1810-1819

decennium

De jaren 1810-1819 (van de christelijke jaartelling) zijn een decennium in de 19e eeuw.

Belangrijke gebeurtenissen

bewerken

Natuurfenomeen

bewerken
 
Congres van Wenen

Coalitieoorlogen

bewerken

Nederlanden

bewerken
 
Willem I landt in Scheveningen (1813)

Scandinavië

bewerken

Osmaanse Rijk

bewerken

Noord-Amerika

bewerken

Latijns-Amerika

bewerken

Slavenhandel en kolonies

bewerken

Scheepvaart

bewerken
  • Graaf Rumyantsev financiert de eerste Russische maritieme vaart rond de aarde onder de gezamenlijke leiding van Adam Johann von Krusenstern en Nikolai Rezanov van 1803 tot 1806, en financierde en leidde later de reis van de circumnavigatie van de Riurik van 1814 tot 1816, die aanzienlijke wetenschappelijke informatie over de fauna en flora van Alaska en Californië verschaft, en belangrijke etnografische informatie over de Indianen van Alaska en Californië.

Centraal-Azië

bewerken
  • In de vijfde Grensoorlog lukt het de Xhosa niet om het in 1812 door de Britse kolonisten gestichte Grahamstad te verwoesten. Na dit succes komt de Britse immigratie in de Kaapkolonie pas goed op gang.

Wetenschap en technologie

bewerken
  • 1811-1813 : Opkomst van het luddisme. De luddieten saboteren in fabrieken en vernielen de machines. Het Engelse leger wordt ingezet om fabrieken te bewaken en de luddieten te bestrijden. Nieuwe wetten bepalen strenge straffen voor industriële sabotage.
  • De houtvester Karl von Drais knutselt in zijn vrije tijd nieuwe voertuigen in elkaar. Tijdens het Congres van Wenen in 1814 demonstreert hij een wagentje dat door menskracht wordt voortbewogen: de draisine. In 1817 heeft hij zijn loopfiets klaar.
  • 1819 - Uitvinding van het zogenaamde 'nachtschrift' door de Franse artillerieofficier Charles Barbier, voor nachtelijke communicatie door het leger in oorlogstijd. Zie ook Braille.
  • 1819 - De Savannah steekt als eerste schip met een stoommachine de Atlantische Oceaan over, echter het grootste deel van de route wordt zeilend afgelegd.
  • In 1815 publiceert de Engelse landmeter William Smith de eerste geologische kaart van Groot-Brittannië. Hij heeft ontdekt dat door gebruik te maken van verschillende kleuren geologische lagen op een kaart kunnen worden aangegeven. In 1817 komt hij met een geologisch oost-westprofiel door Engeland en Wales, van Londen tot de Snowdon. Hij wordt geboycot door de (adellijke) leden van de Royal Society, die zijn resultaten zonder bronvermelding onder eigen naam publiceren. Smith wordt failliet verklaard en zit tot 1819 in de gevangenis.
  • De Fransman Jean-Baptiste de Lamarck is de eerste die sterk onderscheid maakt in gewervelde en ongewervelde dieren. Zijn hoofdwerk: Animaux sans Vertèbres (1815-1822). Hij is ook de eerste die het woord "biologie" gebruikt.

Kunst en cultuur

bewerken
 
Ludwig van Beethoven
  • 1811 : Regency. Koning George III wordt buiten staat van regeren verklaard. Kroonprins George wordt regent. Een nieuwe modetrend vindt plaats.
  • 1817 - Raffles publiceert standaardwerk The history of Java.
  • 1818 - Ludwig van Beethoven geeft zijn Hammerklaviersonate uit (nr. 29 opus 106).
  • De gebroeders Grimm beginnen met het verzamelen en uitgeven van Duitse volkssprookjes. Ze worden daarbij geholpen door een legertje van vrijwillige veldwerkers.
  • E.T.A. Hoffmann schrijft de Vertellingen die later componisten als Jacques Offenbach zullen inspireren.



Zie de categorie 1810s van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.