گروس (بیجار)
گروس (به کردی گروسی: گه‌ڕۊس، به کردی سورانی: گەڕووس Gerrûs) یکی از ولایت‌های سابق در ایران به مرکزیت شهر بیجار بود،[۱] که به مناطقی شامل استان‌های کردستان، زنجان و همدان امروزی گفته می‌شد.
این نام به دوران قبل از تقسیم‌بندی استانی در سال ۱۳۱۶ خورشیدی و در دوران پهلوی برمی‌گردد،
هم‌اکنون بیجار یکی از شهرستانهای استان کردستان به حساب می‌آید که در شرق این استان واقع شده‌است.
نام
[ویرایش]در استان کرمانشاه و کردستان در ایران اقوام کردزبانی زندگی می‌کنند که خود را گروس و زبان خود را کردی گروسی می‌دانند.[۲]
طوایف گروس
[ویرایش]طوایف مشهور ساکن گروس در گذشته، گروس، سیاه‌منصور، کُرانی، خواجه‌وند،[۳] کبودوند، بایندر، ترکمانی، تختی ، گروس… هستند.
حکام گروس
[ویرایش]حکام گروس از طایفه سیاه‌منصور
- خلیل خان سیاه منصور
- دولتیار خان سیاه‌منصور - حاکم آذربایجان، گروس و مناطقی دیگر از شمال غرب ایران.
حکام گروس از طایفه کبودوند
- لطف‌علی خان گروسی - حاکم گروس، قم، خلجستان.
- حسین‌علی خان گروسی - حاکم گروس - ایشیک آقاسی نادر شاه افشار.
- محمدامین خان گروسی - حاکم گروس و کرمان.
- امیر نجف‌قلی خان گروسی - حاکم گروس و اردبیل - از مقربان دستگاه عباس میرزا (نایب السلطنه).
- محمد صادق خان گروسی - حاکم گروس
- حسن‌علی خان (امیر نظام گروسی) - سیاستمدار، وزیر، دیپلمات، ادیب و خوشنویس
- عبدالحسین سالارالملک گروسی - در زمان محمدعلی شاه قاجار رئیس نظمیه ایران بود.[۴]او حاکم کردستان، کرمانشاهان، بیجار گروس و ولایات ثلاث (ملایر، تویسرکان، نهاوند) بود.[۵]
- یحیی خان گروسی - فرمانده فوج گروس
- زین العابدین خان گروسی - حاکم گروس
- علی‌رضا خان گروسی - حاکم گروس
- افتخار نظام گروسی - فرمانده سواره نظام گروس
- الهیار خان امیرعلاءالدین گروسی - حاکم صائین قلعه، ولایات ثلاث و گروس.
- اهورا خان - حاکم عباس قلعه و ولایات گروس
حکام گروس از طایفه بایندر گروس
- امیرمعزز گروسی - حاکم شهرها و ولایت‌های: اصفهان، کاشان، گروس، اردبیل و کردستان در دوره قاجار.
مشاهیر گروس
[ویرایش]- فاضل‌خان گروسی
- امیر نظام گروسی
- امیرمعزز گروسی
- عبدالحسین سالارالملک گروسی
- امینه اقدس
- علی‌رضا خان گروسی
- غلامعلی بایندر
و … از چهره‌های برجستهٔ منطقهٔ گروس در گذشته می‌باشند.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ BĪJĀR-iranicaonline
- ↑ بیات، عزیزالله، کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۳، ص ۳۸۲
- ↑ ḴᵛĀJAVAND-iranicaonline
- ↑ محبوبی اردکانی، تاریخ موسسات تمدنی جدید ایران، چاپ ۲۵۳۷، جلد ۲، ص ۱۵۱
- ↑ وقایع نگار کردستانی، علی‌اکبر، حدیقه ناصریه و مرآت الظفر، ص ۳۳۷، ۳۴۶، ۳۴۷