Evklid

Evklid

Evklid (grek.: Εὐκλείδης) (shama menen bizin' eramızg'a shekemgi 325 – 265 jıllar) Mısırdag'ı İskenderiya (Alexandria) qalasında jasag'an a'yyemgi grek matematigi. Ol haqqında az mag'lıwmat belgili bolsada, adamlardin' pikirinshe, ol Mısırda Ptolomey I faraon bolg'an waqıtta jasag'an.

Ko'plegen adamlar Evklidti matematikanin' a'hmiyetli bo'limi bolg'an geometriyanın' atası dep esaplaydı. Onın' en' ataqlı jumısı bul Elements (Elementler). Ko'pshilik bul kitaptı tarıyxtın' en' belgili oqıwlıq kitabı dep esaplaydı. Kitap aksiomalardın' (ha'mme durıs dep esaplaytug'ın zatlar toparının') kishkene toparı menen baslanadı. Evklid usı aksiomalar tiykarında geometriyalıq obyektlerdin' ha'm pu'tin sanlardın' o'zine ta'n belgilerin ko'rsetip beredi. Ol jan'a joqarı pikirler bul pa's pikirlerden durıs ekenligin da'liyllep beredi. Bul aksiomalıq metod dep ataladı.

Evklid ja'ne konus kesiliwleri, sferikalıq geometriya ha'm kvadrat tegislikler u'stinde jumıslar jazg'an.

Onın' qay jerde ha'm qashan tuwılg'anı ha'm qalay qaytıs bolg'anı belgisiz.

Evklid hu'rmetine qılıng'an isler

Evklid sonday da'rejedegi hu'rmetli matematik bolg'an, onın' hu'rmetine alımlar to'mendegilerge Evklid atın bergen:

• Aspandag'ı tas yag'nıy asteroid
• Ay kraterindegi shuqır