پرش به محتوا

ناهمرسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

ناهمرسی یا دیکوگامی (به انگلیسی:Dichogamy) به حالتی در برخی از گیاهان گفته می‌شود که رسیدن دانه گرده و اندام مادگی، برای عمل لقاح و گرده افشانی، همزمان نمی‌باشد. در بسیاری از گیاهان دانه گرده و اندام مادگی همزمان می‌رسند و آماده لقاح می‌باشند ولی در برخی از گیاهان مانند کاج، کاسنی، گل مریم، کلم و…، یکی از اندام نر یا ماده زودتر می‌رسد و باعث می‌شود زمان مؤثر گرده افشانی کاهش یافته و تشکیل میوه مختل شود که به آن ناهمرسی می‌گویند. ناهمرسی شامل نرپیش‌رسی و ماده‌پیش‌رسی می‌شود.[۱]

نرپیش‌رسی

[ویرایش]

در گیاهانی که دانه گرده زودتر از رسیدن اندام مادگی، مراحل رشد خود را طی می‌کند، اتفاق می‌افتد و به آن نرپیش‌رسی یا پروتاندری (به لاتین:Protandry) می‌گویند. این پدیده را می‌توان در گردوی ایرانی، پسته، فندق، ذرت، کاهو، گل استکانی، کاج، اسفناج، هویج، کاسنی، گل مریم و… مشاهده کرد. مناطق گرم و خشک حالت نرپیش رسی را تشدید می‌کند، اما مناطق ساحلی این پدیده را کاهش می‌دهد.

ماده‌پیش‌رسی

[ویرایش]

در برخی دیگر از گیاهان با وجود اینکه اندام مادگی تمام مراحل رشد خود را طی کرده، دانه گرده هنوز نارس است که به این حالت ماده‌پیش‌رسی یا پروتوژینی (به لاتین:Protogyny) می‌گویند. این پدیده در سیب، گوجه، انجیر و کلم رخ می‌دهد.

منابع

[ویرایش]
  • جلیلی مرندی، رسول (۱۳۸۲). میوه‌کاری. جهاد دانشگاهی. ص. ص۲۵. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۰۳۲-۲۳-۱.
  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sequential hermaphroditism». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ آوریل ۲۰۱۶.

پانویس

[ویرایش]
  1. Lora, J; Herrero, M.; Hormaza, J. I. (2011). "Stigmatic receptivity in a dichogamous early-divergent angiosperm species, Annona cherimola (Annonaceae): Influence of temperature and humidity". American Journal of Botany. 98: 265–274. doi:10.3732/ajb.1000185. Retrieved 2011-04-27.