الفبای روسی
(تغییرمسیر از خط روسی)
الفبای روسی (روسی: русский алфавит روسکیی الفاوِت) یک گونه از الفبای سیریلیک است که در قرن دهم میلادی پدید آمد. الفبای امروزیِ روسی ۳۳ حرف دارد.
ویژگی‌ها
[ویرایش]الفبای روسی معاصر از ۳۳ حرف تشکیل شده است:
- ۱۰ واکه (مصوت)، یعنی حروفی که برای تلفظشان از حنجره و تا حدودی لب‌ها کمک گرفته می‌شود.[۱]
- ۲۱ همخوان (صامت)، یعنی حروفی که به کمک زبان با لب یا دندان یا کام ادا می‌شوند.[۲]
- ۲ علامت به نام نشانه نرم و نشانه سخت به‌ترتیب ь و ъ. که به‌ترتیب «میاخْکی‌زْناک» و «تیوْیُردی‌زْناک» خوانده می‌شوند.[۴]
مصوت‌ها عبارت اند از:
а, о, у, е, ё, ю, я, и, й, ы
در برخی از کتب دستور زبان روسی й "نیم مصوت" نامیده می‌شود.[۳]
صامت‌ها عبارت اند از:
б, в, г, д, ж, к, л, м, н, п, р, с, т, ф, х
صامت‌ها و مصوت‌ها هرکدام به دو نوع تقسیم می‌شوند. همچنین علامت‌های ь و ъ دارای کاربردهای ویژه‌ای هستند.
جدول الفبا
[ویرایش]| حرف | نام | آی‌پی‌آ | مثال روسی | مثال فارسی | |
|---|---|---|---|---|---|
| Аа | а [a] |
/a/ | азъ [as] |
آزاد | |
| Бб | бэ [bɛ] |
/b/ یا /bʲ/ | буки [ˈbukʲɪ] بوکی |
برف | |
| Вв | вэ [vɛ] |
/v/ یا /vʲ/ | вѣди [ˈvʲedʲɪ] |
واژه | |
| Гг | гэ [ɡɛ] |
/ɡ/ | глаголь [ɡlɐˈɡolʲ] |
گ‌ل | |
| Дд | дэ [dɛ] |
/d/ یا /dʲ/ | добро [dɐˈbro] |
باد | |
| Ее | е [je] |
/je/ یا / ʲe/ | есть [jesʲtʲ] |
پایه | |
| Ёё | ё [jo] |
/jo/ یا / ʲo/ | – | مایو | |
| Жж | жэ [ʐɛ] |
/ʐ/ | живѣте [ʐɨˈvʲetʲɪ][۱] |
واژه | |
| Зз | зэ [zɛ] |
/z/ یا /zʲ/ | земля [zʲɪˈmlʲa] |
باز | |
| Ии | и [i] |
/i/ یا / ʲi/ | иже [ˈiʐɨ] |
فیل، نیل | |
| Йй | и краткое [i ˈkratkəɪ] |
/j/ | и съ краткой [ɪ s ˈkratkəj] |
یـخ | |
| Кк | ка [ka] |
/k/ یا /kʲ/ | како [ˈkakə] |
پاک | |
| Лл | эл or эль تلفظ روسی: [[:en:WP:IPA for Russian|el]] or [elʲ] |
/l/ یا /lʲ/ | люди [ˈlʲʉdʲɪ] |
لامپ | |
| Мм | эм [ɛm] |
/m/ یا /mʲ/ | мыслѣте [mɨˈsʲlʲetʲɪ][۲] |
بام | |
| Нн | эн [ɛn] |
/n/ یا /nʲ/ | нашъ [naʂ] |
زن | |
| Оо | o [o] |
/o/ | онъ [on] |
اُرگ، خوردن | |
| Пп | пэ [pɛ] |
/p/ یا /pʲ/ | покой [pɐˈkoj] |
پنکه | |
| Рр | эр [ɛr] |
/r/ یا /rʲ/ | рцы [rtsɨ] |
رقص | |
| Сс | эс [ɛs] |
/s/ یا /sʲ/ | слово [ˈslovə] |
پاس | |
| Тт | тэ [tɛ] |
/t/ یا /tʲ/ | твердо [ˈtvʲɛrdə] |
مات | |
| Уу | у [u] |
/u/ | укъ [uk] |
روز، نور | |
| Фф | эф [ɛf] |
/f/ یا /fʲ/ | фертъ [fʲɛrt] |
برف | |
| Хх | ха [xa] |
/x/ | хѣръ [xʲɛr] |
شاخ (voiceless velar fricative) | |
| Цц | це [tsɛ] |
/t͡s/ | цы [t͡sɨ] |
ع‍طس‍ه | |
| Чч | че [tɕe] |
/t͡ɕ/ | червь [t͡ɕɛrfʲ] |
چهار (تلفظ و ظاهر مشابه عدد 4) | |
| Шш | ша [ʂa] |
/ʂ/ | ша [ʂa] |
کاش (voiceless retroflex fricative) | |
| Щщ | ща [ɕɕa] |
/ɕɕ/ | ща [ɕt͡ɕa] |
خروشْچ‍‍ف (گاهی instead pronounced as with fresh cheese) (a voiceless alveolo-palatal fricative) | |
| Ъъ | твёрдый знак [ˈtvʲordɨj znak] |
еръ [jer] |
silent, prevents palatalization of the preceding consonant | ||
| Ыы | ы [ɨ] |
[ɨ] | еры [jɪˈrɨ] |
roses یا silly (close central unrounded vowel) | |
| Ь ь | мягкий знак [ˈmʲæxʲkʲɪj znak] |
/ ʲ/ | ерь [jerʲ] |
silent, slightly palatalises the preceding consonant | |
| Э э | э [ɛ] |
/e/ | э оборотное [ˈɛ əbɐˈrotnəɪ] |
اِسم | |
| Юю | ю [ju] |
/ju/ یا / ʲu/ | ю [ju] |
یوزپلنگ | |
| Яя | я [ja] |
/ja/ یا / ʲa/ | я [ja] |
یال | |
| حروف حذف‌شده در ۱۹۱۷-۱۹۱۸ | |||||
| Іі | – | /i/ یا / ʲi/ | і десятеричное [i] |
مانند и | |
| Ѳ ѳ | – | /f/ یا /fʲ/ | ѳита [fʲɪˈta] |
مانند ф | |
| Ѣѣ | – | /e/ یا / ʲe/ | ять [jætʲ] |
مانند е | |
| Ѵѵ | – | /i/ یا / ʲi/ | ижица [ˈiʐɨtsə] |
مانند и یا گاهی в | |
| حروف حذف‌شده قبل از ۱۷۵۰ | |||||
| Ѕѕ | – | /dz/, /z/ یا /zʲ/ | зѣло [zʲɪˈlo][۳] |
مانند з, дз | |
| Ѯѯ | – | /ks/ یا /ksʲ/ | кси [ksʲi] |
مانند кс | |
| Ѱѱ | – | /ps/ یا /psʲ/ | пси [psʲi] |
مانند пс | |
| Ѡѡ | – | /o/ | омега [ɐˈmʲeɡə] |
مانند о | |
| Ѫѫ | – | /u/, /ju/ یا / ʲu/ | юсъ большой [jus bɐlʲˈʂoj] |
مانند у | |
| Ѧѧ | – | /ja/ یا / ʲa/ | юсъ малый [jus ˈmɑlɨj] |
مانند я | |
| Ѭѭ | – | /ju/ یا / ʲu/ | юсъ большой іотированный [jus bɐlʲˈʂoj jɪˈtʲirəvənnɨj] |
مانند ю | |
| Ѩѩ | – | /ja/ یا / ʲa/ | юсъ малый іотированный [jus ˈmɑlɨj jɪˈtʲirəvən.nɨj] |
مانند я | |
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ Article живете بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today from "Толковый словарь русского языка Ушакова" ("Ushakov's Explanatory Dictionary of the Russian Language"; the dictionary makes difference between е and ё, cf. : ёлка بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today).
- ↑ Article мыслете بایگانی‌شده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Archive.today from "Толковый словарь русского языка Ушакова" ("Ushakov's Explanatory Dictionary of the Russian Language").
- ↑ ФЭБ
منابع
[ویرایش]- Benson, Morton (1960), "review of The Russian Alphabet by Thomas F. Magner", The Slavic and East European Journal, 4 (3): 271–272
- Smirnovskiy, P. (1915), A Textbook in Russian Grammar. Part I. Etymology (26th ed.)
- Vasmer, Max (1979), Russian Etymological Dictionary, Winter
- ویکی‌پدیای انگلیسی.
- «روسی در سفر » ،چاپ شانزدهم ۱۳۸۹ ، ( русский язык в путешествии )
پیوند به بیرون
[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ الفبای روسی موجود است.
- Russian alphabet and language learning exercises بایگانی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
- Cyrillic Virtual Keyboard (Cyrillic Fonts) with Russian Spellcheck
- CyrAcademisator[پیوند مرده] Bi-directional online transliteration for ALA-LC (diacritics), scientific, ISO/R 9, ISO 9, GOST 7.79B and others. Supports Old Slavonic characters
- Google Knol: How to Read the Russian Alphabet in 75 Minutes[پیوند مرده]
- Russian alphabet audio slowly and at normal speed. Five letters at a time.
- Learn Russian Alphabet (Videos)
- Sounds of individual letters of Russian Alphabet
- How to read Russian (with audio) Course with audio and reading exercises