ]] نخست‌وزیر [[چین]] در تهران مورد پذیرایی [[محمدرضا پهلوی]] و فرح پهلوی قرار گرفت.
[[پرونده:Hua Guofeng with Shah Mohammad Reza Pahlavi during a state visit in Iran.jpg|بندانگشتی|150px|زوج سلطنتی و [[هوآ گوئوفنگ]]، [[تهران]]، ۱۳۵۷]]

== یادمان‌ها ==
فرح پهلوی در سراسر ایران، [[موزه]]‌ها، ساختمان‌های ماندگار و [[پارک|پارک‌هایی]] ساخت. برخی از جاهایی که به دستور فرح پهلوی ساخته شد، عبارت‌اند از:
* [[پرونده:City Theater, Tehran, Iran.jpg|50px]] [[تئاتر شهر]]، بزرگ‌ترین مجموعهٔ نمایش [[تئاتر]] ایران است که در دوران سلطنت [[محمدرضا پهلوی]] و به ابتکار فرح پهلوی در تهران ساخته شد. ساختمان تئاتر شهر تهران در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۵۱ آمادهٔ بهره‌برداری شد.
* [[پرونده:Tehran Museum of Contemporary Art logo.svg|50px]] [[موزه هنرهای معاصر تهران]]، در سال ۱۳۵۶ خورشیدی به دستور و ابتکار فرح پهلوی در [[پارک لاله]] ساخته شد. این موزه دارای بزرگ‌ترین کلکسیون [[هنر معاصر]] در خارج از [[آمریکای شمالی]] و اروپا است.<ref>[http://www.bloomberg.com/features/2015-tehran-museum-of-contemporary-art/ Iran Has Been Hiding One of the World’s Great Collections of Modern Art], ''Bloomberg''</ref>
* [[پرونده:RudakiHall.jpg|50px]] [[تالار وحدت|تالار رودکی]]، تالار چند منظوره‌ای برای اجرای نمایش‌های [[باله (رقص)|باله]]، [[اپرا]] و [[کنسرت موسیقی|کنسرت‌های موسیقی]].<ref>انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران، ۱۳۵۴، ص. ۱۹۰–۱۹۲</ref><ref>[https://tavaana.org/fa/Farah_Diba فرح دیبا] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160604040354/https://tavaana.org/fa/Farah_Diba |date=۴ ژوئن ۲۰۱۶}}، بنیاد توانا</ref>
* [[پرونده:Negarestan Garden.jpg|50px]] [[باغ موزه نگارستان]]
* [[پرونده:Tehrancarpetmuseummani.jpg|50px]] [[موزه فرش ایران]] در ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ را فرح پهلوی گشود. این موزه، گران‌بهاترین و بی‌همتاترین نمونه‌های [[قالی ایرانی]] از قرن نهم هجری تاکنون را گردآوری کرده است.
* [[پرونده:Reza Abbasi Museum Logo 1355.png|50px]] [[موزه رضا عباسی]] در سال ۱۳۵۴ با راهنمایی فرح پهلوی در محدودهٔ [[سیدخندان]] تهران گشایش یافت.<ref>{{یادکرد|نویسنده = فرح پهلوی |کتاب =‘An Enduring Love: My Life with The Shah. A Memoir’ | ناشر = |صفحه = |تاریخ = ۲۰۰۴}}</ref>
* [[پرونده:Park Mellat Tehran.JPG|50px]] [[بوستان ملت (تهران)|پارک شاهنشاهی]] (پارک ملت کنونی) تهران که در فازهای گوناگون میان سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۴ ساخته شد. بیش از ۱۲۰ درخت و درخت میوهٔ ایران در این پارک، کاشته شده‌اند.
* [[پرونده:Azadi Tower - Tehran City.jpg|50px]] [[برج آزادی|برج شهیاد]] (برج آزادی) در سال ۱۳۴۹ به مناسبت [[جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران]] ساخته شد.
* [[پرونده:Laleh Park in summer.jpg|50px]] [[پارک لاله|پارک فرح]] (پارک لالهٔ کنونی) این [[پارک]] در سال ۱۳۴۵ گشوده شد. این پارک دارای یک باغ به سبک ژاپنی با جویبارهای روان، جای بازی [[شطرنج]]، جای بازی کودکان، زمین‌های ورزشی و [[تندیس]]‌های چامه‌سرایان ایرانی است.
* [[پرونده:Jamshidieh001.jpg|50px]] [[پارک جمشیدیه]] یا پارک سنگی در سال ۱۳۵۲ گام نخست برای ساختن آن برداشته شد. این پارک دو عنصر سنگ سیاه طبیعی و گل‌ها را با هم ترکیب می‌کند. از ویژگی‌های این پارک، دریاچه، آبشار و آب‌نماهای سنگی است.
* [[پرونده:Institute for Research in Fundamental Sciences.jpg|50px]] [[دفتر مخصوص شهبانو فرح پهلوی|دفتر مخصوص شهبانو]] ([[پژوهشگاه دانش‌های بنیادی]] کنونی) [[نیاوران]] [[تهران]]
* [[پرونده:Takhti tehran.jpg|50px]] [[ورزشگاه تختی تهران|ورزشگاه فرح پهلوی]] (نام کنونی ورزشگاه تختی) در خرداد ماه ۱۳۴۵ به ریاست عالیه فرح پهلوی، [[احمد درویش]]، معماری که در ایتالیا تحصیل کرده بود، پروژه این استادیوم سی هزار نفری را بر عهده گرفت.
* [[پرونده:Niavaran palace library (21).jpg|50px]] [[کتابخانه اختصاصی نیاوران]] یا کتابخانه اختصاصی فرح پهلوی، هم‌جوار با محل سکونت [[دودمان پهلوی|خاندان پهلوی]]، با مساحت تقریبی ۷۷۰ مترمربع در سال ۱۳۵۵ خ در دو طبقه و یک زیرزمین در ضلع شرقی [[مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران]] احداث شده است.
* [[پرونده:Kanoonbooks.jpg|50px]] [[کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان]]، در دی ماه ۱۳۴۴ به عنوان سازمان ناسودبر فرهنگی و هنری، به ریاست عالیه فرح پهلوی و مدیریت [[لیلی امیرارجمند]] بنیان نهاده‌شد.<ref>[http://www.bbc.com/persian/arts/2015/06/150621_l51_kanoon_50th_anni کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛ پنجاه سال فعالیت فرهنگی]، بی‌بی‌سی فارسی</ref>
* [[پرونده:Niavaran palace library (9).jpg|50px]] [[فرهنگ‌سرای نیاوران]]
* کتابخانه فرح پهلوی [[بندرعباس]] (که پس از انقلاب به کتابخانهٔ شهدا تغییر نام یافت)

== بازدیدهای داخلی ==
[[پرونده:Farah Pahlavi in Al-Hamza Mosque of Kashmar 2.jpg|بندانگشتی|238x238پیکسل|فرح پهلوی در حال بازدید از [[کاشمر]] در ۱۰ آذر ۱۳۵۳]]
فرح پهلوی در چهارچوب فعالیت‌هایش به عنوان شهبانوی ایران از استان‌های ایران بازدید به عمل آورد. این بازدیدها برای آگاه شدن از شرایط زندگی مردم بومی، آوردن طرح‌های اقتصادی، اجتماعی و رفاهی و سرپرستی انجام آن بود. به عنوان مثال او از [[جمعیت کمک به جذامیان|جذامخانه بابا باغی]] در آسایشگاه بابا باغی دیدار به عمل آورد.

نخستین سفر فرح پهلوی به سوی [[استان سیستان و بلوچستان|سیستان و بلوچستان]] روز سه شنبه ۱۵ آذر ۱۳۴۴ خورشیدی بود. او تقریباً به تمامی استان‌های کشور همچون [[استان خراسان رضوی|خراسان رضوی]]، [[استان هرمزگان|هرمزگان]]، [[استان خوزستان|خوزستان]]، [[استان کردستان|کردستان]]، [[استان آذربایجان شرقی|آذربایجان شرقی]] و [[استان آذربایجان غربی|غربی]] و .. سفر کرده و بازدید به عمل آورد و در طی این سفرها مکان‌ها یا کنفرانس‌هایی را افتتاح می‌کرد. به‌عنوان مثال او [[دانشگاه بوعلی سینا]] را طی سفر خود به [[همدان]] افتتاح کرد و در سفر خود به [[استان فارس]] به کوشش او [[حمام وکیل (شیراز)|حمام وکیل]]، نوسازی شد و [[ارگ کریم خان]] به موزه صنایع دستی مبدل گشت. او همچنین در این سفر، نخستین کنفرانس [[طب سنتی]] را در تالار پهلوی گشود. در سال ۱۳۵۱ فرح پهلوی نیز همراه با پادشاه ایران محمدرضا پهلوی وارد [[جزیره خارگ|جزیره خارک]] بزرگ‌ترین [[سکوی نفتی]] ایران شدند و در اسکله خارک، «آذرپاد» دوم، در کنار آذرپاد اول و مرحله چهارم پروژه «گسترش خارک» و پایان بخشی از پروژهٔ «چم» را گشودند.

فرح پهلوی در سال ۱۳۵۶ آخرین سفر داخلی خود را به مقصد [[ترکمن‌صحرا|ترکمن صحرا]] انجام داد.

== طرح ناموفق گروگان‌گیری ==
در سال ۱۳۵۲ [[ساواک]] اعلام کرد که عده‌ای از [[روزنامه‌نگار|روزنامه‌نگاران]] و فعالان فرهنگی را دستگیر کرده است که قصد داشتند شاه را ربوده و فرح پهلوی و [[رضا پهلوی]] فرزند وی را [[گروگان‌گیری|گروگان]] بگیرند. اطلاعیهٔ ساواک، این افراد را دارای دیدگاه‌های [[مارکسیسم|مارکسیستی]] معرفی کرد. دو تن از اعضای گروه که کارمند تلویزیون بودند تصمیم داشتند با مخفی کردن [[سلاح گرم|اسلحه]] در میان [[دوربین]]‌ها در جریان مراسم جشن سینمای کودک و نوجوان، فرح یا ولیعهد را که در برنامه شرکت می‌کردند گروگان بگیرند و آزادی [[زندانی سیاسی|زندانیان سیاسی]] را طلب کنند.

این افراد، با اطلاعاتی که یکی از زندانیان سیاسی سابقاً مارکسیست در اختیار [[ساواک]] قرار داد، بازداشت شدند و در جریان بازجویی‌ها یکی از آنان از [[خسرو گلسرخی]] که در جریان [[ترور]] نبود، نام برده و وی نیز دستگیر شد. این افراد، به‌طور علنی محاکمه شدند اما برخلاف اکثر افراد، خسرو گلسرخی در دادگاه به انتقاد از [[ساواک]] و بیان دیدگاه‌های مارکسیستی خود پرداخت و حاضر به عذرخواهی نشد و در کنار [[کرامت‌الله دانشیان]]، [[اعدام]] شد.<ref>{{یادکرد وب
| نشانی = http://www.khabaronline.ir/detail/176256/فرح-دیبا---پهلوی--رضا-پهلوی--فرزند-محمد-رضا-پهلوی--تروریسم-ساواک-/تاریخ/تاریخ
| عنوان = بازداشت گلسرخی به اتهام سوءقصد علیه فرح پهلوی و ولیعهد
| تاریخ بازدید =
| نویسنده =
| نشانی نویسنده =
| نویسندگان دیگر =
| تاریخ =
| سال =
| ماه =
| قالب =
| اثر =
| ناشر = خبرآنلاین
| صفحه =
| زبان =فارسی
| نشانی بایگانی =
| تاریخ بایگانی =
| نقل قول =}}</ref>

== پس از انقلاب ۱۳۵۷ ==
[[پرونده:Farah pahlavi-125462.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|تصویر خط‌خطی شده و دستکاری‌شدهٔ فرح پهلوی در دستان انقلابیون]]
فرح پهلوی خود به ترک ایران بی‌میل بود. [[شاهین فاطمی]] در هفته‌های آخر حضور شاه و شهبانو در ایران، در دیداری از فرح خواست در ایران بمانند؛ فرح به او پاسخ داد: «لطفاً چیزی که به من گفتی را به اعلی‌حضرت هم بگو.» وقتی تصمیم خروج از ایران نهایی شد، شاه و فرح تصمیم گرفتند که به غیر از لباس‌ها و وسایل شخصی چیزی با خود نبرند. فرح پهلوی گروهی از خبرنگاران خارجی را به داخل کاخ دعوت کرد تا از آن‌جا فیلم بگیرند و کسی نتواند آن‌ها را متهم کند که وسایل را با خود برده‌اند. فرح دربارهٔ خروج از ایران گفت: «با سری بالا رفتیم و می‌دانستیم که تمام توانمان را برای پیشرفت کشور گذاشته بودیم.»{{Sfn|Cooper|2016|}}

محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در ۲۶ دی ۱۳۵۷ تهران را ترک کردند. در [[اسوان]]، رئیس‌جمهور مصر [[انور سادات]]، با همسر و دخترش در پای پلکان هواپیما از شاه و شهبانو استقبال کردند.<ref>فرح پهلوی: کهن دیارا، خاطرات فرح پهلوی، ص. ۲۹۱</ref> فرح پس از سفر به کشورهای [[اردن]]، [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] و [[باهاما]]، سرانجام به مصر بازگشت و در مصر، شاهد درگذشت [[محمدرضا پهلوی]] بود.<ref>آخرین سفر شاه، ویلیام شوکراس، عبدالرضا هوشنگ مهدوی، نشر البرز.</ref>

فرح پهلوی در سال ۲۰۰۳ میلادی، دومین کتاب خود را به‌نام کتاب «کهن دیارا، خاطرات فرح پهلوی» را منتشر کرد. او در سال‌های پس از انقلاب، مصاحبه‌های زیادی را انجام داد. وی در کتاب خاطرات خود می‌گوید که همه‌چیز را در ایران رها کرده است. [[ایلین شولینو|آیلین شولینو]]، رئیس دفتر پیشین [[نیویورک تایمز|روزنامه نیویورک تایمز]] که در جریان انقلاب نیز به ایران سفر داشته است، در [[نقد]]ی بر کتاب خاطرات او این پرسش را مطرح می‌کند که اگر آن‌ها همه‌چیز را در ایران ترک کردند چطور خانوادهٔ پهلوی در طی این سال‌ها خود را اداره کرده‌اند؟ وی جمله‌ای را از [[رضا پهلوی]] نقل می‌کند که گفته است آنان به‌دلیل سوءمدیریت مشاور خود، ۲۵ میلیون دلار از سرمایهٔ خود را از دست داده‌اند. همچنین به عقیدهٔ شولینو، وی حقایقی همچون دست داشتن [[سازمان اطلاعات مرکزی|سرویس اطلاعاتی آمریکا]] در [[کودتای ۲۸ مرداد]] را از قلم انداخته است.<ref>{{یادکرد وب
| نشانی = http://www.nytimes.com/2004/05/02/books/the-last-empress.html?pagewanted=all&src=pm
| عنوان = The Last Empress
| تاریخ بازدید =
| نویسنده = Elaine Sciolino
| نشانی نویسنده =
| نویسندگان دیگر =
| تاریخ =
| سال =۲۰۰۴
| قالب =
| اثر =
| ناشر =
| صفحه =
| زبان = انگلیسی
| نشانی بایگانی =
| تاریخ بایگانی =
| نقل قول =}}</ref>

در سال ۲۰۰۸ فیلمی مستند به نام [[ملکه و من]]، ساختهٔ [[ناهید پرسون سروستانی|ناهید سروستانی]] تولید گشت که به زندگی شخصی او می‌پردازد. همچنین مستند «از تهران تا قاهره» وقایع سال ۱۳۵۷ تا مرگ محمدرضا پهلوی را از زبان فرح پهلوی بازگو می‌کند. این مستند، کاری از شبکهٔ [[من و تو]] است.

فرح پهلوی در حال حاضر، گاهی در [[ایالات متحده آمریکا]] و گاهی در [[فرانسه]] زندگی می‌کند. پس از سقوط نظام شاهنشاهی در ایران، خانواده‌های سلطنتی در جهان، اغلب از خانوادهٔ سلطنتی پیشین ایران برای شرکت در مراسم‌های مختلف دعوت کرده‌اند و فرح پهلوی در مراسم این خانواده‌های سلطنتی شرکت کرده است. در سال ۲۰۰۴ دولت ایران در واکنش به دعوت از فرح پهلوی از سوی دولت [[اردن]] برای حضور در مراسم عروسی ولیعهد اردن و همچنین حضور فرح در مراسم عروسی ولیعهد [[اسپانیا]] به دو کشور اردن و اسپانیا اعتراض کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=افزایش حساسیت جمهوری اسلامی نسبت به خانواده سلطنتی ایران|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2004/05/040530_ssabamonarchy.shtml|تاریخ بازدید=}}</ref>

در سال ۲۰۱۸ با چهل سال تأخیر، اجراهای گروه همسرایان فرح که به‌دلیل وقوع انقلاب ۱۳۵۷ هیچ‌گاه منتشر نشده بود، در اروپا منتشر شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گروه کُر فرح یکی از آثار شنیده نشده را بعد از چهل سال منتشر کرد|نشانی=https://ir.voanews.com/a/iran-music-/4370333.html|تاریخ بازدید=}}</ref>

بنیاد شهبانو فرح پهلوی از بیستم فروردین ۱۴۰۳ نمایشگاهی برای پشتیبانی از هنرمندان در مجموعه فیاپ ژان مونه پاریس برپا کرد و بیش از ۱۰۰ اثر از ۸۲ هنرمند ایرانی و خارجی در آن به‌نمایش درآمده است. فرح پهلوی روز سه‌شنبه ۱ خرداد از این مجموعه بازدید کرد و گفت: «امید به بازگشت آزادی به ایران را هیچ‌گاه از دست نمی‌دهد.»<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=شهبانو فرح پهلوی: با «ایران» زنده هستم|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/32959677.html|کوشش=رادیو فردا|تاریخ=2024-05-23|تاریخ بازبینی=2024-05-26|زبان=fa|نام=شهاب|نام خانوادگی=عموپور}}</ref>

=== تدوین وصیت‌نامهٔ محمدرضا پهلوی ===
پس از درگذشت شاه، متنی از سوی فرح خوانده شد که با عنوان «وصیت‌نامهٔ شاه» مشهور شد. این [[وصیت‌نامه]] و عمل فرح پهلوی، از آن جهت مورد انتقاد قرار گرفت که شاه، هرگز وصیت‌نامه‌ای ننوشته بود و صرفاً فرح و مشاورینش این نوشتار را تدوین کرده و به نوشتهٔ فرح:
{{نقل قول|از آن‌جا که در واپسین روزهای زندگی‌اش، همواره در کنار او بودم و از کلیه افکارش خبردار بودم، وظیفهٔ خود دانسته که وصیت‌نامه‌ای برای او و به‌جای او تدوین کنم.}}<ref>شاه، عباس میلانی، صفحهٔ ۵۴۱.</ref>

برخی از طرفداران شاه مانند [[اردشیر زاهدی]]، مخالف چنین کاری بوده و عقیده داشتند که فرح نباید رأساً و به‌جای شاه، پس از درگذشتش برای او وصیت‌نامه تدوین می‌کرده است.<ref>https://www.radiozamaneh.com/453074</ref>

== ویژگی‌ها، باورها و علایق ==
[[شاپور بختیار]] در کتاب ''[[یکرنگی]]'' شخصیت ملکه ایران را چنین شرح می‌دهد:<ref>[بختیار،شاپور؛یکرنگی (۱۹۸۲)،ترجمه [[مهشید امیرشاهی]]، صفحات ۷۱ و ۷۲]</ref>
{{نقل‌قول|فرح دیبا در زمانی که به مدرسهٌ ژاندارک، و بعد به دبیرستان رازی می‌رفت، دختری [[ورزشکار]] و سرزنده و فعال بود، لااقل این تصویری است که دختر من ویوین از او داشت که با او هم‌مدرسه ولی از او جوان‌تر بود. فرح دیبا در خانواده‌ای قدیمی و متوسط به‌دنیا آمده بود. پدرش که افسر ارتش بود بسیار جوان درگذشت. طبق آنچه شنیده‌ام این دختر جوان را شاه روزی در یک سفر رسمی حین خواندن عریضه‌ای از طرف دانشجویان ایرانی دید، احتمالاً از او خوشش آمد، به زنی گرفت‌اش تا از این ازدواج سوم صاحب [[ولیعهد]]ی شود. در آغاز، فرح دیبا کمترین نفوذی بر شاه نداشت. برخلاف [[ثریا اسفندیاری|ثریا]] که همیشه چند قدم از شاه جلو می‌افتاد، فرح در مقابل پادشاه، خود را عقب می‌کشید. پس از به دنیا آمدن ولیعهد، شهبانو به کارهای خیریه سرگرم شد. شاید بتوان گفت که عقایدی [[لیبرال]] حتی نزدیک به [[سوسیالیست]] و در هر حال، پیشرو داشت. نقصی که فرح دیبا حتی با تمرین‌های مکرر نتوانست در خود برطرف کند، لحن محزون صحبت کردنش است، خصوصاً وقتی [[فارسی]] حرف می‌زند؛ ولی به [[فرهنگ]] علاقه‌مند است و در ادب و [[شعر]] حتی شعر [[زبان فرانسوی|فرانسه]] از خود ذوقی نشان می‌دهد. چنین صفاتی برای من در خاندان پهلوی بسیار نادر است. یک بار کتابی از اشعار [[الوار]] فرستاد. تنها فرد خانوادهٔ سلطنتی است که از فرهنگ ایران، ذخیره‌ای دارد. برداشتن اولین قدم‌ها در محیط تازه‌ای که فرح دیبا به آن وارد شده بود، قطعاً ساده و آسان نبوده است. برای مهار کردن احساسات خویش بی‌شک بر خود فشار زیادی وارد کرده است، با این حال برخلاف رفتار رایجِ [[دربار]]یان، به مستمندان توجه داشت. من در نزد او نه ذرّه‌ای فخرفروشی دیدم و نه نشانه‌ای از بدطینتی. شهبانو به‌ندرت برای منافع شخصی دست به کاری می‌زد. می‌بایست نقش او را در زمینه‌های فرهنگی در نظر گرفت. در این رابطه او را می‌توان مروّج اروپایی‌شدن ایران دانست. او پادشاه را تشویق کرد که بین فرهنگ‌های شرق و غرب ارتباطی بر قرار سازد و پای عدّه‌ای از هنرمندان و شعرا و فلاسفه را به کاخ سلطنتی باز کرد. به‌علاوه، کم‌وبیش توانست از مداخله در امور دولت خودداری کند. من سه‌ماه قبل از انتصابم به پست [[نخست‌وزیر]]ی او را دیدم. به من به‌طور خصوصی گفت که عقایدش به افکار من نزدیک است و اگر [[ساواک]] مزاحم من بوده او را هم آرام نگذاشته است، البته نسبت به موقعیت‌ها، این مزاحمت‌ها، شدت و ضعف دارد.}}

== افتخارات ==
[[پرونده:ShahbanouFarahPahlavi.png|بندانگشتی|285x285پیکسل|شهبانوی ایران، فرح پهلوی در حالی که نوار و نشان هفت‌پیکر را بر تن دارد.]]

=== داخلی ===
* [[File:Order_of_the_Pleiades_Ribbon_Bar_-_Imperial_Iran.svg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Order_of_the_Pleiades_Ribbon_Bar_-_Imperial_Iran.svg|50x50پیکسل]] نشان درجه یک [[نشان هفت‌پیکر|هفت‌پیکر]]<ref>{{cite web|url=https://www.gettyimages.com/detail/news-photo/the-shah-of-iran-marries-farah-diba-le-shah-diran-a-épousé-news-photo/166448346|title=The Shah of Iran Marries Farah Diba|work=Getty Images|date=1 December 1959|accessdate=4 October 2022}}</ref>

=== خارجی ===
* {{flag|Austria}}: ستاره بزرگ نشان افتخار برای خدمات به جمهوری اتریش<ref>{{cite web|url=http://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXIV/AB/AB_10542/imfname_251156.pdf|title=Reply to a parliamentary question|language=de|page=193|access-date=4 October 2012}}</ref>
* {{flag|Czechoslovakia}}: صلیب بزرگ [[نشان شیر سفید]]<ref>{{cite web|url=http://www.vyznamenani.net/?p=1053|title=Kolana Řádu Bílého lva aneb hlavy států v řetězech|website=Vyznamenani.net|date=25 June 2010|access-date=8 January 2016}}</ref>
* {{flag|Denmark}}: [[نشان فیل]]
* {{Flag|Italy}}: صلیب بزرگ [[نشان شایستگی جمهوری ایتالیا]]<ref>{{cite web|url=http://www.quirinale.it/elementi/DettaglioOnorificenze.aspx?decorato=35125|title=FARAH PAHLAVI S.M.I. decorato di Gran Cordone|language=it|access-date=13 October 2012}}</ref>
* {{flag|Norway}}: [[نشان سنت اولاف]]
* {{flag|Spain}}: صلیب بزرگ نشان ایزابلا کاتولیک<ref>{{cite web|url=http://www.boe.es/boe/dias/1969/11/13/pdfs/BOE-S-1969-272.pdf|work=Boletín Oficial del Estado|title=1lI. Otras disposicionel|date=13 November 1969|language=es|access-date=13 October 2012}}</ref>
* {{Flag|Thailand}}: [[نشان خاندان سلطنتی چاکری]]<ref>Royal Thai Government Gazette (28 December 1960). "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (thajsky) [https://web.archive.org/web/20150405090654/http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2508/D/113/3263.PDF Dostupné online]</ref>

=== جوایز ===
* {{flag|Austria}}: جایزه امید زنان<ref>[http://www.farahpahlavi.org/index.php/component/content/article/13-news-events/118-h-i-m-farah-pahlavi-recipient-of-this-years’-hope-award-at-the-look-women-of-the-year-awards-2015] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151126055342/http://www.farahpahlavi.org/index.php/component/content/article/13-news-events/118-h-i-m-farah-pahlavi-recipient-of-this-years|date=26 November 2015}}</ref>
* {{flag|France}}: دانشیار خارجی دانشگاه [[فرهنگستان هنرهای زیبای فرانسه]]<ref>{{cite web|url=https://farahpahlavi.org/news-and-events/287-titular-induction-of-mr-frederic-mitterrand-to-the-accademie-des-beaux-arts|title=Farah Pahlavi Official Site|website=Farahpahlavi.org|access-date=21 June 2020|archive-date=۱۱ ژوئیه ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220711170109/https://farahpahlavi.org/news-and-events/287-titular-induction-of-mr-frederic-mitterrand-to-the-accademie-des-beaux-arts|url-status=dead}}</ref>
* {{flag|Germany}}: [[جایزه اشتایگر]]<ref>{{cite web|url=http://www.farahpahlavi.org/fp-steiger-award-2010.html|title=Farah Pahlavi Official Site|website=Farahpahlavi.org|access-date=21 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20131109012711/http://www.farahpahlavi.org/fp-steiger-award-2010.html|archive-date=9 November 2013|url-status=dead}}</ref>
* {{flag|Germany}}: جایزه ملی کیفیت<ref>{{cite web|url=https://www.farahpahlavi.org/news-and-events/95-her-majesty-has-been-named-the-recipient-of-the-2014-charlie-award|title=Farah Pahlavi Official Site|website=Farahpahlavi.org|access-date=21 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200621233920/https://www.farahpahlavi.org/news-and-events/95-her-majesty-has-been-named-the-recipient-of-the-2014-charlie-award|archive-date=21 June 2020|url-status=live}}</ref>
* {{flag|United States}}: کلید شهر [[بورلی هیلز (کالیفرنیا)|بورلی هیلز]]، [[کالیفرنیا]] از سوی شهردار بورلی هیلز، [[جمشید دلشاد]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=NAMAK-NASHNAS NOT: Jamshid (Jimmy) Delshad Greets Shahbanou Farah {{!}} Iranian.com|نشانی=http://iranian.com/main/blog/darius-kadivar/namak-nashnas-not-jamshid-jimmy-delshad-greets-shahbanou-farah.html|وبگاه=iranian.com|بازبینی=2024-09-12}}</ref>
* {{flag|United States}}: [[موزه ملی زنان هنرمند|جایزه موزه ملی زنان در هنر برای حمایت فرهنگی بین‌المللی]]<ref>{{cite web|url=https://www.farahpahlavi.org/news-and-events/76-him-empress-farah-pahlavi-as-the-2014-spring-gala-s-honorary-chair-national-museum-of-women-in-the-art|title=Farah Pahlavi Official Site|website=Farahpahlavi.org|date=25 April 2014|access-date=21 June 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200621234727/https://www.farahpahlavi.org/news-and-events/76-him-empress-farah-pahlavi-as-the-2014-spring-gala-s-honorary-chair-national-museum-of-women-in-the-art|archive-date=21 June 2020|url-status=live}}</ref>
* {{flag|United States}}: جایزه معمار صلح [[بنیاد ریچارد نیکسون]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Empress and Crown Prince of Iran to Receive Nixon Foundation Architect of Peace Award|نشانی=https://www.nixonfoundation.org/2024/08/empress-and-crown-prince-of-iran-jointly-to-receive-richard-nixon-foundations-architect-of-peace-award/|وبگاه=Richard Nixon Foundation|تاریخ=2024-08-23|بازبینی=2024-09-09|کد زبان=en-US|نام=Carrie|نام خانوادگی=Anderson}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شهبانو فرح پهلوی و شاهزاده رضا پهلوی جایزه «معمار صلح» بنیاد ریچارد نیکسون را دریافت می‌کنند|نشانی=https://ir.voanews.com/a/empress-and-crown-prince-of-iran-jointly-to-receive-richard-nixon-foundation-s-architect-peace-award/7762134.html|وبگاه=صدای آمریکا|تاریخ=2024-08-28|بازبینی=2024-09-09|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=اهدای جایزه «معمار صلح» بنیاد نیکسون به شهبانو فرح و شاهزاده رضا پهلوی|نشانی=https://www.iranintl.com/202408285477|وبگاه=ایران اینترنشنال|تاریخ=2024-09-09|بازبینی=2024-09-09|کد زبان=fa}}</ref>

== در فرهنگ عامه ==
[[پرونده:یادبود فائو فرح.jpg|بندانگشتی|یادبود فائو با تصویر فرح؛ ضرب ایتالیا]]
[[اندی وارهول]] نقاش آمریکایی، در سال ۱۹۷۷، پرتره‌ای از فرح پهلوی را کشید.<ref>The New York Times Style Magazine - Dec. 2, 2007
Masterpiece Basement - Museum of Modern Art - Tehran</ref> کیس روردا، کارگردان هلندی در سال ۲۰۱۲ میلادی، تئاتری با الهام از زندگی فرح دیبا و مستند ''[[ملکه و من]]'' ساختهٔ [[ناهید سروستانی]] آفرید. نمایش در یک تور سراسری در هلند اجرا شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://news.gooya.com/didaniha/archives/2012/10/149087.php |عنوان=ابراز احساسات مردم برای نمایش «فرح دیبا» در هلند|ناشر= گویا نیوز |تاریخ=۱۴ اکتبر ۲۰۱۲}}</ref>

مجلهٔ ''[[ورایتی]]'' در اردیبهشت ۱۴۰۳ خبر داد [[نتفلیکس]] در حال ساخت سریال حماسی به نام ''آخرین شاه'' دربارهٔ زندگی محمدرضا پهلوی از آغاز سلطنت او بعد از [[جنگ جهانی دوم]] تا سقوط پادشاهی ایران با انقلاب ۱۳۵۷ است. فرح پهلوی در مرکزیت این سریال است و در توضیح آن آمده است که «داستان قهرمانانه و سرانجام اندوه بار زن، مادر و شهبانویی که تلاش می‌کند شوهرش شاه ایران، خانواده‌اش، خاندانش و وطنش را نجات دهد.»<ref>{{یادکرد وب | نام خانوادگی=Yossman | نام=K.J. | عنوان=‘The Crown’-Inspired Drama About Iran’s Last Royal Family in Development at Random Access Media (EXCLUSIVE) | اثر=Variety | تاریخ=2024-05-20 | پیوند=https://variety.com/2024/tv/global/the-lash-shah-iran-pahlavi-the-crown-drama-series-1236010215/ | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2024-05-31}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=ورایتی: زندگی شاه ایران سریال می‌شود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/the-crown--inspired-drama-about-iran-s-last-royal-family-in-development-at-random-access-media/32957218.html|ناشر=رادیو فردا|تاریخ=2024-05-22|تاریخ بازبینی=2024-05-26}}</ref>

== کتاب‌شناسی ==
* ''[[پری دریایی کوچولو]]''{{efn|وی نام داستان را به ''دخترک دریا'' تغییر داد}}، ترجمه و تصویرگری، ۱۳۵۲ هجری خورشیدی، انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان<ref>{{یادکرد خبر |نام خانوادگی۱=پارسی |نام۱=لادن |عنوان=ترجمه داستانی از اندرسن توسط فرح پهلوی به فارسی |نشانی=https://www.bbc.com/persian/arts/story/2005/04/050405_pm-pa-andersen-diba.shtml |تاریخ بازبینی=18 ژوئن 2020 |خبرگزاری=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۵ آوریل ۲۰۰۵}}</ref>
* ''هزار و یک روز من: خودزندگی‌نامه''، خاطرات، ۱۹۷۸ میلادی<ref>{{یادکرد وب |عنوان=My thousand and one days: an autobiography |نشانی=https://books.google.com/books?id=L-VtAAAAMAAJ&q=inauthor:%22Farah+(consort+of+Mohammed+Reza+Pahlavi,+Shah+of+Iran)%22&dq=inauthor:%22Farah+(consort+of+Mohammed+Reza+Pahlavi,+Shah+of+Iran)%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjX_p-22orqAhVN_CoKHSf7AtcQ6AEIIjAA |تاریخ بازبینی=18 ژوئن 2020}}</ref>
* ''[[عشقی پایدار: زندگی من با شاه]]''، خاطرات، ۲۰۰۴ میلادی<ref>{{یادکرد وب |عنوان=An enduring love |نشانی=https://books.google.com/books?id=gdNtAAAAMAAJ&q=inauthor:%22Farah+(consort+of+Mohammed+Reza+Pahlavi,+Shah+of+Iran)%22&dq=inauthor:%22Farah+(consort+of+Mohammed+Reza+Pahlavi,+Shah+of+Iran)%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjX_p-22orqAhVN_CoKHSf7AtcQ6AEIKDAB |تاریخ بازبینی=۱۸ ژوئن ۲۰۲۰}}</ref>
* ''۱۰۰۱ روز''، ۲۰۲۱ میلادی<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/exclusive-iv-with-shahbanou-on-1001-days-memoir/31541706.html|عنوان= «۱۰۰۱ روز» و خاطرات دیگر در گفت‌وگو با شهبانو فرح پهلوی|تاریخ=۱۱ آبان ۱۴۰۰|وبگاه=رادیو فردا|نام خانوادگی=قویمی|نام=فرهنگ|تاریخ بازبینی=۱۲ آبان ۱۴۰۰}}</ref>

== جستارهای وابسته ==
* [[تاج شهبانو]]

== یادداشت‌ها ==
{{یادداشت‌ها}}

== منابع ==
{{پانویس}}
{{چپ‌چین}}
* {{cite book |last1=Cooper |first1=Andrew |title=The Fall of Heaven: The Pahlavis and the Final Days of Imperial Iran |url=https://archive.org/details/fallofheavenpahl0000coop |publisher=Henry Holt and Co. |year=2016 |isbn=978-1-250-30485-8}}
* {{cite book |نام خانوادگی=Afkhami|نام=Gholam Reza|پیوند نویسنده=غلام‌رضا افخمی|عنوان=The Life and Times of the Shah|url=https://archive.org/details/lifetimesofshah0000afkh|سال=2009|ناشر=University of California Press}}
{{پایان چپ‌چین}}

== پیوند به بیرون ==
{{ویکی‌انبار|Farah Diba}}
{{ویکی‌گفتاورد}}
* {{وبگاه رسمی|https://www.farahpahlavi.org}}
* [http://www.payvand.com/news/05/oct/1085.html Farah Pahlavi, Iran's Ex-Empress, Receives the Anne Morrow Lindbergh Grace and Distinction Award ۲۰۰۵]
* [https://www.welt.de/politik/ausland/article137589766/Turbantraeger-beunruhigen-Persiens-letzte-Kaiserin.html گفتگوی روزنامه آلمانی دی ولت با شهبانو فرح] (۲۰۰۵)
* [https://www.youtube.com/watch?v=By1vqOlxvGg گفتگوی باربارا والترز با شهبانو فرح] (۱۹۷۵)
* [https://www.radiofarda.com/a/f7-forty-years-forty-interviews-farah-pahlavi/29746095.html فرح پهلوی: به جای گذشته، به فردای ایران فکر کنیم]. (۲۰۱۹)وبسایت رادیو فردا
* {{یادکرد وب|نویسنده=علی همدانی|کد زبان=fa-IR|تاریخ=۴ آبان ۱۳۹۸|وبگاه=[[بی‌بی‌سی فارسی]]|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-50195167|عنوان=از اولین تا آخرین دیدار؛ فرح پهلوی از همسرش شاه ایران می‌گوید}}

{{S-start}}
|-
{{s-hou|[[دودمان پهلوی]]|۲۲ مهر|۱۳۱۷|}}
{{s-roy|ir}}
|-
{{S-vac|last=[[ثریا اسفندیاری]]}}
{{S-ttl
| title = [[فهرست شهبانوان ایران|شهبانو ایران]]
| years = ۱۳۳۸–۱۳۴۶{{سخ}}'''شهبانو ایران'''{{سخ}}۱۳۴۶–۱۳۵۷
}}
{{S-non|reason=پایان سلطنت|reason2=[[انقلاب ۱۳۵۷]]}}
|-
{{s-pre}}
{{s-bef
| before = [[محمدرضا پهلوی]]
| as = پادشاه
}}
{{s-tul|title=نایب‌السلطنه ایران|years=۵ مرداد ۱۳۵۹– ۹ آبان ۱۳۵۹|reason=[[انقلاب ۱۳۵۷]]}}
{{s-aft
| after = [[رضا پهلوی]]
| as = ولیعهد
}}
|-
{{S-end}}{{سلسله پهلوی}}{{کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان}}{{رضا پهلوی}}{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

{{ترتیب‌پیش‌فرض:پهلوی، فرح}}
[[رده:اصلاح‌طلبان مسلمان]]
[[رده:افراد آذری‌تبار اهل ایران]]
[[رده:افراد ایرانی آذری‌تبار]]
[[رده:افراد زنده]]
[[رده:افراد مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران]]
[[رده:اهالی پتوومک، مریلند]]
[[رده:اهالی تهران]]
[[رده:اهالی گرینویچ، کنتیکت]]
[[رده:اهالی نیویورک]]
[[رده:ایرانی‌تبارهای مهاجرت‌کرده به فرانسه]]
[[رده:تبعیدشدگان اهل ایران]]
[[رده:تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در ایالات متحده آمریکا]]
[[رده:تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در باهاما]]
[[رده:تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در پاناما]]
[[رده:تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در مراکش]]
[[رده:تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در مصر]]
[[رده:تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در مکزیک]]
[[رده:تحصیل‌کردگان مدرسه ژاندارک]]
[[رده:خاطره‌نویسان اهل ایران]]
[[رده:خاندان دیبا]]
[[رده:خاندان طباطبائی]]
[[رده:دانش‌آموختگان مدرسه رازی]]
[[رده:دریافت‌کنندگان صلیب بزرگ لژیون دونور]]
[[رده:دریافت‌کنندگان نشان آریامهر]]
[[رده:دریافت‌کنندگان نشان هفت‌پیکر]]
[[رده:دودمان پهلوی]]
[[رده:دور از وطن‌های اهل ایران در فرانسه]]
[[رده:دوره پهلوی دوم]]
[[رده:زادگان ۱۳۱۷]]
[[رده:زادگان ۱۹۳۸ (میلادی)]]
[[رده:زنان دودمان‌های پادشاهی اهل ایران]]
[[رده:زنان سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران]]
[[رده:زنان سده ۲۱ (میلادی) اهل ایران]]
[[رده:زنان فارسی‌زبان]]
[[رده:زنان محمدرضا پهلوی]]
[[رده:سازمان‌های منحل‌شده ایران]]
[[رده:شخصیت‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی]]
[[رده:شهبانوهای ایران]]
[[رده:صلیب بزرگ کلاس اختصاصی نشان مریت جمهوری فدرال آلمان]]
[[رده:فرح پهلوی|فرح پهلوی]]
[[رده:گیرندگان ستاره بزرگ از نشان‌های افتخار و خدمت اتریش]]
[[رده:گیرندگان نشان والای افتخار شوالیه‌گری اردن]]
[[رده:مترجمان ادبیات کودکان]]
[[رده:مترجمان اهل ایران]]
[[رده:محمدرضا پهلوی]]
[[رده:معماران آذری اهل ایران]]
[[رده:معماران زن اهل ایران]]
[[رده:ملکه‌های ایران]]
[[رده:ملکه‌های همسر ایران]]
[[رده:مهاجران ایرانی به ایالات متحده آمریکا]]
[[رده:نویسندگان زن اهل ایران]]
[[رده:هنرمندان فارسی‌زبان]]