شیان

کورمانجی

بلێڤکرن

Iپئا^(کلید): /ʃɪˈژɑːن/، شیان
کیتەکرن: شی·ان

لێکەر

لێکەرا گەرگوهێز
رەهێ دەما نها	-شێ-
رەهێ دەما بۆری	-شیا-
تئەوئاندIنئا لئێکئەرئێ

شیان لێکەرا خوەروو، گەرگوهێز

(بادینی) کارین; هێز / تاقەت یان هنێر یان دەرفەت / دەلیڤ یان زانین هەبوون بۆ کرنا تشتەکی
- (نموونەیەکێ بدە) (بگوهێرە)

بئا لفابەیێن دن

کوردی-ەرەبی: شیان‎

ژێ

ئەتیمۆلۆژی

حەڤرەها سۆرانی شیان‎ (شیان، “ممکن بوون”)، فارسی شایستن‎ (شایەستەن، “هێژا بوون، هەژی بوون، ممکن بوون”)، پەهلەویئوو ئا ڤەستایی خشا-، سانسکریتی کشەیەت-، ژ پرۆتۆ-هندووەورۆپی *کشێ- (“زال بوون، سەروەر بوون”) کو هەروها سەرەکانیا ڤان پەیڤانئە ژی: شاه، شێر، شار، شەهر. شیان د سۆرانی دە مانەیا پێکانبوونێ ددەئوو جارنان ژی (ب تەسیرا هەڤرەها فارسی شایستن‎ (“هێژابوون، لایقبوون”) >شایەستە) یا "هێژابوون، لایقبوون"، لێ د زمانێن کوردی دە مانەیا رەسەنئا کارین پاراستیە، بنێرە زازاکی شایەنە. ب سۆرانی ب مانەیا "کارین، شیاندارئوو قادربوون" دبێژن توانین. بۆ میناکەکە ژ گوهەرینا لێکەرا کو ژ رەها ب واتەیا قودرەت تێ مانەیا وێ بوویە پێکانبوون بنێرە نگلیزیائی رۆ مای/مگهت، هەڤرەها مگهت (“شیان، قودرەت”).

وەرگەر

ئالبانی: موند، موندەم → سق
ئالمانی: کöننەن → دە
ئەلمانیشی: جهöنە
ئاراگۆنی: پۆدەر
ئارۆمانی: پۆت
ئاسسامەسە:
ئاسامی: পাৰা (پارا)

ئاسامی: পৰা (پۆرا)
ئاستووری: پۆدەر → است
ئازەری: بلمəک → از، باجارماق → از
باسکی: اهال زان
بەلاروسی: магчы́ مپف (ماهčý)، змагчы́ پف (زماهčý); уме́ць مپف (ومژéجʹ)، ўмець مپف (ŭمژەجʹ)، суме́ць پف (سومژéجʹ)
برەتۆنی: گاللۆوت
بولگاری: мо́га مپف (مóگا)، уме́я مپف (ومéژا)
بورمایی: နိုင် → می (نونگ)
چەکی: مۆج، ومěت
چینی:
کانتۆنی: 識得 (سک¹ داک¹)

ماندارینی: 會 → زه (هوì)، 能 → زه (نéنگ)، /不了 → زه (-بولǎۆ)}}، 能夠 → زه (نéنگگòو)

مننانی: 會得 → زه-من-نان (ē-تت)، 會當 → زه-من-نان (ē-تàنگ)، 會凍 (ē-تàنگ)
دالماتی: پۆتار
دانمارکی: کوننە
ئەندۆنەزیایی: بۆلەه → د، بسا → د
ئەرەبی: قَدَرَ‎ (قادارا)، اِسْتَطَاعَ‎ (ستاṭāʿا)، أَمْكَنَ‎ (ʾامکانا)
ئەرەبیا مسری: قدر‎ (ʾادار)
ئەرمەنی: կարողանալ → هی (کارۆġانال)، կրնալ → هی (کرنال)
ئەسپەرانتۆیی: پۆڤ → ەۆ
ئەستۆنی: ۆساتا، ڤõما
فارسی: توانستن‎ (تاڤâنەستان)، قادر بودن‎
فەری: کوننا → فۆ
فینی: ۆساتا → ف، ڤۆدا → ف، پیستیä → ف
فرانکۆپرۆڤانسی: پۆڤێر، پۆسسێر
فرانسی: پۆوڤۆر → فر
فریۆلی: پۆدێ
فریسیا باکور: کۆۆنە، کöن، کان
فریسیا کەڤن: کوننا
فریسیا ساتەرلاندی: کۆننە
گاەلیکا سکۆتی: 'سئو ررانن دۆ، فاۆد
گالیسی: پۆدەر → گل
گالۆیی: پóەر
گۆتی: 𐌼𐌰𐌲𐌰𐌽 (ماگان)، 𐌺𐌿𐌽𐌽𐌰𐌽 (کوننان)
گورجی: შეუძლია (šەوʒلا)
حایتی: کا، کاپاب، کاب
حندی: सकना (ساکنā)، समर्थ होना (سامارته هۆنā)
حۆلەندی: کوننەن → نل، ڤەرمۆگەن → نل
ئیبرانی: יכול / יָכֹל‎ → هە ن (یاکهóل)، מסוגל / מְסֻגָּל‎ ن (م'سوگáل)
ئینگلیزیا کەڤن: ماگان، جوننان
ئیرلەندی: س فéدر لە، تگ لە، فéاد، بí نئا نن
ئیرلەندیا کەڤن: جۆن·جج
ئیتالی: پۆتەرە → ت، روسجرە → ت، ساپەرە → ت
ئیزلەندی: گەتا → س
ژاپۆنی: できる → ژا (دەکرو)، -れる → ژا (-رەرو)، -られる → ژا (-رارەرو)
کاننادایی: ಬಹುದು → کن (باهودو)
کاتالانی: پۆدەر، پۆگوەر
کەچوایی: اتی → قو
کیریباتی: کۆنا
کۆرەیی: ...을/ᄅ 수 있다 (...-ل سو تدا)، ەو → کۆ
کۆرنی: گاللۆس
لاتینی: پۆسسوم → لا، قوەۆ، سجۆ → لا
لاتڤیایی: پراست → لڤ، سپēت → لڤ، ڤارēت → لڤ
لاوسی: ໄດ້ (دا)
لیتوانی: گالėت → لت
لیڤۆنی: مȯستõ، ڤõدõ
لوەیی: ᦺᦡᧉ (ḋای²)
لوکسەمبوورگی: کëننەن → لب
ماکەدۆنی: може (مۆžە)
مالایالامی: കഴിയും (کاḻیوṃ)
مالەزی: داپات، بۆلەه، بسا → مس
مالتایی: سەتا'
مانکسی: ژارگ
مەجاری: تود → هو، کéپەس → هو
مۆنگۆلی: чадах → من (čاداه)، ᠴᠢᠳᠠᠬᠤ (čداقو)
ناهواتلی: هوەلīت
ناپۆلیتانی: پوتè
نەدەرساکسی: کöنەن
نۆروەجی: کوننە → نۆ
ئۆکسیتانی: پòدەر، پۆدرە
پیپیلی: وەل، هوەل
پۆلۆنی: مóج → پل، ومەć → پل، پۆترافć → پل
پۆرتوگالی: جۆنسەگور → پت، سابەر → پت
رۆمانجی: پودار، پودەر، پودەر
رۆمانیایی: پوتەا → رۆ
روسی: мочь → رو مپف (مۆčʹ)، смочь → رو پف (سمۆčʹ)، уме́ть مپف (ومéتʹ)، быть в состоя́нии (بیتʹ ڤ سۆستۆژáن)
ساکسۆنیا کەڤن: کوننان
ساردینی: پۆدەرە، پۆد، پۆدر، پۆر، پۆررەرە، پۆتەرە
سجیلی: پوتر → سجن
سربۆخرواتی:
کریلی: моћи، умети، умјети

لاتینی: مۆć → سه، ومەت → سه، ومژەت → سه
سیلهەتی: ꠙꠣꠞꠣ (فارا)
سلۆڤاکی: مôجť
سلۆڤەنی: مۆč → سل
سۆربی:
سۆربیا ژێرین: مóج
سپانی: پۆدەر → ەس، سابەر → ەس
سوێدی: کوننا → سڤ
شینگازیجایی: ودژوا
تامیلی: செய்யக்கூடிய (جەییاککūṭیا)
تایی: ได้ → ته (دâ)، ย่อม → ته (یɔ̂ɔم)، สามารถ → ته
ترکیا کەڤن: 𐰆‎ (و /و-/)
ترکی: -ەبلمەک → تر، -ابلمەک → تر
تۆخاری ب: یāت-
ئوردوویی: سکنا‎ (ساکنā)
ئووکراینی: могти́ مپف (مۆهتý)، змогти́ پف (زمۆهتý); вмі́ти مپف (ڤمíتی)، умі́ти مپف (ومíتی)، зумі́ти پف (زومíتی)
ڤەنیسی: پۆدەر
ڤیەتنامی: جó تهể → ڤ، đượج → ڤ
والۆنی: پۆلەور → وا، ساڤەور → وا، ساوè → وا
وەیلسی: گاللو → جی، مەدرو → جی
خمێری: បាន → کم (باان)
یدیشی: קענען‎ (کەنەن)
یوپیکیا ناڤەندی: -یوگنگا
یوونانی: μπορώ → ەل (بۆرó)، δύναμαι → ەل (دýناما)
کەڤن: δύναμαι (دúناما)
زهوانگی: ماەنز
زمانێ دەستانئێ ئە مەریکی: س@ستەرنومهگه-پالمدۆون-س@ستەرنومهگه-پالمدۆون س@جهەستهگه-پالمدۆون-س@جهەستهگه-پالمدۆون

ناڤدێر

زایەندا مێ یا بناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	شیان	شیان
ئیزافە	شیانا	شیانێن
چەماندی	شیانێ	شیانان
نیشاندەرا چەماندی	وێ شیانێ	وان شیانان
بانگکرن	شیانێ	شیاننۆ
زایەندا مێ یا نەبناڤکری
رەوش	یەکژمار	پرژمار
ناڤکی	شیانەک	شیانن
ئیزافە	شیانەکە	شیاننە
چەماندی	شیانەکێ	شیاننان

شیان مێ

کارین، کانین، قابلیەت، ژێهاتن، پێچێبوون، هێز، تاقەت، قەوەت، قودرەت
- [...] هەر یەک ل گۆر تاقەت، شیانئوو ئە فراندنێن خوە یێن هونەری بێتە سەنگاندن. — (خەلیل دوهۆکی، ئانتۆلۆژیا چیرۆکا نوو یا کورمانجێن باشوور، وەشانێن نوودەم، ستۆجکهۆلم، 1994)

وەرگەر

ئافریکانسی: ڤەرمۆë
ئالمانی: فäهگکەت → دە م
ئاستووری: جاپاجدá م، هابلدá م
ئازەری: باجارıق → از
باسکی: گاتاسون، ترەبەتاسون، ابلەزا
باشکیری: һәләт (هäلäت)
بەلاروسی: здо́льнасць → بە م (زدóلʹناسجʹ)
بەنگالی: কুদরত (کودرôت)
بیکۆلیا ناڤەراست: وراگ
بولگاری: вещина́ → بگ م (ڤەšتنá)، кадърност → بگ (کادǎرنۆست)، ло́вкост → بگ م (لóڤکۆست)
چەکی: سجهۆپنۆست → جس م
چینی:
ماندارینی: 能力 → زه (نéنگلì)
دانمارکی: ەڤنە → دا گ
ئەندۆنەزیایی: کەمامپوان → د، کەسانگگوپان → د، کەپانداان → د
ئەرەبی: قُدْرَة‎ م (قودرا)، مَقْدِرَة‎ م (ماقدرا)، اِسْتِطَاعَة‎ م (ستṭāʿا)، وُسْع‎ ن (ووسʿ)
ئەرەبیا مسری: قدرة‎ م (ʔودرا)، مقدرة‎ م (ماقدەرا، ماʔدەرا)، إستطاعة‎ م (ʔەستەṭāʕا)
ئەرمەنی: կարողություն → هی (کارۆġوتʻیون)، հնարավորություն → هی (هناراڤۆروتʻیون)
ئەسپەرانتۆیی: پۆڤۆ
ئەستۆنی: ڤõمە، ۆسکوس → ەت
فینی: کیکی → ف، تاتۆ → ف، کیڤیککییس → ف
فرانسی: جاپاجتé → فر م، پۆوڤۆر → فر ن، هابلەتé → فر م
گاەلیکا سکۆتی: دìۆراجهد م، مورراجهاس ن، مورراجهە م، ابالتاجهد م، فۆلاده ن، اجمهانگ م
گالیسی: هابلدادە → گل م، جاپاجدادە → گل م
گورجی: შესაძლებლობა (šەساʒلەبلۆبا)، უნარი (ونار)
حندی: योग्यता → ه م (یۆگیاتā)، योग्यत्व → ه ن (یۆگیاتڤا)، क्षमता → ه (کṣامتā)
حۆلەندی: ڤااردگهەد → نل م، ڤەرمۆگەن → نل نت
ئیبرانی: יכולת‎ → هە م (یاکهóلەت)
ئینگلیزی: ابلتی → ەن
ئیرلەندی: áبالتاجهت م، جوماس → گا ن
ئیتالی: ابلتà → ت م
ژاپۆنی: 能力 → ژا (のうりょく، نōریۆکو)
کاتالانی: هابلتات → جا م، جاپاجتات → جا م
کەچوایی: اتی → قو
کرگزی: мүмкүнчүлүк → کی (مüمکüنچüلüک)
کۆرەیی: 능력 → کۆ (نەونگنیەۆک)
کۆرنی: گاللۆس ن
لاکۆتایی: وóۆکه
لاتینی: پرودەنتا م، جاللدتاس م، سۆلەرتا م، ارس → لا م، سجەنتا → لا م، سۆللەرسئا جومەن، پۆتەستاس → لا م، پۆتەنتا م، هابلتاس م
لیتوانی: گەبėژماس ن
ماکەدۆنی: способност م (سپۆسۆبنۆست)
مالەزی: کەبۆلەهان → مس کبوليهن‎
مالتایی: ابلتà م
مانکسی: ژارگاگهت م
ماۆری: āهەتانگا
مەجاری: کéپەسسéگ → هو
نۆروەجی: ەڤنە → نۆ ن
ئۆکسیتانی: ابلەتات → ۆج م، جاپاجتات → ۆج م
پۆلۆنی: زدۆلنۆść → پل م
پۆرتوگالی: هابلدادە → پت، جاپاجدادە → پت م
رۆماگنۆلی: ابلتێ م
رۆمانیایی: پوتنță → رۆ م، جاپاجتاتە → رۆ م، سجوسنță → رۆ، ابلتاتە → رۆ م
روسی: возмо́жность → رو م (ڤۆزمóžنۆستʹ)، спосо́бность → رو م (سپۆسóبنۆستʹ)
سربۆخرواتی:
کریلی: спосо́бно̄ст م

لاتینی: سپۆسóبنōست → سه م
سکۆتی: ابەەلتی
سلۆڤەنی: زمۆžنۆست م
سپانی: هابلداد → ەس م، جاپاجداد → ەس م
سواهیلی: ووەزۆ → سو
سوێدی: فöرمåگا → سڤ گ
تاگالۆگی: کاکایاهان
تایی: ความสามารถ → ته
تەلووگوویی: దక్షత → تە (داکṣاتا)، సత్తా → تە (ساتتā)
ترکی: چەلم → تر، کودرەت → تر، ەرک → تر، کابلیەت → تر، پەرفۆرمانس → تر، یاپابلمە → تر
تیبەتی: ནུས་པ (نوس پا)
ئوردوویی: یوگیتا‎ م (یۆگیاتā)، یوگیتو‎ ن (یۆگیاتڤا)
ڤیەتنامی: نăنگ لựج → ڤ
ڤۆلاپووکی: فäگ → ڤۆ
وەیلسی: گاللو → جی ن
خمێری: សមត្ថភាព (سɑɑمتتهɑɑپهəپ)، លទ្ធភាព → کم (لɔɔتتهɔɔپهəپ)
یوونانی: ικανότητα → ەل م (کانóتتا)
زمانێ دەستانئێ ئە مەریکی: س@ستەرنومهگه-پالمدۆون-س@ستەرنومهگه-پالمدۆون س@جهەستهگه-پالمدۆون-س@جهەستهگه-پالمدۆون

ئەڤ قسمێ وەرگەرێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.