Raod van Europa
(Doorverweze van Raod vaan Europa)
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
D'r Raod van Europa, neet te verwarre mèt d'r Raod van de Europese Unie en d'r Europese Raod, is 'n internationaal organisatie va Europese sjtaote en haat es doele:
- de groeëte polletieke èènhèèd tösje de lidsjtaote te bevordere;
- 't verzieëkere van de vraej d.m.v. samewèrking en 't veilig sjtèlle van de ideale en geesteleke en moreel waeërd, die 't erfdeel van de deelnömmers oetmake;
- 't bevordere van d'r sociale en economische vöroetgaank.
D'r Raod van Europa besjteet oet 47 Europese leng. Sommige leng haant d'r status van waarnömmer. D'r Raod van Europa zaeëtelt in Straatsburg en is op 5 mei 1949 opgerich mèt 't Verdraag van Londe.
Van 23 juni 2005 bies 22 januari 2008 waor René van der Linden d'r väörzitter van de Raodgaevende Vergadering van d'r Raod van Europa en de verdrage van d'r Raod zowwe, nao zien zègke, allèng mer 'n moreel waeërd ha. [1] D'r christendemocraat Van der Linden waoërt opgevolgd dör d'r Sjpaanse sociaal democraat Luis Maria de Puig.
D'r Raod van Europa mot neet verward waere mit de Europese Raod, 'n orgaan van de Europese Unie.
Organe
[bewirk | brón bewèrke]D'r Raod van Europa besjtèèt oet de volgende organe:
- Comité van ministers, dat names d'r Raod handelt, överèènkomste sjluut en aanbevaelinge dèèt an de regeringe van de deelnömmende sjtaote;
- De Raodgaevende vergadering of PACE, besjtaonde oet 140 dör de nationaal parlemaente beneumde vertegenwoordigers van de deelnömmende sjtaote, die driej maol per jaor biejèè kaome en kan gelde es belangriek Europees Forum, in zieëkere zin de Europese publieke opinie belichamend;
- De gemengde commissie, die samegesjtèld op paritaire basis de activitète van 't Comitè en de Raodgaevende vergaderinge coördineert en vörbereidt;
- 't Europees Hof vör de rechte van d'r miensj en de Commissie vör de rechte van d'r miensj, ter besjerming van de rechte van 't individu, de persoonleke groondrechte en basisvriehede.
- 't Secretariaat-Generaal.
- Commissie van Venetië, die op vraog van lidsjtaote oonderzeuk dèèt en advizeert bie verkiezingsproblematiek of minderhedewètgaeving. Zoe vroeg 't Belsj parlemaent advies bie 't invulle van 't concept minderhèèd in de Belsje wètgaeving in 't kader van 't getekende verdraag ter erkenning van nationaal minderhede. De advieze zeunt neet bindend mae werre mètstens opgevolgd.
Verdrage
[bewirk | brón bewèrke]- 't Aodste en belangriekste verdraag van de Raod van Europa is 't Europees Verdraag väor de Rechte van de Miens (EVRM) dat op 4 november 1950 in Rome getekend waoërt en op 3 september 1953 van krach waoërt. Tekening van dit verdrag is vörwaarde öm lid van d'r Raod te kinne waeëre.
- 't Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden is op 1 februari 1995 dör de leden van d'r Raod van Europa vasgesjtèld. Doel van 't Verdrag is de juridische erkenning van nationale minderhede en 't besjerme van hun rechte.
- Och 't Europese handvest voor regionale talen en talen van minderheden, oeëbinne 't Limburgs es sjtrieëktaal erkaant waoërt, geldt es basis vör de nationaal wètgaeving in de leng die aangesjlaoëte zeunt bie d'r Raod en 't verdrag ratificeerde.
Lede
[bewirk | brón bewèrke]
De lede van d'r Raod van Europa op volgorde va datum va toetraejing zeunt:
- Belsj, lid bie oprichting
- Denemarken, lid bie oprichting (inbegrepen Greunland en Faeröer)
- Frankriek, lid bie oprichting
- Ierland, lid bie oprichting
- Italië, lid bie oprichting
- Luxemburg, lid bie oprichting
- Nederland, lid bie oprichting
- Noorwege, lid bie oprichting
- Ingeland, lid bie oprichting
- Zjwede, lid bie oprichting
- Griekeland, 9 augustus 1949 (lidmaatsjap gesjorst 1967 - 1974)
- Turkije, 9 augustus 1949
- Iesland, 9 maart 1950
- Duutsjland, 13 juli 1950
- Oosteriek, 16 april 1956
- Cyprus, 24 mei 1961
- Zjwitserland, 6 mei 1963
- Malta, 29 april 1965
- Portugal, 22 september 1976
- Sjpanje, 24 november 1977
- Liechtensjtein, 23 november 1978
- San Marino, 16 november 1988
- Finland, 5 mei 1989
- Hongarije, 6 november 1990
- Pole, 29 november 1991
- Bulgarije, 7 mei 1992
- Esland, 14 mei 1993
- Litouwe, 14 mei 1993
- Slovenië, 14 mei 1993
- Slowakije, 30 juni 1993
- Tsjechië, 30 juni 1993
- Roemenië, 7 oktober 1993
- Andorra, 10 oktober 1994
- Letland, 10 februari 1995
- Albanië, 13 juli 1995
- Moldavië, 13 juli 1995
- Macedonië, 9 november 1995
- Oekraïne, 9 november 1995
- Rösland, 28 februari 1996
- Kroatië, 6 november 1996
- Georgië, 27 april 1999
- Armenië, 25 januari 2001
- Azerbeidzjan, 25 januari 2001
- Bosnië en Hercegovina, 24 april 2002
- Servië, 3 april 2003
- Monaco, 5 oktober 2004
- Montenegro, 11 mei 2007
Waarnemers:
Geen lid:
- Wit-Rösland, vanwege de miensjerechtensituatie, kandidaatlid saer 1 maart 1993.
- Kazachstan, in 1999 deende 't laand bie de Parliamentary Assembly (PACE) 'n verzeuk in om waarnemer te werre. 't Officiële antwoord van PACE waor dat Kazachstan zelfs een verzeuk töt volwaardig lidmaatsjap maog indene, aa-gezieë 't deels in Europa liegkt, mae dat 't laand op dit moment gene ènkele status kan verkriege gelèt op de gebrekkig democratie en miensjerechtensituatie.
Bron
[bewirk | brón bewèrke]- Nijhoffs Geschiedenislexicon Nederland en België, 1981.
Referentie
[bewirk | brón bewèrke]Externe leenk
[bewirk | brón bewèrke]
| Insjtèllinge van de Europese Unie |
|---|
| Europees Parlemint | Europese Raod | Raod van de Europese Unie | Europese Kemissie | Europees Hof van Zjustisie (deil vaan 't Hof van Zjustisie van de Europese Unie) | Europese Centraal Bank | Europese Raekenkamer |
| Europese insjtèllinge die neet ónger de bevoogheid van de EU valle: Raod van Europa | IOMTBM |