Jump to content

Presidente

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Ti presidente ket maysa a daulo iti maysa nga organisasion, kompania, timpuyog, kappon ti komersio, unibersidad, wenno pagilian.

Iti etimolohia, ti presidente ket isu ti mangiturong, isu ti agtugtugaw a mangidaulo (manipud ti Latin a pre- "sakbay" + sedere "agtugaw"; a nakaited ti termino a praeses). Iti kasisigud, ti termino ket nangitudtudo iti mangiturturong nga opisial iti seremonia wenno timpuyogan (a kas ti, mangipangulo), ngem tattan ket kadawyan daytoy a mangitudtudo iti maysa nga opisial. Kadagiti dadduma pay a banag, ti "Presidente" tatta nga aldawen ket maysa a sapsap a titulo para kadagiti daulo ti estado kadagiti kaaduan a republika, urayno dagitoy ket nadayeg a nabutosan, napili babaen ti lehislatura wenno babaen ti espesial nga elektoral a kolehio.

Dagiti presidente a kas daulo ti estado

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti presidente kadagiti demokratiko a pagilian

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti presidente kadagiti pagilian nga adda ti maysa a demokratiko wenno representatibo a porma iti gobierno ket kadawyanda a mabutosan para iti naisangsangayan a paset ti panawenna ken dagiti dadduma pay a kaso mabalinda a mabutosan manen babaen ti isu met laeng a pamay-an a naikadutokanda, a kas ti. kadagiti adu a pagilian, dagiti periodiko a nadayeg a panagbutos. Dagiti bileg a naited kadagiti kastoy a presidente adu kadagiti paggidiatanda. Adda dagiti panakapresidente, a kas ti Irlandia, ket kaaduan apangseremonia laeng, ngem dagiti dadduma pay a sistema ket mangitedda ti Presidente kadagiti adu a bileg a kasla dagiti panagidutok ken panagikkat kadagiti Kangrunaan a Ministro wenno dagiti gabinete, ti bileg a mangirangarang ti gubat, ken dagiti bileg ti beto iti lehislasion. Kadagiti adu a pagilian ti Presidente ket isu pay ti Nangruna a Komandante iti siiigam a buyot ti pagilian, ngem daytoy manen ket mabalin a sumakop manipud kadagiti seremonia a papel aginggana ti adu a katurayan.

Dagiti estado nga adda ti presidente a sistema iti gobierno, ti presidente ket mangisanay dagiti pamay-an iti Daulo iti Estado ken Daulo iti Gobierno, a kas dagiti mangidagus ti ehekutibo a sanga ti gobierno.

Dagiti presidente iti daytoy a sistema ket mabalinda a naidagusan a nabutosan babaen ti nadayeg a butos wenno saan a dagus a panagbutos babaen ti maysa nga elektoral a kolehio wenno dagiti sabali pay a demokratiko a nabutosan a bagi.

Idiay Esatdos Unidos, ti presidente ket saan a dagus a nabutosan babaen ti Elektoral a Kolehio a binuklan dagiti agpilpili a pili babaen dagiti agbutbutos iti panagbutos ti presidente. Iti kaaduan kadagiti estado ti Estados Unidos, ti tungngal maysa nga elektura ket maikeddeng ti panagbutos para iti nainaganan a kandidato a naikeddeng babaen ti nadayeg a butos kadagiti tungngal maysa nga estado, tapno dagiti tattao, iti panagbutos para iti tungngal maysa nga elektura, ken kasla pagbanaganare ti panagbutos para iti kandidato. Nupay kasta gapo kadagiti nadumaduma a rason dagiti bilang ti elektura maiparabor iti tungngal maysa a kandidato ket mabalin a saan a maibagay iti nadayeg a butos. Isu a dagiti uppat nga asideg a panagbutos ti presidente ti Estados Unidos (1824, ti 1876, ti 1888, ken ti 2000), ti kandidato nga adda kadagiti kaaduan a nadayeg a butos ket naabak ti butos.

Idiay Mehiko, ti presidente ket dagus a mabutosan para iti innem a termino baben ti nadayeg a butos. Ti kandidato a managabak kadagiti kaaduan a butos ket mapili a presidente uray no awan ti patingnga a kaaduan. Ti presidente ket mabalin a saanen a makaala iti sabali a termino. Dagiti 2006 a Mehikano a panagbutos ket adda dagiti nakarit a panakibinglay, dagiti elektoral a nagbanagan ket mangipakita ti bassit a naggiddiatan a nagbaetan kadagiti dua a kaaduan a nakaala iti butos a kandidato ken ti naggiddiatan ket agarup laeng a 0.58% a dagup ti butos. Ti Pederal Elektoral a Tribunal ket nangirangarang ti napili a Presidente kalpasan ti kontrobersial a leppas ti panagbutos a pamay-an.

Idiay Brasil, ti presidente ket dagus a mabutosan para iti upat a tawen atermino baben ti nadayeg a butos. Ti maysa a kandidato ket nasken nga adda ti 50% kadagiti pudno a butos. No awan ti kandidato a makagun-od ti kaaduan kadagiti butos, addanto ti maysa a panagbutos manen a nagbaetan dagiti dua a kandidato. Manen, ti maysa a kandidato ket makasapul ti maysa a kaaduan iti butos tapno mapili. Idiay Brasil, ti presidente ket saan a mabalin a mabutosan ti ad-adu ngem dua nga agsasaruno a termino, ngem awan ti limitado ti bilang iti termino nga agserbi ti maysa a presidente.

Adu kadagiti pagilian ti Abagatan nga Amerika, Tengnga nga Amerika, ken Aprika ket agsurot ti presidente a modelo.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]