Chen-Ning Yang

Chen-Ning Yang
Navê rastî	杨振宁
Jidayikbûn	1 çiriya pêşîn 1922  Hefei County (Komara Çînê)
Hevwelatî	Çîn (2015–), Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê (naturalization, 1964–2015), Komara Çînê (1922–1949), Taywan (1949–2015)
Perwerde	National Southwestern Associated University Tsinghua University Zanîngeha Chicagoyê (1946–1948) Peking University Nankai University
Pîşe	Fizîknas mamosteya/yê zanîngehê
Hevjîn	Du Zhili (1950–2003) Weng Fan (2004–)
Dê û bav	Yang Wu-chih  (bav)
Xizm	Du Yuming (xezûr)
Xelat	Xelata Nobelê ya Fizîkê (1957) Rumford Prize (1980) National Medal of Science (1986) Benjamin Franklin Medal Albert Einstein Medal (1995)
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Chen-Ning Yang (bi çîniya hêsankirî: 杨振宁; çîniya adetî: 楊振寧; pinyin: Yáng Zhènníng) (jdb. 22ê îlona 1922an li Hefei, Çîn) fîzîknasekî çînî - amerîkayî ye. Xelata Nobel a fîzîkê wergirtiye.

Jiyan

Chen-Ning Yang, herwiha wekî Frank an Franklin jî dihate binavkirin, ji pênc zarokên profesorê matematîkê Ke Chuan Yang û xanima wî Meng Hwa Loh Yang ê mezin e.

Jiyana wî ya zaroktiyê li wargeha Zanîngeha Tsinghua ya nêzîkê Pekîngê ye derbas bûye û bi xwe jî li Kunmingê zanîngeh xwendiye. Sala 1942 bi xebata komangaşt û molekûlspektran li vê zanîngehê balê dikişîne ser xwe.

Piştî şerê Japon û Çîn ji dewletê alîkariya xwendinê werdigire diçe Chicagoyê. Sala 1946 li Zanîngeha Chicago dest bi xwendin û lêkolînan dike. Sala 1948 li cem Edward Teller, doktoraya xwe bi xebata li ser reaksiyonên dendikê dike. Dûv re diçe zanîngeha Institute for Advanced Study a Princeton (New Jersey) berdewam dike. Li wir sala 1955 dibe profesor. Sala 1965 diçe Stony Brook.

Yang sala 1950 bi Chih Li Tu re marî dibe (dizewice) û ji wê sê zarok dibin, Franklin (jdb. 1951), Gilbert (jdb. 1958) û Eulee (jdb. 1961).

Xebat û girîngî

Yang bi giranî li ser mekanîka statîstîk û fîzîka sîmetrî lêkolînan dike. Bi Tsung-Dao Lee, bi salan bi hev re xebitîn û xebatên xwe weşandin. Cîhana xebatên parçeyên elementan berfireh kirin.

Li fîzîkê Angaşta Yang-Mills zêde kirin ku viya bi Robert L. Mills re keşf kiribûn. Di salên 1950 debi Lee lêkolîn li ser Modela Ising kirin.

Yang sala 1957 bi tevî Tsung-Dao Lee guncavê Xelata Nobel a fîzîkê hat dîtin.

Xelat û paye

• Xelata Nobel a fîzîkê, 1957
• Xelata bîranîna Albert-Einstein, 1957
• Pokala Albert-Einstein, 1995

Girêdanên derve

• Professor Chen Ning Yang ^{Girêdana arşîvê 2009-09-07 li ser Wayback Machine} (malper - Institute for Advanced Study in Tsinghua University)
• Chen Ning Yang (malper - State University of New York at Stony Brook)
• C.N. Malpera Yang ^{Girêdana arşîvê 2010-01-06 li ser Wayback Machine} (malper - The Chinese University of Hong Kong)
• Jînenîgariya li Nobelê ^{Girêdana arşîvê 2004-08-13 li ser Wayback Machine}
• Symmetries and Reflections (Sîmpozyûma C.N. Yang a Stony Brook University)
• The CN Yang Scholars Programme ^{Girêdana arşîvê 2011-06-07 li ser Wayback Machine} at Nanyang Technological University ^{Girêdana arşîvê 2011-04-22 li ser Wayback Machine}, Singapore