मुख्यमन्त्री (नेपाल)

नेपालका प्रदेशका मुख्यमन्त्रीहरू
नेपालको निशान छाप
नेपालको झण्डा
सम्बोधन	माननीय
सदस्य	नेपालका प्रदेश सभाहरू
निवास	फरकफरक
नियुक्तिकर्ता	सम्बन्धित प्रदेशका प्रदेश प्रमुख
अवधि	प्रदेश सभाको पदावधिमा बहुमत कायम नभएसम्म ५ वर्ष नपुगुञ्जेल वा पहिले विघटन नगरेसम्म कुनै सीमा छैन
गठन	२०७४

नेपालमा मुख्यमन्त्री सातवटै प्रदेशका निर्वाचित सरकार प्रमुख हुन्। नेपालको संविधानको धारा १६७ बमोजिम प्रदेश प्रमुखले मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्ने व्यवस्था छ।

प्रदेश सभाको निर्वाचनपछि प्रत्येक प्रदेशको प्रदेश प्रमुखले बहुमत प्राप्त संसदीय दलको नेतालाई सरकार गठनका लागि आमन्त्रण गर्छन्। यदि कुनै पनि दलसँग बहुमत छैन भने, प्रदेश प्रमुखले प्रदेश सभामा अन्य दलको समर्थनमा बहुमत प्राप्त दललाई आमन्त्रित गर्दछ। नियुक्त मुख्यमन्त्रीले प्रदेश सभाको विश्वास कायम राख्नुपर्छ र त्यस्तो मुख्यमन्त्रीको पदावधि प्रदेश सभाको पदावधि जत्तिकै लामो हुन्छ।

मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रीको पद रिक्त हुने अवस्था

नेपालको संविधानको धारा १६९ अनुसार देहायको कुनै अवस्थामा मुख्यमन्त्रीको पद रिक्त हुनेछ

(क) निजले प्रदेश प्रमुख समक्ष लिखित राजीनामा दिएमा,
(ख) धारा १८८ बमोजिम विश्वासको प्रस्ताव पारित हुन नसकेमा वा निजको विरुद्ध अविश्वासको प्रस्ताव पारित भएमा,
(ग) निज प्रदेश सभाको सदस्य नरहेमा,
(घ) निजको मृत्यु भएमा ।

प्रदेशको मुख्यमन्त्रीको सपथ

म, <मुख्यमन्त्रीको नाम>, ईश्वरको नाममा शपथ लिन्छु कि म नेपालको संविधानमा कानूनले स्थापित गरेबमोजिम साँचो आस्था र निष्ठा राख्नेछु, नेपालको सार्वभौमसत्ता र अखण्डतालाई कायम राख्नेछु, म इमानदारीपूर्वक गर्नेछु। नेपाल राज्यको मन्त्रीको हैसियतमा आफ्नो कर्तव्य इमान्दारीपूर्वक निर्वाह गर्छु र म संविधान र कानून बमोजिम सबै जनताको हक, डर, पक्षपाती, स्नेह वा अनाचार बिना नै काम गर्नेछु ।

योग्यता

नेपालको संविधान २०७२ले मुख्यमन्त्रीपदका लागि योग्य हुनका लागि आवश्यक योग्यता निर्धारण गरेको छ। मुख्यमन्त्रीले प्रदेश सभा सदस्य बन्नका लागि योग्यता पूरा गरेको हुनुपर्दछ।

प्रदेश सभाको सदस्य हुनु पर्दछ:

• एक नेपाली नागरिक
• सम्बन्धित प्रदेशको मतदाता
• २५ वर्ष वा सो भन्दा बढी उमेरका
• कुनै पनि फौजदारी कसुरमा दोषी ठहर नभएको
• कुनै पनि कानूनद्वारा अयोग्य घोषित नभएको र

कुनै पनि लाभको पद धारण नगरेको

यसका साथै मुख्यमन्त्री प्रदेशसभामा बहुमत प्राप्त दलको संसदीय दलको नेता हुनुपर्नेछ। यदि कुनै दलसँग बहुमत छैन भने अन्य दलको समर्थनमा मुख्यमन्त्रीसँग प्रदेश सभामा बहुमत हुनैपर्छ। निर्वाचन भएको तीस दिनभित्र मुख्यमन्त्री नियुक्त नभएमा वा प्रदेश सभाबाट विश्वासको मत प्राप्त गर्न नसकेमा प्रदेशसभामा सबैभन्दा बढी सिट प्राप्त गर्ने दलको संसदीय दलको नेतालाई मुख्यमन्त्री नियुक्त गरिन्छ। यदि यसरी नियुक्त गरिएको मुख्यमन्त्रीले प्रदेश सभामा विश्वासको मत प्राप्त गर्न असफल भएमा, कुनै पनि प्रदेश सभा सदस्यले दलगत निष्ठाको बावजूद संसदमा बहुमत प्राप्त गर्न सक्दछ, उसलाई मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्ने व्यवस्था रहेको छ। यदि यी मुख्यमन्त्रीले पनि विश्वासको मत प्राप्त गर्न असफल भएमा प्रदेश प्रमुखले सभा भङ्ग गर्छन् र नयाँ चुनावको आह्वान गरिन्छ।

बहालवाला मुख्यमन्त्रीहरू

प्रदेश (पूर्व मुख्यमन्त्रीहरू)	नाम	तस्वीर	पदभार सम्हालेको (कार्यकाल)	दल		मन्त्रालय	स्रोत
कोशी (सूची)	हिक्मतकुमार कार्की		२०८१ वैशाख २७ (१०५ दिन)		नेकपा (एमाले)	तेस्रो कार्की मन्त्रिपरिपद्
मधेश (सूची)	सतिशकुमार सिंह		२०८१ जेठ २५ (७६ दिन)		जनमत पार्टी	सिंह मन्त्रिपरिपद्
बागमती (सूची)	बहादुर सिंह लामा		२०८१ साउन ९ (२९ दिन)		नेपाली काङ्ग्रेस	लामा मन्त्रिपरिपद्
गण्डकी (सूची)	सुरेन्द्रराज पाण्डे		२०८१ जेठ १६ (८५ दिन)		नेपाली काङ्ग्रेस	दोस्रो पाण्डे मन्त्रिपरिपद्
लुम्बिनी (सूची)	चेतनारायण आचार्य		२०८१ साउन ९ (२९ दिन)		नेकपा (एमाले)	आचार्य मन्त्रिपरिपद्
कर्णाली (सूची)	यमलाल कँडेल		२०८० चैत २८ (१३४ दिन)		नेकपा (एमाले)	कँडेल मन्त्रिपरिपद्
सुदूरपश्चिम (सूची)	कमलबहादुर शाह		२०८१ साउन २१ (१७ दिन)		नेपाली काङ्ग्रेस	दोस्रो शाह मन्त्रिपरिपद्

यो पनि हेर्नुहोस्

• प्रदेश प्रमुख (नेपाल)
• नेपालका प्रादेशिक सरकारहरू