Sambo
Ny sambo dia fitaovam-pitaterana mihafo eo ambon'ny rano sy afaka mihetsika, entin'ny mpandeha ao anatiny na tsia. Mamaly ny fangatahana ny fitaterana eo ambon'ny rano na eo ambonin-drenirano, ary afahana manano asa famokarana isan-karazany toy ny fitaterana entana na olona, miady eo ambonin-drano, manjono, fitsangantsanganana, ary sampandraharaha hafa toy ny fiarovana ny sambo hafa.
Ny sambo zavatra nitondra ny olombelona anatin'ny fivoarana ara-tsaina. Zavatra tsy azo navela tamin'ny ady sy ny fandresena, ary koa ho an'ny fanjonoana, niova izy ary singan'ny fomba fivarotana sy fiadiana ankehitriny: sambo mpanjono aman-tapitrisa no ampiasain'ny mpanjono folo tapitrisa eto an-tany ary ny ady ankehitriny dia miantso sambo saro-drafitra mba hitondra sy hanohana ny hery eo an-tany; sambom-barotra 35 000 no nitondra ny 7,4 miliara taonina (t) tamin'ny 2007.
Ny sambo koa dia nandray anjara tamin'ny fahitam-baovao ara-tsiansa ary amin'ny fiparitahan'ny kolontsaina: ny mpitondra sambo sinoa toy i Zheng He dia nafahana nizara ny fahitam-baovao toy ny tondroavaratra na ny vanja, ary ny fizahana tany Amerika dia nanaparitaka ny kolontsaina eorôpeanina eo amin'io kôntinenta io. Na dia nampiasaina ho an'ny fanjanahantany sy ny varotra mitelo-joro ara ny sambo, nampiasaina ho an'ny fikarohana ara-tsiansa sy ho an'ny fanjakana ara-kolontsaina ny firenena koa ny sambo.
Araka ny nasehon'i Thor Heyerdahl tamin'ny Kon-Tiki, afaka miampita ranomasina mivelatra isika amin'ny alàlan'ny zahatra vita vatankazo. Avy amin'ny sambo vita vatan-kazo hatramin'ny mpitondra fiaramanidina atosika amin'ny alàlan'ny fanosehana nioklary ankehitriny, mitantara ny olombelona fotsiny ny sambo.
Fitaovana sy fitao fanamboarana sambo
[hanova | hanova ny fango]Hatramin'ny anivon'ny taonjato faha-19 ny ankabeazan'ny sambo dia efa natao tamin'ny fitao rehetra fantatra, indrindra ny hazo, ny hodi-biby, na ny vy ho an'ny sambo lehibe ankehitriny. Ny sambo tamin' i Ejipta taloha dia vita zozoro.
Ankehitriny, ny ankabeazan'ny sambo amboarina ho an'ny varotra iraisam-pirenena dia vita vy. Tamin'ny 1855, ny fanamboarana sambo vita vy sy simenitra dia nobreveten'ny frantsay.
