پرش به محتوا

آتشکده نویس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آتشکده نویس
چهارطاقی نویس در سال ۲۰۰۹
Map
نامآتشکده نویس
کشورایران
استاناستان قم
شهرستانشهرستان جعفرآباد
بخشبخش قاهان
اطلاعات اثر
نام محلینویس
کاربریآتشکده
دیرینگیدوره ساسانی
دورهٔ ساخت اثردوره ساسانی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۳۴۴
تاریخ ثبت ملی۲۰ خرداد ۱۳۲۱
آتشکده نویس بر ایران واقع شده‌است
آتشکده نویس
روی نقشه ایران
۳۴°۴۴′۰۶″شمالی ۵۰°۱۱′۲۹″شرقی / ۳۴٫۷۳۵۰۲۶°شمالی ۵۰٫۱۹۱۴۶۸°شرقی / 34.735026; 50.191468

آتشکده نویس یا آتشکده بُرزو یا چهارطاقی بُرزو سازه‌ای مربوط به دوره ساسانی است و در شهرستان جعفرآباد، بخش قاهان، روستای نویس واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ثبت ۳۴۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱][۲]

ویژگی‌های معماری

[ویرایش]

ویژگی‌های کالبدی و عناصر معماری و سازه بنا نشانگر آن است که همروزگار با دیگر چهارطاقی‌های جداگانه ایران است و دیرینگی نزدیک به ۲۰۰۰ سال دارد. تاریخ ساخت این بنا را می‌توان به پایان دوره اشکانی (پارتی) و به احتمال کمتر به آغاز دوره ساسانی شناسایی کرد. این چهارطاقی در کوهدشت به نام «دشت بروز» در دامنه بلندی‌های باختری روستای‌ نویس در ۱۷ کیلومتری شمال شرق تفرش (به خط مستقیم)، در بخش خلجستانِ استان قم جای دارد. مردم محلی این بنا را به‌طور سنتی با نام «چارطاق» یا «چارطاقی» می‌شناسند. چهارطاقی‌ نویس یکی دیگر از نمونه‌های چهارطاقی‌های یگانه در ایران با دیسه متقارن چهار سویه و با قاعده چهارگوش است. بنا از چهارپایه با چهار طاق ساخته شده که گنبدی با میانجی چهار فیلپوش بر روی آن‌ها ساخته شده‌است. مصالح بنا منحصراً عبارت است از قلوه سنگ و لاشه‌سنگ‌های بدون تراش با ملات گچ. چهار سوی بنا، چشم‌اندازی باز و بی هیچ در یا پنجره و مانعی است.

از دید ساختمانی چهارطاقی همانند این بنا در استان فارس و دیگر مناطق ایران دیده می‌شود.[۲]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

گالری

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ مشکوتی، نصرت‌الله (۱۳۴۹). فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران. سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران. ص. ص٫۱۹۳.