Груица и пашата од Загорје
Груица и пашата од Загорје (српски: Грујица и паша са Загорја) е српска епска (ајдучка) песна.
Содржина
[уреди | уреди извор]Пашата од Загорје му испратил писмо на кнезот Милутин од Грахово, порачувајќи му да му подготви 30 соби за неговите јунаци, да набави 30 девојки за нив, а нему да му ја подготви ќерката Иконија. Кнезот почнал да плаче, а Иконија му рекла да ги подготви собите, а таа ќе ги повика девојките. Потоа, таа му испратила писмо на својот побратим, Грујо Новаковиќ, канејќи го да дојде во друштво со 30 убави другари. Кога притигнале Груица и другарите, Иконија ги облекла во женска облека и ги затворила во собите. Кога пристигнал пашата, тој се соблекол со намера да ја љуби Иконија и тогаш, Груица му го открил својот идентитет и го заклал, а потоа испукал двапати, давајќи им сигнал на своите другари, кои ги убиле јунаците на пашата. Потоа, Груица седнал да вечера со дружината, кнезот им дал 600 дукати, а Иконија им подарила 30 кошули, како и подароци за Старина Новак и за дели Радивој. Потоа, Груица и дружината се вратиле на планината Романија.[1] [2]
Осврт кон песната
[уреди | уреди извор]Старина Новак, навистина постоел, само што во овој лик се претставени две историски личности: јунакот од XV век, Новак Дебелиќ и Баба Новак, заповедник на ајдучките чети од крајот на XVI век. Од друга страна, неговиот брат или побартим, дели Радивој не е познат во историјата. Исто така, не е сигурно дали постоел малиот Груица, синот на Старина Новак, иако постојат мислења дека тој би можел да биде вистинска историска личност (ајдучки арамбаша). За пашата се верува дека е вистинита историска личност, но не се знае кој би можел да биде кнезот Милутин.[3]