Lavaka tsy hita noanoa

Ny lavaka tsy hita noanoa, araka ny Baiboly, dia toerana lalina na tsy misy fetra. Nandikana ny teny grika hoe ἄβῠσσος / abyssos io teny io, izay midika hoe "tsy misy fetra", "tsy takatry ny saina". Ampiasaina ho mpamari-toetra sy anarana io teny grika io. Hita ao amin' ny Septoajinta, izay fandikana ny Baiboly hebreo amin' ny teny grika voalohany indrindra, ary ao amin' ny Testamenta Vaovao izany teny izany.

Io teny hoe abyssos io dia nadikana ny teny hebreo hoe תְּהוֹם‎ / tehóm (izay midika hoe "lalina" na "foana" (anarana)) sy צוּלָה‎ / tsuláh (izay midika hoe "halalin' ny ranomasina", "tondra-drano lalina" (anarana)) ary רָחָב‎ / rakháv (izay midika hoe "toerana malalaka).

Araka ny hevitra voalohan' ny teny hebreo hoe tehóm, ny lavaka tsy hita noanoa dia ny rano na ny korontana voalohany indrindra namoronana ny tontolo voalamina (Genesisy 1:2). Mety hanondroana ara-bakiteny ny halalin' ny ranomasina na ny loharano lalina ny anatin' ny tany koa ilay teny.

Tamin' ny heviny niitazatra tatỳ aoriana, ao amin' ny literatiora jiosy teo anelanelan' ny Testamenta roa, ny lavaka tsy hita noanoa dia ny any ambanin' ny tany, na ny fonenan' ny maty (Sheôl) na ny fanjakan' ny fanahy mpikomy (Helo). Amin' io heviny farany io, indrindraindrindra, ny lavaka tsy hita noanoa dia matetika noheverina ho tranomaizina ho an' ny demonia na demony.

Ity fampiasana ilay teny ity dia noraisina tao amin' ny Testamenta Vaovao. Nalefan' i Jesoa tao amin' ny lavaka tsy hita noanoa ny kisoa tao Gadarena (Lioka 8:31) ary ny bibidia avy any an-dranomasina (Apôkalipsy 13:1) dia hivoaka avy ao amin' ny lavaka tsy hita noanoa (Apôkalipsy 11:7). Ny valala — miendrik' olona sy biby — dia miakatra avy ao amin' ny lavaka tsy hita noanoa mba hampijaly an' ireo izay tsy manana ny tombo-kasen' Andriamanitra eo amin' ny handriny (Apôkalipsy 9:1–11). Mampiasa an' ilay teny i Paoly ao amin' ny Rômana 10:7 rehefa manao tonon-tsiahy ny Deoterônômia 30:12–14, ka manondro ny fonenan' ny maty (jereo koa ny Salamo 71:20).

Ao amin' ny Salamo 42:7 dia "ny lalina miantso ny lalina" (manondro ny rano izany), na amin' ny teny latina hoe abyssus abyssum invocat, mamelabelatra ny lohahevitry ny fanirian' ny fanahy an' Andriamanitra. I Cassiodorus dia mampifandray io andalan-teny io amin' ny fijoroana vavolombelona nifanaovan' ny Testamenta roa, ny Testamenta Taloha manambara mialoha ny Testamenta Vaovao, ary ny Testamenta Vaovao manatanteraka ny Testamenta Taloha.

Antsoina hoe "anjelin' ny lavaka tsy hita noanoa" i Abadôna, ao amin' ny Apôkalipsy 9:11.

Ny amin' ny niandohan' izao tontolo izao, izay lahatsoratra nampiasain' ny gnôstisisma, dia milaza fa mandritra ny fiafaran' izao tontolo izao dia hatsipin' i Sôfia any amin' ny lavaka tsy hita noanoa ireo arkôna noho ny tsy rariny nataony. Any izy ireo no hiady mandra-pahasisan' ny lehiben' ny arkôna ka hanohitra ny tenany.