Маймонид
Маймонид | |
משה בן מימון | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | |
Қайтыс болған күні |
13 желтоқсан 1204 (66 жас) |
Қайтыс болған жері | |
Азаматтығы | |
Ғылыми аясы | |
Альма-матер | |
Несімен белгілі |
философ-рационалист, дәрігер, раввин |
Қолтаңбасы | |
Маймонид (Моисей бен-Маймон, ивр. משה בן מימון, гр. Μωυσής Μαϊμονίδης; Рамбам (ивр. רמב"ם - акроном רבי משה בן מיימון «Рабби Моше бен Маймон немесе Маймун»), араб әдебиетінде Абу Имран Мұса ибн Маймун ибн Абд-Алла әл-Курдуби әл-Яхуди (араб.: ابو عمران موسى بن ميمون بن عبد الله القرطبي اليهودي) / Абу Имран Мұса бин Маймун бин Абдалла әл-Куртуби әл-Исраили (30 наурыз 1135, Кордоба – 13 желтоқсан 1204, Мысыр) — еврей философы, аристотельші, иудаизмнің рационалды мектеп жетекшілерінің бірі, дін танушы-талмудист, Тәурат заңдарының кодификаторы, раввин, өз дәуірінің жан-жақты ғалымы, дәрігер. [1].
Фанатикті Альмахад ұйымы Кордовты басып алғаннан кейін Маймонид өзінің дінге деген сенімін жасырды. Дінді ұстанушыларға еркіндік беруді жақтап, 1165 жылы Египетке қарай қоныс аударады. Мұнда сұлтан Саладиннің сарай дәрігері ретінде танылады.
Өзінің алғашқы ғылыми діни еңбегін 23 жасында жаза бастады, оны он жылдан кейін барып аяқтады. Бұл араб тілінде жазылған Мишнеге түсіндірме болатын. Басқа да еңбектері: Мишне Тораның еврейлік заңдар жинағы (иврит тілінде), иудаизмде тәубаға келудегі рационалды жол мен Аристотель ілімінің әсерімен жазылған діни философия бойынша классикалық еңбек Сенімсіздердің жалтақтығы (араб тілінде) деп аталды. Бұл еңбек ғылымды, философияны, дінді жинақтауы қажет. Маймонид орта ғасыр иудаизмде мықты интеллектуалды тұлға ретінде танылды.
Маймонид бойынша, Құдайдың құдіретімен емес, табиғи себептерге байланысты дамиды. Тарих даумының негізіне "материалдық мүдде" мен күш алынған. Маймонид халық бұқарасы мен билеуші таптар мүдделеоінің қарама-қайшылығын атап көрсетіп, феод. өзара қырқыстан ада, халық толқуларын басып-жаншуға қабілеті күшті ұлттың мемл. құруды жақтады. Саяси күресте ұлы мақсаттар үшін мораль заңдарын елемей, қандай да болсын құралдары қолдануға болады деп санады, билеп-төстеушілердің билік үшін күрестегі қатыгездігі мен опасыздығын ақтады. Маймониддің маңызы "мемлекетке алғашқылардың бірі болып адам көзімен қарап, оның заңдарын теологиядан емес, парасат пен тәжірибеден шығара бастағанында".[2]
Негізгі шығармашылығы:
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Адасушыға нұсқаулық (The Guide for the Perplexed)
- Мишне Тора
- Тақсыр (1532)
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- Алфавит бойынша тұлғалар
- Алфавит бойынша ғалымдар
- 30 наурызда туғандар
- 1138 жылы туғандар
- 13 желтоқсанда қайтыс болғандар
- 1204 жылы қайтыс болғандар
- Маймонид
- Ришоним
- Кордовада (Испания) туғандар
- Мысырда қайтыс болғандар
- Әл-Қарауин университеті түлектері
- Алфавит бойынша философтар
- XII ғасыр философтары
- Еврей философтары
- Натурфилософтар
- Иудаизм дінтанушылары
- Марокко раввиндері
- Мысыр раввиндері
- Мысыр медиктері