Ավետիս Յափուճյան

Ավետիս Յափուճյան; արմտ. հայ.՝ Աւետիս Եափուճեան
Ծնվել է	հունվարի 10, 1931
Ծննդավայր	Կահիրե, Եգիպտոս
Մահացել է	հուլիսի 5, 2017 (86 տարեկան)
Մահվան վայր	Սիդնեյ, Ավստրալիա
Քաղաքացիություն	Եգիպտոսի թագավորություն, Եգիպտոս և Ավստրալիա
Ազգություն	հայ
Մայրենի լեզու	հայերեն
Կրթություն	Գալուստյան ազգային վարժարան (1949) և Երևանի պետական համալսարան (1974)
Գիտական աստիճան	պատմական գիտությունների թեկնածու (1974)
Մասնագիտություն	պատմաբան, մշակութային գործիչ, խմբագիր, հրապարակախոս և թարգմանիչ
Աշխատավայր	Փունջ, Արեւ և ՀԲԸՄ
Կուսակցություն	ՌԱԿ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ շքանշան

Ավետիս Հովհաննեսի Յափուճյան (հունվարի 10, 1931(1931-01-10)^[1], Կահիրե, Եգիպտոս^[1] - հուլիսի 5, 2017(2017-07-05), Սիդնեյ, Ավստրալիա^[2]), եգիպտահայ պատմաբան, մշակութային գործիչ, խմբագիր։ Պատմական գիտությունների թեկնածու (1974, Երևան)։

Կենսագրություն

Ավարտել է Կահիրեի Գալուստյան վարժարանը (1949), Լոնդոնի մանկավարժական ինստիտուտի լրագրության ֆակուլտետը (1953)։ 1966 թվականից «Սրն» օրաթերթի (Կահիրե) խմբագիրն է։ Կահիրեում լույս են տեսել Յափուճյանի «Հայ ժողովուրդի մեծ գոյամարտը» (1968), «Ով կազմակերպել է Փետրվարյան արկածախնդրությունը և ինչ եղավ անոր հետևանքը» (1969), «Արևմտահայաստանի կորուստը և անոր պատասխանատուները» (1970), «Եվ վերածնավ հայ ժողովուրդը հուրեն ու սուրեն» (1971), «Բաքվի հերոսամարտը և անոր պարտության պատասխանատուները» (1973), «1918 թվականի թուրքական արշավանքը Հայաստան և Բաթումի պայմանագիրը» (1974), «Հայ ժողովրդին անկախության պայքարը Կիլիկիո մեջ 1919 թվերից (1977), «Մեծ եղեռնը օտար մտավորականության գնահատումով» (1980) գրքերը։ Ֆրանսերենից և անգլերենից հայերեն է թարգմանել վեպեր և գիտական երկեր^[3]։ Իր գործունեությամբ նպաստում է սփյուռք-հայրենիք կապերի ամրապնդմանը^[4]։

Երկեր

Արեւմտահայաստանի կորուստը եւ անոր պատասխանատուները, Գահիրէ, 1970, 225 էջ։
Եւ վերածնաւ հայ ժողուուրդը հուրէն եւ սուրէն, Գահիրէ, 1971, 342 էջ։
Հայ ժողովուրդին անկախութեան պայքարը Կիլիկիոյ մէջ 1919-1921 թթ., մաս Ա., Գահիրէ, 1977, 1086 էջ։
Հայաստանի հանրապետութեան քաղաքական, տնտեսական, զինուորային, ընկերային կացութիւնը, Գահիրէ, 1972, 462 էջ։
Մեծ եղեռնը օտար մտաւորականութեան գնահատումով, Գահիրէ, 1980, 168 էջ։
Նանսեն եւ հայ գաղթականութեան հայրենադարձութեան հարցը, Գահիրէ, 1983, 280 էջ։
Ով կազմակերպեց Փետրուարեան արկածախնդրութիւնը եւ ինչ եղաւ անոր հետեւանքը, Գահիրէ, 1969, 136 էջ։
Պայքարի ճանապարհով, Սիտնի, 2001, 312 էջ։
Պաքուի հերոսամարտը եւ անոր պարտութեան պատասխանատուները, Գահիրէ, 1973, 134 էջ։

Պարգևներ

Ավստրալիայի կառավարության Հատուկ շքանաշան, 2001
Մայր Աթոռ Սբ. Էջմիածնի «Ս.Սահակ-Ս.Մեսրոպ» շքանշան, 2005
ՀՀ սփյուռքի նախարարության «Վիլյամ Սարոյան» մեդալ, 2011

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 124.
↑ Daily, AZG. «ՎԱԽՃԱՆՎԵԼ Է ԴՈԿՏ. ԱՎԵՏԻՍ ՅԱՓՈՒՃՅԱՆԸ». AZG Daily. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 23-ին.
↑ «Bibliothèque de l'Église apostolique arménienne - Paris - Եափուճեան , Աւետիս». www.bibliotheque-eglise-armenienne.fr. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 10-ին.
↑ «Zarkfoundation - Ավետիս Յափուճյան». zarkfoundation.com.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 124)։

[_72f63cf53455c6a2-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 124.

[2] Daily, AZG. «ՎԱԽՃԱՆՎԵԼ Է ԴՈԿՏ. ԱՎԵՏԻՍ ՅԱՓՈՒՃՅԱՆԸ». AZG Daily. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 23-ին.

[3] «Bibliothèque de l'Église apostolique arménienne - Paris - Եափուճեան , Աւետիս». www.bibliotheque-eglise-armenienne.fr. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 10-ին.

[4] «Zarkfoundation - Ավետիս Յափուճյան». zarkfoundation.com.

[1]

[2]

[3]

[4]