Վիքիպեդիա

Ինքնիշխան պետությունների ցանկ

Լիիշխան պետությունների ցանկը ներկայումս պարունակում է 203 պետության անվանում և յուրաքանչյուր պետության համար տալիս է համառոտ տեղեկություններ պետական կարգավիճակի, և լիիշխանության միջազգային ճանաչման մասին։

Ցանկը բաժանված է երկու մասի։

  1. 193 պետություններ՝ #Միջազգայնորեն ճանաչված լիիշխան պետություններն են, ներառյալ ՄԱԿ-ի անդամ պետությունները և Վատիկանը։
  2. 10 պետություններ՝ #Այլ պետություններն են որոնք դե ֆակտո լիիշխան են, բայց դեռ լայնորեն ճանաչված չեն այլ պետությունների կողմից։ Ցանկի երկու մասերում էլ պետությունների անվանումները գրված են այբբենական հերթականությամբ։

Նմանատեսակ ցանկի կազմումը բարդ և հակասական գործընթաց է և երբևէ չի կարող դիտվել վերջնական, քանի որ պետությունների կարգավիճակները պատմականորեն կարող են փոփոխության ենթարկվել։ Ուստի ցանկի բովանդակության որոշման համար օգտագործվել են որոշակի չափանիշներ, որոնց հետ կարող եք ծանոթանալ ստորև հոդվածի #Ցանկի ընտրության չափանիշները ենթաբաժնում։ Լիիշխան պետությունների մասին ավելի ընդհանրական տեղեկությունների համար տես Լիիշխան պետություն հոդվածը։

Միջազգայնորեն ճանաչված լիիշխան պետություններ

խմբագրել
Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ Ր Ց Ու Փ Ք Օ Ֆ
Էջի վերջը – Տես նաև – Հղումներ


Պետության անվանումը, պետական լեզուն և հիմնական փոքրամասնական լեզուները[1] Պետության լիիշխանության և ճանաչման կարգավիճակը[2]

Ա

խմբագրել
Աբխազիա[3]   #Այլ պետություններ
  Ադրբեջան, Ադրբեջանի Հանրապետություն
լեզուն՝ Ադրբեջաներեն Azərbaycan – Azərbaycan Respublikası (Ազերբայջան- Ազերբայջան Րեսպուբլիկասի)
անգլերեն՝ Republic of Azerbaijan		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Ադրբեջանը ունի մեկ ինքնավար հանրապետություն՝ Նախիջևանը։ Ադրբեջանը տարածքային պահանջներ է ներկայացնում Արցախի Հանրապետության նկատմամբ։
  Ալբանիա, Ալբանիայի Հանրապետություն
լեզուն՝ Ալբաներեն Shqipëria – Republika e Shqipërise (Շկիպերիա, Ռեպուբլիկա է շկիպերիզե)
անգլերեն՝ Rebulic of Albania		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Ալժիր, Ալժիրի ժողովրդական Դեմոկրատական Հանրապետություն,
լեզուն՝ Արաբերեն՝ الجزائر – الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
(Ալ-Ջումհուռիյահ ալ-ջազա՛իրիյահ ադ-Դիմուքրաթիյահ աշ-Շա՛բիյահ)
անգլերենէ People’s Democratic Republic of Algeria		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Անդորրա, Անդորայի իշխանավարություն
լեզուն՝ Կատալաներեն՝ Andorra – Principat d’Andorra
(Անդորրա - Պրինսիպատ դ՛Անդորրա)
անգլերենէ Principality of Andorra		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Անգոլա, Անգոլայի Հանրապետություն
լեզուն՝ Պորտուգալերեն՝ Angola – República de Angola
(Անգոլա - Ռեպուբլիկա դե Անգոլա)
անգլերեն՝ Republic of Angola		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Ներկայումս կա սեպարատիստական աքսորյալ կառավարություն, որը պայքարում է Կաբինդա հանրապետության անկախության համար։
  Անտիգուա և Բարբուդա, Անտիգուա և Բարբուդա,
լեզուն՝ Անգլերեն Antigua and Barbuda
(Անթիգվը ընդ Բարբուդը)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Անտիգուա և Բարբուդան համադաշնային թագավորություն է[4]։ Անտիգուա և Բարբուդան ունի ինքնավար կարգավիճակով մաս ՝ Բարբուդա։
  Արգենտինա, Արգենտինայի Հանրապետություն[5]
լեզուն՝ Իսպաներեն՝ Argentina – República Argentina
(Արխենտինա - Րեպուբլիկա Արխենտինա)
անգլերեն՝ Argentina կամ Republic of Argentina		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Արգենտինան համադաշնություն է, որի մեջ մտնում են Արգենտինայի քսաներեք գավառները և մեկ անկախ քաղաք։ Արգենտինան հավակնություններ ունի Արգենտինյան Անտարկտիկայի նկատմամբ, որոնք այժմ կասեցված են Անտարկտիկայի համաձայնագրով։ Արգենտինան նաև պահանջատիրական հավակնություն ունի Ֆոլկլենդյան կղզիների և Հարավային Ջորջիա կղզու և Հարավային Սենդվիչյան կղզիների նկատմամբ, որոնք կարգավիճակով ենթակա են Միացյալ Թագավորությանը.[6]
  Ավստրալիա, Ավստրալիայի Համադաշնություն
լեզուն՝ Անգլերեն՝ Australia – Commonwealth of Australia
(Օսթրելիա - Քոմոնվելթ ըվ Օսթրելիա)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Ավստրալիան Համադաշնային թագավորություն է և Ավստրալիայի նահանգների և տարածքների դաշնություն։ Ավստրալիայի ենթակայության մեջ են՝

Ավստրալիան իշխանատիրության հավակնություն ունի Անտարկտիկայի որոշ տարածքների նկատմամբ՝

  Ավստրիա, Ավստրիայի Հանրապետություն
լեզուն՝ Գերմաներեն՝ Österreich – Republik Österreich
(Օստերրայխ - Ռեպաբլիք Օստերրայխ)
անգլերեն՝ Republic of Austria		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։ Եվրամիության անդամ պետությունները իրենց լիիշխանության որոշ մասը օրենսդիր, գործադիր և դատաիրվական իշխանության տեսքով փոխանցել են ԵՄ պետական հաստատություններին։ Ավստրիան դաշնություն է՝ կազմված 9 Ավստրիական նահանգներից (Ավստրիայի դաշնային նահանգներ)։
  Աֆղանստան, Աֆղանստանի իսլամական Հանրապետություն
լեզուները՝ Պուշտու՝ فغانستان - افغانستان اسلامي جمهوریت
(Աֆղանեստան – Դե Աֆղանեստան Իսլամի Ջոմհուռիյաթ)
Դարի (արևելապարսկերեն) / Պարսկերեն՝ افغانستان – جمهوری اسلامی افغانستان
(Աֆղանեստան – Ջոմհուռի-յե Էսլամի-յե Աֆղանիստան)
անգլերենէ Islamic Republic of Afghanistan 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Բ

խմբագրել
  Բահամներ – Բահամյան կղզիների համադաշնություն, Բահամյան կղզիներ
լեզուն անգլերեն՝ The Bahamas – Commonwealth of The Bahamas		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Բահամյան կղզիները Համադաշնային թագավորություն է։
  Բահրեյն – Բահրեյնի Թագավորություն
լեզուն արաբերեն՝ البحرين – مملكة البحرين (Մամլաքաթ ալ-Բահրայն) 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բանգլադեշ –Բանգլադեշի ժողովրդական Հանրապետություն
լեզուն՝ բենգալերեն, բենգալի՝ বাংলাদেশ – গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ (Բանգլադեշ - Գոնոպրոջատոնտրի Բանգլադեշ)
անգլերեն՝ People's Republic of Bangladesh		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բարբադոս Բարբադոս
լեզուն անգլերեն՝։ Barbados 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բելառուսիա, Բելառուսիայի Հանրապետություն
լեզուն բելառուսերեն՝ Беларусь – Рэспубліка Беларусь (Բելառուս - Ռեսպուբլիկա Բելառոուս)
ռուսերեն Беларусь / Белоруссия – Республика Беларусь
անգլերեն՝ Republic of Belarus		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բելգիա – Բելգիայի Թագավորություն
Հոլանդերեն՝ België – Koninkrijk België
ֆրանսերեն՝ Belgique – Royaume de Belgique
գերմաներեն՝։ Belgien – Königreich Belgien

անգլերեն՝ Kingdom of Belgium

ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։ Բելգիան դաշնային պետություն է բաժանված լեզվական համայնքների և տարածքների։
  Բելիզ Բելիզ
լեզուն՝ անգլերեն՝ Belize 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Բելիզը Համադաշնային թագավորություն.է։
  Բենին – Բենինի Հանրապետություն[7]
լեզուն՝ ֆրանսերեն՝ Bénin – République du Bénin 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բութան – Բհութանի Թագավորություն
լեզուն՝ ձզոնգքհա՝ འབྲུག་ཡུལ་ - འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ (Դրուք Յուլ - Դրուք Գյալ-Քհաբ)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բոլիվիա – Բոլիվիայի բազմազգ պետություն
լեզուները՝ իսպաներեն՝։ Bolivia – Estado Plurinacional de Bolivia
այմարերեն՝ Wuliwya – Wuliwya Suyu
գուարանի՝ Volivia – Tetã Volívia
քեչուա (լեզու)՝ Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta
անգլերեն՝ Plurinational State of Bolivia		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բոսնիա և Հերցեգովինա Բոսնիա և Հերցոգովինա
լեզուները՝ բոսնիերեն և խորվաթերեն՝ Bosna i Hercegovina
սերբերեն՝ Босна и Херцеговина		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Բոսնիա և Հերզոգովինայի, Խորվաթիայի և նախկին Հարավսլավիայի Դաշնային հանրապետության միջև կնքված Դեյտոնյան համաձայնագրի արդյունքում Բոսնիա և Հերցոգովինան բաժանվեց երկու սահմանադրային ինքնությունների[8]
  Բոտսվանա – Բոցվանայի Հանրապետություն
լեզուները՝ 'ցվանա՝ Botswana – Lefatshe la Botswana
անգլերեն՝ Botswana – Republic of Botswana		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։.
  Բրազիլիա – Բրազիլիայի Դաշնային Հանրապետություն
պորտուգալերեն՝ Brasil – República Federativa do Brasil
անգլերեն՝ Federative Republic of Brazil		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։. Բրազիլիան դաշնային պետություն է՝ բաժանված 26 նահանգների և տարածաշրջանների։ .
  Բրունեյ – Բրունեյի Դարուսալամ (Խաղաղության հանգրվան՝ Բրունեյի Պետություն)
լեզուները՝ մալայերեն՝ Brunei – Negara Brunei Darussalam (Նեգարա Բրունեյի Դարուսալամ)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բուլղարիա – Բուլղարիայի Հանրապետություն
լեզուն բուլղարերեն՝ България – Република България 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։
  Բուրկինա Ֆասո Բուրկինա Ֆասո[9]
լեզուն՝ ֆրանսերեն՝ Burkina Faso		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Բուրունդի – Բուրունդիի Հանրապետություն
լեզուները՝ քիրունդի՝։ Uburundi – Republika y'Uburundi
Ֆրանսերեն՝ Burundi – République du Burundi		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Գ

խմբագրել
  Գաբոն Գաբոնի Հանրապետություն
լեզուն՝ ֆրանսերեն՝ Gabon – République Gabonaise		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։
  Գամբիա Գամբիայի Հանրապետություն
լեզուն՝ անգլերեն՝ The Gambia – Republic of The Gambia 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Գերմանիա Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն
լեզուն՝ գերմաներեն՝ Deutschland – Bundesrepublik Deutschland 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։ Գերմանիան դաշնային պետություն է՝ բաժանված նահանգների։
  Գանա Գանայի Հանրապետություն
լեզուն անգլերեն՝ Ghana – Republic of Ghana 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Գրենադա
լեզուն՝ անգլերեն՝ Grenada		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Գրենադան Համադաշնային թագավորություն է։
  Գվատեմալա Գվատեմալայի Հանրապետություն
լեզուն՝ իսպաներեն՝ Guatemala – República de Guatemala		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Գվինեա Գվինեայի Հանրապետություն
լեզուն՝ ֆրանսերեն՝ Guinée – République de Guinée		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Գվինեա-Բիսաու Գվինեա-Բիսաու Հանրապետություն
լեզուն՝ պորտուգալերեն՝ Guiné-Bissau – República da Guiné-Bissau		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Գայանա,Գայանայի Համագործակցային Հանրապետություն
լեզուն՝ անգլերեն՝ Guyana – Co-operative Republic of Guyana		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Դ

խմբագրել
  Դանիա Դանիայի Թագավորություն
լեզուն՝ դանիերեն՝ Danmark – Kongeriget Danmark 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։
  Դոմինիկա, Դոմինիկայի Համադաշնություն
լեզուն՝ անգլերեն՝ Dominica – Commonwealth of Dominica		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Դոմինիկյան Հանրապետություն
լեզուները՝ իսպաներեն՝ República Dominicana
'Տայնո (լեզու), Քիսքեվա (լեզու)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Ե

խմբագրել
  Եմեն, Եմենի Հանրապետություն
լեզուն՝ արաբերեն՝ اليمن – الجمهوريّة اليمنية (Յաման - Ալ-Ջումհուռիյյահ ալ-Յամանիյյահ)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Զ

խմբագրել

Խ

խմբագրել
  Խորվաթիա Խորվաթիայի Հանրապետություն
լեզուն՝ խորվաթերեն՝։ Hrvatska – Republika Hrvatska 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Կ

խմբագրել
  Կաբո Վերդե, Կաբո Վերդե Հանրապետություն
լեզուն՝ պորտուգալերեն՝ Cabo Verde – República de Cabo Verde		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կամբոջա, Կամբոջայի Թագավորություն
լեզուն՝ 'կհմերերեն՝ កម្ពុជា - ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា (Փրիահ Ռիչիա Նաչակր Կամպուչիա)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կամերուն, Կամերունի Հանրապետություն
լեզուները՝ ֆրանսերեն՝ Cameroun – République du Cameroun, անգլերեն՝ Cameroon – Republic of Cameroon		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կանադա[10]
լեզուները՝ անգլերեն և ֆրանսերեն		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Կանադան Համադաշնային թագավորություն է և դաշնային պետություն, որը բաժանված է գավառների և հողատիրությունների.
  Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետություն
լեզուները՝ ֆրասներեն՝ République Centrafricaine,Սանգո՝ Ködörösêse tî Bêafrîka
ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կոլոմբիա, Կոլոմբիայի Հանրապետություն
լեզուն՝ իսպաներեն՝ Colombia – República de Colombia		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Կոլոմբիան անկախ հանրապետություն է՝ կազմված 31 դեպարտամենտներից ներառյալ Սան Անդրես կղզեխումբ, Պրովիդենսիա, Սանտա Կատալինա և մայրաքաղաք (Բոգոտան։
  Կոմորներ/Կոմորոս, Կոմորյան Միություն
լեզուները՝ կոմորերեն Komori – Udzima wa Komori, ֆրանսերեն Comores – Union des Comores և արաբերեն՝ القمر – اتحاد القمر (Քումուր, Իթթիհադ ալ-Քումուր)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Կոմորոս կղզիները դաշնային պետություն է, որը կազմված է ինքնավար կղզիներից։ Կոմորոս Կղզիների Միությունը Ֆրանսիայի հետ վիճարկում է Մայոտ, Գլորիոսո կղզիների և Բարիկ դյու Գեյզեր կղզու իրավատիրությունը։
  Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն (Կոնգո-Քինշասա)[11]
լեզուն՝ ֆրանսերեն՝ Congo – République Démocratique du Congo		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կոնգոյի Հանրապետություն (Կոնգո-Բրազավիլ)
լեզուն՝ ֆրանսերեն Congo – République du Congo		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կոստա Րիկա, Կոստա Րիկայի Հանրապետություն
լեզուն՝ իսպաներեն՝ Costa Rica – República de Costa Rica		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կոտ դ'Իվուար (Փղոսկրի ափ) Կոտ դ'Իվուար Հանրապետություն
լեզուն՝ ֆրանսերեն՝ Côte d'Ivoire – République de Côte d'Ivoire		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Կուբա, Կուբայի Հանրապետություն
լեզուն՝ իսպաներեն՝ Cuba – República de Cuba		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Կուբան ունի տարածք Գուանտանամո Բեյ, որը Գուանտանամո Բեյ Ռազմածովային բազայի հետ միասին ժամանակավորապես առանց իրավատիրական պահանջի գտնվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների տիրապետության տակ Կուբայի և Ամերիկայի միջև 1903-ին կնքած պայմանագրի համաձայն։
  Կիպրոս, Կիպրոսի Հանրապետություն
լեզուները՝ հունարեն՝ Κύπρος – Κυπριακή Δημοκρατία (Կիպրոս, Կիպրիյակի Դիմոկրատիա) և թուրքերեն՝ Kıbrıs, Kıbrıs Cumhuriyet (Քըբրըս, Քըբրըս Ջումհուրիյեթ)		 ՄԱԿ-ի և Եվրամիության միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Կղզու հյուսիսարևելյան մասը դե ֆակտո ինքնուրույն պետություն է, որին ճանաչել է միայն Թուրքիան, տես ՝ Հյուսիսային Կիպրոս։

Հ

խմբագրել
  Հայաստան
Հայաստանի Հանրապետություն
լեզուն՝ Հայերեն, անգլերեն անվանումը՝ Republic of Armenia		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Հայաստանը չի ճանաչվել ՄԱԿ-ի մեկ անդամի՝ Պակիստանի կողմից, քանի որ Պակիստանը օժանդակում է Ադրբեջանին Արցախի հարցում ծագած հակամարտության մեջ, իսկ Հայաստանը ճանաչել է Քաշմիրի պատկանելությունը Հնդկաստանին։
  Հորդանան Հորդանանի Հաշեմիթական Թագավորություն
լեզուն՝ արաբերեն՝ الاردن – المملكة الأردنّيّة الهاشميّة (Ալl-Ուրդունն Ալ-Մամլաքահ ալ-Ուրդուննիյյահ ալ-Հաշիմիյյահ)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Հունաստան Հունաստանի Հանրապետություն
լեզուն՝ հունարեն՝ Ελλάδα – Ελληνική Δημοκρατία (Էլենիկի Դիմոկրատիա)
անգլերեն՝ Hellenic Republic		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ և Եվրամիության անդամ։ .

Ճ

խմբագրել
  Ճամայկա
լեզուն՝ անգլերեն՝ Jamaica		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Ճամայկան Համադաշնային թագավորություն է։
  Ճապոնիա
լեզուն՝ ճապոներեն՝ 日本 – 日本国 (Նիհոն/Նիպպոն - Նիհոն-կոկու/Նիպպոն-կոկու)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Մ

խմբագրել
  Մյանմա – Բիրմա, Մյանմարի Միություն
լեզուն բիրմաներեն՝։ ပြည်ထောင်စု မြန်မာ နိုင်ငံတော်		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Յ

խմբագրել

Չ

խմբագրել
  Չադ, Չադի Հանրապետություն
լեզուները՝ ֆրանսերեն՝ Tchad – République du Tchad և արաբերեն՝ تشاد – جمهوريّة تشاد (Ջումհուռիյյաթ Թաշադ)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Չեխիա, Չեխիայի Հանրապետություն[12]
լեզուն՝ չեխերեն՝։ Česko – Česká republika		 ՄԱԿ-ի և Եվրամիության միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։
  Չիլի Չիլիի Հանրապետություն
լեզուն՝ իսպաներեն՝ Chile – República de Chile		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Արևելյան կղզին և Խուան Ֆերնանդես կղզիները Չիլիի «հատուկ տարածքներն են»։ Դեսվենտուրադաս կղզիները և Սալաս և Գոմես կղզին Վալպարաիսո շրջանի մասն են կազմում։
  Չինաստան, Չինաստանի ժողովրդական Հանրապետություն[13] ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ[14]։ ՉԺՀ-ն, որը հայտնի է որպես ուղղակի Չինաստան, ունի 5 ինքնավար շրջան։ Ի հավելումն՝ նրա հետևյալ վարչական շրջանները ևս ունեն ինքնավարություն՝
China, Republic of (Taiwan)   #Այլ պետություններ

Ջ

խմբագրել
  Ջիբութի Ջիբութի Հանրապետություն
լեզուները՝ ֆրանսերեն՝ Djibouti – République de Djibouti
արաբերեն՝جيبوتي جمهورية جيبوتي (Ջիբութի Ջոմհուռիյաթ)		 ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։

Ս

խմբագրել

Վ

խմբագրել
  Վրաստան Վրաստանի
լեզուն վրացերեն՝ საქართველო (Սաքարթվելո) 		ՄԱԿ-ի միջազգայնորեն ճանաչված անդամ։ Վրաստանը ունի մեկ ինքնավար մաս.   Աջարիա

և երկու դե-ֆակտո անկախացած մասեր Աբխազիա և Օսեթիա (որոնք նախկինում եղել են Վրաստանի ինքնավար մարզեր)։

Անկախ լիիշխան պետություններ

խմբագրել
Պաշտոնական կարճ անվանումը Կարճ և պաշտոնական անվանումները ազգային պետական լեզվով և անգլերեն
en:Abkhazia Աբխազիա1 - Աբխազիա - Աբխազիայի Հանրապետություն
en:East Timor Արևելյան Թիմոր – Արևելյան Թիմորի Ժողովրդավարական Հանրապետություն
en:Ecuador Էկվադոր – Էկվադորի Հանրապետություն
en:Egypt Եգիպտոս – Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետություն
en:El Salvador Սալվադոր – Սալվադորի Հանրապետություն
en:Equatorial Guinea Հասարակածային Գվինեա – Հասարակածային Գվինեայի Հանրապետություն
en:Eritrea Էրիտրեա – Էրիտրեայի Պետություն
en:Estonia Էստոնիա – Էստոնիայի Հանրապետություն
en:Ethiopia Եթովպիա 3 - Եթովպիայի Դաշնային Ժողովրդավարական Հանրապետություն
  • Ամհարերեն՝ Ityop'iya / ኢትዮጵያ - Ityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik / የኢትዮጵያ ፈደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ
  • Անգլերեն՝ Federal Democratic Republic of Ethiopia
en:Fiji Ֆիջի 4 - Ֆիջի կղզիների Հանրապետություն
en:Finland Ֆինլանդիա 4 - Ֆինլանդիայի Հանրապետություն
en:France Ֆրանսիա 2 - Ֆրանսիական Հանրապետություն
en:Haiti Հայիթի - Հայիթիի Հանրապետություն
en:Honduras Հոնդուրաս – Հոնդուրասի Հանրապետություն
en:Hungary Հունգարիա – Հունգարիայի Հանրապետություն
en:Iceland – Իսլանդիա - Իսլանդիայի Հանրապետություն
en:India3 - Հնդկաստան - Հնդկաստանի Հանրապետություն
en:Indonesia – Ինդոնեզիա - Ինդոնեզիայի Հանրապետություն
en:Iran – Իրան - Իրանի Իսլամական Հանրապետություն
en:Iraq - Իրաք - Իրաքի Հանրապետություն
Ireland, Republic of - Իռլանդիա – Իռլանդիայի Հանրապետություն
en:Israel – Իսրայել - Իսրայելի Պետություն
en:Italy - Իտալիա – Իտալիայի Հանրապետություն
en:Jamaica Ջամայկա
en:Japan - Ճապոնիա
en:Jordan – Հորդանան - Հորդանանի Հաշեմիթ Թագավորություն
  • Արաբերեն՝ Al-Urdun / الاردن - Al Mamlakah al Urduniyah al Hashimiyah / المملكة الأردنّيّة الهاشميّة
  • Անգլերեն՝ Hashemite Kingdom of Jordan
en:Kazakhstan - Ղազախստան - Ղազախստանի Հանրապետություն
  • Ղազախերեն՝ Qazaqstan / Қазақстан - Qazaqstan Respūblīkasy / Қазақстан Республикасы
  • Ռուսերեն՝ Kazachstan / Казахстан - Respublika Kazachstan / Республика Казахстан
  • Անգլերեն՝ Republic of Kazakhstan
en:Kenya – Քենիա – Քենիայի Հանրապետություն
en:Kiribati – Կիրիբատի – Կիրիբատի Հանրապետություն
Korea Հյուսիսային Կորեա – Կորեայի Ժողովրդական Դեմոկրատական Հանրապետություն
Korea Հարավային Կորեա – Կորեայի Հանրապետություն
en:Kuwait – Քուվեյթ - Քուվեյթի Պետություն
en:Kyrgyzstan Ղրղզստան - Ղրղզական Հանրապետություն
  • Ղրղզերեն՝ Kyrgyzstan / Кыргызстан - Kyrgyz Respublikasy / Кыргыз Республикасы
  • Ռուսերեն՝ Kyrgyzstan / Кыргызстан - Kyrgyzskaya respublika - Кыргызская республика
  • Անգլերեն՝ Kyrgyz Republic
en:Laos - Լաոս - Լաոսի Ժողովրդական Դեմոկրատական Հանրապետություն
  • Լաոսերեն՝ Lao / ນລາວ - Sathalanalat Paxathipatai Paxaxon Lao / ສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ
  • Անգլերեն՝ Lao People's Democratic Republic
en:Latvia - Լատվիա – Լատվիայի Հանրապետություն
en:Lebanon - Լիբանան - Լիբանանի Հանրապետություն
en:Lesotho – Լեսոթո, Լեսոթոյի Թագավորություն
en:Liberia – Լիբերիա, Լիբերիայի Հանրապետություն
en:Libya – Լիբիա, Մեծ Ժողովրդական Սոցիալիստական Լիբիական Արաբական Ջամահիրիյա
  • Արաբերեն՝ Lībiyah / ليبية - al-Jamāhīrīyah al-‘Arabīya al-Lībīyah ash-Sha‘bīyah al-Ishtirākīyah al-Uzma / الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الإشتراكية العظمى
  • Անգլերեն՝ Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya
en:Liechtenstein – Լիխտենշտայն, Լիխտենշտայնի Իշխանավարություն
en:Lithuania - Լիտվա – Լիտվայի Հանրապետություն
en:Luxembourg - Լյուքսեմբուրգ, Լյուքսեմբուրգի Մեծ Դքսություն
Macedonia (FYROM)5 - Մակեդոնիա, Մակեդոնիայի Հանրապետություն
en:Madagascar – Մադագասկար, Մադագասկարի Հանրապետություն
en:Malawi – Մալավի, Մալավիի Հանրապետություն
en:Malaysia3 - Մալայզիա, Մալայզիայի Դաշնություն
en:Maldives – Մալդիվներ, Մալդիվների Հանրապետություն
  • Դիվեհի լեզվով՝ Divehi Rājje / ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖު - Divehi Rājje ge Jumhuriyyā / ހިވެދި ގުޖޭއްރާ ޔާއްރިހޫމްޖު
  • Անգլերեն՝ Republic of Maldives
en:Mali – Մալի – Մալիի Հանրապետություն
en:Malta – Մալթա, Մալթայի Հանրապետություն
en:Marshall Islands – Մարշալյան կղզիներ, Մարշալյան Կղզիների Հանրապետություն
en:Mauritania - Մավրիտանիա, Մավրիտանիայի Իսլամական Հանրապետություն
  • Արաբերեն՝ Mūrītāniyyah / موريتانية - Al-Jumhuriyah al-Islamiyah al-Mūrītāniyah / الجمهورية الإسلامية الموريتانية
  • Ֆրանսերեն՝ Mauritanie - République Islamique de la Mauritanie
  • Անգլերեն՝ Islamic Republic of Mauritania
en:Mauritius – Մավրիկիոս, Մավրիկիոսի Հանրապետություն
en:Mexico3 - Մեքսիկա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Micronesia3 - Միկրոնեզիա, Միկրոնեզիայի Դաշնային Նահանգներ
en:Moldova1,4 - Մոլդովա, Մոլդովայի Հանրապետություն
en:Monaco – Մոնակո, Մոնակոյի Իշխանավարություն
en:Mongolia Մոնղոլիա
en:Morocco6 - Մարոկո, Մարոկոյի Թագավորություն
en:Mozambique – Մոսամբիկ, Մոսամբիկի Հանրապետություն
en:Myanmar11 - Մյանմա, Մյանմայի Միություն
  • Բիրմաներեն՝ Myanma / ဴမန္မာ - Pyidaungzu Myanma Naingngandaw / ဴပည္ေထာင္စုဴမန္မာနုိင္ငံေတာ္
  • Անգլերեն՝ Union of Myanmar
en:Nagorno-Karabakh1 - Լեռնային Ղարաբաղ, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն
en:Namibia – Նամիբիա, Նամիբիայի Հանրապետություն
en:Nauru Նաուրու
en:Nepal – Նեպալ, Նեպալի Թագավորություն
en:Netherlands2 - Նիդեռլանդներ, Նիդեռլանդների Թագավորություն
en:New Zealand2 Նոր Զելանդիա
en:Nicaragua – Նիկարագուա, Նիկարագուայի Հանրապետություն
en:Niger – Նիգեր, Նիգերի Հանրապետություն
en:Nigeria3 - Նիգերիա, Նիգերիայի Դաշնային Հանրապետություն
Northern Cyprus1 - Հյուսիսային Կիպրոս, Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետություն
en:Norway2 - Նորվեգիա, Նորվեգիայի Թագավորություն
en:Oman – Օման, Օմանի Սուլթանություն
en:Pakistan – Պակիստան, Պակիստանի Իսլամական Հանրապետություն
  • Ուրդու լեզվով՝ Pākistān / پاکستان - Islami Jamhuria Pākistān / اسلامی جمہوریت پاکستان
  • Անգլերեն՝ Islamic Republic of Pakistan
en:Palau – Պալաու, Պալաուի Հանրապետություն
Palestine7 - Պաղեստին, Պաղեստինի Պետություն
en:Panama – Պանամա, Պանամայի Հանրապետություն
en:Papua New Guinea - Պապուա Նոր Գվինեա
en:Paraguay – Պարագվայ – Պարագվայի Հանրապետություն
en:Peru – Պերու, Պերուի Հանրապետություն
en:Philippines – Ֆիլիպիններ, Ֆիլիպինների Հանրապետություն
en:Poland – Լեհաստան, Լեհաստանի Հանրապետություն
en:Portugal4 Պորտուգալիա, Պորտուգալական Հանրապետություն
en:Qatar - Կատար, Կատարի Պետություն
en:Romania Ռումինիա
en:Russia3 - Ռուսաստան, Ռուսական Դաշնություն
en:Rwanda – Ռուանդա, Ռուանդայի Հանրապետություն
en:Saint Kitts and Nevis4 - Սենտ Կիտս և Նևիս, Սենտ Կիտս և Նևիսի Դաշնություն
en:Saint Lucia – Սենտ Լյուսիա
en:Saint Vincent and the Grenadines Սենտ Վինսենտ և Գրենադիներ
en:Samoa – Սամոա, Սամոայի Անկախ Պետություն
en:San Marino – Սան Մարինո, Սան Մարինոյի Խաղաղագույն Հանրապետություն

di San Marino

en:São Tomé and Príncipe4 - Սան Տոմե և Պրինսիպի, Սան Տոմե և Պրինսիպիի Դեմոկրատական Հանրապետություն

São Tomé e Príncipe

en:Saudi Arabia – Սաուդյան Արաբիա, Սաուդյան Արաբիայի Թագավորություն
  • Արաբերեն՝ Al-Arabiyyah as-Saūdiyyah / العربية السعودية - Al-Mamlakah al-'Arabiyah as-Sa'udiyah / المملكة العربيّة السّعوديّة
  • Անգլերեն՝ Kingdom of Saudi Arabia
en:Senegal – Սենեգալ, Սենեգալի Հանրապետություն
en:Serbia and Montenegro3,4,8 - Սերբիա և Չեռնոգորիա, Սերբիայի և Չեռնոգորիայի Պետական Համադաշնություն
  • Սերբերեն՝ Srbija i Crna Gora / Србија и Црна Гора - Državna zajednica Srbija i Crna Gora /Државна заједница Србија и Црна Гора
  • Անգլերեն՝ State Community of Serbia and Montenegro
en:Seychelles - Սեյշելներ, Սեյշելների Հանրապետություն
en:Sierra Leone – Սիեռա Լեոնե, Սիեռա Լեոնեի Հանրապետություն
en:Singapore – Սինգապուր, Սինգապուրի Հանրապետություն
  • Մալայերեն՝ Singapura - Republik Singapura
  • Չինարեն՝ Xinjiapo / 新加坡 - Xīnjīapō Gònghéguó / 新加坡共和国
  • Թամիլերեն՝ Čiṅkappūr / சிங்கப்பூர் - Cingkappūr Kudiyarasu / சிங்கப்பூர் குடியரசு
  • Անգլերեն՝ Singapore - Republic of Singapore
en:Slovakia - Սլովակիա, Սլովակյան Հանրապետություն
en:Slovenia - Սլովենիա, Սլովենիայի Հանրապետություն
en:Solomon Islands – Սողոմոնյան կղզիներ
en:Somalia1,9 Սոմալի
en:Somaliland1 - Սոմալիլենդ, Սոմալիլենդի Հանրապետություն
en:South Africa – Հարավային Աֆրիկա, Հարավային Աֆրիկայի Հանրապետություն
en:South Ossetia1 - Հարավային Օսեթիա, Հարավային Օսեթիայի Հանրապետություն
  • Օսեթերեն՝ Xussar Iryston / Хуссар Ирыстон - Respublikae Xussar Iryston / Республикæ Хуссар Ирыстон
  • Ռուսերեն՝ Južnaja Osetia / Южная Осетия - Respublika Južnaja Osetija/ Республика Южная Осетия
  • Անգլերեն՝ Republic of South Ossetia
en:Spain3 - Իսպանիա, Իսպանիայի թագավորություն
en:Sri Lanka Շրի Լանկա, Շրի Լանկայի Դեմոկրատկան Սոցիալիստական Հանրապետություն
  • Սինհալա լեզվով՝ Sri Lanka - Sri Lankā Prajathanthrika Samajavadi Janarajaya
  • Թամիլերեն՝ Llankai / இலங்கை - Illankai Chananaayaka Chosalisa Kudiyarasu
  • Անգլերեն՝ Democratic Socialist Republic of Sri Lanka
en:Sudan – Սուդան, Սուդանի Հանրապետություն
en:Suriname – Սուրինամ, Սուրինամի Հանրապետություն
en:Swaziland – Սվազիլենդ, Սվազիլենդի Թագավորություն
  • Անգլերեն՝ Swaziland - Kingdom of Swaziland
  • Swazi՝ eSwatini - Umbuso weSwatini
en:Sweden – Շվեդիա, Շվեդիայի Թագավորություն
en:Switzerland3 - Շվեյցարիա, Շվեյցարական Համադաշնություն
en:Syria - Սիրիա, Սիրիական Արաբական Հանրապետություն
  • Արաբերեն՝ Sūriyyah / سورية - Al-Jumhuriyah al-'Arabiyah al-Suriyah / الجمهوريّة العربيّة السّوريّة
  • Անգլերեն՝ Syrian Arab Republic
Taiwan (ROC)1 - Թայվան – Չինաստանի Հանրապետություն
en:Tajikistan4 - Տաջիկստան, Տաջիկստանի Հանրապետություն
en:Tanzania – Տանզանիա, Տանզանիայի Միացյալ Հանրապետություն
en:Thailand - Թաիլանդ, Թաիլանդի Թագավորություն
  • Թաի՝ Prathēt Thai / ราชอาณาจักรไทย - Ratcha Anachak Thai
  • Անգլերեն՝ Kingdom of Thailand
en:Togo - Տոգո, Տոգոյական Հանրապետություն
en:Tonga – Տոնգա, Տոնգայի Թագավորություն
en:Transnistria1 - Մերձդնեստր, Մոլդովայի Անդրդնեստրյան Հանրապետություն
  • Ռուսերեն՝ Pridnestrovje / пpиднecтpoвe - Приднестровская Молдавская Республика
  • Romanian/Moldovan (inofficial)’‘՝ Stînga Nistrului - Republica Moldovenească Nistreană / Република Молдовеняскэ Нистрянэ
  • Անգլերեն՝ Transdniestrian Moldovan Republic
en:Trinidad and Tobago4 - Տրինիդադ և Տոբագո, Տրինիդադ և Տոբագոյի Հանրապետություն
en:Tunisia - Թունիս, Թունիսի Հանրապետություն
en:Turkey – Թուրքիա, Թուրքիայի Հանրապետություն
en:Turkmenistan Թուրքմենստան
en:Tuvalu Տուվալու
en:Uganda – Ուգանդա, Ուգանդայի Հանրապետություն
en:Ukraine4 Ուկրաինա
en:United Arab Emirates3 Միացյալ Արաբական Էմիրություններ
en:United Kingdom2,3 - Միացյալ Թագավորություն, Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ թագավորություն
  • Անգլերեն՝ United Kingdom - United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
en:United States2,3 - Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
en:Uruguay - Ուրուգվայ, Ուրուգվայի Արևելյան Հանրապետություն
en:Uzbekistan4 - Ուզբեկստան, Ուզբեկստանի Հանրապետություն
en:Vanuatu – Վանուատու, Վանուատուի Հանրապետություն
en:Vatican City/Holy See – Վատիկան Վատիկան Քաղաքի Պետություն
en:Venezuela 3 - Վենեսուելա, Վենեսուելայի Բոլիվարյան Հանրապետություն
en:Vietnam – Վիետնամ, Վիետնամի
en:Western Sahara6 - Արևմտյան Սահարա, Սահարավի Արաբական Դեմոկրատական Հանրապետություն
  • Արաբերեն՝ Al-Saḥrāwiyyah / صحراوية - Al-Jumhūrīyâ al-Arabīyâ as-Sahrāwīyâ ad-Dīmuqrātīyâ / الجمهورية العربية الصحراوية الديمقراطية
  • Անգլերեն՝ Saharawi Arab Democratic Republic
en:Yemen - Եմեն, Եմենի Հանրապետություն
en:Zambia – Զամբիա, Զամբիայի Հանրապետություն
en:Zimbabwe - Զիմբաբվե, Զիմբաբվեի Հանրապետություն

Ցանկի ընտրության չափանիշները

խմբագրել

Հղումներ և ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ պետությունների անվանումները տրված են հայերեն պաշտոնական կարճ (օրինակ Աֆղանստան) և երկար տարբերակներով (օրինակ՝ Աֆղանստանի իսլամական Հանրապետություն), նույն անունները տրված են նաև (դե յուրե կամ դե ֆակտո) պետական լեզուներով։ Պետական լեզուների անվանումների հիմնական աղբյուրը եղել է CIA World Fact Book Արխիվացված 2018-12-25 Wayback Machine վեբ կայքը (տեղեկությունը վերցված է 13 հունիսի 2010)։ Դրոշների համար տես Լիիշխան պետությունների դրոշները
  2. ↑ Պետությունների կարգավիճակի մասին տեղեկատվությունը հենված է ՄԱԿ-ի կողմից պետության ճանաչման և ՄԱԿ-ի անդամակցության փաստի վրա (աղբյուրը՝ ՄԱԿ-ի պաշտոնական կայքը)։
  3. ↑ Այս ցանկի մեջ ընդգրկված են նաև դե-ֆակտո անկախ պետությունները։ Ավելի մանրամասն տես՝ Չճանաչված պետությունների ցանկ
  4. ↑ Համադաշնային թագավորությունները անդամակցում են Ազգերի Համադաշնությանը, որտեղ պետության առաջնորդ է Միացյալ թագավորության Եղիսաբեթ II թագուհին։ Թագավորությունները լիիշխան պետություններ են, տես Համադաշնային թագավորություններ
  5. ↑ Արգենտինան նաև անվանում են Արգենտինական Ժողովուրդ
  6. ↑ Ավելի մանրամասն տես Աշխարհի տարածքային անհամաձայնությունների ցանկ հոդվածը
  7. ↑ Նախկինում կոչվում էր Դահոմեյ, տեղական անունն է եղել մինչև 1975.
  8. ↑ Տես Դեյտոնյան համաձայնագրի տեքստը՝ The General Framework Agreement for Peace in Bosnia and Herzegovina Արխիվացված 2015-06-04 Wayback Machine համացանցային էջում
  9. ↑ հայտնի է նաև որպես Բուրկինա նախկինում կոչվում էր Վերին Վոլտա մինչև 1984.
  10. ↑ Կանադայի իրավաբանական անունը հենց Կանադա բառն է։ Սակայն կա նաև պաշտոնապես ընդունված, բայց քիչ օգտագործվող անուն՝ Dominion of Canada
  11. ↑ Հապավում է որպես ԿԴՀ, և հայտնի է նաև որպես Կոնգո-Կինշասա։ Նախկինում անվանվում էր Զաիր, որը երկրի պաշտոնական անունն է եղել 1971-ից 1997
  12. ↑ A simpler official short-form name has been encouraged by the Czech government: the English variant Czechia remains uncommon, but variants in Czech (Česko) and some other languages are more popular. See Name of the Czech Republic
  13. ↑ The People's Republic of China (PRC) is commonly referred to as China, while the Republic of China (ROC) is commonly referred to as Taiwan. The ROC is also occasionally known diplomatically as Chinese Taipei, along with other names.
  14. ↑ The People's Republic of China is currently not recognized by 22 UN member states and the Holy See, which recognize the Republic of China. See: Dates of establishment of diplomatic relations with the People's Republic of China and Foreign relations of the PRC.
  15. ↑ Government of Hong Kong
  16. ↑ Government of Macau

Տես նաև

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ինքնիշխան_պետությունների_ցանկ&oldid=10004424» էջից