Naar inhoud springen

Creative Commons: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k Wijzigingen van 2A02:A450:C5D1:1:41B:7B6B:513D:89D4 (Overleg) teruggedraaid naar de laatste versie van ErikvanB
 
(33 tussenliggende versies door 17 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox organisatie
Een '''kathedraal''' of '''dom''' is de kerk waar een [[bisschop]] zetelt. De benaming valt te herleiden tot ''[[kerk (gebouw)|ecclesia]] cathedralis'', kerk van de zetel. Die [[stoel|zetel]] is letterlijk de zetel van de bisschop, die aan de zijkant van het [[priesterkoor]] van de kerk staat opgesteld, in de vroegchristelijke kerk in de [[exedra]] of de [[Apsis (architectuur)|koorapsis]].<ref>{{Aut|Haslinghuis, E.J. en Janse, H.}} (2005) ''Bouwkundige termen''. Leiden: Primavera Pers. ISBN 90 5997 033 0.</ref> Deze zetel heet in het [[Latijn]] [[Katheder|cathedra]].
| naam = Creative Commons
| logo = CreativeCommons logo trademark.svg
| afbeelding =
| onderschrift =
| opgericht = 15 januari 2001
| oprichter = [[Lawrence Lessig]]
| eigenaar =
| plaats =
| werkgebied =
| directeur = [[Catherine Stihler]]
| voorzitter =
| raad van bestuur =
| doel = creatieve werken vrijer beschikbaar stellen dan bij traditioneel [[auteursrecht]] of ''copyright'' mogelijk is
| motto =
| type =
| opgeheven =
| aantal leden =
| aantal werknemers =
| hoofdkwartier =
| website = https://creativecommons.org/
| portaal =
}}
'''''Creative Commons''''' (CC) is een oorspronkelijk Amerikaans project voor het bevorderen van [[open inhoud]]. Het heeft als doel om creatieve werken vrijer beschikbaar te stellen dan bij traditioneel [[auteursrecht]] of ''copyright'' mogelijk is, zodat die werken bijvoorbeeld gemakkelijker gekopieerd en verspreid kunnen worden of dat anderen er verder aan kunnen werken. ''Creative Commons'' biedt verschillende vrije [[licentie]]s aan die auteursrechthebbenden kunnen gebruiken om bij het verspreiden van informatie problemen te voorkomen die door de huidige auteursrechtwetgeving kunnen optreden.


Het initiatief werd in 2001 opgericht door onder anderen [[Lawrence Lessig]], een pleitbezorger voor een soepeler systeem van auteursrecht. ''Creative Commons'' heeft internationaal netwerk om de licenties te vertalen van het Engels naar andere talen.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20180512202536/https://network.creativecommons.org/ Het Internationale Creative Commons Netwerk]</ref>
== Algemeenheden ==
De kathedraal is de belangrijkste [[kerkgebouw|kerk]] van elk [[bisdom]]. Wanneer een kerk als kathedraal is gebouwd, uit dit zich vaak in de grootse bouw en versieringen. Soms heeft de kathedrale kerk ook de status van [[basiliek]]. In dat geval spreekt men van een kathedrale basiliek. Een voorbeeld is de [[Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)|Kathedrale Basiliek van Sint-Jan Evangelist]] in [['s-Hertogenbosch (stad)|’s-Hertogenbosch]].


''Creative Commons'' kenmerkt haar licenties doordat ze heeft gezorgd dat de licenties begrijpelijk zijn zowel voor de mens (de ''Commons Deed'') als voor machines (de metadata) en dat de licenties afdwingbaar zijn voor de rechtbank (de juridische code, de daadwerkelijke licentie).
Kathedralen komen dus voor binnen de kerkgenootschappen waar sprake is van een hiërarchische organisatie met bisdommen. Dit geldt onder meer voor de [[Rooms-Katholieke Kerk]], de [[Oudkatholieke Kerk]], de [[Grieks-Orthodoxe Kerk]], de [[Russisch-Orthodoxe Kerk]], de [[Anglicaanse Kerk]] en de [[Evangelisch-Lutherse Kerk|Lutherse Kerk]]. In sommige landen wordt het woord '''dom''' gebruikt voor een kathedraal. Dit woord is via het Franse “dôme” afgeleid van het Latijnse domus, dat huis betekent in de zin van domus Dei (huis van God). Met het Engelse “dome” (koepel) heeft het woord dom niets te maken, wel met het Italiaanse “duomo”.<ref>{{Aut|Van Veen, P.A.F. en Van der Sijs, Nicoliene}} (1997) ''Etymologisch Woordenboek''. Utrecht/Antwerpen: Van Dale Lexicografie, p. 228.</ref>


== Kenmerken ==
In de [[oosters-orthodoxe kerken]] wordt de kerk van een metropoliet (bisschop) aangeduid als '''metropool'''. Het Russisch-Oekraïense woord [[Sobor (kerk)|sobor]] (“verzameling”) wordt ook vaak gebruikt voor bisschoppelijke kerken, maar slaat ook op kerken van andersoortige geestelijken (zoals kloosterkerken).
De volgende vier kenmerken worden gebruikt in combinaties en vormen de verschillende Creative Commons-licenties.


=== Naamsvermelding ===
In de loop van de geschiedenis zijn sommige bisdommen opgeheven (of in ontkerstende landen gereduceerd tot titulaire bisdommen ''in partibus (infidelium)''), maar de hoofdkerken van deze voormalige bisdommen worden vaak nog als kathedraal aangeduid in het [[Spreektaal|spraakgebruik]]. Ook wordt het woord kathedraal soms oneigenlijk gebruikt voor elke grote kerk, ook als deze niet aan een bisdom verbonden is (geweest).
[[Bestand:Cc-by new.svg|left|30px|BY]]
''Attribution'' of '[[Naamsvermelding]]' (BY) houdt in dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken is toegestaan op voorwaarde van het vermelden van de oorspronkelijke auteur.{{Clearleft}}


== Kathedralen in Europa ==
=== Niet-commercieel ===
[[Bestand:Cc-nc-euro.svg|30px|NC]] of [[Bestand:Cc-nc.svg|30x30px]] ''Non-commercial'' of 'Niet-commercieel' (NC) betekent dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken mag voor niet-commerciële doeleinden.{{Clearleft}}
=== Kathedralen in België ===
[[Bestand:St-Romboutskathedraal.jpg|thumb|De Sint-Romboutskathedraal in Mechelen]]
Van de huidige [[Rooms-Katholieke Kerk|rooms-katholieke]] kathedralen in [[België (hoofdbetekenis)|België]] is alleen die van [[Doornik]] als zodanig gebouwd. De overige waren [[kapittelkerk|collegiale kerken]] of [[parochiekerk]]en voordat ze tot kathedraal werden verheven. De oorspronkelijke kathedraal van [[Luik (stad)|Luik]], de [[Sint-Lambertuskathedraal (Luik)|Sint-Lambertuskathedraal]], is tijdens de [[Franse Revolutie]] in [[1794]] afgebroken. Ook [[Tongeren (stad)|Tongeren]] heeft in de vierde eeuw korte tijd een kathedraal gehad, als voorloper van die van Luik.


=== Geen Afgeleide werken ===
De huidige negen rooms-katholieke kathedralen in België zijn:
[[Bestand:Cc-nd.svg|left|30px|ND]]
* [[Aartsbisdom Mechelen-Brussel]]:
''No Derivative Works'' of 'Geen afgeleide werken' (ND): het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk is toegestaan, maar niet het veranderen van het werk{{Clearleft}}
** [[Sint-Romboutskathedraal]] te Mechelen (sinds 1559, als hoofdkathedraal)
** [[Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele]] te Brussel (sinds 1961, als cokathedraal)
* [[Bisdom Antwerpen]]: [[Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerpen)|Onze-Lieve-Vrouwekathedraal]] (1559-1803 en sinds 1961)
* [[Bisdom Brugge]]: [[Sint-Salvatorskathedraal]] (sinds 1834, tevens kathedrale basiliek)
* [[Bisdom Doornik]]: [[Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Doornik)|Onze-Lieve-Vrouwekathedraal]] (sinds de zesde eeuw)
* [[Bisdom Gent]]: [[Sint-Baafskathedraal]] (sinds 1559)
* [[Bisdom Hasselt]]: [[Sint-Quintinuskathedraal (Hasselt)|Sint-Quintinuskathedraal]] (sinds 1967)
* [[Bisdom Luik]]: [[Sint-Pauluskathedraal (Luik)|Sint-Pauluskathedraal]] (sinds 1801)
* [[Bisdom Namen]]: [[Sint-Aubankathedraal]] (sinds 1559)


=== Gelijk delen ===
Nog bestaande voormalige kathedralen, ook wel [[protokathedraal|protokathedralen]] genoemd, zijn:
[[Bestand:Cc-sa.svg|left|30px|SA]]
* [[Ieper]]: [[Sint-Maartenskerk (Ieper)|Sint-Maartenskathedraal]] van het voormalige [[bisdom Ieper]] (1559-1801)
''Share Alike'' of 'Gelijk delen' (SA): het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke licentie, zie ook [[copyleft]].{{Clearleft}}
* [[Malmedy]]: [[Cathédrale des Saints Pierre, Paul et Quirin|Sint-Pieter, Paulus en Quirinuskathedraal]] van het voormalige [[bisdom Eupen-Malmedy]] (1921-1925)


Er zijn verschillende CC-licenties, die genoemd worden naar welke van de hierboven genoemde punten ze bevatten. Versie 4.0 is de meest recente versie.<ref>{{en}}[https://www.phoronix.com/scan.php?page=news_item&px=MTUyNzM Creative Commons 4.0 Licenses Unveiled]</ref>
Verdwenen kathedralen zijn:
* [[Brugge (hoofdbetekenis)|Brugge]]: [[Sint-Donaaskathedraal]], afgebroken in 1799 onder Franse bezetting
* [[Luik (stad)|Luik]]: [[Sint-Lambertuskathedraal (Luik)|Sint-Lambertuskathedraal]], afgebroken in 1794 onder Franse bezetting


=== Overzicht licenties ===
Naast de rooms-katholieke kathedralen bestaat er in België een [[Grieks-Orthodoxe Kerk|Grieks-orthodox]]e kathedraal:
{{Zie hoofdartikel|Creative Commons-licenties }}
* [[Aartsbisdom Brussel (Orthodoxe Kerk)|Aartsbisdom Brussel]]: [[Kathedraal van de Heilige Aartsengelen]] (sinds 1969)
{| class="wikitable"
! Icoon
! Code
! Nederlandse titel
! Engelse titel
! [[Vrije kennis]]*
|-
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]]
| CC BY
| Naamsvermelding
|Attribution
|Ja
|-
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-sa.svg|30px|Creative Commons Share Alike]]
| CC BY-SA
| Naamsvermelding-GelijkDelen
|Attribution-ShareAlike
|Ja
|-
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nd.svg|30px|Creative Commons No Derivative Works]]
| CC BY-ND
| Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken
|Attribution-NonDerivative
|Nee
|-
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]]
| CC BY-NC
| Naamsvermelding-NietCommercieel
|Attribution-Noncommercial
|Nee
|-
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]][[Bestand:Cc-sa.svg|30px|Creative Commons Share Alike]]
| CC BY-NC-SA
| Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen
|Attribution-Noncommercial-ShareAlike
|Nee
|-
| [[Bestand:Cc-by new.svg|30px|Creative Commons Attribution]][[Bestand:Cc-nc.svg|30px|Creative Commons Noncommercial]][[Bestand:Cc-nd.svg|30px|Creative Commons No Derivative Works]]
| CC BY-NC-ND
| Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken
|Attribution-Noncommercial-NoDerivatives
|Nee
|}


: * Werken met een [[vrije kennis]] licentie zijn "Goedgekeurd voor Vrije Culturele Werken"<ref>[https://creativecommons.org/weblog/entry/8051 Approved for Free Cultural Works], 20 februari 2008. [https://web.archive.org/web/20230616192938/https://creativecommons.org/ Gearchiveerd] op 16 juni 2023.</ref> volgens de [[Definitie van Vrije Culturele Werken]] en zijn compatibel met websites zoals [[Wikipedia]] en [[Wikimedia Commons]].
=== Kathedralen in Nederland ===
[[Bestand:Catharijnekerk Utrecht.jpg|thumb|De Sint-Catharinakathedraal in Utrecht]]
Van de huidige rooms-katholieke kathedralen in Nederland is alleen die van Haarlem als zodanig gebouwd. De meeste andere kathedralen waren parochiekerken of collegiale kerken voordat ze tot kathedraal werden verheven. De enige andere nog bestaande kerk in Nederland die als rooms-katholieke kathedraal is gebouwd is de [[Dom van Utrecht|Dom in Utrecht]]. Tot [[1559]] was deze kerk zelfs de enige kathedraal in de Noordelijke Nederlanden. Zij is echter al sinds [[1580]] geen kathedraal meer omdat de kerk sindsdien protestants is. In [[Maastricht]] heeft van de vierde tot zevende eeuw ook de zetel van een bisschop gestaan, vermoedelijk in een voorganger van de [[Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming (Maastricht)|Onze-Lieve-Vrouwebasiliek]].


=== CC0 Publieke domein dedicatie ===
De huidige zeven rooms-katholieke kathedralen in Nederland zijn:
[[Bestand:Cc-zero.svg|left|30px|CC0]]
* [[Aartsbisdom Utrecht (rooms-katholiek)|Aartsbisdom Utrecht]]: [[Sint-Catharinakathedraal]] (sinds 1853)
[[Bestand:CC-Zero-badge.svg|100px|right|Logo CC0]]
* [[Bisdom Breda]]: [[Sint-Antoniuskathedraal (Breda)|Sint-Antoniuskathedraal]] (1853-1875 en sinds 2001)
Naast de verschillende CC-licenties bestaat er ook CC0. CC0 is bedoeld voor eigenaren van auteursrechten om werk vrij te geven aan het [[publiek domein]], waarbij bepaalde juridische systemen het effectief verbieden om de rechten van een eigenaar over te dragen, zelfs als de auteur dit wenst.<ref>[https://creativecommons.org/about/cc0 About CC0 — "''No Rights Reserved''"]. [https://web.archive.org/web/20160617075058/https://creativecommons.org/about/cc0/ Gearchiveerd] op 17 juni 2016.</ref> Ook CC0 is goedgekeurd voor vrije culturele werken volgens de [[Definitie van Vrije Culturele Werken]].
* [[Bisdom Groningen-Leeuwarden]]: [[Sint-Jozefkerk (Groningen)|Sint-Jozefkathedraal]] (sinds 1981)
* [[Bisdom Haarlem-Amsterdam]]: [[Kathedrale Basiliek Sint Bavo]] (sinds 1898)
* [[Bisdom 's-Hertogenbosch]]: [[Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)|Sint-Janskathedraal]] (sinds 1559)
* [[Bisdom Roermond]]: [[Sint-Christoffelkathedraal]] (1661-1801 en sinds 1853)
* [[Bisdom Rotterdam]]: [[HH. Laurentius- en Elisabethkathedraal]] (sinds 1967)


=== Public Domain Mark ===
Nog bestaande voormalige kathedralen zijn:
[[Bestand:Cc-public domain mark.svg|left|30px|PDM]]
* [[Utrecht (stad)|Utrecht]]: [[Dom van Utrecht|Dom]] (tot 1580)
[[Bestand:Public Domain Mark button.svg|100px|right|Logo PDM]]
* [[Breda (stad)|Breda]]: [[Sint-Michaëlkerk (Breda)|Michaëlkerk]] (1968-2001)
Ten slotte biedt Creative Commons ook een manier aan om werken te markeren waarvan het auteursrecht verlopen is. De ''Public Domain Mark'' (PDM) is net als CC0 geen licentie, maar het is ook geen vrijwaring. PDM is bedoeld voor werken die al [[publiek domein]] zijn.<ref>[https://creativecommons.org/about/pdm About the Public Domain Mark — “No Known Copyright”]. [https://web.archive.org/web/20230616192938/https://creativecommons.org/ Gearchiveerd] op 16 juni 2023.</ref>
* [[Deventer]]: [[Grote of Lebuïnuskerk|Lebuïnuskerk]] (1559-1580)
* [[Groningen (stad)|Groningen]]: [[Martinikerk (Groningen)|Martinikerk]] (1559-1594)
* [[Haarlem (hoofdbetekenis)|Haarlem]]: [[Grote of Sint-Bavokerk|Sint-Bavokerk]] (1559-1578)
* [[Haarlem (hoofdbetekenis)|Haarlem]]: [[Sint-Josephkerk (Haarlem)|Sint-Josephkerk]] (1853-1898)


== ''Ported'' en ''unported'' ==
Verdwenen kathedralen zijn:
De versies voorafgaand aan versie 3.0 waren gebaseerd op de Amerikaanse wetgeving en werden aangeduid met ''generic'' (generiek) omdat de licenties niet specifiek waren toegepast op een bepaalde jurisdictie of wetgeving. Dit had tot gevolg dat de licenties in verschillende wetgevingen op verschillende manieren geïnterpreteerd konden worden. Daarom besloot men om aangepaste (Engels: ''ported'') licenties uit te brengen die specifiek op een bepaalde jurisdictie waren toegespitst. Daarbij werd de aanduiding ''generic'' van de algemene licentie gewijzigd in ''unported'' (niet aangepast), omdat deze beter de verschillen aangeeft. In december 2013 heeft Creative Commons de 4.0 versie van de licenties uitgegeven.<ref>[https://creativecommons.org/weblog/entry/40935 Persbericht Creative Commons]. [https://web.archive.org/web/20230616192938/https://creativecommons.org/ Gearchiveerd] op 16 juni 2023.</ref> Nog meer dan in de eerdere versies zijn deze gebaseerd op het taalgebruik van internationale verdragen. Hiermee is een universele licentie gecreëerd die niet meer geporteerd hoeft te worden. Vertalingen van de 4.0 licentie zijn daarom taalkundig in plaats van juridisch.
* [[Breda (stad)|Breda]]: [[Sint-Barbarakerk (Breda)|Barbarakerk]] (1875-1968)
* [[Groningen (stad)|Groningen]]: [[Sint-Martinuskerk (Groningen)|Sint-Martinuskerk]] (1956-1981)
* [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]: [[Oldehove (gebouw)|Sint-Vituskerk]] van het voormalige [[bisdom Leeuwarden]] (1559-1580)
* [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]]: Sint-Pieterskerk ([[Noordmonsterkerk]]) van het voormalige [[bisdom Middelburg]] (1559-1579)
* [[Roermond (stad)|Roermond]]: Heilig-Geestkerk (1559-1661)
* [[Rotterdam (hoofdbetekenis)|Rotterdam]]: [[Sint-Ignatiuskerk (Rotterdam)|Sint-Ignatiuskerk]] aan de Westzeedijk (1956-1967 als Sint-Laurentiuskathedraal)


== Toepassingen ==
Naast de rooms-katholieke kathedralen bestaan er in Nederland twee [[oudkatholieke Kerk|oudkatholieke]] kathedralen:
Er zijn verschillende projecten die een ''Creative Commons''-licentie gebruiken, waaronder [[Wikipedia]] en [[Wikibooks]]. Daarnaast bestaat er op [[Wikimedia Commons]] de mogelijkheid om media, zoals afbeeldingen, onder een van de vrije varianten van de Creative Commons-licentie op alle [[Wikimedia Foundation|Wikimedia]]-projecten te uploaden. De Wikimedia Foundation gebruikt de licentie CC BY-SA 3.0.
* [[Aartsbisdom Utrecht (oudkatholieke Kerk)|Aartsbisdom Utrecht]]: [[Sint-Gertrudiskathedraal]]
* [[Bisdom Haarlem (oudkatholieke Kerk)|Bisdom Haarlem]]: [[H.H. Anna en Mariakathedraal|kathedraal Sint Anna en Maria]]


Ook gebruiken ook vele erfgoedinstellingen zoals het [[Rijksmuseum Amsterdam|Rijksmuseum]], het [[Nationaal Archief]]<ref>{{nl}}[http://www.gahetna.nl/over-ons/open-data Het Open Databeleid van het Nationaal Archief]</ref>, de [[Koninklijke Bibliotheek (Nederland)|Koninklijke Bibliotheek]] Creative Commons-licenties om collectie-informatie en media uit de collectie beschikbaar te stellen.
=== Kathedralen in Italië ===
Italië heeft met 227 kathedralen na Brazilië het grootste aantal katholieke kathedralen.


In de onderwijssector worden [[Vrije leermiddelen|open leermiddelen]] vaak gelicenseerd met Creative Commons-licenties. [[KlasCement|Klascement]], [[Wikiwijs]] en VO-Content zijn hier voorbeelden van. Ook in het hoger onderwijs worden Creative Commons-licenties gebruikt, bijvoorbeeld in [[Massive open online course|MOOCs]].
Tot de bekendste behoren:
* [[Sint-Jan van Lateranen]] in Rome, bisschopskerk van de paus en in die zin de belangrijkste kerk van het rooms-katholicisme.
* [[Kathedraal van Florence]]
* [[Kathedraal van Lucca]]
* [[Kathedraal van Milaan]]
* [[Kathedraal van Palermo]]
* [[Kathedraal van Pisa]], met de beroemde scheve [[toren van Pisa]]
* [[Kathedraal van Siena]]
* [[Basiliek van San Marco (Venetië)]]


Overheden maken ook gebruik van Creative Commons-licenties. de website van de [[Rijksoverheid|Nederlandse Rijksoverheid]] is bijvoorbeeld gelicenseerd onder een CC0 publieke domein verklaring. Net als veel datasets van verschillende Nederlandse overheden.
=== Katholieke kathedralen in Duitsland ===
[[Bestand:Koelnerdom.jpg|thumb|Dom van Keulen]]
* [[Dom van Aken]] (''keizersdom'', behoort tot het [[werelderfgoed]] ([[UNESCO]]-lijst))
* [[Munster van Freiburg]]
* [[Sint-Hedwigskathedraal]] in [[Berlijn (hoofdbetekenis)|Berlijn]]
* [[Dom van Keulen]] (keurvorstelijk aartsbisdom, behoort tot het werelderfgoed (UNESCO-lijst))
* [[Dom van Mainz]] (keurvorstelijk aartsbisdom)
* [[Dom van Speyer]] (behoort tot het werelderfgoed (UNESCO-lijst))
* [[Dom van Trier]] (keurvorstelijk aartsbisdom)
* [[Dom van Freising|Dom van München en Freising]]
* [[Dom van Augsburg]] & cokathedraal (basilica)
* [[Dom van Bamberg]] (''keizersdom'')
* [[Katholische Hofkirche|Dom van Dresden-Meissen]]
* [[Dom van Eichberg]]
* [[Dom van Erfurt]]
* [[Dom van Essen]]
* [[Munster van Freiburg|Dom van Freiburg im Breisgau]]
* [[Dom van Fulda]]
* [[Sint-Jacobuskathedraal (Görlitz)]]
* [[Nieuwe Mariadom|Dom van Hamburg]]
* [[Dom van Hildesheim]] (behoort tot het werelderfgoed (UNESCO-lijst))
* [[Dom van Limburg]]
* [[Dom van Lübeck]]
* [[Dom van Magdeburg|Dom van Maagdenburg]]
* [[Dom van Münster]]
* [[Dom van Osnabrück]]
* [[Dom van Paderborn]]
* [[Dom van Passau]]
* [[Dom van Regensburg]]
* [[Dom van Rottenburg-Stuttgart]]
* [[Dom van Würzburg]]


== Creative Commons Nederland ==
Daarenboven telt Duitsland een katholiek legerbisdom en een exempt [[apostolisch exarchaat]] van de [[Oekraïense geünieerden]] ([[Byzantijnse ritus]]; ook voor [[Scandinavië]]) met eigen kathedraal te München
''Creative Commons'' Nederland is een afdeling van vrijwilligers van het Creative Commons Netwerk.<ref>{{Citeer web|url=https://network.creativecommons.org/chapter/cc-netherlands/|titel=Afdeling Creative Commons Nederland in het Creative Commons Netwerk|bezochtdatum=2021-04-13|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210416200925/https://network.creativecommons.org/chapter/cc-netherlands/|archiefdatum=2021-04-16}}</ref> De afdeling wordt ondersteund door de [[vereniging Open Nederland]].


De afdeling verzorgt de Nederlandse versies van de Creative Commons-licenties. Creative Commons Nederland heeft de 4.0 versies de licenties linguïstisch vertaald .<ref>Creative Commons Nederland Blogpost op 25 februari 2015: [https://creativecommons.nl/2015/02/25/creative-commons-4-0-vertaald-naar-het-nederlands/ Creative Commons 4-0 vertaald naar het Nederlands]. [https://web.archive.org/web/20221203234436/https://creativecommons.nl/2015/02/25/creative-commons-4-0-vertaald-naar-het-nederlands/ Gearchiveerd] op 3 december 2022.</ref> Met de licenties kunnen Nederlandse schrijvers, fotografen, filmmakers, musici en andere contentproducenten hun werk vrij voor het publiek beschikbaar maken. De Nederlandse versies van de licenties zijn te vinden via de website van Creative Commons Nederland.<ref>[http://creativecommons.nl Creative Commons Nederland]</ref>
=== Katholieke kathedralen in Frankrijk ===
* [[Kathedraal van Aix-en-Provence]]
* [[Kathedraal van Albi]]
* [[Notre-Dame van Amiens]]
* [[Kathedraal van Angers]]
* [[Kathedraal van Angoulême]]
* [[Kathedraal van Arras]]
* [[Kathedraal van Auch]]
* [[Kathedraal van Autun]]
* [[Kathedraal van Auxerre]]
* [[Kathedraal van Avignon]]
* [[Kathedraal van Bayeux]]
* [[Kathedraal van Beauvais]]
[[Bestand:Beauvais 1.JPG|thumb|Kathedraal van Beauvais vanuit het oosten]]
* [[Kathedraal van Blois]]
* [[Kathedraal van Bourges]]
* [[Kathedraal van Chartres]]
* [[Kathedraal Saint-Etienne in Châlons-en-Champagne]]
* [[Kathedraal van Clermont-Ferrand]]
* [[Kathedraal van Notre-Dame te Grenoble]]
* [[Kathedraal van Laon]]
* [[Kathedraal van Limoges]]
* [[Kathedraal van Le Mans]]
* [[Kathedraal van Lodève]]
* [[Kathedraal van Rijsel]] (Lille)
* [[Kathedraal van Metz]]
* [[Kathedraal van Montpelier]]
* [[Kathedraal van Nancy]]
* [[Kathedraal van Noyon]]
* [[Kathedraal van Orléans]]
* [[Notre-Dame van Parijs]] (Paris)
* [[Kathedraal van Poitiers]]
* [[Kathedraal van Reims]]
* [[Kathedraal van Rouen]]
* [[Kathedraal van Sées]]
* [[Kathedraal van Sens]]
* [[Kathedraal van Sint-Omaars]] (Saint-Omer)
[[Bestand:Soissons kathedrale Video.ogv|thumb|175px|[[Kathedraal van Soissons]]]]
* [[Kathedraal van Soissons]]
* [[Kathedraal van Straatsburg]] (Strassbourg)
* [[Kathedraal van Lourdes]]
* [[Kathedraal van Toul]]
* [[Kathedraal van Toulouse]]
* [[Kathedraal van Tours]]
* [[Kathedraal van Troyes]]
* [[Kathedraal van Tulle]]
* [[Kathedraal van Valence]]
* [[Kathedraal van Vannes]]
* [[Kathedraal van Verdun]]
* [[Kathedraal van Versailles]]
* [[Kathedraal van Viviers]]


== Zie ook ==
Daarenboven is er onder meer een kathedraal volgens de Armeense ritus, Sainte-Croix-de-Paris
* [[Auteursrecht]]
* [[Morele rechten]]
* [[Free Culture-beweging]]
* [[Lijst van softwarelicenties]]


=== Kathedralen in Iberië ===
== Externe links ==
* {{nl}} [https://www.creativecommons.nl/ Creative Commons Nederland]
==== Spanje ====
* {{en}} [http://www.creativecommons.org/ creativecommons.org]
Spanje telt 77 katholieke kathedralen, waaronder:
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20151205072743/http://creativecommons.org/licenses/ De 6 CC-licenties]
[[Bestand:Andalusia hl 20060811 006.jpg|thumb|Het schip van de kathedraal van Granada]]
* {{nl}} [https://creativecommons.nl/licenties/uitleg/ De 6 CC-licenties]
* [[Kathedraal van Barcelona]]
* [[Kathedraal van Burgos]]
* [[Kathedraal van Calahorra]]
* [[Kathedraal van Ciudad Rodrigo]]
* [[Kathedraal van Ciudadela]]
* [[Mezquita|Kathedraal van Córdoba]]
* [[Kathedraal van Cuenca]]
* [[Kathedraal van Gerona]]
* [[Kathedraal van Granada]]
* [[Kathedraal van Huesca]]
* [[Kathedraal van Lugo]]
* [[Kathedraal van Málaga]]
* [[Almudena-kathedraal|Kathedraal van Madrid]]
* [[Kathedraal van Mérida]]
* [[Kathedraal van Monzón]]
* [[Kathedraal van Murcia]]
* [[Kathedraal van Palma]]
* [[Kathedraal van Pamplona]]
* [[Kathedraal van Santiago de Compostella]]
* [[Kathedraal van Segovia]]
* [[Kathedraal van Sevilla]]
* [[Kathedraal van Sigüenza]]
* [[Kathedraal van Solsona]]
* [[Kathedraal van Tarragona]]
* [[Kathedraal van Santa María de Mediavilla|Kathedraal van Teruel]]
* [[Kathedraal van Toledo]]
* [[Kathedraal van Tortosa]]
* [[Kathedraal van Tudela]]
* [[Kathedraal van Tuy]]
* [[Kathedraal van Urgel]]
* [[Kathedraal van Valencia]]
* [[Kathedraal van Zaragoza]]
* [[Nieuwe kathedraal van Vitoria-Gasteiz]]
* [[Oude kathedraal van Vitoria-Gasteiz]]


{{Appendix}}
==== Portugal ====
{{Commonscat|Creative Commons}}
Portugal telt 20 ''sé'' ('zetel') katholieke kathedralen (en 2 co-kathedralen), waaronder de patriarchale van [[Lissabon]] en die van de andere aartsbisdommen [[Évora (stad)|Évora]] (de enige met de status van [[basiliek]]) en [[Braga (stad)|Braga]].

=== Kathedralen op de Britse eilanden ===
Het [[Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)|Verenigd Koninkrijk]] heeft een grote katholieke minderheid, maar de officiële religies zijn anglicaans in [[Engeland (hoofdbetekenis)|Engeland]] en [[Wales (hoofdbetekenis)|Wales]], presbyteriaans in [[Schotland]].

==== Aartsbisdommen van de [[Anglicaanse Kerk]] ====
* [[Kathedraal van Canterbury]] (Kantelberg)
* [[Kathedraal van York]]
* [[Kathedraal van Armagh]]

==== Bisdommen van de [[Anglicaanse Kerk]] ====
* [[Sint-Andreaskathedraal (Aberdeen)|Kathedraal van Aberdeen]]
* [[Kathedraal van Bangor]]
* [[Kathedraal van Belfast]]
* [[Kathedraal van Birmingham (anglicaans)|Kathedraal van Birmingham]]
* [[Kathedraal van Blackburn]]
* [[Kathedraal van Bradford]]
* [[Kathedraal van Brecon]]
* [[Kathedraal van Bristol]]
* [[Kathedraal van Bury St. Edmunds]]
* [[Kathedraal van Carlisle]]
* [[Kathedraal van Chelmsford]]
* [[Kathedraal van Chester]]
* [[Kathedraal van Chichester]]
* [[Kathedraal van Coventry]]
* [[Kathedraal van Derby]]
* [[Sint-Pauluskathedraal (Dundee)|Kathedraal van Dundee]]
* [[Kathedraal van Durham]]
* [[Sint-Mariakathedraal (Edinburgh, episcopaals)|Kathedraal van Edinburgh]]
* [[Kathedraal van Ely]]
* [[Kathedraal van Exeter]]
* [[Sint-Mariakathedraal (Glasgow)|Kathedraal van Glasgow]]
* [[Kathedraal van Gloucester]]
* [[Kathedraal van Guildford]]
* [[Kathedraal van Hereford]]
* [[Kathedraal van Inverness]]
* [[Kathedraal van Leicester]]
* [[Kathedraal van Lichfield]]
* [[Kathedraal van Lincoln]]
* [[Kathedraal van Liverpool]]
* [[Kathedraal van Llandaff]]
* [[St Paul's Cathedral (Londen)|St Paul's Cathedral in Londen]]
* [[Kathedraal van Southwark|Kathedraal van Southwark (Londen)]]
* [[Kathedraal van Manchester]]
* [[Kathedraal van de Eilanden|Kathedraal van Millport]]
* [[Kathedraal van Newcastle]]
* [[Kathedraal van Newport]]
* [[Kathedraal van Norwich]]
* [[Sint-Johanneskathedraal (Oban)|Kathedraal van Oban]]
* [[Kathedraal van Oxford]]
* [[Kathedraal van Peel]]
* [[Sint-Ninianuskathedraal (Perth)|Kathedraal van Perth]]
* [[Kathedraal van Peterborough]]
* [[Kathedraal van Portsmouth]]
* [[Kathedraal van Ripon]]
* [[Kathedraal van Rochester]]
* [[Kathedraal van Salisbury]]
* [[Kathedraal van Sheffield]]
* [[Kathedraal van Southwell]]
* [[Kathedraal en Abdijkerk van Sint-Albanus|Kathedraal van St. Albans]]
* [[Kathedraal van St Asaph]]
* [[Kathedraal van St David's]]
* [[Kathedraal van Truro]]
* [[Kathedraal van Wakefield]]
* [[Kathedraal van Wells]]
* [[Kathedraal van Winchester]]
* [[Kathedraal van Worcester]]

==== Aartsbisdommen van de Rooms-Katholieke Kerk ====
* [[Kathedraal van Westminster]]
* [[Sint-Joriskathedraal (Southwark)|Kathedraal van Southwark]] (in Londen)
* [[Sint-Chadkathedraal (Birmingham)|Kathedraal van Birmingham]] (de enige [[basiliek]] op de Britse archipel)
* [[Kathedraal van Cardiff]]
* [[Kathedraal van Glasgow]]
* [[Metropolitane Kathedraal van Liverpool]]
* [[Kathedraal van St.Andrews & Edinburgh]]

==== Enkele suffragane bisdommen van de Rooms-Katholieke Kerk ====
* [[Kathedraal van Clifton|Kathedraal van Bristol]]
* [[Kathedraal van Wrexham]]

Daarenboven telt het Verenigd Koninkrijk een katholiek legerbisdom, met eigen kathedraal te [[Aldershot]] (in [[Hampshire]]), en een exempt [[apostolisch exarchaat]] van de Oekraïense geünieerden (Byzantijnse ritus), met eigen kathedraal te Londen.

De republiek [[Ierland (land)|Ierland]] telt 21 katholieke bisdommen.

=== Kathedralen in Noordse landen ===
Omdat ze massaal protestants werden zijn de meeste katholieke kathedralen er overgedragen of buiten gebruik. Nog in dienst is telkens één Roomse kathedraal in Denemarken, IJsland, Noorwegen, Zweden en Finland.

=== Enkele kathedralen in Rusland ===
Tot de belangrijkste kathedralen (''sobora'', doorgaans [[Russisch-orthodox]]) van Rusland behoren:
* in [[Moskou]]:
** [[Oespenski-kathedraal (Moskou)]], in het [[Kremlin van Moskou|Kremlin]]; uit de 15e eeuw, een van de belangrijkste kerken van het land
** [[Kathedraal van de Voorbede van de Moeder Gods (Moskou)|Kathedraal van de Voorbede van de Moeder Gods]] (Basiliuskathedraal) aan het Rode Plein; uit de 16e eeuw, een van de meest beeldbepalende kerken van Rusland
** [[Christus Verlosserkathedraal (Moskou)]], uit de 20ste eeuw, de grootste kerk van Rusland en de grootste Russisch-orthodoxe kerk ter wereld
* [[Kazankathedraal (Sint-Petersburg)]], uit de 19e eeuw
* [[Izaäkkathedraal]] (Sint-Petersburg) , uit de 19e eeuw
* [[Drievuldigheidskathedraal (Sint-Petersburg)]]
* [[Sofiakathedraal (Novgorod)]], in het Kremlin van Veliki Novgorod; uit de 11e eeuw, zetel van de aartsbisschop
* [[Kathedraal van de Ontslapenis van de Moeder Gods (Vladimir)|Oespenski-kathedraal (Vladimir)]], uit de 12e eeuw, de moederkerk van Rusland in de 13e en 14e eeuw
* [[Demetriuskathedraal (Vladimir)]], uit de 12e eeuw

Rusland telt ook katholieke kathedralen: in [[Moskou]], [[Irkoetsk]], [[Novosibirsk]] en [[Saratov]].

=== Kathedralen in andere Europese ex-Sovjetrepublieken ===
Katholieke kathedralen zijn er doorgaans zeldzaam: vier in [[Wit-Rusland]], zeven in [[Litouwen]], vier in [[Letland]], één in [[Estland]], één in [[Moldavië (land)|Moldavië]], één in [[Georgië]]. Enkel [[Oekraïne]] telt er twaalf, maar dat is een 'nationale' geünieerde kerk.

De Orthodoxe kerken zijn er behalve in het Balticum sterk verweven met de nationale identiteit
* [[Kathedraal van Edzjmiatsin]] in [[Armenië]], naar verluidt de oudste kathedraal ter wereld
* [[Svetitschoveli-kathedraal]] in [[Georgië]]

=== Kathedralen in ex-Joegoslavische landen ===
[[Kroatië]] telt zestien katholieke kathedralen, [[Servië]] zeven, [[Montenegro]] twee, [[Slovenië]] zes, [[Bosnië-Herzegovina]] en [[Macedonië (land)|Macedonië]] elk één.

=== Kathedralen in andere Europese ex-Oostbloklanden ===
Er zijn veertien katholieke kathedralen in [[Hongarije]], 44 in [[Polen]], negen in [[Tsjechië]], twaalf in [[Slowakije]], twaalf in [[Roemenië]], drie in [[Bulgarije]].
Het overwegend islamitische [[Albanië]] telt toch vier katholieke kathedralen.

Beroemd is
de [[Sint-Vituskathedraal]] in Praag.

=== Kathedralen in andere Europese landen ===
[[Bestand:Caminhada com Maria.JPG|thumb|Kathedraal van Fortaleza]]
De miniatuurstaatjes [[Andorra (hoofdbetekenis)|Andorra]], [[Gibraltar (hoofdbetekenis)|Gibraltar]], [[Liechtenstein]], [[Monaco]] en [[San Marino]] hebben elk één katholieke kathedraal, de vroegere Johannieters-staat [[Malta (land)|Malta]] twee. [[Vaticaanstad]] is een uniek geval als zetel van de [[paus]], een soevereine enclave in de Italiaanse hoofdstad Rome.

[[Oostenrijk]] telt elf katholieke kathedralen, [[Zwitserland]] acht.

[[Griekenland]] heeft acht katholieke kathedralen, [[Cyprus]] geen, maar beide zijn overwegend Grieks-orthodox.

Beroemd zijn:
* [[Stephansdom (Wenen)]]
* [[Kathedraal Notre-Dame te Lausanne|Kathedraal van Lausanne]]
* [[Kathedraal van Monaco]]

== Kathedralen in Noord- en Centraal-Amerika ==
Zowel Noord- als Centraal- Amerika en de Antillen tellen veel roomse gelovigen en dus ook heel wat katholieke kathedralen (cijfers voor 2010).

Het overwegend katholieke [[Mexico (land)|Mexico]] telt er 91. De [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|VS]] heeft er 194, [[Canada (hoofdbetekenis)|Canada]] 70, Bermuda en het Franse overzeese [[Saint-Pierre & Miquelon]] elk één.
Er zijn telkens 8 katholieke kathedralen in [[El Salvador]], [[Guatemala]] en [[Nicaragua]], zeven in [[Costa Rica]], telkens zes in [[Honduras]], [[Panama (land)|Panama]] en het VS-gebonden [[Puerto Rico]], één in [[Belize (land)|Belize]].

In de meeste Antilliaanse eilandstaten is er maar één, in [[Cuba (land)|Cuba]] en de [[Dominicaanse Republiek]] zijn er 11, in [[Haïti]] 10 en op [[Jamaica]] twee.

== Kathedralen in Zuid-Amerika ==
[[Bestand:Catedral_de_Salta_1.jpg|thumb|Kathedraal van [[Argentinië]]]]
Continentaal Zuid-Amerika telt veel roomse gelovigen, meestal de grote meerderheid, en dus ook heel wat katholieke kathedralen. De reus [[Brazilië]] telt er 270, [[Colombia]] 73, [[Argentinië]] 71, [[Venezuela]] 37, [[Peru]] 28, [[Chili]] 27, [[Bolivië]] 14, [[Ecuador]] 12, [[Paraguay]] 11, [[Uruguay]] 10; [[Guyana]], het overzeese [[Frans Guyana]], elk slechts één (cijfers 2010).

Tot de opmerkelijkste behoort
de [[Sint-Petrus-en-Pauluskathedraal (Paramaribo)|Kathedrale Basiliek van Sint-Petrus-en-Paulus]], dat het grootste houten gebouw van Zuid-Amerika is.

== Kathedralen in Azië ==
De meeste Aziatische landen tellen weinig katholieke kathedralen meestal bij gebrek aan gelovigen en/of wegens minorisatie. De overwegend katholieke [[Filipijnen]] hebben er 87. Toch zijn er onder andere ook 149 in [[India]], 77 in de [[Volksrepubliek China]] en 26 in [[Vietnam]].

== Kathedralen in Oceanië ==
Veel eilandstaten tellen slechts één katholieke kathedraal, of twee.
[[Australië (land)|Australië]] heeft er 31, [[Nieuw-Zeeland]] zes, [[Papoea-Nieuw-Guinea]] 18

== Kathedralen in Afrika ==
De meeste Afrikaanse staten tellen relatief weinig katholieke kathedralen.
[[Nigeria (land)|Nigeria]] heeft er toch 51, [[Zuid-Afrika]] 29, [[Oeganda|Uganda]] 22, [[Angola]] 19

Opmerkelijk is dat naast de onopvallende kathedraal St-Augustinus van [[Yamoussoukro]] in de [[Ivoorkust]]-hoofdstad de immense [[Basilique Notre-Dame de la Paix]] is gebouwd, een 'kopie' van de pauselijke [[St-Pietersbasiliek]].

== Voormalige kathedraal ==
De [[Hagia Sophia]] in de [[Turkije|Turkse]] stad [[Istanboel]] is een nog bestaand gebouw dat van 537 - 1453 een kathedraal was, gedurende die hele periode de grootste ter wereld. Het gebouw werd daarna een [[moskee]] en is nu een [[museum]].

== Trivia ==
* De monumentale kerken die steenkolenmaatschappijen in Belgisch-Limburg bouwden in de mijncités worden "[[mijnkathedraal|mijnkathedralen]]" genoemd.
* Het [[Station Antwerpen-Centraal|Antwerpse Centraal Station]] wordt ook wel aangeduid als de 'spoorwegkathedraal'.
* Het [[Zoniënwoud]] met zijn eeuwenoude beukendreven noemt men weleens de "beukenkathedraal".
* Ook [[Felix Timmermans]] beschreef de vierdubbele rij [[iep|olmen]] op de [[Lier (België)|Lierse]] vest als kathedraal.
* [[De Groene Kathedraal]] is een [[Land art|landschapskunst]]werk in [[Zuidelijk Flevoland]]: een plattegrond van de kathedraal van Reims.
* De Sint-Bavokerk van [[Kanegem]] wordt ook wel de 'Kathedraal van Te Lande' genoemd.

== Zie ook ==
* [[Basiliek]]
* [[Kapittel]]
* [[Kruiskerk]]
* [[Plebaan]]
* [[Lijst van grote kathedralen]]

{{Appendix|2=
{{References}}
* {{en}} [http://www.gcatholic.org/churches/cath.htm Wereldwijde kathedraleninventaris op GCatholic.org]
}}


[[Categorie:Kathedraal| ]]
[[Categorie:Intellectuele-eigendomsrecht]]
[[Categorie:Open science]]
[[Categorie:Organisatie op het gebied van intellectueel eigendomsrecht]]

Huidige versie van 16 feb 2024 om 07:57

Creative Commons
Creative Commons
Geschiedenis
Opgericht 15 januari 2001
Oprichter Lawrence Lessig
Structuur
Directeur Catherine Stihler
Doel creatieve werken vrijer beschikbaar stellen dan bij traditioneel auteursrecht of copyright mogelijk is
Media
Website https://creativecommons.org/

Creative Commons (CC) is een oorspronkelijk Amerikaans project voor het bevorderen van open inhoud. Het heeft als doel om creatieve werken vrijer beschikbaar te stellen dan bij traditioneel auteursrecht of copyright mogelijk is, zodat die werken bijvoorbeeld gemakkelijker gekopieerd en verspreid kunnen worden of dat anderen er verder aan kunnen werken. Creative Commons biedt verschillende vrije licenties aan die auteursrechthebbenden kunnen gebruiken om bij het verspreiden van informatie problemen te voorkomen die door de huidige auteursrechtwetgeving kunnen optreden.

Het initiatief werd in 2001 opgericht door onder anderen Lawrence Lessig, een pleitbezorger voor een soepeler systeem van auteursrecht. Creative Commons heeft internationaal netwerk om de licenties te vertalen van het Engels naar andere talen.[1]

Creative Commons kenmerkt haar licenties doordat ze heeft gezorgd dat de licenties begrijpelijk zijn zowel voor de mens (de Commons Deed) als voor machines (de metadata) en dat de licenties afdwingbaar zijn voor de rechtbank (de juridische code, de daadwerkelijke licentie).

Kenmerken

[bewerken | brontekst bewerken]

De volgende vier kenmerken worden gebruikt in combinaties en vormen de verschillende Creative Commons-licenties.

Naamsvermelding

[bewerken | brontekst bewerken]
BY
BY

Attribution of 'Naamsvermelding' (BY) houdt in dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken is toegestaan op voorwaarde van het vermelden van de oorspronkelijke auteur.

Niet-commercieel

[bewerken | brontekst bewerken]

NC of Non-commercial of 'Niet-commercieel' (NC) betekent dat het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken mag voor niet-commerciële doeleinden.

Geen Afgeleide werken

[bewerken | brontekst bewerken]
ND
ND

No Derivative Works of 'Geen afgeleide werken' (ND): het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk is toegestaan, maar niet het veranderen van het werk

Gelijk delen

[bewerken | brontekst bewerken]
SA
SA

Share Alike of 'Gelijk delen' (SA): het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke licentie, zie ook copyleft.

Er zijn verschillende CC-licenties, die genoemd worden naar welke van de hierboven genoemde punten ze bevatten. Versie 4.0 is de meest recente versie.[2]

Overzicht licenties

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Creative Commons-licenties voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Icoon Code Nederlandse titel Engelse titel Vrije kennis*
Creative Commons Attribution CC BY Naamsvermelding Attribution Ja
Creative Commons AttributionCreative Commons Share Alike CC BY-SA Naamsvermelding-GelijkDelen Attribution-ShareAlike Ja
Creative Commons AttributionCreative Commons No Derivative Works CC BY-ND Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken Attribution-NonDerivative Nee
Creative Commons AttributionCreative Commons Noncommercial CC BY-NC Naamsvermelding-NietCommercieel Attribution-Noncommercial Nee
Creative Commons AttributionCreative Commons NoncommercialCreative Commons Share Alike CC BY-NC-SA Naamsvermelding-NietCommercieel-GelijkDelen Attribution-Noncommercial-ShareAlike Nee
Creative Commons AttributionCreative Commons NoncommercialCreative Commons No Derivative Works CC BY-NC-ND Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken Attribution-Noncommercial-NoDerivatives Nee
* Werken met een vrije kennis licentie zijn "Goedgekeurd voor Vrije Culturele Werken"[3] volgens de Definitie van Vrije Culturele Werken en zijn compatibel met websites zoals Wikipedia en Wikimedia Commons.

CC0 Publieke domein dedicatie

[bewerken | brontekst bewerken]
CC0
CC0
Logo CC0
Logo CC0

Naast de verschillende CC-licenties bestaat er ook CC0. CC0 is bedoeld voor eigenaren van auteursrechten om werk vrij te geven aan het publiek domein, waarbij bepaalde juridische systemen het effectief verbieden om de rechten van een eigenaar over te dragen, zelfs als de auteur dit wenst.[4] Ook CC0 is goedgekeurd voor vrije culturele werken volgens de Definitie van Vrije Culturele Werken.

Public Domain Mark

[bewerken | brontekst bewerken]
PDM
PDM
Logo PDM
Logo PDM

Ten slotte biedt Creative Commons ook een manier aan om werken te markeren waarvan het auteursrecht verlopen is. De Public Domain Mark (PDM) is net als CC0 geen licentie, maar het is ook geen vrijwaring. PDM is bedoeld voor werken die al publiek domein zijn.[5]

Ported en unported

[bewerken | brontekst bewerken]

De versies voorafgaand aan versie 3.0 waren gebaseerd op de Amerikaanse wetgeving en werden aangeduid met generic (generiek) omdat de licenties niet specifiek waren toegepast op een bepaalde jurisdictie of wetgeving. Dit had tot gevolg dat de licenties in verschillende wetgevingen op verschillende manieren geïnterpreteerd konden worden. Daarom besloot men om aangepaste (Engels: ported) licenties uit te brengen die specifiek op een bepaalde jurisdictie waren toegespitst. Daarbij werd de aanduiding generic van de algemene licentie gewijzigd in unported (niet aangepast), omdat deze beter de verschillen aangeeft. In december 2013 heeft Creative Commons de 4.0 versie van de licenties uitgegeven.[6] Nog meer dan in de eerdere versies zijn deze gebaseerd op het taalgebruik van internationale verdragen. Hiermee is een universele licentie gecreëerd die niet meer geporteerd hoeft te worden. Vertalingen van de 4.0 licentie zijn daarom taalkundig in plaats van juridisch.

Toepassingen

[bewerken | brontekst bewerken]

Er zijn verschillende projecten die een Creative Commons-licentie gebruiken, waaronder Wikipedia en Wikibooks. Daarnaast bestaat er op Wikimedia Commons de mogelijkheid om media, zoals afbeeldingen, onder een van de vrije varianten van de Creative Commons-licentie op alle Wikimedia-projecten te uploaden. De Wikimedia Foundation gebruikt de licentie CC BY-SA 3.0.

Ook gebruiken ook vele erfgoedinstellingen zoals het Rijksmuseum, het Nationaal Archief[7], de Koninklijke Bibliotheek Creative Commons-licenties om collectie-informatie en media uit de collectie beschikbaar te stellen.

In de onderwijssector worden open leermiddelen vaak gelicenseerd met Creative Commons-licenties. Klascement, Wikiwijs en VO-Content zijn hier voorbeelden van. Ook in het hoger onderwijs worden Creative Commons-licenties gebruikt, bijvoorbeeld in MOOCs.

Overheden maken ook gebruik van Creative Commons-licenties. de website van de Nederlandse Rijksoverheid is bijvoorbeeld gelicenseerd onder een CC0 publieke domein verklaring. Net als veel datasets van verschillende Nederlandse overheden.

Creative Commons Nederland

[bewerken | brontekst bewerken]

Creative Commons Nederland is een afdeling van vrijwilligers van het Creative Commons Netwerk.[8] De afdeling wordt ondersteund door de vereniging Open Nederland.

De afdeling verzorgt de Nederlandse versies van de Creative Commons-licenties. Creative Commons Nederland heeft de 4.0 versies de licenties linguïstisch vertaald .[9] Met de licenties kunnen Nederlandse schrijvers, fotografen, filmmakers, musici en andere contentproducenten hun werk vrij voor het publiek beschikbaar maken. De Nederlandse versies van de licenties zijn te vinden via de website van Creative Commons Nederland.[10]

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Creative Commons van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Creative_Commons&oldid=67041601"