Jump to content

Ատելության խոսքի դեմ օրենսդրությունը Միացյալ Թագավորությունում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Անգլիայում և Ուելսում ատելության խոսքի մասին օրենքները պարունակվում են մի քանի օրենսդրական ակտերում։ Արգելվում է որևէ մեկի նկատմամբ ատելություն արտահայտելը ՝ այդ անձի մաշկի գույնի, ռասայի, սեռի, հաշմանդամության, ազգային պատկանելության (ներառյալ ՝ հպատակության), էթնիկ կամ ազգային ծագման, կրոնի, սեռափոխության կամ սեռական կողմնորոշման պատճառով[1][2][3][4]։ Ցանկացած հաղորդագրություն, որը կրում է սպառնալից կամ վիրավորական բնույթ և ուղղված է ինչ-որ մեկին անհանգստացնելուն կամ վշտացնելուն, արգելվում է[5]։ Ատելության խոսքի համար պատիժները ներառում են տուգանքներ, բանտարկություն կամ երկուսն էլ միասին[6]։

Ոստիկանությունն ու ՍիՓիԷսը ձևակերպել են ատելության հիմքով հանցագործությունների և ատելության հիմքով միջադեպերի սահմանումը, որոնց թվում են ատելություն սերմանող արտահայտությունները։ Ինչ-որ բան համարվում է ատելության միջադեպ, եթե զոհը կամ որևէ մեկը կարծում է, որ դա պայմանավորված է թշնամանքով կամ նախապաշարմունքով ՝ հաշմանդամության, ռասայի, կրոնի, գենդերային ինքնության կամ սեռական կողմնորոշման հիման վրա։ Ատելության միջադեպը դառնում է ատելության հանցագործություն, եթե այն անցնում է հանցագործության սահմանը[7]։

Միացյալ Թագավորության որոշ օրենքներ կիրառվում են Շոտլանդիայում և Հյուսիսային Իռլանդիայում։ Շոտլանդիայի կառավարությունն անցկացրել է ատելության հողի վրա հանցագործությունների մասին օրենքների անկախ վերանայում, որը մտադիր է օգտագործել որպես հիմք նոր օրենսդրության շուրջ ավելի լայն խորհրդակցությունների համար[8]։

Կանոնադրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հասարակական կարգի պահպանության ակտեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաս 3

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգլիայում, Ուելսում և Շոտլանդիայում 1986 թվականի հասարակական կարգի մասին օրենքն իր 3-րդ մասում արգելում է ռասայական ատելության արտահայտությունը, որը սահմանվում է որպես ատելություն մի խումբ անձանց նկատմամբ ՝ մաշկի գույնի, ռասայի, ազգային պատկանելության (ներառյալ հպատակության) կամ էթնիկ կամ ազգային ծագման պատճառով։ Հոդվածի 18-րդ կետն ասում է․

Անձը, ով օգտագործում է սպառնալից, անպարկեշտ կամ վիրավորական բառեր կամ վարքագիծ կամ ցուցադրում է սպառնալիքներ, անպարկեշտ կամ վիրավորական վարք պարունակող ցանկացած գրավոր նյութ, մեղավոր է հանցագործության մեջ, եթե ՝

(ա) նա մտադիր է այդ կերպ հրահրել ռասայական ատելություն, կամ

(բ) հաշվի առնելով բոլոր հանգամանքները ՝ այն, ամենայն հավանականությամբ, ռասայական ատելություն կառաջացնի։

3-րդ մասով նախատեսված հանցագործությունները առաջացնում են առավելագույն պատիժ ՝ յոթ տարվա ազատազրկում կամ տուգանք, կամ երկուսն էլ[9]։

Մաս 3 Ա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2006 թվականի Ռասայական և կրոնական ատելության մասին օրենքը փոփոխեց 1986 թվականի Հասարակական կարգի մասին օրենքը ' ավելացնելով 3ա մաս։ Այս մասում ասվում է. «Անձը, ով օգտագործում է սպառնալից բառեր կամ վարք կամ ցուցադրում է սպառնալիք պարունակող գրավոր նյութեր, մեղավոր է հանցագործության մեջ, եթե նա մտադիր է այդ կերպ կրոնական ատելություն հրահրել»։ Այս մասը վերաբերում է խոսքի ազատությունը ՝ արձանագրելով 29-րդ բաժնում․

Այս մասում ոչ մի բան չպետք է մեկնաբանվի կամ կիրառվի այնպիսի եղանակով, որն արգելում կամ սահմանափակում է քննարկումը, քննադատությունը կամ հակակրանքը, ծաղրը, վիրավորանքը կամ չարաշահումը որոշակի կրոնների կամ նրանց հետևորդների համոզմունքների կամ գործելակերպի, կամ որևէ այլ հավատքի կամ համոզմունքի համակարգի կամ դրա հետևորդների գործելակերպի վերաբերյալ, կամ կրոնափոխություն կամ այլ կրոնի կամ հավատքի համակարգ ՝ դադարեցնելու իրենց կրոնը կամ հավատքի համակարգը։

2008 թվականի Քրեական արդարադատության և ներգաղթի մասին օրենքը փոփոխեց 1986 թվականի Հասարակական կարգի մասին օրենքի 3 Ա մասը։ Փոփոխված 3 Ա մասը Անգլիայի և Ուելսի համար ավելացնում է սեռական կողմնորոշման հիման վրա ատելություն հրահրելու հանցակազմ։ 3-րդ մասում նշված բոլոր իրավախախտումները կապված են հետևյալ արարքների հետ ՝ բառերի կամ վարքագծի օգտագործումը կամ գրավոր նյութերի ցուցադրումը, գրավոր նյութերի հրապարակումը կամ տարածումը, պիեսի հրապարակային կատարումը, ձայնագրության տարածումը, ցուցադրումը կամ նվագարկումը, հեռարձակումը կամ ծրագրի ներառումը ծրագրային ծառայության մեջ և հրահրող նյութերի պահպանումը։ Կրոնական համոզմունքների կամ սեռական կողմնորոշման վրա հիմնված ատելության պայմաններում համապատասխան գործողությունը (այսինքն ՝ բառերը, վարքագիծը, գրավոր նյութերը, գրառումները կամ ծրագիրը) պետք է լինի սպառնալից, այլ ոչ թե պարզապես վիրավորական[10]։

4 Ա բաժին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1994 թվականի Քրեական արդարադատության և հասարակական կարգի մասին օրենքը ներառեց 4 Ա բաժինը 1986 թվականի Հասարակական կարգի մասին օրենքում։ Նշված բաժինը այն որակում է որպես հանցագործություն, որը որոշակի հանգամանքներում անհանգստություն կամ վրդովմունք է առաջացնում, ներառյալ վիրավորական բառերի կամ վարքագծի օգտագործումը[11]։

5-րդ բաժնի բարեփոխումների համար ձեռնարկված քարոզարշավ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականին Քրիստոնեական ինստիտուտը քարոզարշավ սկսեց «վիրավորական» բառը Հանրային կարգի մասին օրենքի 5-րդ բաժնից հանելու համար ՝ ասելով, որ դա պարզ գրաքննություն է։ Քարոզարշավին աջակցել են մի շարք հայտնի ակտիվիստներ, այդ թվում ՝ կատակերգու Ռոուան Աթկինսոնը և ներքին գործերի նախկին ստվերային նախարար Դեյվիդ Դևիսը[12]։ 2012 թվականի դեկտեմբերի 12-ին Լորդերի պալատը քվեարկեց Հասարակական կարգի մասին օրենքում փոփոխություններ կատարելու օգտին, որոնք բացառում են «վիրավորական» բառը։ 2013 թվականի հունվարին կառավարությունը հայտարարեց, որ կընդունի փոփոխությունը, չնայած նախկինում դրան դեմ էր։ Հանրային կարգի մասին օրենքի փոփոխությունը պատշաճ կերպով ընդունվել է որպես օրենք ՝ 2013 թվականի հանցագործությունների և դատարանների մասին օրենքի 57-րդ հոդվածի համաձայն:[1] Օրենքի 57-րդ հոդվածն ուժի մեջ է մտել 2014 թվականի փետրվարի 1-ից[13]։

Ֆուտբոլային իրավախախտումների մասին օրենք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991 թվականին Ֆուտբոլի իրավախախտումների մասին օրենքը (փոփոխված է «Ֆուտբոլի մասին» օրենքով, (իրավախախտումներ և անկարգություններ) 1999 թվականի օրենք) արգելում է անպարկեշտ կամ ռասիստական վանկարկումները նշանակված ֆուտբոլային խաղերում[14]։

Ատելության խոսքի կարգավորման համար բանտերի օգտագործումը քննադատվել է նորմատիվ տեսանկյունից[15]։

Առանձին դեպքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2001 թվականի հոկտեմբերի 13-ին Ավետարանիչ Հարի Համոնդը ձերբակալվեց և մեղադրվեց «Հասարակական կարգի մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն (1986) Բորնմութում մարդկանց մեծ պաստառ ցուցադրելու համար․ «Հիսուսը խաղաղություն է շնորհում, Հիսուսն ապրում է։ Դադարեցրեք անբարոյականությունը, դադարեցրեք համասեռամոլությունը, դադարեցրեք լեսբիան, Հիսուսը Տերն է»։ 2002 թվականի ապրիլին դատավորը Համոնդին մեղավոր ճանաչեց, տուգանեց 300 ֆունտ ստեռլինգով և պարտավորեցրեց վճարել ևս 395 ֆունտ ստեռլինգ որպես դատական ծախսեր[16][17][18]։

2006 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Սթիվեն Գրինը ձերբակալվեց Քարդիֆում բրոշյուրներ տարածելու համար, որոնցում նույն սեռի ներկայացուցիչների միջև սեռական ակտիվությունը մեղք էր կոչվում[19][20]։

2009 թվականի դեկտեմբերի 8-ին շրջանային դատավոր Ռիչարդ Քլենսին, որը նստած էր Լիվերպուլի Մագիստրատների դատարանում, արդարացրեց Բեն և Շարոն Ֆոգելենզանգներին ՝ հյուրանոցների սեփականատերերին, 1986 թվականի Հասարակական կարգի մասին օրենքի և 1998 թվականի Հանցագործությունների և անկարգությունների մասին օրենքի համաձայն։ Ֆոգելենզանգներին մեղադրանք է առաջադրվել այն բանից հետո, երբ իրենց հյուրանոցի հյուր Էրիկա Թազին բողոքել է, որ Ֆոգելենզանգները վիրավորել են իրեն հիջաբով ներկայանալուց հետո[21]։

2010 թվականի մարտի 4-ին Երդվյալ ատենակալները մեղադրական դատավճիռ կայացրին Հարի Թեյլորի նկատմամբ, որին մեղադրանք առաջադրվեց 1986 թվականի Հասարակական կարգի մասին օրենքի 4 Ա մասով։ Թեյլորին մեղադրանք է առաջադրվել այն բանի համար, որ 2008 թվականին երեք անգամ թողարկել է հակակրոնական ծաղրանկարներ Լիվերպուլի Ջոն Լենոնի անվան օդանավակայանի աղոթասրահում։ Օդանավակայանի հոգևորականը, որը վիրավորվել և անհանգստացել էր ծաղրանկարներից, ոստիկանություն է կանչել[22][23][24]։ 2010 թվականի ապրիլի 23-ին Լիվերպուլի Թագավորական դատարանի դատավոր Չարլզ Ջեյմսը Թեյլորին դատապարտեց վեցամսյա ազատազրկման ՝ երկու տարի հետաձգելով, նրան պարտադրեց հակասոցիալական վարքի հնգամյա արգելք (ASBO) (որն արգելում է նրան կրոնական բնույթի նյութեր կրել հասարակական վայրերում), հրամայեց նրան կատարել 100 ժամ չվճարված աշխատանք և պարտավորեցրեց նրան վճարել 250 ֆունտ ստեռլինգ ծախսեր։ Թեյլորը դատապարտվեց վեց ամսվա ազատազրկման։ Թեյլորը երկու տարի դատապարտվել է նմանատիպ հանցագործությունների համար 2006 թվականին[25]։

2010 թվականի ապրիլի 20-ին ոստիկանությունը ձերբակալեց Դեյլ Մաքելփինին (Քամբրիայի Ուորքինգթոն քաղաքից քրիստոնյա քարոզիչ) այն բանի համար, որ նա պնդում էր, որ համասեռամոլությունը մեղք է։ 2010 թվականի մայիսի 14-ին դատարանը որոշում կայացրեց քրեական հետապնդում չհարուցել Մաքելփայնի նկատմամբ[26]։ Ավելի ուշ ոստիկանությունը ներողություն է խնդրել Մաքելփայնից նրան ընդհանրապես ձերբակալելու համար և նրան մի քանի հազար ֆունտ ստեռլինգ փոխհատուցում վճարել[27]։

2018 թվականի ապրիլի 23-ին շոտլանդացի յութուբեր Մարկ Միչանը, Հյուսիսային Լանարկշիրի Քոութբրիջից, տուգանվել է 800 ֆունտ ստեռլինգով այն բանից հետո, երբ նրան «կոպիտ վիրավորական» են համարել YouTube-ում ավելի քան 3 միլիոն անգամ դիտված տեսանյութ տեղադրելու համար, որտեղ նա սովորեցնում է իր ընկերոջ խոզուկին պատասխանել «Զիգ Հեյլ» արտահայտությանը ՝ թաթը բարձրացնելով նացիստական ժեստով[28]։ Խորհրդարանի անդամ Ֆիլիպ Դևիսը պահանջել է վերանայել խորհրդարանում արտահայտվելու ազատությունը ՝ ի պատասխան մեղադրական դատավճռի[29]։ Կատակերգուներ Ռիկի Ջերվեյսը և Դեյվիդ Բադդիելը Թվիթերում գրել են ՝ ի պաշտպանություն Միչանի[30][31][32]։ Թոմ Ուոքերը, Շապպի Հորսանդին և Սթիվեն Ֆրայը պաշտպանեցին Միչանին և քննադատեցին այլ կատակերգուների ՝ թեմայի վերաբերյալ իրենց լռության համար[33][34][35]։ Միչանը, ով պատրաստվում էր բողոքարկել, դատապարտվել է 800 ֆունտ ստեռլինգ տուգանք վճարելու 2018 թվականի ապրիլի 23-ին[36][37]։ Մոտ 500 հոգուց բաղկացած ամբոխը Լոնդոնում բողոքել է այդ քայլի դեմ[38]։ 2017 թվականին Քրոքստետի 19-ամյա բնակչուհի Չելսի Ռասելը Instagram-ի իր էջում մեջբերել է Snoop Dogg-ի «I' m Trippin» երգից մի տող։ Մի տող, որը կարդում էր «Kill a snitch nigga, rob a rich nigga», պատճենվել է ընկերոջ էջից ՝ որպես հարգանքի տուրք Ֆրենկի Մերֆիին, ով մահացել է ավտովթարից 13 տարեկան հասակում[39][40]։ Քննիչները նախազգուշացվել են վիրավորանքի առկայության մասին և Ռասելին մեղադրանք են առաջադրել «հանրային էլեկտրոնային հաղորդակցության ցանցի միջոցով կոպիտ վիրավորական հաղորդագրություն ուղարկելու» համար։ Փաստաբան Քերոլ Քլարկը հայտարարել է, որ ինքը միջնորդություն է ստացել ձերբակալությունն իրականացնող սպաներից մեկից, որպեսզի դատավարության առարկա հանդիսացող «նիգգա» բառը չօգտագործվի դատարանում[41]։ 2018-ի ապրիլին շրջանային դատավոր Ջեք Մաքգարվան մեղավոր ճանաչեց Ռասելին և կայացրեց դատավճիռ, որը ներառում էր 585 Ֆունտ ստեռլինգ տուգանք և պարետային ժամ[42]։ Այնուամենայնիվ, 2019 թվականի փետրվարի 21-ին Ռասելի դատավճիռը չեղյալ հայտարարվեց Լիվերպուլի թագավորական դատարանի կողմից[43]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Public Order Act 1986». www.statutelaw.gov.uk.
  2. ↑ «Racial and Religious Hatred Act 2006». www.opsi.gov.uk.
  3. ↑ «Criminal Justice and Immigration Act 2008» (PDF).
  4. ↑ «Crown Prosecution Service: Hate Crime».
  5. ↑ Criminal Justice and Public Order Act 1994.
  6. ↑ Besides "hate speech" laws, the United Kingdom has also hate crime laws. For England, Wales, and Scotland, the Crime and Disorder Act 1998 makes hateful behaviour towards a victim based on the victim’s membership (or presumed membership) in a racial group an "aggravating factor" for the purpose of sentencing in respect of specified crimes. A "racial group" is a group of persons defined by reference to race, colour, nationality (including citizenship) or ethnic or national origins. The specified crimes are assault, criminal damage, offences under the Public Order Act 1986, and offences under the Protection from Harassment Act 1997.http://www.opsi.gov.uk/si/si2003/uksi_20032267_en.pdf
  7. ↑ «What are hate incidents and hate crime?».
  8. ↑ Scottish Judge calls for age, gender offences to be hate crimes, The Scotsman May 2018
  9. ↑ «Public Order Act 1986». www.statutelaw.gov.uk.
  10. ↑ «Legislation.gov.uk». www.opsi.gov.uk.
  11. ↑ «Public Order Act 1986. Changes over time for: Section 4A». Archive.org. 2001 թ․ հունվարի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  12. ↑ Rowan Atkinson on free speech (անգլերեն), Վերցված է 2023-06-09-ին
  13. ↑ Statutory Instruments 2013/2981 art. 3
  14. ↑ Office, Home. «Explanatory Notes to Football (Offences and Disorder) Act 1999». www.opsi.gov.uk.
  15. ↑ Baker, Dennis; Zhao, Lucy (2013). «The Normativity of Using Prison to Control Hate Speech: The Hollowness of Waldron's Harm Theory». New Criminal Law Review. 16 (4). doi:10.1525/nclr.2013.16.4.621.
  16. ↑ Mullins, Mark (January 2005). «Incitement to Religious Hatred - A Gag to the Gospel». Christian Voice. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 19-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 3-ին.
  17. ↑ «Street preacher convicted by magistrates for displaying a sign saying homosexuality is immoral». The Christian Institute. 2006 թ․ հուլիսի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 3-ին.
  18. ↑ «Hatred is no play on words». TimesOnline. 2004 թ․ դեկտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 3-ին.
  19. ↑ «Anti-gay leaflets charge dropped». BBC News. 2006 թ․ սեպտեմբերի 28. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 3-ին.
  20. ↑ «Cardiff 'Mardi Gras' Evangelist Charges Dropped». Christian Voice. 2006 թ․ սեպտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 3-ին.
  21. ↑ Jenkins, Russell (2009 թ․ դեկտեմբերի 9). «Hotelier Ben Vogelenzang cleared of insulting Muslim guest». The Sunday Times. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 25-ին.
  22. ↑ «BBC - Will & Testament: "Militant Atheist" found guilty of religious harassment».
  23. ↑ «Liverpool Echo: Latest Liverpool and Merseyside news, sports and what's on». www.liverpooldailypost.co.uk.
  24. ↑ «The Blasphemy law is back - MediaWatchWatch». www.mediawatchwatch.org.uk.
  25. ↑ «John Lennon Airport sexual image atheist gets Asbo». BBC. 2010 թ․ ապրիլի 23. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 23-ին.
  26. ↑ Evans, Martin (2010 թ․ մայիսի 14). «Christian preacher arrested for saying gays were sinful has charges dropped». Telegraph.co.uk. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 15-ին.
  27. ↑ McGowen, Pamela (2010 թ․ հունիսի 3). «Street preacher wins compensation after Cumbria police wrongful arrest». www.newsandstar.co.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  28. ↑ Dearden, Lizzie (2018 թ․ ապրիլի 23). «Man who taught girlfriend's pet pug dog to perform Nazi salutes fined £800». independent.co.uk. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 15-ին.
  29. ↑ Coulter, Martin (2018 թ․ մարտի 23). «Yorkshire MP Philip Davies backs Ricky Gervais in freedom of speech row after YouTuber Count Dankula found guilty of making 'highly offensive' video». The Evening Standard. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 23-ին.
  30. ↑ «Man guilty of hate crime for filming pug's 'Nazi salutes'». BBC. 2018 թ․ մարտի 20. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 21-ին.
  31. ↑ Coulter, Martin (2018 թ․ մարտի 20). «YouTuber Count Dankula is found guilty of hate crime after teaching pet pug 'Nazi salute'». The Standard. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 21-ին.
  32. ↑ Kenan Malik (2018 թ․ մարտի 25). «The 'Nazi pug': giving offence is inevitable and often necessary in a plural society». The Guardian. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  33. ↑ Doyle, Andrew (2018 թ․ մարտի 28). «Let's stand up for the right to be offensive». Spiked. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 8-ին.
  34. ↑ Khorsandi, Shappi (2018 թ․ մարտի 23). «The conviction of Count Dankula sets a dangerous precedent for freedom of speech». The Independent. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 8-ին.
  35. ↑ «Jonathan Pie Defends YouTuber Convicted for Nazi Pug Video». Yahoo News. 2018 թ․ մարտի 26. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 23-ին.
  36. ↑ Dearden, Lizzie (2018 թ․ ապրիլի 23). «Man who taught girlfriend's pet pug dog to perform Nazi salutes fined £800». The Independent. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 23-ին.
  37. ↑ «Man who filmed dog giving Nazi salutes fined £800». The Guardian (անգլերեն). 2018 թ․ ապրիլի 23. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 23-ին.
  38. ↑ Williams, Martin (2018 թ․ ապրիլի 23). «Row over police filming London protest over Scots 'Nazi dog' creator conviction». The Sunday Herald. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 23-ին.
  39. ↑ Mech, Chris (2018 թ․ ապրիլի 23). «U.K. Woman Charged With A Hate Crime For Posting "Grossly Offensive" Rap Lyrics On Instagram». Genius. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 26-ին.
  40. ↑ Shackford, Scott (2018 թ․ ապրիլի 23). «She Posted Rap Lyrics to Remember a Dead Teen, So the U.K. Prosecuted Her for Hate Speech». Reason. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 26-ին.
  41. ↑ Duffy, Tom (2018 թ․ ապրիլի 17). «Woman who posted rap lyrics as tribute on Instagram guilty of sending offensive message». The Liverpool Echo. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 26-ին.
  42. ↑ «Woman guilty of 'racist' Snap Dogg rap lyric Instagram post». BBC. 2018 թ․ ապրիլի 19. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 26-ին.
  43. ↑ Docking, Neil (2019 թ․ փետրվարի 22). «This teen with Asperger's was prosecuted - for Instagramming N-word rap lyrics». liverpoolecho. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 9-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ատելության_խոսքի_դեմ_օրենսդրությունը_Միացյալ_Թագավորությունում&oldid=9380013» էջից