Գերաս
| Գերաս | |
|---|---|
 Գերաս, ատտիկական կարմիր պատկերի դետալ, գ. 480–470 մ.թ.ա., Լուվր | |
| Տեսակ | Աստված |
| Ենթատեսակ | Տարիքի աստված |
| Դիցաբանություն | Հին հունական դիցաբանություն |
| Սեռ | արական |
| Հունական գրաձև | Γῆρας |
| Երևի համընկնում է | Սենեկտուս |
| Հայր | Նիքս[1] կամ Էրեբուս[2] |
| Մայր | Նիքս[3] |
 Geras Վիքիպահեստում | |
Հին հունական դիցաբանությունում Գերաս /ˈdʒɪərəs/ (հին հունարեն՝ Γῆρας), ծերության աստվածն էր։ Նրան պատկերում էին որպես փոքրիկ, կնճռոտ ծերուկ։ Գերասի հակառակը Հեբեն էր՝ երիտասարդության աստվածուհին։ Նրա Հռոմեական համարժեքը Սենեկտուսն էր։ Նա հայտնի է հիմնականում ծաղկամանների պատկերներից, որոնք ցույց են տալիս նրան հերոսի Հերակլեսի հետ. առասպելական պատմությունը, որը ոգեշնչել է այս պատկերները, կորել է։
Դիցաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ Հեսիոդոսի՝ Գերասը այն բազմաթիվ որդիներից ու դուստրերից մեկն է, որոնց Նիքսը ծնել է պարթենոգենետիկ ճանապարհով[1]։ Այնուամենայնիվ, և՛ Հիգինուսը, և՛ Ցիցերոնը որպես հայր համարում են նաև Էրեբուսին՝ Նիքսի կնոջը[4][5]։
Տիտոնոսի առասպելում մահկանացու արքայազնը աստվածներից ստացել է անմահություն, բայց ոչ մշտական երիտասարդություն, ուստի, երբ ծերությունը հասավ նրան, նա շարունակում էր ծերանալ և փոքրանալ, բայց երբեք չմեռնել։ Ի վերջո Էոսը Տիթոնոսին վերածեց ցիկադայի[6]։ Հին հունական մի քանի ծաղկամաններում Գերասը պատկերված է կռվող Հերակլեսի հետ, թեև համապատասխան գրավոր առասպել չի պահպանվել։ Գերասը ներկայացված է որպես ծեր, կնճռոտ ճաղատ մարդ, ով ողորմություն է խնդրում[7]։
Փիլոստրատոսը պնդում էր, որ Կադիսի ժողովուրդը զոհասեղաններ է կանգնեցրել Գերասի և Թանատոսի համար[8]։
Գործառույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գերասը, ինչպես մարմնավորված էր մարդկանց մեջ, ներկայացնում էր առաքինություն. որքան շատ «գերաս» էր ձեռք բերում մարդը, այնքան ավելի շատ «կլեոս» (փառք) և «արետե» (գերազանցություն և քաջություն) էր ձեռք բերում։ Հին հունական գրականության մեջ առնչվող «գերաս» (γέρας) բառը կարող է կրել նաև ազդեցության կամ իշխանության իմաստը. հատկապես այն, որ բխում է փառքից, գեղեցիկ արտաքինից և ուժից, որոնք ձեռք են բերվել մարտերում կամ մրցումներում հաջողությամբ։ Այս նշանակության նման կիրառությունները կարելի է գտնել Հոմերոսի «Ոդիսականում», որի ընթացքում տարբեր թագավորների կողմից ակնհայտ մտահոգություն կա այն «գերասների» վերաբերյալ, որոնք նրանք կփոխանցեն իրենց որդիներին իրենց անուններով[9]։ Մտահոգությունը զգալի է, քանի որ ենթադրվում է, որ այս ժամանակաշրջանում արքաները (օրինակ՝ Ոդիսևսը) կառավարել են ընդհանուր համաձայնությամբ՝ ճանաչելով իրենց հզոր ազդեցությունը, այլ ոչ թե ժառանգական միջոցներով[10][11]։ Հունարեն «γῆρας» («գերաս») բառը նշանակում է «ծերություն» կամ այլ գրականության մեջ «մեռած մաշկ» կամ «օձի շլամ»; այս բառը անգլերեն բառերի արմատն է, ինչպիսին է «geriatric»[12]:
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Hesiod, Theogony 225
- ↑ Hyginus, Fabulae Preface; Cicero, De Natura Deorum 3.17
- ↑ Hesiod Θεογονία — 0700.
- ↑ Hyginus, Fabulae Preface
- ↑ Cicero, De Natura Deorum 3.17
- ↑ Homeric Hymn to Aphrodite 218 ff; Scholia on the Odyssey 5.1 Արխիվացված 2023-01-03 Wayback Machine
- ↑ Williams, Mark E., M.D (2016 թ․ հունիսի 22). The Art and Science of Aging Well: A Physician's Guide to a Healthy Body. University of North Carolina Press. էջ 137. ISBN 9781469627403.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Philostratus, Life of Apollonius of Tyana 5.4
- ↑ «The Internet Classics Archive | The Odyssey by Homer». classics.mit.edu. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 4-ին.
- ↑ For an example of this, see Homer, The Odyssey, 24.33-34
- ↑ Thomas, C. G. (1966). «The Roots of Homeric Kingship». Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 15 (4): 387–407. ISSN 0018-2311. JSTOR 4434948.
- ↑ «Definition of GERIATRIC». Merriam-webster.com. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.