Մաթևոս Մուրադյան

Մաթևոս Մուրադյան
Ծնվել է	մայիսի 5, 1911; Տղասպար, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Երկիր	Օսմանյան կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մահացել է	փետրվարի 28, 1987 (75 տարեկան)
Մասնագիտություն	երաժշտագետ
Աշխատավայր	Արվեստի ինստիտուտ
Կրթություն	Ռոմանոս Մելիքյանի անվան պետական երաժշտական քոլեջ (1937) և Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա (1948)
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Պարգևներ

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մուրադյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Մաթևոս Հովհաննեսի Մուրադյան, ստորագրել է նաև Ավրորա (մայիսի 5, 1911(1911-05-05)^[1], Տղասպար, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[1] - փետրվարի 28, 1987(1987-02-28)), հայ երաժշտագետ, բանաստեղծ, արվեստագիտության դոկտոր (1972), ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1967), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։ Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից^[2]։

Կենսագրություն

Ծնվել է Տղասպար գյուղում։ Խորհրդային Հայաստան ներգաղթել է 1921 թվականին։ Մեծացել է մանկատներում։ 1930 թվականին ավարտել է Ստեփանավանի մանկավարժական տեխնիկումը։ 1930 թվականից որպես գրաշար աշխատել է Պետհրատի թիվ 1 տպարանում։ 1936 թվականին ավարտել է ՀԳՄ երկամյա գրական համալսարանը, 1937 թվականին՝ Երևանի Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանը, 1948 թվականին՝ Երևանի Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիան։

1940 թվականին կոնսերվատորիայի 3-րդ կուրսից Մուրադյանը զորակոչվել է բանակ, ծառայել Անդրկովկասյան զինօկրուգի 415-րդ գնդում որպես քաղղեկի տեղակալ։ 1942 թվականի օգոստոսին որպես 127-րդ առանձին զենիթահրետանային մարտկոցի կոմիսար մարտնչել է Հյուսիսային Կովկասում։ Հարավային և Ուկրաինական № 1 և № 2 ռազմաճակատներում ցուցաբերած սխրանքի համար արժանացել է «Մարտական ծառայությունների համար» մեդալի և բազմաթիվ շքանշանների։ Կապիտան Մուրադյանը խիզախաբար է իրեն դրսևորել Ուկրաինայի, Լեհաստանի, Չեխոսլովակիայի համար ծավալված մարտերի ժամանակ։ Մեծ հաղթանակը դիմավորել է Չեխոսլովակիայի Կոշիցե քաղաքում^[2]։

1946-1958 թվականներին աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ երաժշտության պատմության և պատմության սեկտորում որպես գիտաշխատող, 1958-1967 թվականներին՝ ՀԽՍՀ ԳԱ արվեստի ինստիտուտում որպես երաժշտության բաժնի վարիչ, 1967 թվականից նույն ինստիտուտի երաժշտական բաժնի վարիչն է եղել։ 1972 թվականին «Հայ երաժշտությունը 19-րդ դարում և 20-րդ դարասկզբում» թեմայով դիսերտացիա է պաշտպանել և ստացել արվեստագիտության դոկտորի աստիճան։

Գրական անունը

Ավրորա գրական անունն ընդունել է 1930 թվականի հունիսին Լենինգրադում առաջին անգամ «Ավրորա» զրահանավը տեսնելուց հետո։ Այդ ստորագրությամբ է լույս տեսել նրա «Շտուրմային օրեր» բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն։ Սակայն մի քանի տարի հետո նա թողել է գրական ասպարեզը և իրեն ամբողջովին նվիրել երաժշտագիտությանը և արվեստագիտության բնագավառում ճանաչում ստացավ իր իսկական ազգանունով՝ Մաթևոս Մուրադյան^[3]։

Մ. Մուրադյանի երկերի մատենագրություն

Շտուրմային օրեր (բանաստեղծություններ), Երևան, Պետհրատ, 1932, 66 էջ։
Հայրենի վտակներ (ժողովածուում տեղ են գտել նաև Ավրորայի գործերը), Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 302 էջ։
Քրիստափոր Կարա-Մուրզա (կյանքը և երաժշտական-հասարակական գործունեությունը), Երևան, Հայպետհրատ, 1950, 152 էջ։
Ազատ Մանուկյան (կենսագրական ակնարկ), Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 32 էջ։
Սովետական Հայաստանի երաժշտական կուլտուրան (հեղինակակից Ս. Գասպարյան), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1951, 56 էջ։
Արմեն Տիգրանյան. կյանքը, երաժշտական-հասարակական գործունեությունը և ստեղծագործությունը (հեղինակակից Ռոբերտ Աթայան), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1955, 107 էջ։
Քրիստափոր Կարա-Մուրզան և բազմաձայնության արմատավորումը հայ երաժշտության մեջ, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1956, 288 էջ։
Ակնարկ հայ երաժշտության պատմության, հատոր 1 (հեղինակակից Ք. Կուշնարյան, Գ. Գյոդակյան), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1963, 328 էջ։
Հայկական երաժշտական մշակույթի պատմություն, հատոր 2, Հայ երաժշտությունը 19-րդ դարում և 20-րդ դարասկզբում, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1970, 606 էջ։
Ազատ Մանուկյան, Երևան, Հայաստանի երգչախմբային ընկերություն-«Հայաստան», 1977, 60 էջ։
Սամսոն Գասպարյան (կյանքը, գործունեությունը և ստեղծագործությունը), Երևան, Հայաստանի երգչախմբային ընկերություն-«Հայաստան», 1980, 31 էջ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 95.
↑ ^2,0 ^2,1 Մուսաները չլռեցին։ Հայաստանի մշակույթի գործիչները 1941-1945 թթ. հայրենական մեծ պատերազմում, զոհված հայ արվեստագետներ։ Գիրք I. - Եր.: Խորհրդային գրող, 1989 թ., 392 էջ:
↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ էջ 66.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաթևոս Մուրադյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 95)։

[_9d02830414d8c19f-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 95.

[books-2] 2,0 ^2,1 Մուսաները չլռեցին։ Հայաստանի մշակույթի գործիչները 1941-1945 թթ. հայրենական մեծ պատերազմում, զոհված հայ արվեստագետներ։ Գիրք I. - Եր.: Խորհրդային գրող, 1989 թ., 392 էջ:

[3] Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ էջ 66.

[1]

[2]

[3]