Lictor

Lictor (-oris, m.)^[1] Romae olim erat apparitor^[2] quidam sive regis, sive magistratus sive imperatoris qui insignia imperii eius, fasces, humero laevo gerebat. Lex vetabat servos lictores fieri^[3]

De munere

Lictores magistratus tuebantur atque summovendo vulgo viam eis aperiebant. In ius quoque vocabant quos magistratus citari iubebat vel etiam eos virgis castigabant. In castris supplicium 'more maiorum' sumere eis licebat : poenas dantes ad palum adligabant atque eos virgis caedebant ; postremo si morte damnati erant a magistratu cervices eorum securi frangebant^[4]. Intra Urbem contra lex Valeria de provocatione omnibus civibus provocationem a magistratibus ad populum dabat nec quemquam sine iudicio indefensum necare licebat^[5]. Numerus lictorum cum maiestate imperii variabat :

dictatoris: XXIV^[6]
imperatoris: primo XII, deinde XXIV^[7]
per consulem vel alium magistratum consulari postestate praeditum, ut e.g. decemviri legibus scribundis^[8] : XII
per praetorem: VI, Romae : II
per legatum pro praetore V^[9]

Quibusdam sacerdotibus quoque praeibant : flamini diali unus, virginibus Vestalibus unicuique unus ab anno 42 a.C.n. e triumvirorum decreto postquam Vestali cuidam e cena redeunti vis inlata erat^[10].

De origine

Lictores ex Etruria Romam tempore regum invecti esse tradebantur^[11]. Auctores antiqui lictorem cum ligando coniungebant^[12] (confer formulas I,lictor deliga ad palum^[13] et I, lictor colliga manus^[14]). Si haec etymologia popularis non est, tunc putandum fuisse olim vetus verbum *ligere* a quo suffixo agentis addito lictor factus sit^[15] (simili modo legere/lector, legare/legator).

Notae

↑ Graece ῥαβδοῦχοι dicebantur, id est ii qui virgas tenent.
↑ Graece ὑπερέτης.
↑ Cassius Dio XLVIII,38.3.
↑ Titus Livius I,26 : II,5 et 55 etc. Dion. Hal.. IX,39 et X,21 etc.
↑ Dion. Hal. V,19. Cicero, de Rep. II,54. Titus Livius II,55.
↑ Dion. Hal. Ant. Rom. X,24. Appianus Bell. civ. I,465.
↑ Ita a Domitiano institutum (Dio Cassius 67.4).
↑ Dion. Hal. X,59.
↑ Dio Cassius 53.13.
↑ Dio Cassius 47.19. Plutarchus, Numa X
↑ Dion. Hal., Ant. Rom. III,61-62. Silius Italicus VIII,483-485. Titus Livius I,8. Strabo, Geogr. V,2,2.
↑ Aulus Gellius, Noct. Att. XII,3,4. Festus X,103,1.
↑ Tit. Liv. VIII,7.
↑ Tit. Liv. I,26.
↑ Ernout-Meillet, Dictionnaire étymologique de la langue latine, sub verbo lictor.

De Roma antiqua

Roma antiqua • Historia Romae

Aetates	Exordium • Monarchia • Res Publica • Imperium • Ruina et lapsus Imperii • Imperium Romanum Occidentale • Imperium Byzantinum
Constitutiones	Historia • Aetas regum • Res Publica • Imperium Romanum
Administratio	Senatus • Comitia (Curiata, Centuriata, Tributa, Concilia plebis) • Curia Hostilia • Forum • Cursus honorum • Legatus • Dux • Officium • Praefectus • Vigintisexviri • Lictor • Magister militum • Imperator • Princeps senatus • Pontifex • Augustus • Caesar • Tetrarchia • Provincia
Magistratus	Tribunus plebis • (Tribuni aerarii • Tribuni militum • Tribuni militum consulari potestate • Tribunus Celerum) • Quaestor • Aedilis • Praetor • Consul • Censor • Proconsul • Gubernator • Dictator • Magister equitum • Decemviri legibus scribundis • Tribuni militum consulari potestate • Triumvir • Rex • Interrex
Leges	Lex XII Tabularum • Civis Romanus sum • Auctoritas • Imperium • Status • Iudicia • Constitutio Antoniniana • Edictum Domitiani de excidendis vineis
Societas	Patricii • Plebs • Secessio plebis • Ordo Equestris • Gens • Tribus • Praenomina Romana antiqua • Mulieres • Matrimonium • Servitus • Liberti
Exercitus	Legio • Limes
Cultura	Calendarium • Medicina • Theatrum • Ars coquinaria • Schola • Litterae • Ars • Musica • Architectura • Religio (Exsequiae • Persecutiones • Cultus imperatorius) • Mythologia • Christianismus in imperio romano • Thermae • Forum • SPQR • Vestimenta • Festa • (Carmentalia • Floralia • Lemuralia • Lupercalia • Parilia • Saturnalia) • Circus • Vinum • Meretrices • Linguae
Technologia	Numeri Romani • Arithmetica • Abacus • Viae Romanae • Pontes • Aquae ducti • Metallurgia • Cloaca Maxima
Oeconomia	Agricultura • Mercatura • Aerarium • Nummi
Lingua Latina	Archaica • Classica sive aurea • Postclassica sive argentea • Sermo vulgaris • Mediaevalis • Humanistica • Lingua Neolatina • Lingua Latina scientifica • Lingua Latina Ecclesiastica • Linguae Romanicae
Scriptores praecipui	Apuleius • Catullus • Cicero • Quintus Curtius Rufus • Horatius • Iulius Caesar • Iuvenalis • Livius • Lucretius • Ovidius • Petronius • Plautus • Gaius Plinius Secundus • Gaius Plinius Caecilius Secundus • Propertius • Sallustius • Seneca • Suetonius • Tacitus • Vergilius • Vitruvius
Indices	Annales • Consules rei publicae • Consules sub principatu electorum • Dii Graeci cum paribus deis Romanis Etruscisque • Dioeceses • Gentes Romanae • Gubernatores provinciarum Romanarum • Imperatores • Oppida et urbes • Homines illustri • Provinciae • (Provinciae Rei Publicae • Provinciae Imperii • Provinciae Imperii Diocletiani • Tabula successionis provinciarum Romanarum) Reges • Regiones Italicae Augustae • Antiquae viae

Nexus interni

1107 Lictoria

[1] Graece ῥαβδοῦχοι dicebantur, id est ii qui virgas tenent.

[2] Graece ὑπερέτης.

[3] Cassius Dio XLVIII,38.3.

[4] Titus Livius I,26 : II,5 et 55 etc. Dion. Hal.. IX,39 et X,21 etc.

[5] Dion. Hal. V,19. Cicero, de Rep. II,54. Titus Livius II,55.

[6] Dion. Hal. Ant. Rom. X,24. Appianus Bell. civ. I,465.

[7] Ita a Domitiano institutum (Dio Cassius 67.4).

[8] Dion. Hal. X,59.

[9] Dio Cassius 53.13.

[10] Dio Cassius 47.19. Plutarchus, Numa X

[11] Dion. Hal., Ant. Rom. III,61-62. Silius Italicus VIII,483-485. Titus Livius I,8. Strabo, Geogr. V,2,2.

[12] Aulus Gellius, Noct. Att. XII,3,4. Festus X,103,1.

[13] Tit. Liv. VIII,7.

[14] Tit. Liv. I,26.

[15] Ernout-Meillet, Dictionnaire étymologique de la langue latine, sub verbo lictor.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]