Նակա Միտիյո

Նակա Միտիյո; ճապ.՝ 那珂通世
Ծնվել է	փետրվարի 6, 1851; Մորիոկա, Ճապոնիա
Մահացել է	մարտի 2, 1908 (57 տարեկան); Տոկիո պրեֆեկտուրա, Ճապոնիա
Քաղաքացիություն	Ճապոնիա
Մասնագիտություն	պատմաբան
Հաստատություն(ներ)	Տոկիոյի համալսարան, Tokyo Women's Higher Normal School?, Tokyo Higher Normal School?, Chiba Normal School? և Առաջին բարձրագույն դպրոց
Գործունեության ոլորտ	Ճապոնիայի պատմություն և արևելագիտություն
Ալմա մատեր	Keio Gijuku?
Գիտական աստիճան	Doctor of Letters?
Հայտնի աշակերտներ	Kurakichi Shiratori?
Պարգևներ
	Naka Michiyo Վիքիպահեստում

Նակա Միտիյո (ճապ.՝ 那珂通世, փետրվարի 6, 1851(1851-02-06), Մորիոկա, Ճապոնիա - մարտի 2, 1908(1908-03-02), Տոկիո պրեֆեկտուրա, Ճապոնիա), Մեյձի ժամանակաշրջանի ճապոնացի պատմաբան, ճապոնական բանահյուսության դոկտոր։ Համարվում է արևելագիտական պատմական հետազոտությունների հիմնադիրը Ճապոնիայում։

Կենսագրություն

Ծնվել է Մորիոկա տոհմում, տան երրորդ որդին էր։ Փոքր ժամանակ նրան Սոձիրո են անվանել։ Մեծ հաջողություններով ավարտել է երեխաների ֆեոդոլական դպրոցը, իսկ 14 տարեկանում Նակա Միտիտակայի խնդրանքով սովորել է մասնավոր դպրոցում և կարծես դարձել նրա խորթ որդին։ Դառնալով մասնավոր դպրոցի հիմնադրի մերձավորը՝ Նամբու Տոսիյուկին՝ խնամատար հայրը, փոխել է ազգանունը՝ դարձնելով Նակա, ինչի հետևանքով կոչվել է Նակա Միտիյո։ Բոսինի պատերազմում Տոկուգավա տոհմի պարտությունից հետո ընտանիքը տարածքներ է ստացել Ֆուկուի իշխանությունից։

Մեյձիի վերականգնումից հետո դարձել է Յուկիտի Ֆուկուձավիի աշակերտը, իսկ 1872 թվականին սկսել է սովորել Կեյոյի մասնավոր դպրոցում։ 1876 թվականին 20-ամյա երիտասարդը թողարկել է իր «Հին ճապոնական խորհրդանիշների վերլուծություն» աշխատությունը «Յո-Յո սյադան» ամսագրում։ Կեյոյի դասընթացներն ավարտելուց հետո Ֆուկուձավա Յուկիտիի խորհրդով աշխատել է մանկավարժական և միջնակարգ դպրոցներում, այնուհետև աշխատել է Տիբայի մանկավարժական դպրոցի և Տոկիոյի կանանց մանկավարժական դպրոցում որպես տնօրեն՝ այդ ձևով նպաստելով կանանց կրթությանը։ 1900 թվականից նա դարձել է հինգերորդ ավագ խմբի պաշտոնյա, Դայիթիի ավագ դպրոցի և Տոկիոյի բարձրագույն մանկավարժական դպրոցի պրոֆեսոր, ինչպես նաև 1896 թվականից զբաղեցրել է Տոկիոյի համալսարանի բանահյուսության ինստիտուտի դասախոսի պաշտոնը։ Միևնույն ժամանակ նա հրապարակել է Ճապոնիայի, Կորեայի և Չինաստանի պատմության վերաբերյալ բազմաթիվ էմպիրիկ հետազոտություններ։

1901 թվականին ստացել է բանահյուսության դոկտորի աստիճան։ Ներկայացուցչական գիտական աշխատանքը համարվում է «Չինաստանի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները» (1888-1890 թվականներ, աշխատանքն այդպես էլ ավարտին չի հասել, բայց իր պարզության ու օբյեկտիվության համար այն կարդացել են Չինաստանում)։ 1897 թվականին լույս է տեսել «Հնության պարբերականացման մտքերը» աշխատությունը, որում ուսումնասիրվում է ճապոնական պատմության պարբերականացումը, ինչպես նաև «Հայացք դեպի Սինյուի հեղափոխության տարին»։ Ջանքեր են գործադրվել կայսր Ձիմմուի գահին բարձրանալու ամսաթվերը հաստատելու համար, որից հետո Ճապոնիան սկսել է կայսրություն համարվել։ Բացի այդ «Չինգիզ խանի մասին ճշմարտացի գրառումներ» անվանումով Նական առաջին անգամ ճապոներեն է թարգմանել «Մոնղոլների նվիրական հեքիաթը»։

1902 թվականին նշանակվել է հանրային լեզվի ուսուցման հանձնաժողովի անդամ, ինչպես նաև դասավանդել է աշխարհագրություն Ձյոդոսյու բուդդայական համալսարանում։ 1905-1906 թվականներին այցելել է Կորեա։ Հետազոտություններ է իրականացնել տարբեր ոլորտներում՝ լեզվաբանություն, գրականություն, պատմություն, աշխարհագրություն, իրավունք, տնտեսություն, արդյունաբերություն, հասարակություն, վիճակագրություն։ Բացի այդ, զբաղվել է մանչժուական և մոնղոլական լեզուների ուսումնասիրությամբ։ Դառնալով ճապոնական արևելագիտական հետազոտությունների հիմնադիր՝ մոնղոլական պատմության հետազոտությունների ոլորտում մեծ հեղինակություն վայելող, նա խորապես ազդել է ճապոնական տարեգրության համակարգի վրա։

1908 թվականին մահացել է սրտի կաթվածից^[1]։ Այդ ժամանակ եղել է կրտսեր պալատական՝ չորրորդ աստիճանով։

Նակա Միտիեն մտերիմ էր Նանտո Կոնանի, դպրոցի ուսուցիչ Սիրատորի Կուրակիտի հետ, նրանք սերում էին Մորիոկի տոհմից։ Նրա հորեղբայր Ֆուձիմուր Միսայոն ուսանող ժամանակ ինքնասպանություն է գործել Նիկկոյի Կեգոն ջրվեժի մոտ (Տոտիգի պրեֆեկտուրա) և իրենից հետո հայտնի հրաժեշտի բանաստեղծություն է թողել։

Մրցանակներ

1891 - կրտսեր պալատական վեցերորդ աստիճան^[2]
1898 - ավագ պալատական վեցերորդ աստիճան^[3]
1901 - Սուրբ գանձի հինգերորդ աստիճան^[4]
1908 - կրտսեր պալատականի չորրորդ աստիճան, Սուրբ գանձի 4 չորրորդ աստիճան^[5]

Կենսագրական նյութեր

Կոիտի Կուբոդերա - «Ինչպես է սկսվել արևելագիտությունը։ Նակա Միտիյոն և իր էպոսը» (2009 թվական, Խեյբոնսյա), քննադատական կենսագրություն։
- Նակա Միտիյոյի հիշատակին նվիրված «Նակա Միտիյոն՝ բանահյուսության դոկտորը» (1915 թվական, Դայնիպոն)։

Աշխատանքներ

«Ցույ Շուի ստեղծագործությունների հետմահու ժողովածու»՝ Ցույ Շուի համահեղինակությամբ
«Նակա Միտիյոյի հետմահու ստեղծագործությունների ժողովածու»
«Ճանապարհային պարկ․ Մտքեր հայրենիքի ազատության մասին»
«Չինաստանի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները», հատոր 1
«Չինաստանի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները», հատոր 2
«Չինաստանի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները», հատոր 3, 1-3 գլուխներ
«Չինաստանի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները», հատոր 3, 4-9 գլուխներ
«Չինաստանի պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները», հատոր 4
«Յուն Շի․ թարգամանություն և մեկնաբանություն»
«Արևմտյան Ասիայի նոր պատմական ատլաս»
«Ճշմարտացի գրառումներ Չինգիզ Խանի մասին»
«Նակա․ Արևելյան Ասիայի ընդհանուր նկարագիր»

Ծանոթագրություններ

↑ 服部敏良『事典有名人の死亡診断近代編』付録「近代有名人の死因一覧」（吉川弘文館、2010年）20頁
↑ 『官報』第2534号「叙任及辞令」1891年12月9日。
↑ 『官報』第4421号「叙任及辞令」1898年3月31日。
↑ 『官報』第5548号「叙任及辞令」1901年12月28日。
↑ 『官報』第7403号「叙任及辞令」1908年3月4日。

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նակա Միտիյո» հոդվածին։

[1] 服部敏良『事典有名人の死亡診断近代編』付録「近代有名人の死因一覧」（吉川弘文館、2010年）20頁

[2] 『官報』第2534号「叙任及辞令」1891年12月9日。

[3] 『官報』第4421号「叙任及辞令」1898年3月31日。

[4] 『官報』第5548号「叙任及辞令」1901年12月28日。

[5] 『官報』第7403号「叙任及辞令」1908年3月4日。

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]