Middelfrans
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Middelfrans is 'n veurluiper vaan 't gewoen Frans, en oontstond roond 1340. 't Waor 'n dialek vaan 't e groet deil vaan 't volk, en is gekoume oet 't Aajdfrans. Frans I vaan Fraankriek besloot in 1539 tot Fraankriek mer ein taol moch höbbe. Wie bleek tot 't Middelfrans de mies gesproke taol waor op dat momint, woort dit de algemein taol. Aon 't begin vaan de zeventienden iew, zoe roond 1611, woort 't Middelfrans vervaange door 't Modern Frans.
Verandering vaan Aajd- nao Middelfrans
[bewirk | brón bewèrke]Bij 't Middelfrans verloor de taol gaans de declinatie. Daomèt meint me 't verandere vaan de vörm vaan e naomwoord um de grammatikaol functies vaan dat woord in 't zinsverband aon te duie. In 't Limburgs gebruuk me dit nog altied zoe. Dit nump me 'n gehiel analytische taol. 't Aajdfrans had ouch nog väöl mie wäörd oet 't Gallisch, dewijl 't Middelfrans väöl Latiense wäörd gebruukde. Hiel väöl Italiaanse wäörd vervónge wäörd in 't Frans op gebiede wie 't leger, de literatuur en architectuur.
Verandering vaan Middel- nao Modernfrans
[bewirk | brón bewèrke]'t Frans vaan allewijl is bekans neet mie fonetisch. Tege filles (meidskes), zeet me fiej en neet fieles (zoe es me es ierste zou dinke es me 't woord veur zouw leze). Evels woort in 't Middelfrans wel bekans ummertouw fonetisch gepraot. Al zag me sinds 't gewoen Frans get aanders tege filles, de spelling is bekans 't zelfde gebleve. De Franse spelling is daodoor veural gebaseerd op historie.
Aander versjèlle in 't Middelfrans is de oetspraok veur ou, oi en ai. Tege ou zeet me (in Limburgse spelling) allewijl oe, terwijl vreuger zjus oow woort gezag (zjus wie dat in 't Ingels nog altied gebäört). Tege oi zeet me allewijl oewa, dewijl me vreuger zjus oewai zag. De i bleef toen in stand. Tege ai zeet me allewijl ae (zoewie me in väöl Limburgse dialecte maetje en plaetje zeet. Ouch hei zien v'r weer de i wegvalle.