Kinjeng
| Kinjeng | |
|---|---|
| |
| Kinjeng wadya | |
| Klasifikasi ngèlmiah | |
| Karajan: | Animalia |
| Filum: | Arthropoda |
| Klas: | Insecta |
| Ordho: | Odonata |
| Subordho: | Epiprocta |
| Infraordho: | Anisoptera Selys, 1854 |
| Suku | |
|
Aeshnidae | |
Kinjeng (utawa semprang, coblang, uga diarani kotrik, Dodok Erok, Tete Iyek) lan kinjeng dom iku golongan gegremet kang kagolong ing bangsa Odonata. Kinjeng wujud salah sijiné wujud kéwan kang mbajak ing akasa.[1] Rong macem gegremet iki arang ana ing papan kang adoh karo banyu, papané kanggo ngendhog lan ngentèkaké wektu pra-diwasa anak-anaké. Jenengé ing basa Indonésia yaiku capung déné basa Inggrisé yaiku dragonfly[1] lan ing basa Sundha yaiku papatong.
Kinjeng (subordo Anisoptera) rélatif gampang dibédakaké saka kinjeng dom (subordo Zygoptera). Kinjeng lumrahé awaké rélatif gedhé lan mencok kanthi swiwi kabukak utawa mbentang kiwa tengen. Éwadéné kinjeng dom lumrahé awaké cilik (sanadyan ana sapérangan jinis rada gedhé), duwé abdomen kang kuru ramping mèmper dom, lan mencok kanthi swiwi katutup, jejeg dadi siji ing gegeré.
Kéwan iki dadi kéwan kang unik yaiku pas mangsa kawin ing angksa.[1] Uripé kinjeng iki ora suwé bisa diétung nganggo dina.[1] Amarga yèn wayah ésuk dadi mangsané manuk Sikatan déné wayah soré dadi mangsané manuk alap-alap, walèt sapi, kirk-kirk, lan cabak maling.[1]
Kinjeng iku bisa mabur kurang luwih 30 detik kang ajeg dhuwuré.[2] Wadiné yaiku lar aérodinamisé kinjeng iku pancèn supertipis, ora rata, lan ana lekukan kang ora bisa nekuk (mlengkung).[2] Para èlmuwan akèh kang wis nliti yèn kinjeng iku duwé daya angkat kang luwih gedhé nalika miber nglayang.[2]
Kinjeng iki kira-kira wis ana kawit 300 yuta taun kapungkur.[3] Jinisé kurang luwih ana 5.000 jinis kanthi dawané 2-12,5 sentimèter.[3] Kéwan kang kagolong gegremet iki saliyané laré kang alus, uga duwé cangkem kang kuwat, mata kang amba lan tajem banget kaanggo ngerti mangsané.[3] Kijeng iki bisa gawé titènan yèn alamé isih resik, dhèwèké bakal teka lan ana.[3] Nanging yèn ora ana wis dadi pratandha yèn alamé wis rusak lan kacemar.[3]
Kinjeng iki bisa dadi pamangsané alami kéwan wereng[4] lan uler wulu[5] kang agawe susahé manungsa.
Sebaran lan jinis jinisé
[besut | besut sumber]Udakara ana 3012 spésies kinjeng kang wus dikenali ing taun 2010.
| Family | Oriental | Neotropical | Australasian | Afrotropical | Palaearctic | Nearctic | Pacific | World |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aeshnidae | 149 | 129 | 78 | 44 | 58 | 40 | 13 | 456 |
| Austropetaliidae | 7 | 4 | 11 | |||||
| Petaluridae | 1 | 6 | 1 | 2 | 10 | |||
| Gomphidae | 364 | 277 | 42 | 152 | 127 | 101 | 980 | |
| Chlorogomphidae | 46 | 5 | 47 | |||||
| Cordulegastridae | 23 | 1 | 18 | 46 | ||||
| Neopetaliidae | 1 | 1 | ||||||
| Corduliidae | 23 | 20 | 33 | 6 | 18 | 51 | 12 | 154 |
| Libellulidae | 192 | 354 | 184 | 251 | 120 | 105 | 31 | 1037 |
| Macromiidae | 50 | 2 | 17 | 37 | 7 | 10 | 125 | |
| Synthemistidae | 37 | 9 | 46 | |||||
| Incertae sedis | 37 | 24 | 21 | 15 | 2 | 99 |
Kinjeng kasebar ing kabèh benua kajaba Antartika.
Kawiné kinjeng
[besut | besut sumber]
Yèn mangsané kawin kinjeng wadon ora bakal kawin manèh bar diawohi déning kinjeng lanang.[6]
- Kinjeng lanang nyekel guluné kinjeng wadon.[6]
- Kinjeng wadon ngubetaké sikilé ing pinggir buntuté kinjeng lanang, kanthi ana sambungan kang kas ing buntuté.[6]
- Kinjeng lanang banjur nglebokaké banyu lanangé nuju gronggongan kinjeng wadon.[6] Kadadéan iki merlokaké wektu kang suwé jam-jaman.[6] Mula kekaroné miber kanthi posisi kang mèpèt-mèpètan.[6]
- Kinjeng ninggal endhog gedhéné ing wadhuk utawa blumbang.[6]
- Sarampungé endhog kinjeng mau netes, bajur anakané kinjeng mau urip ing njero banyu kurang luwih telu nganti patang taun.[6] Mangsané iwak, bisa renang kanthi banter, lan duwé jepit kang cukup kuwat.[6]
- Kijeng mau bisa ganti kulit nganti ambal kaping papat.[6] Ing amabalan kang pungkasan dhèwèké munggah ana watu utawa wit kang dhuwur.[6] Kanthi réwangan sikil kang ing pucuké ana jepitané dhèwèké munggah.[6] Sepisan waé keplèsèt ndadèkaké dhèwèké bisa mati.[6]
- Geger kepompong kabukak.[6] Metuné kinjeng kanthi bening lan duwé sipat kang lentur sampurna saka kanugrahané Gusti Kang Murbegdumadi.[6]
Cathetan sikil
[besut | besut sumber]- ↑ a b c d e Intisari April 2000, Kaca:81-88
- ↑ a b c suaramerdeka.com Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.(Kaundhuh tanggal 26 April 2011)
- ↑ a b c d e m.suaramerdeka.com[pranala mati permanèn](Kaundhuh tanggal 26 April 2011)
- ↑ www.metrotvnews.com[pranala mati permanèn](Kaundhuh tanggal 26 April 2011)
- ↑ metrotvnews.com(Kaundhuh tanggal 26 April 2011)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o forum.kompas.com[pranala mati permanèn](Kaundhuh tanggal 26 April 2011)