Ուշաքի մարզ

Ուշաքի մարզ; թուրքերեն՝ Uşak ili
Երկիր	Թուրքիա
Մասն է	Մանիսայի ենթաշրջան
Կարգավիճակ	մարզ
Մտնում է	Եգեյան տարածաշրջան
Ներառում է	6 շրջան
Վարչկենտրոն	Ուշաք
Հիմնական լեզու	թուրքերեն
Բնակչություն (2018)	367,514
Ազգային կազմ	թուրքեր
Կրոնական կազմ	սուննի իսլամ
Տարածք	5,341
Ժամային գոտի	+03:00
ISO 3166-2 կոդ	TR-64
Հեռախոսային կոդ	+90 276
Փոստային ինդեքսներ	62000–62999
Ավտոմոբիլային կոդ	62
	usak.gov.tr
	Ուշաքի մարզ Վիքիպահեստում

Ուշաքի մարզ (թուրքերեն՝ Uşak ili, վարչական միավոր Թուրքիայի արևմուտքում՝ Եգեյան տարածաշրջանում։

Աշխարհագրություն

Ուշաքի մարզը գտնվում է Փոքր Ասիայի արևմուտքում, սահմանակցում է հետևյալ մարզերով. Մանիսա (արևմուտք), Դենիզլի (հարավ), Աֆյոնքարահիսար (արևելք), Քյութահյա (հյուսիս)։

Տարածքի մեծ մասը մտնում է Մեծ Մենդերես և Գեդիզ գետերի ջրահավաք ավազանների մեջ։ Լինելով լեռնային շրջան՝ այստեղ շատ են ինչպես սառնորակ, այնպես էլ բուժիչ հատկություններ ունեցող տաք ջրի աղբյուրները։ Մարզի տարածքում է գտնվում նաև Ուլուբեյի կիրճ ազգային պարկը։

Պատմություն

Ուշաքի մարզի տարածքը բնակեցված է եղել հնագույն ժամանակներից։ Այստեղ առաջին բնակավայրերը (Պեպուզա) կառուցվել են մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակի ընթացքում՝ խեթերի, ապա նրանց իրավահաջորդ լիդիացիների և փռյուգիացիների կողմից։ Մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակում այստեղ իրենց գերիշխանությունն են հաստատել մարերը, ապա և պարսիկները։ Այստեղով էր անցնում պարսից շահերի Արքայական ճանապարհը՝ Իրանի կենտրոնական նահանգներից մինչև Եգեյան ծովափ։ Այդ ճանապարհի որոշակի կամուրջներ մնացել են մինչև այժմ։ Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքներից հետո այստեղ սկսել է հունականության, ապա բյուզանդական դարաշրջանը, որը տևել է մոտ 1.5 հազարամյակ (մ.թ.ա. 4-րդ դար - մ.թ. 11-րդ դար)։ Հունական քաղաքներից էր Սեբաստուպոլիսը՝ հիմնված Օկտավիանոս Օգոստոսի կողմից։ Այն Հռոմեական կայսրության տասներկու խոշորագույն քաղաքներից էր։

11-րդ դար վերջից մարզի և ամբողջ Փոքր Ասիայի տարածքը նվաճվել էր թյուրքալեզու առաջնորդների կողմից։ Տեղի հույն կամ հելլենացած բնակչությունն աստիճանաբար կորցնում է իր ինքնությունը, հայտնվում են բազմաթիվ թյուրքալեզու ցեղեր։ Տարածքը հայտնվում է Սահիբ Աթացիների (1275-1341), ապա նաև՝ Գերմիյանների (1300-1429) իշխանության տակ։ Օսմանյան պետության գերիշխանությունն այստեղ հաստատվել է 14-րդ դարի վերջից։ Տարածքը մտել է Անատոլիայի կուսակալության (1393-1864) մեջ։ 19-րդ դարի թանզիմաթի դարաշրջանում մտնում է Քյութահյայի սանջաք-գավառի մեջ՝ Հյուդավենդիգյարի վիլայեթի կազմում։

Դարեր շարունակ մարզը ղեկավարվել է թուրքերի կողմից։ Բացառություն է կազմել հույն-թուրքական պատերազմում (1919-1922) մարզի նվաճումը, որը կարճ ժամանակ է տևել։ Թուրքիայի անկախության պատերազմում քեմալական զորքերն իրենց իշխանությունը հաստատել են ինչպես Ուշաքում, այնպես էլ ամբողջ Փոքր Ասիայում։ 1920-ական թվականներին ձևավորվել են ժամանակակից մարզերը. Ուշաքը եղել է դարձյալ Քյութահյայի կազմում։ Որպես առանձին մարզ ձևավորվել է 20-րդ դարի կեսերին։

Վարչական բաժանում

Մարզի տարածքը 5,341 կմ² է, բաժանվում է 6 շրջանների։ Դրանք են՝

Ուշաք, թուրքերեն՝ Uşak
Բանազ, (թուրքերեն՝ Banaz
Էշմե, թուրքերեն՝ Eşme
Սիվասլը, թուրքերեն՝ Sivaslı
Ուլուբեյ, թուրքերեն՝ Ulubey (district), Uşak
Քարահալլը, թուրքերեն՝ Karahallı

Բնակչությունը հասել է 367,514 մարդու (2018 թվականի տվյալներով)^[1]։ Կենտրոնը Ուշաք քաղաքն է։ Այստեղ գործում է մարզի միակ՝ Ուշաքի համալսարանը, որը հիմնադրվել է 2006 թվականին՝ Անատոլիական համալսարանի մասնաճյուղի հիման վրա։

Տնտեսություն

Մարզի եկամտի հիմնական աղբյուրներն են գյուղատնտեսությունը, գորգագործությունը, հանքարդյունաբերությունը, մասամբ նաև՝ զբոսաշրջությունը։ Դեռ 17-րդ դարում Ուշաք քաղաքում հոլանդացիներն առևտրով էին զբաղվել, որն արտացոլվել է գլխավորապես գորգագործության ոլորտում։ 20-րդ դարի սկզբին այստեղ հայտնաբերվեց սնդիկի հանքանյութ, որը սկսեց արդյունահանվել։ Հիմնական օդային դարպասը Ուշաքի օդանավակայանն է։ Երկաթուղով կապված է Աֆյոնքարահիսարի և Մանիսայի հետ։