شیر (وسیله): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۴:۴۵

شیر، شیر آب یا به فارسی افغانستان شیردهن وسیله‌ای معمولاً فلزی است که برای بازوبست، تنظیم و کنترل جریان مایعات یا گازها در لوله‌کشی به‌کار می‌رود. امروزه انواع بسیاری از شیرها طراحی و ساخته می‌شوند که در صنعت و خانه به‌کار می‌روند. «شیرآلات» به گروه شیرهایی گفته می‌شود که خود بنا به کاربرد، نحوهٔ کارکرد یا شکل آن‌ها به زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. البته شیرهای ساختمانی، خود ازلحاظ زیست‌محیطی به چند نوعِ دیگر نیز تقسیم نمی‌شوند.^[۱]

تاریخچه

اولین شیرهایی که به‌وسیلهٔ انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به‌عنوان «دریچهٔ آب‌بند» می‌شناسیم؛ دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه‌باز می‌گذاشتند. شیرهای دروازه‌ایِ امروزی در واقع همان آب‌بندهای قدیمی هستند.^[۲]

انواع شیرآلات بنا به نوعِ کاربرد

شیرآلات خانگی که در انگلیسی به آن faucet می‌گویند و شامل شیر ظرفشویی، شیر روشویی، شیر توالت و شیر حمام است. شیرآلات صنعتی که در ایران آن را «والو» (industrial valve) می‌خوانند.^[۳]^[۴]

انواع شیرآلات بنا به کارکرد

شیرها یا برای بازوبست (قطع و وصل) جریان سیال استفاده می‌شوند، مانند: شیر توپی (ball valve)، شیر پروانه‌ای (butterfly valve)، شیر دروازه‌ای (gate valve)، شیر سماوری مخروطی (plug valve)، یا برای تنظیم و کنترل جریان به‌کار می‌روند، مانند: شیر بشقابی (globe valve)، شیر یکطرفه (check valve)، شیر سوزنی (needle valve) غیر از موارد بالا، می‌توان از شیرهای دیافراگمی ـ صفحه‌ای (diaphragm valve) نام برد. برخی از شیرهای یادشده ممکن است برای هر دو کاربرد استفاده شود، مانند شیر توپی یا شیر پروانه‌ای.^[۵]

ساختمان شیر

اغلب شیرها در ساختمان دارای اجزایی هستند که بین آن‌ها مشترک است:

بدنه (body)
دیسک (disc) که در شیرهای توپی و مخروطی همان توپ یا استوانهٔ مخروطی است.
نشیمنگاه (seat) محل نشستن دیسک یا واسط بدنه و دیسک است. اغلب از جنس نرمی ساخته می‌شود تا کار آب‌بندی را انجام دهد.
دسته (stem) و فلکه (handwheel): فلکه با دسته به دیسک وصل می‌شود؛ معمولاً با چرخاندن فلکه شیر باز یا بسته می‌شود.

شیر یکطرفه که به‌طور خودکار تنها اجازهٔ جریان در یک سو را می‌دهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد.

جنس و مواد

بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر به‌کار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی، شیرهای چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) استفاده می‌شود. در کارهای صنعتی، مانند نیروگاهها، کارخانه‌های پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی‌سازی و صنایع دارویی/ غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند یا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آن را از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ‌نزن (stainless steel)، برنج، چدن، استیل می‌سازند.

شیرها یا به‌وسیلهٔ دست یا عملگر خودکار (actuator) بازوبست می‌شوند.
پرمصرف‌ترین آلیاژها برای تولید شیرآلات برنج که همان ترکیب مس و روی است بوده و مرکز استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تمامی خصوصیات لازم و محدودیت‌های عناصر برحسب درصد وزنی آن‌ها را تعیین کرده‌است. در خصوص ضخامت سطح مقطع تنه‌ها نیز در انواع شیرآلات کلاسیک رعایت ضخامت حداقل ۲ میلی‌متر می‌بایست رعایت شود. البته در مورد شیرآلات اهرمی محدودیت ضخامت وجود ندارد ولی تنها باید فشار استاتیکی ۲۵ بار را بدون تغییر شکل تحمل کند. استاندارد آبکاری از مهم‌ترین بخش‌های یک واحد تولیدی شیرآلات بهداشتی ساختمانی، آبکاری است.^[۶]

جستارهای وابسته

لوله‌کشی

منابع

↑ "Chapter 6: Lavatories and Sinks". web.archive.org. 2023-05-16. Archived from the original on 16 May 2023. Retrieved 2023-11-30.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
↑ "Spigot - Definition of spigot by Merriam-Webster". merriam-webster.com.
↑ Mario Theriault, Great Maritime Inventions 1833–1950, Goose Lane, 2001, p. 33.
↑ «شیرآلات گروهه و انواع شیرالات آلمانی گروهه و خرید شیر آلات گروهه». شیرالات گروهه | کاشی هرمس | فلاش تانک گاتریا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۷.
↑ «شیر ظرفشویی دومنظوره». ۲۲ فروردین ۱۴۰۲.
↑ جنس و مواد. «شیرآلات». cheapest model rassanfaucet. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۶.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Tap (valve)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۲۳.

[1] "Chapter 6: Lavatories and Sinks". web.archive.org. 2023-05-16. Archived from the original on 16 May 2023. Retrieved 2023-11-30.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)

[2] "Spigot - Definition of spigot by Merriam-Webster". merriam-webster.com.

[3] Mario Theriault, Great Maritime Inventions 1833–1950, Goose Lane, 2001, p. 33.

[4] «شیرآلات گروهه و انواع شیرالات آلمانی گروهه و خرید شیر آلات گروهه». شیرالات گروهه | کاشی هرمس | فلاش تانک گاتریا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۱۷.

[5] «شیر ظرفشویی دومنظوره». ۲۲ فروردین ۱۴۰۲.

[6] جنس و مواد. «شیرآلات». cheapest model rassanfaucet. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 [[پرونده:Water drop animation enhanced small.gif|بندانگشتی|چپ|200px|یک شیر آب درحال چکه کردن]]
-'''شیر''' یا '''شیر آب''' وسیله‌ای معمولاً فلزی است که برای بازوبست، تنظیم و کنترل جریان [[مایعات]] یا [[گازها]] در [[لوله‌کشی]] به‌کار می‌رود. امروزه انواع بسیاری از شیرها طراحی و ساخته می‌شوند که در [[صنعت]] و [[خانه]] به‌کار می‌روند. «شیرآلات» به گروه شیرهایی گفته می‌شود که خود بنا به کاربرد، نحوۀ کارکرد یا شکل آن‌ها به زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. البته شیرهای ساختمانی، خود ازلحاظ زیست‌محیطی به چند نوعِ دیگر نیز تقسیم نمی‌شوند.
+'''شیر'''، '''شیر آب''' یا به فارسی افغانستان '''شیردهن''' وسیله‌ای معمولاً فلزی است که برای بازوبست، تنظیم و کنترل جریان [[مایعات]] یا [[گازها]] در [[لوله‌کشی]] به‌کار می‌رود. امروزه انواع بسیاری از شیرها طراحی و ساخته می‌شوند که در [[صنعت]] و [[خانه]] به‌کار می‌روند. «شیرآلات» به گروه شیرهایی گفته می‌شود که خود بنا به کاربرد، نحوهٔ کارکرد یا شکل آن‌ها به زیرگروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. البته شیرهای ساختمانی، خود ازلحاظ زیست‌محیطی به چند نوعِ دیگر نیز تقسیم نمی‌شوند.<ref>{{Cite web|date=2023-05-16|title=Chapter 6: Lavatories and Sinks|url=https://www.access-board.gov/ada/guides/chapter-6-lavs-sinks/|access-date=2023-11-30|website=web.archive.org|archive-date=۱۶ مه ۲۰۲۳|archive-url=https://web.archive.org/web/20230516204521/https://www.access-board.gov/ada/guides/chapter-6-lavs-sinks/|url-status=bot: unknown}}</ref>
 == تاریخچه ==
-اولین شیرهایی که به‌وسیلۀ انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به‌عنوان «دریچۀ آب‌بند» می‌شناسیم؛ دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه‌باز می‌گذاشتند. شیرهای دروازه‌ایِ امروزی در واقع همان آب‌بندهای قدیمی هستند.
+اولین شیرهایی که به‌وسیلهٔ انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به‌عنوان «دریچهٔ آب‌بند» می‌شناسیم؛ دریچه‌ای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه‌باز می‌گذاشتند. شیرهای دروازه‌ایِ امروزی در واقع همان آب‌بندهای قدیمی هستند.<ref>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/spigot|title=Spigot - Definition of spigot by Merriam-Webster|work=merriam-webster.com}}</ref>
 == انواع شیرآلات بنا به نوعِ کاربرد ==
-شیرآلات خانگی و حمام که در انگلیسی به آن faucet می‌گویند.
+شیرآلات خانگی که در انگلیسی به آن faucet می‌گویند و شامل شیر ظرفشویی، شیر روشویی، شیر توالت و شیر حمام است.
-شیرآلات صنعتی که در [[ایران]] آن را «والو» (industrial valve) می‌خوانند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شیرآلات گروهه و انواع شیرالات آلمانی گروهه و خرید شیر آلات گروهه|نشانی=https://nkclassic.com/شیرالات-بهداشتی/|وبگاه=شیرالات گروهه {{!}} کاشی هرمس {{!}} فلاش تانک گاتریا|بازبینی=2023-07-17|کد زبان=fa-IR}}</ref>
+شیرآلات صنعتی که در [[ایران]] آن را «والو» (industrial valve) می‌خوانند.<ref>Mario Theriault, ''Great Maritime Inventions 1833–1950'', Goose Lane, 2001, p. 33.</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شیرآلات گروهه و انواع شیرالات آلمانی گروهه و خرید شیر آلات گروهه|نشانی=https://nkclassic.com/شیرالات-بهداشتی/|وبگاه=شیرالات گروهه {{!}} کاشی هرمس {{!}} فلاش تانک گاتریا|بازبینی=2023-07-17|کد زبان=fa-IR}}</ref>
 == انواع شیرآلات بنا به کارکرد ==
-شیرها یا برای بازوبست (قطع و وصل) [[جریان سیال]] استفاده می‌شوند، مانند: [[شیر توپی]] (ball valve)، [[شیر پروانه‌ای]] (butterfly valve)، [[شیر دروازه‌ای]] (gate valve)، [[شیر سماوری]] مخروطی (plug valve)،
+شیرها یا برای بازوبست (قطع و وصل) [[جریان سیال]] استفاده می‌شوند، مانند: [[شیر توپی]] (ball valve)، [[شیر پروانه‌ای]] (butterfly valve)، [[شیر دروازه‌ای]] (gate valve)، [[شیر سماوری]] مخروطی (plug valve)، یا برای تنظیم و کنترل جریان به‌کار می‌روند، مانند: [[شیر بشقابی]] (globe valve)، [[شیر یکطرفه]] (check valve)، [[شیر سوزنی]] (needle valve) غیر از موارد بالا، می‌توان از شیرهای دیافراگمی ـ صفحه‌ای (diaphragm valve) نام برد. برخی از شیرهای یادشده ممکن است برای هر دو کاربرد استفاده شود، مانند [[شیر توپی]] یا [[شیر پروانه‌ای]].<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.abzarina.com/blog/شیر-های-ظرفشویی-دو-منظوره/|عنوان =شیر ظرفشویی دومنظوره|تاریخ = 22 فروردین 1402}}</ref>
-یا
-برای تنظیم و کنترل جریان به‌کار می‌روند، مانند: [[شیر بشقابی]] (globe valve)، [[شیر یکطرفه]] (check valve)، [[شیر سوزنی]] (needle valve)
-غیر از موارد بالا، می‌توان از شیرهای دیافراگمی ـ صفحه‌ای (diaphragm valve) نام برد. برخی از شیرهای یادشده ممکن است برای هر دو کاربرد استفاده شود، مانند [[شیر توپی]] یا [[شیر پروانه‌ای]].
 == ساختمان شیر ==
@@ خط ۲۳: / خط ۱۷: @@
 اغلب شیرها در ساختمان دارای اجزایی هستند که بین آن‌ها مشترک است:
 * بدنه (body)
-* دیسک (disc) که در شیرهای توپی و مخروطی همان توپ یا استوانۀ مخروطی است.
+* دیسک (disc) که در شیرهای توپی و مخروطی همان توپ یا استوانهٔ مخروطی است.
 * نشیمنگاه (seat) محل نشستن دیسک یا واسط بدنه و دیسک است. اغلب از جنس نرمی ساخته می‌شود تا کار آب‌بندی را انجام دهد.
 * دسته (stem) و فلکه (handwheel): فلکه با دسته به دیسک وصل می‌شود؛ معمولاً با چرخاندن فلکه شیر باز یا بسته می‌شود.
-شیر یکطرفه که به‌طور خودکار تنها اجازۀ جریان در یک سو را می‌دهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد.
+شیر یکطرفه که به‌طور خودکار تنها اجازهٔ جریان در یک سو را می‌دهد، اجزای دسته و فلکه را ندارد.
 == جنس و مواد ==
-بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر به‌کار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی، شیرهای چدنی، [[برنز]]ی، برنجی و گاهی [[استیل]] (SS) استفاده می‌شود.
+بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر به‌کار برده می‌شود، مختلف است. در کارهای ساختمانی، شیرهای چدنی، [[برنز]]ی، برنجی و گاهی [[فولاد زنگ‌نزن|استیل]] (SS) استفاده می‌شود.
-در کارهای صنعتی، مانند [[نیروگاه‌]]ها، کارخانه‌های [[پتروشیمی]]، [[پالایشگاه]]ها، [[کشتی‌سازی]] و صنایع دارویی/ غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند یا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آن را از [[فولاد کربنی]]، [[فولاد آلیاژی]]، [[فولاد زنگ‌نزن]] (stainless steel)، برنج، چدن، استیل می‌سازند.
+در کارهای صنعتی، مانند [[نیروگاه]]ها، کارخانه‌های [[پتروشیمی]]، [[پالایشگاه]]ها، [[کشتی‌سازی]] و صنایع دارویی/ غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور می‌کند یا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آن را از [[فولاد کربنی]]، [[فولاد آلیاژی]]، [[فولاد زنگ‌نزن]] (stainless steel)، برنج، چدن، استیل می‌سازند.
+شیرها یا به‌وسیلهٔ دست یا عملگر خودکار (actuator) بازوبست می‌شوند.{{سخ}}پرمصرف‌ترین آلیاژها برای تولید شیرآلات برنج که همان ترکیب [[مس]] و روی است بوده و مرکز استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تمامی خصوصیات لازم و محدودیت‌های عناصر برحسب درصد وزنی آن‌ها را تعیین کرده‌است. در خصوص ضخامت سطح مقطع تنه‌ها نیز در انواع شیرآلات کلاسیک رعایت ضخامت حداقل ۲ میلی‌متر می‌بایست رعایت شود. البته در مورد شیرآلات اهرمی محدودیت ضخامت وجود ندارد ولی تنها باید فشار استاتیکی ۲۵ بار را بدون تغییر شکل تحمل کند. استاندارد آبکاری از مهم‌ترین بخش‌های یک واحد تولیدی شیرآلات بهداشتی ساختمانی، آبکاری است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شیرآلات|نشانی=https://shirssan.com/cheapest-model-rassanfaucet/|وبگاه=cheapest model rassanfaucet|بازبینی=2023-12-06|کد زبان=fa-IR|نویسنده=جنس و مواد}}</ref>
-شیرها یا به‌وسیلۀ دست یا عملگر خودکار (actuator) بازوبست می‌شوند.<br/>
-پرمصرف‌ترین آلیاژها برای تولید شیرآلات برنج که همان ترکیب [[مس]] و روی است بوده و مرکز استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تمامی خصوصیات لازم و محدودیت‌های عناصر برحسب درصد وزنی آن‌ها را تعیین کرده‌است. در خصوص ضخامت سطح مقطع تنه‌ها نیز در انواع شیرآلات کلاسیک رعایت ضخامت حداقل 2 میلی‌متر می‌بایست رعایت شود. البته در مورد شیرآلات اهرمی محدودیت ضخامت وجود ندارد ولی تنها باید فشار استاتیکی 25 بار را بدون تغییر شکل تحمل کند. استاندارد آبکاری از مهم‌ترین بخش‌های یک واحد تولیدی شیرآلات بهداشتی ساختمانی، آبکاری است.{{مدرک}}
 == جستارهای وابسته ==
@@ خط ۴۰: / خط ۳۳: @@
 == منابع ==
-{{پانویس}}
+{{پانویس|۲}}
+* {{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/Tap_(valve)|عنوان=Tap (valve)|زبان=انگلیسی|بازیابی=۶ دسامبر ۲۰۲۳}}
-* Wikipedia contributors، "Tap (valve)،" Wikipedia، The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tap_(valve)&oldid=184555476 (accessed February ۱، ۲۰۰۸).
 [[رده:آبیاری و زهکشی]]